O‘zbek metal-rock qiroli!
Tungi rock seanslarimizning to‘g‘ridan-to‘gri efirlarida o‘zbek metal-rock qiroli Jamshid Toirov haqida gaplashamiz. Jamshid Toirov men uchun o‘zbek rock janrida judyam katta va muhim figura hisoblanadi. Virtuoz jahondagi ko‘plab rock yulduzlari kabi, biror musiqiy oliy ma‘lumot hujjatiga ega bo‘lmagan va shu bilan oliy darajadagi gitarist, bek vokalist va musiqani hayotining asosiy ma‘nosiga aylantirgan katta qalbli, dilbar metalist edi.

Freddy Mercury Queen musiqiy guruhi bilan jahon miqyosidagi rock janrida o‘rni qanday bo‘lsa, Jamshid Toirov ham Z-BEK heavy-metal guruhi bilan o‘zbek rock janridagi egallagan o‘rni shu darajada bir xil ko‘rinadi menga. Chalg‘imaymiz, men darajani nazarda tutdim.

Ijodkor o‘zining Z-BEK heavy-metal guruhida ‘‘Nemesis‘‘, ‘‘Mish-mish(Rammstein)‘‘, ‘‘Darvish‘‘, ‘‘Ishonmagin‘‘, kabi o‘zbek metal-rock olamining durdona musiqiy asarlarini yaratgan. Bu maktab birinchi navbatda bizning milliy boyligimiz deb hisoblanishi tarafdoriman. Daho bundan tashqari, juda ko‘plab san‘atsevar yoshlarning boshini silagan. Jumladan, Radius 21 ga ‘‘Zarb‘‘ rep-rock trekini yozib bergan va duetlikda birga kuylagan. Repsevar oldlar uchun nostalgiyaga aylangan Radius 21 ning ‘‘Dubay‘‘ treki ham ijodkorlarning yana bir loyihadagi ijodiy hamkorlik ishi edi. Umuman olganda, reper Radius 21 va metalist Jamshid Toirov o‘rtasidagi munosabatlar juda samimiy, do‘stona va ijobiy bo‘lgan, ularning ijodiy hamkorligida ‘‘To‘ylar muborak‘‘, ‘‘Birrou‘‘, ‘‘Pul jaraq‘‘ kabi treklar ham yaratilgan. Rep va rockning do‘stligi.

Jamshid Toirov undan tashqari Yulduz opa bilan ‘‘Sevaman‘‘ qo‘shig‘ida ham birga ishlashgan. Bundan tashqari ko‘plab klassik rock asarlarini ham zo‘r o‘zlashtirib ijro etgan.

Rahmatli Jamshid aka qatnashgan eng oxirgi yirik loyihalaridan biri bu el suygan hofiz Sardor Mamadaliyevning ‘‘Bo‘ri bo‘lsang bo‘riday bo‘l‘‘ treki edi. Qolaversa, saxiy Jamshid aka(ketsa boydan ketsin deb) Sardor Mamadaliyevga o‘zining solistligidagi Z-BEKning ‘‘Mish-mish‘‘ shedevrini ham birga kuylashga ruxsat bergan. Qayta sayqal berib, sahnada birga kuylashgan. Menga eng katta quvonch bergan narsa, Encyclopaedia Metallum nomli dunyo metal-rock ensiklopediyasi saytining ‘‘The Metal Archives‘‘ bo‘limida dunyo metal-rock monstrlari qatorida Jamshid Toirov ham turibdi.

Biz ham bir muxlis bo‘lib, uning nomini bir enlik qog‘ozga yozib, uyimiz devoriga ilib qo‘yishga ham yaramadik. Shu vaqtgacha o‘zbek rock dahosining ijodiga na internet nashrlari yoki biror san‘atsevar faol, bir insonni sevganga teng kuchli mehr bilan e‘tibor qaratmadi. Ijodiy faoliyatini keng yoritmadi. Bo‘lganlari ham kichik doiralarda, huddi yoshlarning metrodagi qisqa sevgisi kabi bo‘ldi-yu, o‘tdi-ketdi. Esdan chiqdi.

Qudalar, Z-BEKning treklari eshitib, qalbimizdan o‘zbek metal-rock qiroliga joy beraylik.

@Noyabr_simfoniyasi

Abdurasul Abdullayevning qisqacha tarjimayi holi

Abdurasul Mo‘minovich Abdullayev 1958-yilning 28-avgustida Toshkent shahrida tavallud topgan.

A.Abdullayev bolaligidan kitob o‘qishga mehr qo‘yadi va o‘rta maktabni a’lo baholarga bitirib, Toshkent teatr va rassomchilik institutiga o‘qishga kiradi. Teatr va kino aktyorligi mutaxassisligi bo‘yicha o‘qishni bitirib, 1984-yildan 2020-yilgacha O‘zMTRKda muharrir, bosh muharrir, studiya boshlig‘i lavozimlarida ishlagan. 

1998-yilda O‘zbekiston televideniyasi tarkibida “Yoshlar” telekanali tashkil etilgach, A.Abdullayev mazkur telekanalning bo‘lim boshlig‘i etib tayinlandi. Yoshlarga oid davlat siyosatini targ‘ib etishda o‘zining yangi-yangi takliflari va g‘oyalari bilan ishtirok etib keldi.

A.Abdullayevning ijodiy faoliyatida “Zakovat” intellektual teleo‘yinining tashkil etilishi alohida sahifa ochdi. A.Abdullayev ushbu ko‘rsatuv g‘oyasi ustida uzoq vaqt bosh qotirdi. U Rossiya telekanallari orqali namoyish etib kelinayotgan “Что? Где? Когда?” teleo‘yinining o‘zbekona talqinini yaratish ustida uzoq vaqt izlandi. Mazkur ko‘rsatuv uchun mamlakatimizning izlanuvchan, bilimli, iste’dodli yoshlarini saralab, bir qancha jamoalarni shakllantirdi.

2001-yilning Navro‘z bayrami arafasida “Zakovat” intellektual teleo‘yinining dastlabki soni efir yuzini ko‘rdi.  Ko‘rsatuv aholi tomonidan iliq kutib olindi va bilimdon bo‘lish istagida bo‘lgan yoshlar “Zakovat” klubiga yopirilib kela boshladi. Ko‘rsatuv uzatilgach, har hafta televideniyega minglab xatlar jo‘natildi. O‘z mantiqiy savollari bilan ishtirok etishni istagan tomoshabinlar safi tobora oshib boraverdi. Ta’lim muassasalarida intellektual o‘yinlar ommalashib ketdi. O‘tgan davr mobaynida bu ko‘rsatuv minglab, millionlab teletomoshabinlar qalbiga yo‘l topa oldi. Bir so‘z bilan aytganda, “Zakovat” o‘zbek yoshlarining bilim va tafakkurda hech kimdan kam emasligini va kam bo‘lmasligini amalda namoyish eta oldi. O‘z ta’biri bilan aytganda, u “O‘zbek yoshlari ham xuddi “ЧГК” klubi a’zolari singari bilimdon, iste’dodli va intiluvchan ekanini” amalda ko‘rsata oldi.

Abdurasul Abdullayev ushbu teleko‘rsatuvlarda o‘ynalgan va o‘ynalmagan, teletomoshabinlar tomonidan yo‘llangan savollarni jamlab, “Zakovat taqdim etadi”, “Daqiqa qadri-1”, “Daqiqa qadri-2”, “Daqiqa qadri-3” va “Zakovat zavqi” kitoblarini o‘quvchilar e’tiboriga havola etdi. Minglab nusxalarda chop etilgan ushbu kitoblar qisqa vaqtda sotilib ketdi.

Odatda televideniye tarixida ikki-uch yildan ortiq davom etadigan ko‘rsatuvlar sanoqli bo‘ladi. Tomoshabin har doim yangilikka o‘ch bo‘ladi. Shu bois ko‘p ko‘rsatuvlar vaqt o‘tishi bilan tomoshabinning me’dasiga tegadi. Ammo, “Zakovat” 22 yildirki, hamon tomoshabinlar tomonidan katta qiziqish va ishtiyoq bilan qarshi olinadi. Ta’kidlash o‘rinliki, “Zakovat” teleklubi orqali elga tanilgan yoshlar orasidan bugungi kunda taniqli olimlar, siyosatchilar, huquqshunoslar, pedagoglar, jurnalistlar, yozuvchi va tarjimonlar yetishib chiqmoqda.

Abdurasul Abdullayev birgina “Zakovat” teleo‘yinini tashkil etish bilan cheklanib qolgani yo‘q. O‘tgan yillar davomida “Breyn-ring”, “Bilimdon”, “Auksion” va “Urfon shou” singari ko‘rsatuvlar ham tashkil etilib, unda yosh bilimdonlarning ishtiroki ta’minlandi.

Intellektual o‘yinlarni rivojlantirish va xalq orasida yanada ommalashtirish maqsadida Milliy mass-mediani qo‘llab-quvvatlash va rivojlantirish jamoat fondi vasiyligi bilan “Zakovat intellektual klubi” NNT tashkil etildi va A.Abdullayev direktor etib tayinlandi.

20 yildan ortiq vaqt mobaynida ustozning qilgan mehnatlari 2009-yilda “Mehnat shuhrati” ordeni bilan munosib taqdirlandi. 2021-yil 12-oktyabr kuni davlatimiz rahbari Sh.Mirziyoyev Buxoro viloyatiga tashrifi chog‘ida A.Abdullayevni “O‘zbekistonda xizmat ko‘rsatgan yoshlar murabbiysi” faxriy unvoni bilan taqdirladi.

Ayni vaqtda A.Abdullayev “Zakovat intellektual klubi” NNT prezidenti lavozimida faoliyat yuritmoqda va o‘zining betakror ovozi bilan “Zakovat” teleo‘yini hamda boshqa turli intellektual o‘yinlarni olib bormoqda.

Telegram I Facebook I Instagram I YouTube I TikTok