Qisqacha o'zbekcha feminizm haqida

Qachonki bizning feminist-tadqiqotchilar Abdulla Qodiriy, Cho'lpon asarlaridagi xotin-qizlar obrazini yaratishda male gaze (erkak nigohi) va patriarchal thinking (patriarxal dunyoqarash) orqali yaratilganligini akademik tadqiqotlar bilan isbotlab berib, va ikki yozuvchilarni xotin-qizlar obrazini yaratish masalasida keskin(nafrat bilan) tanqid qilsagina bizda o'zbekcha feministik dunyoqarash boshlanadi. Ularning fantaziyasiga oshiq bo'lib qolish - mutlaqo yaramaydi.
G'arblik ayollar huquqi haqida kitobni o'zbekchaga tarjimasi bilan yondashish judayam yuzaki va soxta yondashuv. Chunki g'arb konteksti bilan Markaziy Osiyo konteksti keskin farq qiladi.
O'rgan asrning 30-yillar oxirida paydo bo'lgan Sovet-uzbek yozuvchi(ijodkorlar)ing asarlaridagi xotin-qizlar obrazi bu - qo'pol qilib aytganda "Stalinskiy xotin-qizlar obrazi" bo'lib qolaveradi. Tabiiyki, ularni tadqiqot obyektiga olish xato hisoblanadi. Chunki ular SSSRning ayollar masalasidagi siyosati mahsuli edi. Sovet-uzbek yozuvchilarniki emas.

1991-yildan keyingi jarayonlar haqida keyinroq yozaman.

P.s) Nima demoqchiman, feministik dunyoqarash va gender muammolari o'zga (ingliz va o'ris) tillarida to'g'ridan-to'g'ri o'zbekcha matnga kirib kelayapti. Aksincha feministik dunyoqarash o'zimizning qadriyatlar, ijtimoiy bilimlar va zamonaviy hayot falsafamiz ichida paydo bo'lishi kerak. Ex-metropoliya narrative bizga begona bo'lishi kerak.

Hozircha shu

@artjingo

Декаримовизация керак жамиятимизга ва сиёсатимизга айниқса, зарур. Декаримовизация деганда – Каримов даври ҳақида барча ҳақиқатларни қўрқмасдан гапириш ва ёзиш лозим.
Каримов шахси ва сиёсати ҳақида жамиятда ва фанда эркин гапирилмас экан демократия бўлмайди.
Ана ўшанда бизда ривожланиш бўлади.

@Alimdjanovversiyasi

"Anora" filmi-ku hech narsa emas, rejissyor Jako Van Dormealning "Новейший завет"( The Brand New Testament, 2015) filmi finalida xudo O'zbekistonga deportatsiya qilinadi. Birinchi marta tomosha qilganimda rosa uyalgandim. Uzbekkinodagilarga aytinglar mana shu filmga reaksiya bildirsin))
@artjingo

Eng zamonaviy va intellektual poeziya modern va avangard arxitekturaviy binolarda to'laqonli namoyon bo'ladi. Menimcha so'zlar, matn, ohang yoki kino poetik ruhni namoyish etishda avangard arxitekturaga yutqizib qo'yadi. Eng toza, eng hissiy she'r o'qimoqchi bo'lsang avangard arxitektura binolarini tomosha qilib, uni o'qishga, his qilishga odatlan. Bu judayam yo'qori daraja.
@artjingo

#kinotavsiya
Poeziya avvalgidek faqat so'zlardan iborat emas, aksincha u allaqachon tasvirga, narsalarga ko'chib bo'lgan. Masalan, men Bernardo Bertaluchchining filmlarini tomosha qilganimda dramatik she'riy poema o'qigandek his qilaman o'zimni. Chunki Bertaluchchining filmlari og'ir, dramatik poeziyadan iborat. Bugun tomosha qilgan dastlabki filmlaridan biri "Inqilob oldidan"( The before revolution", 1964) filmi o'smirlik hayajonlari, ikkilanishlar, 1960-yillar radikal progresslar davri muhiti, keskin kayfiyatlar vizual poeziya shaklida go'zal tasvirlangan. Ajabmas, agar shu film ta'rida bugun she'r yozsam?
Shunchaki klassik va ijodkorga ilhom bag'ishlovchi bu filmni tomosha qilishni tavsiya qilaman.
@artjingo

Yevroosiyo mintaqasida eng mashhur hujjatli filmlar festivali Artdocfest kinofestivali to'rt yildan buyon bahor faslida 139 Documentary centerda namoyish tashkil etilardi. Lekin bu yilgi Artdocfest festivali doirasida documentalist-rejissyor Vitali Manskiyning "Sharqiy front" filmi namoyishi to'xtatilgan va festivalning boshqa filmlari namoyishi ham Madaniyat vazirligi tomonidan to'xtatilibdi. Bu haqida festival rahbari Vitali Manskiy Facebook sahifasida yozmoqda.

P.s) Garchi umuman aloqasi bo'lmasada, bugun Andrey Tarkovskiyning tug'ilgan kuni edi.
@artjingo

Неъмат Арслон

О Ҳомо, фуге!
Шундай ҳайқириқ бор лотин тилида:
О, Ҳомо, фуге!
О, Инсон, қоч!
“Қоч!”
(Қаранг, лотинчадан кўра жарангдор)
Қочиш керак. Аммо қай томон?
Бир ёқ шимол, бир ёқ шарқ, ё ғарб.
Жануб ҳам бор компас милида.
Юртдан қочиб борар одамлар:
Америка, Урусия ва Олмон томон.
Кимга керак бўлса мардикор.
Томонлар бир томон,
Бир томон Инсон.
Қочма қай томон –Қоронгу тун
Сен юпун. Сен юпун.
Қутилиб кетолмассан толеинг нигун.
Йўлинг тўсиб чиқади Қонун
Дарҳол тескарига ағдар сен уни.
Ва ўқи шивирлаб: Қонун–нуноҚ.
Сен шоирсан.
Излайсан қофия шу ҳолатда ҳам:
Оқ, сабоқ, пичоқ ва қучоқ.Ва ...тоқ
Қочиб қутилиш мумкинмас сира
Қонун бор, МХХ бор қора ниқобли.
Тўппончали, Қора Калтакли.
Петрарка ланатлаган погондорлар бор.
“Эчки” ишлар... Узр, минг бор узр!
Ички ишлар бор.
Бўғзингга тиқилар ёд олган шеъринг:
“Ҳангома талаб бўлсанг,
Маҳкамага йўрта кўр
Афсун ила бир лўли
Тўрт эчкини ўйнотур”
Қашшоқлик, турли дард, авто ҳалокат.
Бошга тушар томдан бир ғишт–фалокат.
Вирус, антивирус, Тезаурус...
“Док–1 Макс” ҳам бор болалар учун.
Қочиб қутиларсан балки баридан
Ҳаттоки...
Нафсингдан, сўзингдан, тузингдан.
Фақат қочолмассан
Ўзинг– ўзингдан.
Ўтириб қоласан Ерга шалпайиб
(Сен оз-моз биласан франсузчани)
Кўз олдингга келади Жуге
(Шундай дейди фаранг судьяни)
Ва шивирлайсан аста:
Ана, жуге! Жуге!
О, Ҳомо, фуге!..
О, Ҳомо фуге...

6-февраль, 2024 йил.

https://t.me/amalgama_asar