Гыйнвар бунты
1
Ахырзаман галәмәтеме бу?
Әллә ниләр җуя асылын...
Быел хәтта гыйнвар белән апрель
Алмаштырган сыман фасылын.

Ялган дөрес, дөрес - ялган белән
Рокировка кылган заман бу.
Тукай сүзе белән - "дәртле", "нурлы",
Ә Такташча "фахиш" Казан бу...

Чәкчәк белән кунак каршы алган,
Чәчәк белән мәет озаткан,
Тимер койма корып бәйрәм иткән,
Гел шикләнеп мәкер-тозактан...

Кечек ханнар, хөсет җаннар белән,
Карт хакимнәр белән өтәлгән...
Милли җанлы ихлас бәндәләре
Нәүмизләнеп, мең кат үртәлгән...

Кансызлыкны игелеккә тиңләп,
Җасусларны изге иткән чор.
Һәр бирмеш көн каһарманнар арткан,
ЗЕКлар-төрмәчеләр
Медаль таккан, күкрәк каккан чор!

Ата карак бурны тиргәгән чор,
Имансызлар - иман укыткан.
Җинаятче гадел һөкемдарны
Тотып, зинданнарга утырткан...

Ялган - түрә, хаклык ялган булып,
Яла булып, башка җиткән чор.
Тамак хакы адәм балаларын
Тәмуг кисәүләре иткән чор.

Кешелекне салып таптаган чор,
Кешелексез булу - макталган...
Бар дөньясы асты өскә килеп,
Иблис хакыйкатен хаклаган.

Залимнәрне галим иткән заман,
Галимнәрен - хаин иткән чор,
Зыялысы зыянлы дан яулап,
"Агент" булып, читкә киткән чор...

Ихлас йөрәкләрне бирткән чор бу,
Тупасларын - түрә иткән чор...
Тузга язмастайны канун иткән,
Гөнаһларны - Сүрә иткән чор.

2
Ахырзаман галәмәтеме бу?
Сүзләр җуя мәгънә асылын.
Хәтта гыйнвар апрель булып уйный,
Канунына каршы фасылның...

Үз асылын җуйган бу кешелек
Көн дә җуя асыл ирләрен;
Үз өлешен даулый, яулый алар,
Канын коя, түгә тирләрен...

Һаман даулап, һаман яуласа да
Хак биргән җир җитми кешегә:
Траншеялар, баррикада төзеп,
Окоп-землянкада күшегә...

Дөнья куа-куа кабалана,
Ахыр чиктә җитә өч аршын...
Шөкерсезлек, бәракәтсезлекме,
Ни кимерә асыл ир башын?!

Өлешенә тигән малы җитми,
Кеше малы - хөсет уята.
Адәм баласына иблис-ләгыйнь
Вәсвәсәле, дәһри уй ата.
Вәсвәсәле, дәһри уйлар белән
Уята да аны, йоклата...

3
Җирне уяткандай гыйнвар язы,
Кешелекне үлем чиреннән
Коткарасым килә Апрель булып,
Тукай язы сыман, бүгеннән.

Ниятләрем күңелемдә кала,
Томаулы ил мине ишетми.
Ишеткәннәр, читенсенеп, күзен
Читкә ала, уйдаш, иш итми...

Иш күргәннәр "Апрель" була торып,
"Гыйнвар" булып, юри кыйлана.
"Уйлаганың әйтү җүләрлек, - дип, -
Тыелган дип, имеш, - дивана!"

Диләр алар: "Башым ике түгел!"
Ә телләре елан теледәй,
Мәгълум Сәмрук коштай ике якка
Каерылган - шулдыр чире дә...

Икеләнә күпләр ни уйларга,
Ни кылырга белми аптырап.
Аңга килә түбәсендә фәкать
Яшен уты куйгач ялтырап.

Аңга килә дә ул, башын ия:
"Нишли алам? Нишлим?! Ялгыз мин!.. "
Ялгыз мәхлуклардан гаскәр төзеп
Баш булганы мәгълум хакимнең...

Ялгызларны берләштерә илдә
Уртак кайгы-хәсрәт - шул бары...
Гөрләвекләр булып күз яшьләре
Ага, гүя апрель сулары.

Гөрләвекләр булып ага гыйнвар,
Туң йөрәкләр бер мәл эрерме?!
Ничек рухландырыйм, бугазыннан
Үлем чире тоткан илемне?

Йөрәкләнсен иде йөрәксезләр,
Җаны кайтсын иде җансызга!
Кешелекнең тоткан юлын уйлап,
Гыйнвар язы булып җан сыза...

Гыйнвар язы булып күкри күңел,
Тетри күңел яшен уты күк.
Күңеле сынган күпләр өчен ләкин
Бәргәләнүләрем бары чүп...

©Фәнил Гыйләҗи

Күкләр вә күпләр елаганда

Кар төшалмый, күкләр елый кабат,
Күкләр елый никтер бу кышта!
Ә кешелек бер дә тынышалмый,
Ә кешеләр һаман сугыша...

Сулык-сулык елый ак болытлар,
Кар болыты юкса, кыш өсте...
Дөньясында һаман ызгыш-талаш,
Кара гавам һаман бертөсле...

Төксе халык, төссезләнгән халык -
Һәммәсе дә көйли бер җырны.
Ак болытлар канлы яшьләр коя
Кызганыпмы әллә бу чорны?..

Төсе качкан халык өмет итә,
Җиңү көтә, көтә тынычлык!..
Тынычлыкка ирешергә теләп
Кемнәр, күпме җанны кыештык?!

Без дә юкса кар болыты сыман
Кичә генә әле ак идек...
Яраганда, сүзгә ирек барда:
"Сугыш - золым, дуслык хак!" - дидек.

Ә сугышта бары сулыш тына,
Сугышта тик гомер өзелә.
Күпме типсә тимер өзәр ирләр
Җитә алмый гомер көзенә...

Күпме хатын тол вә ялгыз кала,
Караучысыз кала карт-коры,
Сабыйлары ятим... - Бәхетләрен
Сугыш урлый - каһәр суккыры...

Яу кырында бармы җиңү вә дан?
Тик фәрманга анда буйсыну:
Гомер чикләү, кеше җанын кыю,
Кансызлану, күңел-рух сыну...

Аһыр чиктә, яуда һәлак булу...
Гарипләнеп кайту, кимендә...
Исән калсаң, гомер буе авыр
Кичерешләр йөртү күңелдә...

Йә игелек көтеп дошманыңнан
Гарьлекле юл - пленга эләгү...
Корбаныңның күзләренә карап
Гафу сорау, гомер теләнү...

Яу кырында садә фида җанга
Тоташ газап, тоташ тилмерү...
Һәр тарафка афәт, кайгы-хәсрәт,
Язмышларны вату-җимерү...

Күпме күңелләрдә яшен яшьни,
Тетрәндереп яшьни...
Кыш өсте
Ак болытлар үксеп-үксеп елый,
Хакыйкатьне танып,
дөресне...

Ә хакыйкать ачы, хакыйкать - бер:
Инсаният һаман сугышта.
Шуңар микән, кар болыты булып,
Бозга каткан күңелем тулыша...

©Фәнил Гыйләҗи

Сәлам, дуслар!

Татар милли хәрәкәте активисты, җәмәгать эшлеклесе, нәшир һәм журналист Наил Нәбиуллинның телеграм каналына рәхим итегез! Әлеге мәйданчык милли җанлы һәркем өчен файдалы һәм рухландыргыч платформа булыр дип ышанабыз.

Бу сәхифә татар һәм төрки дөньясы өчен мөһим мәгълүматларны туплаган бер үзәк булып хезмәт итәчәк. Монда Сез татар халкының бүгенге хәле, милли мәсьәләләрнең торышы, татар милли хәрәкәтенең эшчәнлеге һәм яңалыклары турында даими рәвештә файдалы мәгълүмат таба алачаксыз. Шулай ук төрле милли проектлар, вакыйгалар һәм чаралар белән танышып, аларда катнашу мөмкинлеге дә ачылачак.

Моннан тыш, Наил Нәбиуллин үзенең аналитик фикерләре һәм күзәтүләре белән уртаклашачак. Татар милли хәрәкәтенең мөһим юнәлешләре, актуаль вәзгыять һәм заман таләпләренә бәйле мәсьәләләргә карата авторның тирән фикерләре һәм тәкъдимнәре һәрвакыт игътибарыгызга тәкъдим ителәчәк. Бу фикерләр татар милләтенең үсешенә, яңарышына һәм дөнья аренасындагы урынын ныгытуга юнәлтелгән.

Әгәр сез милли тормыш, халык язмышы һәм татар хәрәкәтенең киләчәге белән кызыксынасыз икән, сез бу каналның бер өлеше була аласыз. Без бергәләп татар халкының киләчәген яктырту, үстерү һәм горур мәдәни мирасын саклап калу өчен зур көч куя алабыз!

Кушылыгыз, фикерләрегез белән уртаклашыгыз, актив катнашыгыз! Татар милләтен бергәләп күтәрик!

Рәхим итегез, дуслар!

Чәкчәккә - дан!

Кичә милли ризык иде,
Бүген - артты кыйммәте.
Чәкчәк хәзер дөньякүләм
Саммитның сый-нигъмәте.

Каршы алмый кунакларны
Өчпочмак та, конфет та,
Чәкчәк тора зур почётта
Дөньякүләм саммитта.

Искерми дә, бозылмый да,
Һәм югалтмый формасын.
Аның хәзер бар стандарты,
Халыкара нормасы.

Ул элек тә бәйрәмнәрдә
Табын түрендә булды.
Ә бүген дәү түрәләрнең
Авызларына тулды.

Бүгеннән ул халыкара
Әһәмияткә ия.
Мәртәбәле һәр кунакка
Аңардан өлеш тия.

Ясалса да гади генә -
Пешкән камырдан, балдан.
Урысның ипи-тозы күк
Чәкчәк йөртелә алдан.

Чәкчәк хәзер вәкаләтле
Вәкил күк халыкара.
Күчтәнәчкә аны һәркем
Букчаларына сала.

Чәкчәк илләр дуслыгына
Кертә бүген өлешен.
Бар да аны авыз итә,
Елмаешып, көлешеп.

Бөтен дөнья заказ бирә
Башлый калса чәкчәккә,
Рәис тырышлыгы бер дә
Бушка булмас, әлбәттә!

Чәкчәк капкан авызлардан
Тамар баллы сүз генә!
Бу чаклы чәк-чәк ашаган
Ашказаны түз генә!

©Фәнил Гыйләҗев
Фото интернеттан алынды.

Хәтер
Ходайның һәр бирмеш көне -
Хәтер көне болай да.
Г. Морат

Көн тудисә кабат хәтер көне,
Хәтәр көне һаман ишәя;
Арта барган саен хәтерсезләр,
Дары беткән саен мичкәдә,

Саегайган саен милләт гаме,
Сыегайган саен баш мие,
Аңгырайган саен аңлы катлау,
Медаль таккан саен шагыйре...

Хәтерсезләр баса бара Җирне,
Җан асрыйбыз хәтәр заманда.
Иманыңны саклап калыйм дисәң,
Каһарманлык кирәк һаман да.

Кем хәтерен биштәренә төйнәп,
Дәрвишлеккә китә Ватаннан.
Күчмәнләшү утрак тормышлардан -
Качу котылгысыз яманнан.

Яман хәтәр дәвер язган тәкъдир
Хәтерләрен җуйган затларга:
"Безнең җырны җырла, бездәй кыйлан, -
Диеп, Иблис итә тантана, -

Безнең белән бер бул уй-фикердә,
Безнеке күк чыксын тының да,
Безнең хакка ваз кич гомереңнән
Һәм гомерен бирсен улың да!"

Үз җиреңдә авызыңны ачып,
Үз сүзеңне әйтер җай бетте.
Хәтерләвең өчен күзең ала
Ике башлы үләт бөркете.

Күзеңне дә, үзеңне дә чукый,
Башыңны да ала, җанны да.
Йолдыз тулы аяз төнеңне дә,
Сызылып аткан алсу таңны да -

Һәммәсен дә ала, нәфесенең
Һич күренми чиге-чамасы.
Хәтер генә кала, саркый аның
Җөйләнелмәс канлы ярасы.

Хәтер кала атып калганнардан,
Хәтер кала ятып калганнан,
Хәтер - хәтәрерәк хәнҗәрләрдән,
Хәтер - калынырак калканнан.

Хәтер - өмете ул өметсезнең,
Сыенырга соңгы чарасы.
Хәтердән дә ваз кичүдән безне
Раббым Үзе берүк аясын!

©Фәнил Гыйләҗев
#шигырь
#хәтеркөне

Бәхет ул?
"Начать заново - нормально. Ненормально - притворяться счастливым", дигән цитатаны укыгач.

Һәр иртә яңадан башлана.
Һәр көнне кич җитә яңадан.
Туар таң китерә өр-яңа
Сөенеч-шатлык та, яра да.

Һәр тәүлек кадерле үзенчә.
Һәр кеше үзенчә бәхетле:
Бәгырен телмичә юк-барга,
Үзеннән эзләсә бәхетне,

Тыңласа үзенең күңелен,
Үзенең йөрәген ишетсә;
Һичкемнең фикерен кимсетми,
Фәкать үз хыялын иш итсә;

Омтылса максаты юлыннан,
Буйсынып тәкъдире иркенә.
Һәр кеше бербөтен - бәхете
Бүленмәс, чәчелмәс икегә.

Кемгәдер бәхет ул - бәхетле
Ит(ә)алса җан сөйгән кешесен;
Кемгәдер зур бәхет - бүлешү
Үзенең эчкерсез җан хисен.

Кемгәдер зур бәхет - башкалар
Бәхете юлыннан чигенү.
Кемнеңдер бәхете - парына
Үз йөгән, иярен кидерү.

Бәхетен күрү дә бәхет ул -
Үзеңнең иң якын кешеңнең,
Җаныңа тынычлык табуың,
Юк-барга пошмавы эчеңнең.

Бәхетнең юк аның чикләре,
Юк аның чамасы, күләме.
Бәхет ул - һәр туган яңа көн,
Тормышның әйләнгән күчәре!

Бәхет ул - яну да, көю дә,
Сөю дә тормышның ваклыгын.
Бәхет ул - бүлешә белү дә
Җандагы һафаң вә шатлыгың!

Бәхетсез булалмый беркем дә,
Бәхеткә без хөкем ителгән!
Туар таң - тәкъдирең дәфтәрен
Ачудыр өр-яңа битеннән!

©Фәнил Гыйләҗев

Кичә Казан циркында Илгиз Зәйниев куйган "Печән базары" тамашасының премьерасын карадык. Зәвыклы, моңарчы күрелмәгән искитмәле әлеге тамаша әле 5нче майга тикле дәвам итәчәк. Сезгә дә, балаларыгыз белән бергә тамаша кылып өлгерергә киңәш итәм, дуслар!
Анда ниләр булуы белән кызыксынасыз бит инде, шулаймы?

Габдулла Тукай ролендә - Нурбәк Батулла;
Галиәскәр Камал ролендә - Ришат Әхмәдуллин (бәлки, дублерлар да бардыр);
Шәп җырчылар: Эльмира Кәлимуллина, Айгөл Гардисламова, Сәйдә Мөхәммәтҗанова, Илгиз Мөхетдинов;

Ат арбасы белән печән чүмәләсе (печән базары шунысыз булалмый);
Клоуннар - әлбәттә, Кәҗә белән Сарык;
Сәхнә тулы жонглёрлар һәм акробатлар - Шүрәлеләр вә Су аналары;
"Пар ат" кына түгел - җайдаклы тройка;
Дрессировщица белән бер көтү "яшьләй өйрәтелгән Акбай";
Хәтта Казандагы Микитиннар циркының  пәхлеваны, герләрне чөеп кенә уйнаучы, тимерне урталай бөгүче Карәхмәт тә бар!

Шүрәлеләр такта өстендә сикерә, су кызлары таган атына, күбәләкләр караңгыда ялкынланып янып, цирк куполынача очалар. Һәммәсе дә Тукайның әкияти бер төше сыман, кыскасы! Ул төшне без күрдек, ошаттык! Инде сез дә күрегез!
Әле ахырдан тамашачыларга милли читекле брелоклар һәм Тукай әкиятләре геройлары төшерелгән открыткалар да өләштеләр.

©Фәнил Гыйләҗев

Шигырь яктысы
Караңгыдан аваз сала шагыйрь.
Дөньялыкка шигъри сүз оча.
Аһәңеннән мең хис кайный җанда,
Йә яктылык иңә мең кочак.

Кочак-кочак җылы өләшә ул,
Эремәсме диеп күңелләр.
Кальбе тулы бәйләм-бәйләм гөлләр,
Кальбе тулы утлы күмерләр...

Вулкан да ул, шаулы гөлбакча да,
Ургып, кайнап чыга хисләре.
Җан кыллары белән тоеп яши
Кай тарафтан җилләр искәнне.

Тоеп яши җиһан гамен, зарын,
Хәятнең мең кылын сиземләп.
Һәр җөмләсе хисси чәчкә таҗы,
Һәр шигыре - милли бер гөләп.

Китаплары - күңел гөлбакчасы,
Уй-хисләре - шытар бөреләр.
Дөньялыкта үз дөньясын төзеп,
Ул - хыялда йөзгән бер юләр...

Җандашларын барлап исәрләнә,
Шигъри утта янып, мең шаша.
Һәм өр-яңа ысул, алым эзләп,
Үз урынын даулый, фал ача!

©Фәнил Гыйләҗев