Гулдина жоьпаш:

121 - Зудчун тоха езачехь тохаран барам муха хила безаш бу?

122 - Ибну Таймиййата (Дала къинхетам бойла цух) цахаарц докх ширк динчун бехказло луш хиллай? Ишт хьужжат дIакхачин бен цхьанне такфир да йиш яц аьл кхетам буй цун?

123 - ХIусамнанна керстнеха борш нах безабалар хаъделча, и йитар хьал муха ду?

124 - Ламаз оьцуш ши лерг дилар бехкам буй?

125 - ШахIадат далинаг бусулба хуьлуш вуй, кхидIа цуо хIуа леладахь а?

126 - Да-нана АллахI воцчунг кхойкхуш далахь, ишиъ мушрик хуьли? цушинца муха хила веза?

127 - Кхаъ хIусамнан хIора баттахь мел рицкъ охь дилла деза динехь?

128 - ХIусамдас хIусамнене йитин ю цаолуш, делахь а, мокъа ю хьо, хьай цIагIо бохуш долу дешнаш аьлча, тIалакъ хуьли иза?

129 - Ламазехь волуш, дас йа нанас мохь тоьхча, ламазан юкъар вала вези?

130 - Воккханиг чу велча, хьалагIаттар муха ду динехь?

https://t.me/sunnatanokhla1441

#Хаттар131

ассаламу 1алайкум варахьматуллах1 вабарокатух1у. кхеч къоме йо1 маре ях мегш дуй? шафи1и муьлах жейн чохь цхьа х1ум ду баха кафат олш, кхеч къоме маре ях мегш цахилар цу чохь ду бах, 1илм 1аминчун хуур ду бах, и худу ала Аллах1 рез хуьлда хьун.

•

ваIалайкумуссаламу варахьматуллахIи вабаракатухI

Кафаъат - стега а, зудчуна а хьал вовши таро еш хилар ду. Цух лууш дерг - къеркъа муьлуш волчунга, йа хIум лачкъош волчунга, йа зинаш дечунга, дика ийман долуш йолу йоI ягIийта цамагар ду. ХIунда аьлча, и сан волчу Iесачун, и сан йолу ийман долу йоI хьакъ яц. Кафаъат бохучух лууш дерг и ду. Иза гIолехь дерг а, берриг бохург санна Iелимнаха толийнарг а ду.

Ткъа ШафиIийн мазхIабехь цхьаболчу Iелимнаха, и кафаъатал Iилмангахь а, хьолехь а лерина. Масалан Iилма долу йоI, Iилма доцчунга ягIар цамагар, йа хьалдолчу нехан йоI къечунга цаягIар. И кхетам нийса цахилар билгал дина дуккха Iелимнаха, масалан Ибнул Къаййимс (АллахIа къинхетам бойла цунах) шен "задул-маIад" цIейолчу жайнахь кафаъатал динехь лоруш ду, дин цхьатер хиларехь лоруш ду, ткъа и доцчунгахь лоруш дац аьлла цуо.

Пайхамара (АллахIера салават а, маршо а хуьлда цунна) дукха никахьаш дина асхьабашна, къемниш, тайпа-тукхамш къеста цадеш. АллахIа а цакъестина къемнаш, тайпа-дукхамаш. АллахIа аьлла: «ХIай нах! Оха кхоьллин шу стагах а, зудчух а, къемнаш а, тайпанаш а дина, шу вовшашна довзийтархьам. Шух АллахIан гергахь уггар гIолехь верг - Цух чIогIо кхоьрург ву.» [сурат ал-хьужурат, 13-гIа аят]

Ткъа дика хууш верг АллахI ву.
https://t.me/sunnatanokhla1441

#Хаттар130

Ассаламу Iалайкум, вокхниг чу велч хьал гIаттар динехь мегш дуй? Элчано IалайхIиссалам цамагина бохуг бух болш дуй? БаракаллохIу фийкум.

•

ваIалайкумуссаламу варахьматуллахIи вабаракатухI

Воккханиг чу велча цунна дуьхьула волуш, лераман, мараэккха, салам дала йа салам схьа эца а цунна хьалагIаттар хазачу гIиллакхашха ду.

ФатIимат (Аллахl реза хуьлда цунна) шен да Пайхамар (АллахIера салават а, маршо а хуьлда цунна) чу велча хьалагIоттуш хилла, иштта Пайхамар а гIоттуш хилла ФатIиматан и чу елча.

СаIд ибну МуIаз (Аллахl реза хуьлда цунна) бану Къурайзан кхел ян вогIучу хенахь, Пайхамара (АллахIера салават а, маршо а хуьлда цунна) асхьабашка аьлла: «ХьалгIовта шайн элан».

АллахIа КаIбан (Аллахl реза хуьлда цунна) тоба къобул диначу хенахь, КаIба междиг чу велча, ТIалхьат (Аллахl реза хуьлда цунна) КаIбан хьалгIеттина, цунна дуьхьал волуш, цунга салам луш, цунна тоба къобул хиларца и декъал веш.

Иштта кхин а дуккха ду лераман, гIиллакхан, дуьхьул волуш, мараэккхаш, салам луш, охь хоуьтуш адам чу делча хьалгIаттар хазачу гIиллакхашха хиларан тIенисвеш тоьшаллаш.

Ткъа хьадийсашкахь хьалгIаттар цамагдар, адам даздеш, цунна хьалгIеттина Iар ду. Цу хенахь нах шайн паччахьашна лелош хилла иза, и ларван дуьхьа доцуш (тIаккхам мегар дар иза), и вазвеш хьалгIовтти, дIахIуьтти летташ хилла уьш, Пайхамара (АллахIера салават а, маршо а хуьлда цунна) иза цамагина!

Ткъа дика хууш верг АллахI ву.
https://t.me/sunnatanokhla1441

«Мушрик боху цIе рисалатал (хьуджатал) хьалха а йолуш ю. Ткъа Iазап далар дац (хьуджатал тIехьа бен)».

Ибну Таймиййас къегина боху, хьуджат хIоттийна дацахь а ширк динчух мушрик олуш ду, амма Iазап луш дац цуна хьуджат хIоттийначул тIехьа бен.

Ткъа олучо алахь: "и аяташ кериста нехан хьокъехь диссин ду, бусулба нехан хьокъехь диссин дац". Ахь ладугIучу, шайл хьалха шеш дуьцург цхьанне Iелимнаха дийцна боцчу наха бен аьлла хIума дац иза. Суннатан ОхIланах болчу умматан массо Iелимнехан барт хилла бакъо ю: «терго (Къуръанан) маьIнангахь ю, и доссаран бахьнан къестина яц». Цух луушдерг: Къуръан хьенна хьокъехь доьссина далахь а, цуьнан маьIна массарна тIехь лелаш ду. Керстналла диначун хьокъехь диссина аяташ, бухера керстанал динчунна а, бусулба хиллачул тIехьа керистнал динчунна а цхьатерра ду. Цул сов, Iелимнехан барт бу цу тIехь. Иштта и дацахь, стаг динчур аравелла хиларц хьукма муха до къедно, цо далош долу аяташ кериста нехан хьокъехь диссина хилча? Iилманах хьакхвеллачо алан тарлуш дац, сурат ан-нисаъ чура АллахIан дош: «АллахIа шец ширк дарна гечдеш дац» бохуш дерг, бухер дуьйна керстан ду, бусулба хилчул тIехьа ширк динчун дац. Иштта и далхьара, Нухьа пайхамаран (АллахIера маршалла хуьлда цунна) заманахь хиллачу нахах мушрик нах ала мегар дацар. ХIунда аьлча, латта букътIехь дуьххьур ширк динариш уьш бу. Бусулба хиллачул тIехьа дина цара ширк. Ткъа вайн ма-хаар, Нухьас царга хитIаб дечу хенахь "мушрикаш" аьлла хитIаб дина. Iелимнаха а уьш хьахош "мушрикаш" оли хьахабо. Иштта, вайн Пайхамаран (АллахIера салават а, маршо а хуьлда цунна) заманахь хилла къурайшийн мушрик нах схьа лецча, царга хьам дIакхачийнера, царах мушрик нах олуш?! Вайн ма-хаар, цу заманах Iелимнаха "жахIилиййат кубро" олу, и бохург "йоккха жахIлалла" бохург ду. Йоккхачу жахIлаллийн охIлунах а, царна хьуджат дIакхечна доцушехь "мушрик нах" олуш хилча, тахана элча веъна, Къуръан доьссинчу, цкъа хилла доцчу кепар хьадийсаш, дин держинчу заманахь ширк динчух бусулба алар йоккха жахIлалла ю.

Кху талламехь вайн билгалдолу: Тахана Къуръан дIакхечначу меттехь, Элча ваийтинчу заманахь, тIакхиан аьтто болчу хьолехь, цахаарца, йа цхьан тIехьахIоьттина галваларца доккха ширк диначунна бехказло цахилар. Йа Суннатан ОхIланах волчу цхьана Iелимстага а ца елла цу хьолехь цахаарца бехказло. Массо хьолехь а цахаарца бехказло ялхьара, дин кхайкхочу наха дийриг зулам хир дара. ХIунда аьлча, цахууш долчу шай хьолехь Iадбитчахь ялсамане гIур болу нах, царн дIа а кхачийна, цара и тIе цалацахь, уьш жоьжагIати багIаран бахьан хIуттур дара иза. Иштта, цу хьолехь бехказло хилча, цахаар гIолехь хир дар, хааралла. ХIунда аьлча, суна цахаар аьлчахь кIелхьар веравара лай.

Имам Аш-ШафиIис (Аллахl реза хуьлда цунна) аьлла: «Цахуучун цахаарц бехказло ялхьара, цахаар волехь хир дара хуучул а. ХIунда аьлча, лайн тIера жоьпал дIадера дара, цуьнан дог паргIат хир дара шегар бехка баккхарах. Лайн цхьаа бехказло яц хьукма цадовзарах шега и дIекхечначул тIехьа, йа тIекхиан аьтто хиллачул тIехьа!»

ХIара доцца хьахдар ду, доккха ширк диначун цахаарца бехказло хиларна йа цахиларна гонахьа. Ткъа тарлуш хилахь, АллахIан пурба лахь кхин а дика кхетош, кхин а сов тоьшаллашца дуьцур ду вай.

Ткъа дика хууш верг АллахI ву!

ДОККХА ШИРК ДИНАЧУН ЦАХААРЦА БЕХКАЗЛО ХИЛАР ЙА ЦАХИЛАР БОХУЧУН, КЪУРЪАНЕРА А, СУННАТЕРА А ДОЦЦА ЖОП:

Ткъа Къуран чохь а, Суннатехь а цхьа могIа карор бац хьуна, доккха ширк диначун цахаарца бехказло ю аьлла а, йа яц аьлла а. ХIунда аьлча, АллахIа а, Цуьнан элчано а (АллахIера салават а, маршо а хуьлда цунна) иштта хецна, тесна дитина хIум дац иза, йа иштта доцца бехказло ю йа яц ала тарлуш хIума а дац иза, къестина цхьан нехан хьокъехь бен. Масалан алан тарлуш ду, цу махкар бахархошна цахаарца бехкало яц, хIунда аьлча, царна хьуджат дIакхечна ду, ткъа дIо махкар бахархошна бехказло ю, хIунда аьлча, царна хьуджат дIакхечна дац, аьлла. Цахаарца бехказло йолуш меттигаш а ю, цахаарца бехказло йоцуш меттигаш а ю. ЦIерашна а, хьукманашна а юкъахь башхо йолуш меттигаш а ю. Ткъа хаварижийн цхьанне хьолехь бехказло яц бохуш болу кхетам а, иштта, муржиитийн массо хьолехь бехказло ю бохуш болу кхетам а харц хилар билгал долу хьуна, ахь Къуръан а, Хьадийсаш а дешахь. Амма цхьаболчу Iелимнехан дешнаш "цахаарца бехказло яц" бохуш долу, Къуръан дIакхечначу меттехь, йа тIекхиан аьтто болчу меттехь бохург ду церан, Ибну Таймиййан дешнаш вай билгал ма-дарра. Йа ширк диначух "иза мушрик ву" аьлла, цунна цIе ялар дуьцуш хуьлу цара.

Тидам бан безаш хIума ду хIара - Ахь Къуръан а, Хьадийсаш а дешахь, хьуна карор ду; АллахIа а, Цуьнан элчано а (АллахIера салават а, маршо а хуьлда цунна) доккха ширк диначух мушрик олуш хилар, цуьнга хьуджат дIакхечнехь а, цакхечнехь а шинне хьолехь. Ширк дийриг, АллахIац накъоста вийриг мушрик ву, цунга и ширк хилар дIакхечна дацахь а. Цух хьакхалуш хаттар дац, цунна бехказло юй яций бохуш дерг. Дукхах болу мутIелимаш а, и башхо цаевзуш, йа цун тидам цабеш карийна суна. Адам мушрик хила йиш ю, цунна бехказло йолуш. Бехказло юй яций бохург, и мушрик вуй ваций бохург дац. Мушрик ву и, делахь а бехказло ю цунна, цунга дIакхечна дацахь АллахIа Iазап лурдац цунна, хьуджат дIакхечначул тIехьа бен. Ткъа хьуджат дIакхачарехь а, цакхачарехь йолу башхо ю, АллахIа и хьуджат дIакхечначун ширках юха цавалахь Iазап лург хиларехь, ткъа хьуджат дIацакхечначун Iазап лург цахиларехь долу, бехказло юй яций бохуш дерг. Дуккха Iелимнехан дешнаш гур ду хьуна: "вай цунна бехказло луш ялахь а, мушрик ву иза" бохуш. ХIунда аьлча, ширк дарца мушрик ву и, ткъа хьуджат дIацакхачарна бехказло ю цунна бохург ду церан иза. Иштта, хьуджат дIакхачар, цакхачар бохучехь дуьцург Къуръан ду. Шега шен маттахь Къуръан дIакхечначун хьуджат дIакхечна ду. Хьуджат бохучух луург - бакъдерг, нийсдерг, адманна дIакхачадар ду. Ткъа Къуръан а, Суннат а (Бухарий, Муслима, исс хьадийсан жайнеш) ша кхетачу маттахь шега кхечначу адман хьуджат дIакхечна дац бохучул харц кхетам муьлхург бу? ЦултIехьа, цахаарца дина ширк бохучехь дуьцург муьлха цахаар ду и? Шена лиънехь нийсон тIекхиан аьтто болуш, ткъа нийсон букътохарца цахаар ду и, йа нийсон тIекхиан аьтто боцуш висаран цахаар ду и? Нийсо лоьхуш волуш, цу нийсон тIекхиан аьтто боцуш висинчунна а, нийсо лоьхуш воцуш, лехча тIекхиан аьтто болуш, нийсонах букътоьхначунна а юкъахь башхо яц бохучул харц кхетам а муьлхург бу?! Цундера, и вай хьехина хьелаш тергал цадеш, бехказло ю йа яц аьлла жоп даллур долуш хаттар дац иза. Ткъа бехказло ялахь а, яцахь а, (хьуджат дIакхечнехь а, цакхечнехь а) ширк динарг мушрик ву алар нийса ду, Суннатан ОхIланах болчу, массо Iелимнехан кхетам а бу иза.

АллахIа сурат ал-баййина чохь аьлла: «Жайнин охIлунах болу кериста нах а, мушрик нах а цахиллера, шайн динах юх бевра болуш, шайга билгал дерг (хьуджат) дIакхаччалца». АллахIа хьуджат дIакхечна доцушехь "мушрик" нах аьлла цIе елла царна. Иштта, кхин а дуккха ду цу тайпа, хьуджат дIакхечна доцушехь, ширк дечун мушрик аьлла цIейоккхуш аяташ.

Ткъа сурат ал-исроъ чохь АллахIа аьлла: «Тхо Iазап лурдолуш ма дацар, оха элча вагIийталца». Цу ширк динчу мушрик нахан Iазап луш дац Ша, царна хьуджат хьуш элча вагIийталца бах АллахIа.

Шен кхетам хьокъехь вай къамел долийнчу Ибну Таймиййас мажмуIул-фатава чохь, элча ваийтале хаза дерг хаза хилар, вон дерг вон хилар хьекъалца дустар дуьцучехь аьлла:

Иштта, АллахI воцчун цхьанне Iибадат ма де аларе терра, маликашна, пайхамарашна, малхана, баттана, седарчашна, жаIаршна а, уьш йоцучарна а. Баккъалла а, хIара динах уггаре къегинчу хIуманашха ду. Иштта, цо омру даре терра, пхи ламаз дарца, церан болх базбарца. Жуьктишца, насарашца, мушрик нахаца, сабиинашца, мажусашца а цо мостагIалла леладаре терра. Боьхалла, риба, къеркъа, майсир (ахча юкъдиллина къийсамаш) а, уьш йоцург а цо хьарам яре терра. ЦултIехьа хьуна карбо дуккха а церан коьртехь берш кху (керстналлашна) чу эгна, тIаккха уьш муртадш хилла".

Ибну Таймиййан къамел къегина ду, хьуджат хIоттийна бен такфир дийр дац бохург, нахан девзуш доцчу, царна къайла долчу хIуманашкахь хилар. Масала: Къуръан кхоьллин дуй даций боху хIума. Къуръан кхоьллина дац. Ткъа ахь баккхичу нахах цхьанга хаттахь "Къуръан кхоьллина дуй?" аьлла, цо жоп лур ду хьуна "ду, АллахI воцург дерриг хIума кхоьллина ма ду" аьлла. Цо дуьцург хьан керахь долу тептарш ду. Амма АллахIан къамел кхоьллин дуй бохучу хаттарна жоп кхечу кепар хилан тарло цун. И ду хьан-хьанна девзуш доцчу хIуманашха. Къуръан чохь аят дац "Къуръан кхоьллина дац" аьлла, цу тIенисвеш аят хилар доцург. Цундера, цхьама "Къуръан кхоьллина ду" алахь, цунна хьуджат хIоттадаллалц такфир дийр дац.

Иштта Ибну Таймиййан къамел къегина ду, динах долчу, къегинчу хIуманашкахь хьуджат дIахIоьттина хилар. И хIуманаш шегара девларг хьуджат дIацахIоттичий а динчура араволуш хилар. Ткъа и динах долу, къегина хIуманаш Ибну Таймиййас ша дагар дира шен къамелехь: "цуьнан омруне терра АллахIан Шен цхьанна Iибадат де, Цуьнца накъост ма ве аьлла долу. Иштта, АллахI воцчун цхьанне Iибадат ма де аларе терра, маликашна, пайхамарашна, малхана, баттана, седарчашна, жаIаршна а, уьш йоцучарна а. Баккъалла а, хIара динах уггаре къегинчу хIуманашха ду. Иштта, цо омру даре терра, пхи ламаз дарца, церан болх базбарца. Жуьктишца, насарашца, мушрик нахаца, сабиинашца, мажусашца а цо мостагIалла леладаре терра. Боьхалла, риба, къеркъа, майсир (ахча юкъдиллина къийсамаш) а, уьш йоцург а цо хьарам яре терра."

Ибну Таймиййас хьуджат хIоттийна бен цхьанне такфир дийр дац бохучун хьокъехь Мухьаммад бин Iабдул-ВаххIаба (АллахIа къинхетам бойла цунах) аьлла: "Къестина цхьа адам билгал дина, цун такфир дийр дац бохучехь, и цадар бахьан цо (Ибну Таймиййас) шеко дIайоккхуш билгал до, шена луург цунна хьуджат хIоттадаллалц бохург хилар. Ткъа хьуджат дIакхечнехь цо динчунга хьежжина хьукма до цо, такфир хуьлийл и, фискъал хуьлийл и, йа Iесал хуьлийл и. Цо (Ибну Таймиййас) къеггина билгал дина, ша бохуш дерг къегин долчу хIуманашкахь цахилар (хьуджат хIоттор бохург, къайла долчу хIуманашкахь хилар)" [муфийдул-мустафийд].

Кху жоьпехь вайн билгалдели, Ибну Таймиййас хьуджат хIоттийна бен такфир дийр дац бохучехь дуьцург нахана къайла долчу хIуманашкахь хилар. Ткъа АллахIац накъоста вар, АллахI воцчун Iибадат дар, беллачу нахе орца дехар, керстац цхьана бусулба нахан дуьхьула валар, динах долчу хIуман, ламазан, мархан инкарло яр, мегаш доцург, къеркъа, боьхалла магаяр, иштта билгалдолчу динах долчу хIуманашкахь адмо керистналла дича, иза кериста хуьлуш хилар!

МАРХИЙН САХЬНАШ (закатул-фитIр)

Мархийн сахьа далар - аьтто болчу, шена а, шен доьзулна а Iийдан буьйсанна а, дийнахь а юъчух а, молчух а кхачо йолчу бусулба адманна тIехь ду, воккхачунна а, жимачунна а, стаганна а, зудчунна а, маьршачунна а, лайна а.

IабдуллахI ибну Iумарах (Аллахl реза хуьлда цунна) дуьйцу, цуо элира аьлла: «Пайхамара (АллахIера салават а, маршо а хуьлда цунна) нахана фард дира мархийн сахьа даккхар, хурманах сахьа, муькхах сахьа, хIора маьршачунна а, лайна а, боршачунна а, стечунна а бусулба нахах». [ал-муваттIаъ]

Ибну Къудамас (АллахIа къинхетам бойла цунах) аьлла: «Ибнул-Мунзирс аьлла: «Тхуна мел бевзучу Iелимнехан барт хилла, мархийн сахьа фард хиларна тIехь»». [ал-мугIний]

Мархийн сахьан барам - кегий а, даккхий а доцуш, гIехь долчу куьгийн йиъ кана хьайн махкахь наха юучу яъхIумнах кхача бу. Иза кхо кийла ца кхоччуш нисло. Делахь а эвхьуза дерг, кхо кийла ниссор ду, совделларг сагIа хир ду. Масала: дуга, кишмиш, кIалд йа нехча. Коьртаниг, хьан махкахь наха кхача лоручу яъхIумнах хилар ду. Иштта, оцу яъхIуманна мехехь сахьийн ахча дала а мегар ду. Иза мегаш хилар вай #Хаттар48 жоьпехь дийцира. Ткъа сахьанна бух а, гIолехь дерг а яъхIума ялар ду.

Мархийн сахьа хIорамма шена а, ша напха латточарна а тIера лур ду. Шена, шен хIусамнанна, иштта, шен доьзулна, шен дена-нанна а тIера, шен аьтто балахь. Нагахьсан доьзул хьола дай балахь, церан шай дехни далахь, дена тIехь дац царна тIера сахьа далар. Амма нагахьсан доьзул кхиъна-бевла балахь, дас шен доьзулна тIера сахьа ша лур ду бахахь, бакъо ю цуьнан, нагахьсан доьзул реза балахь. Ткъа кийрахь долчу беранна тIера сахь далар суннат ду, амма важиб дац.

Мархийн сахьан хан - мархийн бутт чекх болучу суьйрина маьркIижа хан хилча йолалуш ю. Иштта, Iийда ламаз далле дIа делча дика а, деза а ду. Амма Iийда хилале ши-кхо де хьалха дала а мегар ду, Iийда ламазалла тIехьа дала а мегар ду. Цхьаболчу Iелимнаха Iийдалла цхьа-ши де тIехьа дала а мегар ду аьлла.

Ибну Iумарс (Аллахl реза хуьлда цунна) аьлла: «Пайхамара (АллахIера салават а, маршо а хуьлда цунна) тхоьга омур дира, нах ламазе ара бовлале мархийн сахь дIало аьлла». [Абу Давудс дийцна иза] Иза гуттар дика а, гIолехь а, деза а дерг ду.

Имам Маликс НафиIах дуьйцу (АллахIа къинхетам бойла цушиннех), цуо элира аьлла: «Ибну Iумарс (Аллахl реза хуьлда цунна) мархийн сахь шегахь схьагулдеш волчунга дIадахьийтара, Iийда хилале ши-кхо де хьалха». [ал-муваттIаъ]

Ибну Журайжас дуьйцу, ша IатIоэга (АллахIа къинхетам бойла цушиннех) хеттира аьлла: «Сахьнаш Iийда ламазалла тIехьа делча во хIумма дуй?», IатIоас элира: «ХIумма дац!».

Иштта, ЗухIайрас Абу Исхьакъах дийцна Абу Майрасас Iийда ламаз динчул тIехьа лора сахьанаш аьлла. Мухьаммад Ибн Сиринах а деъна, Iийдалла тIехьа сахьанаш дала мегаш хилар. МаIмарас Имам ЗухIрех дийцна, сахьанаш Iийдалла цхьа ши де хьалха а, йа цхьа ши де тIехьа а дала мегар ду аьлла (АллахIа къинхетам бойла царах).

И дерриге цIена бух болуш, ибну иби Шайбатас а, и воцучо а дийцна ду. Уьш берриге уммато къобул бина, умматана коьрта Iелимнах бу.

ГIолехь дерг мархийн бетта тIехьарчу суьйринна маьркIижа хан хилча, Iийда ламаз далле дIадалар далахь а, ткъа цулла хьалха делларг а, иштта, цулла тIехьа делларг а къобул хир ду Даламукълахь.

Мархийн сахьа шех кхечунна дIакхачо тешаме бусулба стаг векил ван а мегаш ду.

IабдуллахIас (АллахIа къинхетам бойла цунах) ша шен дега, Имам Ахьмаде хаттира аьлла: «ХIун аьлла хета хьуна, шена сахьа далар важиб долчо ша дIалур ду и, йа кхечунга дIало аьлла дIакховдор ду цуо и?», тIаккха сан дас (Имам Ахьмада) элира: «Нагахьсан векил вийриг тешаме валахь, цунга дIадаларх (цамегаш) хIумма дац». [масаил IабдуллахI]

Ламаз дисинчу ханчохь зудчунна и ламаз доцург, дисина муьлха а шен чура Iибадат дан йиш ю. Къуръан дешан а, Дела хьехаван а, дуIанаш дан а, сагIа далан а, иштта кхидолу муьлха а шен чохь деш долу Iибадат дан йиш ю цунна. Цуо шен чохь дечу гIулкханна а, кеччочу яъхIуманна а, и берашка хьажар а даккхичу Iибадаташха ду цунна.

ЛАЙЛАТУЛ-КЪАДР БУЬЙСА

Лайлатул-къадр буьйса шена чохь Къуръан доссийна беркате буьйса ю. Эзар батталла а гIоле йолуш. Иштта, шена чохь маликаш а, жабраил малик а дуьненчу охьа дуьссу буьйса а ю иза. Хууш ма хиллара, маликаш дуьссучу хенахь, беркат дохьуш дуьссуш.

АллахIа бах: «Оха и (Къуръан) доссийса лайлатул-къадр буьйсан. Хьуна хьам йовзийтна лайлатул-къадр? Лайлатул-къадр буьйса дика ю эзар батталла а. Цучохь охьа дуьссу маликаш а, са (жабраил) а, шеш Кхобуш-Кхиочунна пурбанца, массо гIуллакханна. Маршо ю и (лайлатул-къадр) Iуьйре схьахиллалца». [сурат ал-къадр]

БагIавис (АллахIа къинхетам бойла цунах) аьлла: «Муфассираш (тафсиран Iелимнаха) аьлла: «Лайлатул-къадр буьйса дика ю эзар батталла а» бохучу АллахIан дешах луург - Лайлатул-къадр буьйсанна йина дика Iамал, шена чохь лайлатул-къадр буьйса йоцучу эзар баттахь йиначу Iамалелла а еза ю бохург ду» [тафсир ал-багIавий]

Кхиъ дика кхетош аьлча: лайлатул-къадр буьйсанна йина Iамал - дезткъе кхаъ шарахь, биъ баттахь (83 шо, 4 бутт) йиначу Iамалелла еза ю. [тафсир ибну касийр чохь ма-хиллара]

Лайлатул-къадр буьйса билгалла мац ю хууш дац. Цуьнах хууш дерг - иза мархийн бетта тIехьара итт буьйсанах цхьаъ хилар ду. Кхин а герга дерг, шалза (нечетный) буьйсанашха хилар ду.

Iубадат ибну Сомитас (Аллахl реза хуьлда цунна) аьлла: «Пайхамар (АллахIера салават а, маршо а хуьлда цунна) аравеллера тхуна лайлатул-къадр буьйса мац ю дийца лууш. Бусулба ши стаг вара вовший мохь хьоькхуш (къийсалуш). ТIаккха Пайхамара (АллахIера салават а, маршо а хуьлда цунна) элира: «Со шуьга лайлатул-къадр буьйса мац ю дийца аравеллера. Хьенех а, минех а вовший мохь хьекха волавелира. ТIаккха (суна и лайлатул-къадр буьйса мац ю хаар) дIаийцира (АллахIа диц дира суна и мац ю). (И хаар дIаэцар) шуна дика хила тарло. Аш лахалаш и буьйса ткъе уьссолгIа, ткъе ворхIолгIа, ткъе пхоьалгIа а деношкахь» [Бухарис дийцна иза]

Iаишатах (Аллахl реза хуьлда цунна) дийцинчу хьадисехь Пайхамара (АллахIера салават а, маршо а хуьлда цунна) аьлла: «Лайлатул-къадр буьйса лахалаш, мархийн бетта тIехьарчу итт буьйсанах шалза буьйсанашкахь» [Бухарис а, Муслима а дийцна иза]

Иштта, дукхах болчу Iелимнаха лайлатул-къадр буьйса хIора шарахь мархийн бетта тIехьарчу итт буьйсанашна юкъахь хийцалуш ю аьлла. Иза ШафиIийн а, Ахьмадан а, Маликийн а мазхIабехь дуккха Iелимнехан дош ду.

Цундера, лайлатул-къадр буьйса хIора шарахь мархийн бетта тIехьарчу буьйсанашкахь хийцалуш хиларе терра, хIора цунна хан билгал йиначунна (асхьабашха а, царалла тIехьабехкинчу Iелимнахах а) церан шай тIетовжам бу. Цхьаболчара ткъе цхьаолгIа ю аьлла, цхьаболчара ткъе кхоалгIа ю аьлла, иштта, кхидIа а.

Оцунца вайна билгал долу, лайлатул-къадр буьйса мац ю билгалла хууш доций а, иштта, иза мархийн бетта тIехьарчу итт буьйсанах цхьаъ хилар а.

Лайлатул-къадр буьйсана билгалло - цу Iуьйранна малх цIена зIенарш йоцуш схьакхетар ю.

Убай ибну КаIбас (Аллахl реза хуьлда цунна) дуьйцу: «АллахIан Элчано (АллахIера салават а, маршо а хуьлда цунна) тхоьга дийцна, и (малх) оцу дийнахь зIенарш йоцуш схьа кхетар бу аьлла». [Муслимс дийцна иза]

Лайлатул-къадр буьйса маьркIажа хан хиллачултIехьа йолалуш ю, Iуьйра ламазан хан хилча чекхйолуш а ю.

АллахIа бах: «Маршо ю и (лайлатул-къадр буьйса) Iуьйре схьахиллалца» [сурат ал-къадр, 5-гIа аят]

Лайлатул-къадр буьйсанна йича гIолехь а, дика а йолчу Iамалех ю - буьйса ден яр, суннат ламазаш дарца, Къуръан дешарца, АллахI хьехаварца, дуIанаш дарца.

Абу ХIурайратах (Аллахl реза хуьлда цунна) дийцинчу хьадийсехь Пайхамара (АллахIера салават а, маршо а хуьлда цунна) аьлла: «Лайлатул-къадр буьйса, тешаш волуш, АллахIера йоле сатуьйсуш волуш ден йиначунна - дIадаханчу къиношна гечдийр ду» [Бухарис а, Муслима а дийцна иза]

Амма лайлатул-къадр буьйса бIаьрга негIар тоххал йолчу ханчохь бен летташ яц бохург а, иштта, оцу буьйсана дитташ дIадуьшу, хIара хуьлу, иза хуьлу бохуш наха шайгара дуьцу хIуманаш цхьаа бух болуш дац.

? Мархийн беттан тIехьарчу итт ден-буьйсен хьокъехь аьллачух гуттаре хаза-дика аьлларг: «Дукхох долу дакъа дIаделла, дезох долу дакъа дисина!» сийлахьчу беттан кхаъдекъех ши дакъа дIаделла, ткъа дисина цхьа дакъа ду, цу шина декъал деза. Къа хьега, телеграм, ватсап, инстаграм, тик-ток, кхиерг Iад йита, хьан дахарехь мархийн беттан тIеххьара итт буьйса хила мега хIара итт буьйса!