1. Ad va Samud qabilalari (Qur’onda zikr qilingan)
   Ad qabilasi – Arabiston yarim orolida yashagan. Rivoyatlarga ko‘ra, ular haddan tashqari kiborlik qilib, Allohga isyon qilgan va kuchli qum bo‘ronlari natijasida yo‘q bo‘lib ketgan.
   Samud qabilasi – Hozirgi Saudiya Arabistoni hududida yashagan. Qur’onga ko‘ra, ular payg‘ambar Solihning nasihatlarini rad etib, natijada kuchli zilzila va chaqmoqlar bilan halok bo‘lgan.
2. Pompey shahri (Milodiy 79-yil)
   Rim imperiyasi tarkibida bo‘lgan bu shahar Vezuviy vulqoni otilishi natijasida yo‘q bo‘ldi. Aholi bir necha soat ichida issiq gaz va kul ostida qolib, halok bo‘lgan.
3. Mayya tsivilizatsiyasi (Milodiy 900-yillar)
   Mayyalar Markaziy Amerikada gullab-yashnagan tsivilizatsiya bo‘lib, sabablar aniq bo‘lmasa-da, ularning yo‘q bo‘lishi iqlim o‘zgarishi, qurg‘oqchilik va urushlar natijasida sodir bo‘lgan deb taxmin qilinadi.
4. Atlantida (Afsonaviy qavm)
   Yunon faylasufi Platon yozgan afsonaviy sivilizatsiya. Rivoyatlarga ko‘ra, Atlantida aholisi haddan tashqari boylik va qudrat ortidan kibrlanib, natijada katta zilzila yoki dengiz to‘lqinlari (tsunami) natijasida suv ostida qolib ketgan.
5. Sodoma va Gomorra (Tavrot va Qur’onda zikr qilingan)
   Ushbu qadimiy shaharlar gunohga botgani uchun osmondan olov va oltingugurt yog‘ib, halok bo‘lgani rivoyat qilinadi. Arxeologik tadqiqotlar bu hududlarda katta portlashlar yoki meteor tushishi mumkinligini taxmin qiladi.
6. Aksum imperiyasi (Afrikadagi yo‘qolgan tsivilizatsiya)
   Aksum imperiyasi hozirgi Efiopiya hududida mavjud bo‘lgan. Kuchli iqtisodiy va harbiy davlat bo‘lsa ham, iqlim o‘zgarishi, savdo yo‘llarining o‘zgarishi va urushlar natijasida inqirozga uchragan.

Salvador Allende (1908–1973) – Chili sobiq prezidenti va sotsialist yetakchisi. U 1970-yilda Chili prezidenti bo‘lib saylangan va mamlakatda ijtimoiy o‘zgarishlarni amalga oshirishga harakat qilgan. Allende o‘zining marksistik g‘oyalari asosida iqtisodiy va ijtimoiy islohotlar olib borgan, jumladan, yirik sanoat tarmoqlarini milliylashtirish va kambag‘allarga yordam dasturlarini joriy etgan.

1973-yil 11-sentabrda AQSh qo‘llab-quvvatlagan Augusto Pinoсhet boshchiligidagi harbiy to‘ntarish natijasida hokimiyatdan ag‘darilgan. Harbiylar prezident saroyiga hujum qilganida, Allende halok bo‘lgan. Uning o‘limi rasmiy ravishda o‘z joniga qasd qilish deb e’lon qilingan, lekin bu borada turli taxminlar mavjud.

Allende Lotin Amerikasida demokratik yo‘l bilan saylangan ilk sotsialist prezidentlardan biri bo‘lib, u hozirgacha ko‘plab sotsialistik va progressiv harakatlar uchun ilhom manbai bo‘lib qolmoqda.

Oltin O‘rda xonligi

📜 KirishOltin O‘rda xonligi 13-asr o‘rtalarida Chingizxonning nevarasi Botuxon tomonidan asos solingan davlatdir. Bu xonlik Sharqiy Yevropa va Markaziy Osiyoning katta qismini o‘z ichiga olgan va mo‘g‘ullar tomonidan tashkil etilgan eng qudratli davlatlardan biri hisoblanadi.

🏹 Tuzilishi va siyosiy tizimiOltin O‘rda xonligi kuchli markazlashgan davlat bo‘lib, uning boshida xon turgan. Unga bekliklar, no‘yonlar va mahalliy hukmdorlar bo‘ysungan. Xonlikda islom dini keng tarqalgan va bu siyosiy barqarorlikka ijobiy ta’sir ko‘rsatgan.

⚔️ Asosiy voqealar va hukmdorlar

Botuxon (1236–1255) – xonlik asoschisi va Sharqiy Yevropa yurishlarini amalga oshirgan.

Berke xon (1257–1266) – islomni qabul qilgan birinchi Oltin O‘rda xoni.

Uzbek xon (1312–1342) – xonlikni gullab-yashnatgan va islomni rasmiy din sifatida e’lon qilgan.

To‘xtamishxon (1376–1395) – Amir Temur bilan kurashgan va xonlik birligini tiklashga harakat qilgan.

⚖️ Iqtisod va madaniyatOltin O‘rda Buyuk Ipak yo‘li orqali savdo-sotiqni rivojlantirib, iqtisodiy jihatdan gullab-yashnagan. Xonlik hududida turli xalqlar yashagan bo‘lib, madaniy va diniy xilma-xillik mavjud bo‘lgan.

🔥 Inqiroz va yemirilishOltin O‘rda 15-asrning oxirlariga kelib zaiflashib, bir qancha kichik xonliklarga bo‘linib ketdi. Ularning eng mashhurlari Qozon xonligi, Qrim xonligi va Sibir xonligidir.

Qo'qon xonligi hukmdorlari o'z tasarrufiga olgan hududlar mos ravishda
ko'rsatilgan javobni aniqlang.
1) Erdonabiy; 2) Olimxon;
3) Muhammad Alixon;
4) Abdurahimbiy
a) Sayram; b) O'zgan; c) O'ratepa;
d) Ko'lob
A) 1-c, 2-d, 3-b, 4-a
B) 1-b, 2-a, 3-d, 4-c
C) 1-b, 2-d, 3-a, 4-c
D) 1-c, 2-a, 3-d, 4-b

O'rta asr davlatlarida harbiy xizmat evaziga berilgan yer-mulklarining
nomlanishi to'g'ri ko'rsatilgan javobni belgilang.
1) Franklar; 2) Saljuqiylar; 3) Usmoniylar; 4) Guptalar;
a) iqto; b) tumori; c) benefetsiy; d) grass
A) 1-c, 2-a, 3-b, 4-d B) 1-c, 2-b, 3-a, 4-d
C) 1-d, 2-a, 3-b, 4-c D) 1-d, 2-b, 3-a, 4-c

Oʼrta asrlar Yevropa universitetlarining ular tashkil topgan davlatlar bilan togri korsatilgan javobni toping.
1) Italiya; 2) Ispaniya; 3) Fransiya;
4) Angliya; a) Oksford; b) Tuluza;
c) Bolonya; d) Seviliya
A) 1-d, 2-c, 3-b, 4-a
B) 1-a, 2-c, 3-d, 4-b
C) 1-c, 2-d, 3-b, 4-a
D) 1-b, 2-a, 3-c, 4-d

*? Shamol ortidan yugurib // Xolid Husayniy // AUDIO KITOB.* →

@YTFinderBot orqali istagan musiqangizni tez va oson toping!