پیچیدگی‌های مذاکرات غزه

در ارتباط با مذاکرات آتش‌بس غزه و موانع آن به دو سوال بی بی سی پاسخ داده‌ام

https://x.com/bbcpersian/status/1827342478455755002?t=IR0u6KHasfKrnNBzuST0ow&s=19

وقتی برایم نمانده

مادونا هم برایش ترانه خواند و "قاتل زیبا" لقبش داد، از جمله به خاطر بازی‌ نفس‌گیرش در اثر معروف ژان-پیر ملویل (کارگردان مطرح موج نو) که نقش قاتلی خونسرد را بازی می‌کند. صورت جذاب و بر و سیمایی که دلون داشت با این نقش در تناقض بود و گیرایی فیلم هم از جمله به همین خاطر است.

چهار سالش بود که پدر و مادرش از هم جدا شدند و در خانواده‌ای دیگر بزرگ شد، تا ۱۷ سالگی که از سر ماجراجویی به ارتش بیپوندد کارهای خلاف کمی انجام نداد. با ارتش به هندوچین رفت و علیه ویت کنگ‌ها جنگید و بعدها خودش تاکید داشت که همین خدمت در ارتش به او نظم و ودیسپلین و رفتار اجتماعی را یاد داد.

فیلم سامورایی را زمانی بازی کرد که پیش‌تر به خاطر ایفای نقش در فیلم‌هایی مانند روکو و برادرانش، کسوف، یوزپلنگ و هر شماره‌ای می‌تواند برنده شود به شهرت رسیده بود و اینجا و آنجا ستایش شده بود.

در کنار شهرت سینمایی‌اش در بازار فیلم اروپا و شکست نسبی‌اش در کار در هالیوود، رابطه و ازدواج گذرا و فیلم‌های مشترک او با رومی اشنایدر و ناتالی دلون و ازدواج‌های بعدی هم بخشی بعضا جنجالی از زندگی او بودند. خودش هم اذعان کرده بود که زن‌ها (نه فقط دوست دخترها و زن‌های رسمی‌اش) را کم اذیت و آزار نکرده است. سال ۲۰۱۹ که در کن زندگی هنری او مورد ستایش قرار گرفت، معترضان هم حی و حاضر بودند، از جمله گروه‌های مدافع حقوق زنان.

سه فرزند از دو سه ازدواجش داشت که در این سال‌ها بر سر نوع مراقبت‌های پزشکی از پدر و تقسیم میراث او به مناقشه و منازعه افتاده بودند. دیروز ولی مرگ پدر را در بیانیه‌ای مشترک به اطلاع عموم رساندند!

میتران و شیراک اعتبار او برای سینمای فرانسه و اروپا را ستوده بودند و مکرون هم در ارتباط با مرگش گفت که دلون در نقش‌هایی که بازی کرد جهان را به رویاپردازی رهنمون شد.

به لحاظ سیاسی در طیف راست بود و ستایش‌گر دوگل و ناپلئون. در سال‌های متأخر از حامیان گروه افراطی جبهه ملی ژان ماری لوپن و سازمان خلف آن بود. با ژان ماری لوپن از همان زمان جنگ ویتنام دوست شده بود. موضعی قاطع در مخالفت با همجنگسرایان داشت واز احیای مجازات اعدام دفاع می‌کرد.

در این سال‌های آخر بیمار و خسته‌تر از آن بود که به چشم نیاید. گفته بود که ۶۲ سال هر چه در توانم بود کردم، حالا سخت‌ترین کار رفتن است که خب باید بروم و گریزی نیست. گفته بود که زندگی کوتاه‌تر از آن است که برای همه ایده‌ها و شور و دلمشغولی‌هایش قد بدهد. می‌گفت که هر روزی که می‌گذرد یک روز از دست رفته است ومن می‌سوزم و در فکر زندگی کردنم. روزی کسی از من پرسید که چرا وقت برای خودت نمی‌گذاری که زندگی کنی. و پاسخم این بود که وقتی برایم نمانده که صرف زندگی توام با خشنودی کنم . کاری که از دستم برمی‌آید زنده بودن است تا کی مرگ فرار رسد.

مرگ آلن دلون دیروز فرا رسید، در سن ۸۸ سالگی با کارنامه‌ای قابل اعتنا در تاریخ سینمای جهان.

در ایران آلن دلون به اعتبار صدای خسرو خسروشاهی که دوبلر او بود جذابیت و معروفیت بیشتری پیدا کرده بود. معروف بود که خود دلون گفته بهترین دوبلرش در جهان خسروشاهی است.

خسروشاهی در خاطراتش تعریف کرده که روزی در خیابان با اتومبیلی تصادف می‌کند و مقصر هم بوده، وقتی از ماشین پیاده می‌شود، راننده با بی‌ادبی شروع به فحاشی کرده و خسروشاهی در واکنش به او می‌گوید: آقا مودب باش، درست صحبت کن، ماشین بیمه است و بیمه هم خسارتت را می‌دهد و راننده در واکنش به این دیالوگ‌ها خطاب به خسروشاهی می‌گوید: زدی ماشین رو داغون کردی ادای آلن دلون رو درمیاری!

عکس آلن دلون در سال ۱۳۵۵ در سفر به ایران

پیام‌هایی که بعید است جدی گرفته شوند

پزشکیان، پنج روز پس از آن که نامش از صندوق‌ها بیرون آمد(روز چهارشنبه) در مقاله‌ای اختصاصی و بی‌سابقه در روزنامه قطری العربی الجدید کشورهای منطقه را مورد خطاب قرار داده و از رویکردش در همگرایی سیاسی، اقتصادی و امنیتی سخن گفته. نوشته است: «اَبَر اولویت سیاست خارجی ایران گسترش همکاری‌ها با همسایگان است و دولت جدید خواهد کوشید با حفظ و ارتقای رویکرد دولت فعلی در تحکیم روابط با کشورهای همسایه، در صورت همکاری فعال و متقابل کشورهای منطقه، روابط دوجانبه با آن‌ها را بر اساس احترام متقابل به حاکمیت ملی و تمامیت ارضی یکدیگر ارتقا دهد.»

او در عین حال با زنهاردادن منطقه از عادی‌سازی مناسبات با اسرائیل خواهان "مقابله متحدانه" با این کشور با این کشور شده، چه در شکل تاکید بر "لزوم حمایت کامل از مقاومت فلسطین" و چه تاکید بر لزوم "خلع سلاح اتمی رژیم صهیونیستی" یا امتناع از تنش‌ها و درگیری‌ها در میان کشورهای منطقه که "به سود رژیم صهیونیستی تمام می‌شود".

این که این پیام، بدون تجدیدنظر خامنه‌ای در فرادستی میدان نسبت به دیپلماسی، و قبل از حل مسائل ایران با آمریکا و جهان غرب (با توجه به ارتباطات تنگاتنگ شماری از کشورهای منطقه با آمریکا و سمت‌گیری برخی از آنها به سوی عادی‌سازی مناسبات با اسرائیل) گوش شنوایی بیابد و به حسن اعتماد و اعتمادافزایی میان ایران و کشورهای منطقه و انسجام و همکاری‌های مورد نظر پزشکیان بیانجامد جای تردید بسیار است.

"پیام به جهان"

بعد از پیام خطاب به کشورهای منطقه به زبان عربی حالا پزشکیان پیامی به جهان در باره مولفه‌های سیاست خارجی دولتش به زبان انگلیسی منتشر کرده.

پیام لحن ملایمی وارد، لحنی که البته پوشاننده ضعف‌های عمده پیام نیست، از این که مشکلات در روابط را همه به گردن آمریکا و اروپا می‌‌اندازد، از این که همچنان بر مقابله با اسرائیل تاکید ویژه دارد و این که همچون رهبر حکومت اولویت را به رابطه با چین و روسیه می‌دهد، و نیز این که همچنان در این اندیشه است که بدون کاهش تنش و بدون عادی‌سازی مناسبات با آمریکا می‌توان با اروپا رابطه باثبات و مثبتی برقرار کرد، این که ...

در پیام کوچکترین اشاره‌ای هم به این نمی‌شود که ایران در مرزهای شرقی خود و در قفقاز و آسیای میانه حوزه بزرگی از مناسبات فرهنگی و سیاسی و امنیتی و آبی دارد که باید تحکیم پیوندها با آنها و کمک به حل بحران‌ها در این مناطق به گونه‌ای که به سود مصالح ملی ایران باشد در دستور کار. دولتش باشد، این در حالی است که مناسبات ایران با هزاران کیلومتر آن سوتر، یعنی با آمریکای لاتین را هم بی‌اشاره نگذاشته است.

به عبارتی، پزشکیان در هر دو پیام به رغم لحن ملایم و مبتنی بر آمادگی برای تعامل، از سیاست خارجی مطلوب خامنه‌ای که ایران را به انزوای اقتصادی و سیاسی انداخته فاصله معناداری نمی‌گیرد.

در غرب حرکات و پیام‌های پزشکیان به دقت رصد می‌شود، ولی آنچه که تا کنون رسانه‌ای شده عمدتا حمایت تمام قد او از "مقاومت فلسطین" در پیام‌ها به رهبران حزب‌الله و حماس است. در پیام‌های جدید هم آنچه که جلب توجه کرده، اولویت چین و روسیه برای بسط مناسبات و تمایل به گسترش رابطه با اروپا با القای دورزدن آمریکا است.

در مجموع حرکات و پیام‌های اولیه پزشکیان که سعی شده با مزه دهان هسته سخت قدرت زیاد متفاوت نباشد همانگونه که انتظار می‌رفت بازخورد مثبتی در کشورهای غربی نداشته است، این در حالی است که او عمده‌ترین قولی که داده است بهبود مناسبات با جهان و بیرون آوردن کشور از زیر بار تحریم‌های خانمان‌سوز است.

باید منتظر ماند دید که پزشکیان در راستای تحقق قول‌های خویش به مضمون همین پیام‌ها وفادار می‌ماند و ناکامی را تجربه خواهد کرد، یا ضرورت فاصله‌گیری از سیاست‌های مبتنی بر اولویت "میدان" بر دیپلماسی، محوری‌کردن متوهمانه "اقتصاد مقاومتی" و تداوم تنش با آمریکا و اسرائیل در راستای "ایجاد تمدن اسلامی" که رویکرد خامنه‌ای بوده بیش از پیش او را به تدابیر و اقدامات و احیاناَ چالش‌هایی معین با هسته سخت قدرت خواهد کشاند.

ترجمه مقاله پزشکیان خطاب به منطقه در العربی الجدید
https://www.irna.ir/news/85535900/
ترجمه مقاله انگلیسی پزشکیان خطاب به جهان در تهران تایمز
https://www.eghtesadnews.com/fa/tiny/news-659355

مسلم است که حضور چند نماینده مسلمان به طور شاخص، تغییری در معادلات اتحادیه اروپا ایجاد نمی‌کند، ولی اگر این حرکت مقدمه تشکیل احزاب مشابه و نه فقط از سوی اقلیت مسلمان، در کشورهای دیگر هم بشود، هم می‌تواند نشانه متنوع‌شدن بافت و مطالبات اجتماعی و سیاسی و فرهنگی در این کشورها و مطالبه‌گری پیرامون آنها تلقی شود و هم می‌تواند نشانه‌ای از واگرایی بیشتر و صف‌کشی‌ها در این جوامع به حساب بیاید.

القصه در سطح بین‌المللی همه معادلات قدرت کم و بیش شناور است، شناوری معادلات قدرت (نه لزوما همه در جهت مثبت) در اروپا هم حالا در انتخابات پارلمان اتحادیه در حال بروز است، از جمله در شکل برآمد احزاب راست پوپولیست که به نظر هم نمی‌رسد گذرا باشد و در شکلی خفیف، با تاسیس یک حزب کم و بیش خاص مسلمانان در آلمان و ...

حزبی برای مسلمان‌ها؟

از سال ۱۹۷۹ که انتخابات پارلمان اروپا برگزار می‌‌شود، هیچگاه انتخابات این نهاد نسبتاَ کم‌قدرت در مجموعه اتحادیه اروپا به حساسیت این دور نبوده است.

همه نشانه‌ها حکایت از کسب آرای چشمگیر از سوی احزاب راست پوپولیست اروپایی و تقویت موثر فراکسیون این احزاب در پارلمان اروپا دارد، فراکسیونی مرکب از محافظه‌کاران و اصلاح‌طلبان اروپایی (ECR) است که شامل برادران ایتالیا به رهبری جورجیا ملونی، نخست‌وزیر ایتالیا‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، حزب قانون و عدالت لهستان (pis)، و گروه راست افراطی هویت و دموکراسی (ID) که شامل حزب مارین لوپن در فرانسه و حزب آزادی هلند می شود. حزب ووکس اسپانیا و احزاب راست پوپولیست اسکاندیناوی و شرق اروپا هم در این مجموع جا می‌گیرند. حزب آلترناتیو برای آلمان هم، گرچه اخیرا در میان افراطی‌های اروپا بر سر همکاری با این حزب برخی اگر و مگرها شکل گرفته است.

قدرت‌گیری این مجموعه، با توجه به مقابله‌اش با مهاجرت که اروپا بدون آن از پس جبران کاهش جمعیت و تامین نیروی کار خود برنمی‌‌آید، و نیز با توجه به عدم اولویت مسائل اقلیمی و زیست محیطی و حتی نفی وچود چنین مشکلی برای این احزاب یا نگاه بدبینانه‌اشان به کمک نظامی و مالی به اوکراین یا مخالفتشان با گسترش اتحادیه اروپا و واردکردن کشورهایی که بعضا از دو سه دهه پیش در صف انتطار ورود به اتحادیه به سر می‌برند همه و همه عملا به معنای اخلال نسبی در همه برنامه‌ها و طرح‌هایی است در اتحادیه اروپا کم و بیش بر سر آنها اجماع وجود داشته است.

رأی این این احزاب در مورد انتخاب رئیس کمسیون اروپا هم می‌تواند موثر واقع شود. خانم فون در لاین، رئیس کنونی که حمایت اصلی‌ترین فراکسیون (احزاب محافظه‌کار میانه‌رو اروپا) را دارد به همکاری با برخی از احزاب مجموعه یادشده تمایل نشان داده، که عملا تلاش برای تضمین موفقیت جهت انتخاب مجدد در این سمت است. این قول همکاری فون در لاین با برخی احزاب پوپولیستی حالا به موضوعی برای مناقشه انتخاباتی در سطح اروپا بدل شده و احزاب سبز و سوسیال دمکرات و چپ و با مخالفت با این گرایش به مقابله با خانم فون در لاین و فراکسیون آن برخاسته‌اند و به شکار رای رفته‌اند.

حد نصاب رای برای ورود به پارلمان اروپا در کشورهای عضو متفاوت است. ۹ کشور مثل فرانسه و لهستان ۵ درصد کل آرا را حد نصاب گذاشته‌اند، ۵ کشور مثل ایتالیا و قبرس بین ۴ تا ۲ درصد حد نصاب دارند و در ۱۳ کشور، از جمله آلمان و هنلند حد نصابی وجود ندارد. سن قانونی رای دادن هم ۱۶ سال تعیین شده است.

به خصوص در یکی دو دهه اخیر که اسلام‌گرایی افراطی در اروپا رد و نشان خود را از طریق ترورها و اقدامات افراطی به جا گذاشته برای احزاب متعارف دشوار بوده است که هم پایگاه رای خود را حفظ کنند و هم مطالباتی را مطرح کنند که به نوعی مورد علاقه و خواست ۱۶ میلیون رای‌دهنده مسلمان متعارف و غیرافراطی درون اتحادیه باشد و رای این اقلیت ناهمگون را هم جذب کنند. حتی کمیسیون‌های ویژه مسلمانان هم که در برخی از احزاب فعال بودند کارشان به کسادی گرایید. طرفه این که حزب دمکرات مسیحی آلمان که عنوان مذهبی را یدک می‌کشد و به لحاظ محافظه‌کاری مذهبی می‌توانسته برای مسلمانان غیرسکولار یا کمتر سکولار جذاب باشد حالا با اشاره بحث‌انگیز خاصی که به اسلام و مسلمانان در برنامه جدیدش کرده بیش از پیش به فاصله‌گذاری با این جماعت متهم شده است.

کلا هم مسلمان‌های اروپا به شمول آلمان تمایل و توجه ویژه‌ای به انتخابات پارلمان اروپا نداشته‌اند. این همه باعث نشده که حالا در خلا تشکلی که برای رأی‌دهندگان مسلمان هم جذاب باشد، خود مسلمان‌های ترک آلمان حزبی را برای این انتخابات دائر کنند با نام دعوه، که اغلب چهره‌های موسس آن از افراد شاخص نزدیک به حزب عدالت و توسعه اردوغان هستند. منتقدان می‌گویند که این حزب تلاش و ترفند اردوغان برای گسترش پایگاه در درون مسلمان‌های آلمان و اروپا و تاثیرگذاری بر سیاست‌های اتحادیه اروپا است.

اسم حزب البته سبقه اسلامی ندارد، ولی مخفف نام حزب (اتحاد دمکراتیک برای تنوع و برآمد/ Demokratische Allianz für Vielfalt und Aufbruch) تصادفا یا شاید هم عمدا می‌شود دعوه که برای مسلمان‌ها بی‌مسما نیست.

ترک‌های دو تابعیتی آلمان حدوداَ یک میلیون و سیصد هزار نفر تخمین زده می‌شوند، یعنی ۱.۶ درصد جمعیت آلمان و با توجه به این که حدنصاب رایی هم برای ورود به پارلمان اروپا در آلمان وجود ندارد (بر خلاف انتخابات‌های ملی که حدنصاب ۵ درصد کل آراست) بعید نیست که حزب تازه تاسیس نمایندگانی به پارلمان اروپا بفرستد، مشروط بر این که ترک‌های صاحب حق رای واقعا پارلمان اروپا را بر خلاف سابق جدی بگیرند یا حتی مسلمان‌های آمده از کشورهای دیگر هم.

مرگ دیکتاتور؛ در میانه تف انداختن و شادی و مراسم تدفین

در آذر ۱۳۸۵ که اگوستو پینوشه، دیکتاتور شیلی درگذشت دو سه روزی جسد او را در محلی قرار داده بودند تا هوادرانش به او ادای احترام کنند و آخرین وداع را داشته باشند. در این مراسم که برای مخالفان و شکنجه‌شدگان و بستگان قربانیان حکومت ۱۸ ساله پینوشه چندش‌آور و خشم‌انگیز بود ۶۰ هزار نفری شرکت کردند، اغلب با گریه و زاری و سلام هیتلری.

در خیابان‌ها اما بستگان قربانیان و آسیب‌دیدگان از استبداد و شکنجه و کشتار دوران پینوشه به شادی و پایکوبی مشغول بودند.

با مرگ پینوشه خانم میشل باچلت، رئیس جمهور سوسیالیست شیلی در وضعیت مخمصه‌آمیزی قرار گرفت. او امتناع کرد که برای دیکتاتور مراسم دولتی تدفین برگزار کند.

پدر خانم باچلیت  مقام افسر ارشد وفادار به دولت آلنده قربانی تعدی و شکنجه‌های حکومت پینوشه شد و جان خود را از دست داد. خانم باچلت نیز مجبور شد با مادرش به خارج بگریزد.

با این همه، او حالا  در مقام ریاست جمهوری می‌بایست ضمن ممانعت از برگزاری مراسم دولتی برای رئیس شکنجه‌گران پدر خویش و کسی که باعث شد سال‌ها در تبعید از کشورش به‌سر برد، نماینده‌ای به اجتماع خانواده و بستگان و هواداران پینوشه بفرست، چرا که بخشی از جامعه که در دوران پینوشه به آلاف و الوفی رسیده بود یا درس لازم را از جنایات دیکتاتوری نگرفته بود و نیز بخشی از ارتش که همچنان به پینوشه ارادات داشتند انتظار داشتند که دولت چنین اقدامی انجام دهد.

باشلت هم درست یا نادرست تصمیمش این شد که وزیر دفاع را نوک پایی و تلگرافی به مراسم خانواده و بستگان و هواداران پینوشه بفرستد و قال قضیه را بکند. وزیر دفاع که به مراسم رسید، هوادران پینوشه با هوکردن او نشان دادند که تاملات دولت بی‌مورد بوده و سیر و سلوک و ذهن قطبی‌شده هواداران پینوشه مشکلش بیشتر از آن است که با برخی اقدامات دولت تغییری در آن آنجام شود.

در این میان، کوادرودوس پراتس، نوه  ژنرال کارلوس پراتس، فرمانده کل ارتش شیلی در دوران آلنده هم به صرافت افتاد که از برابر جسد پینوشه عبور کند و به سبک خود به مرگ او واکنش نشان دهد.

ژنرال پراتس که سال ۱۹۷۳ با کودتای پینوشه به آرژانتین گریخته بود، یک سال بعد در این کشور همراه با همسرش در جریان انفجاری که در خودروش روی داد، به قتل رسید. دادگاهی در آرژانتین سازمان امنیت پینوشه رامسئول این انفجار اعلام کرد.

نوه پراتس زمانی که پس از چند ساعت ایستادن در صف به جلوی  جنازه پینوشه رسید در میان چشمان حیرت‌زده هواداران دیکتاتور آب دهانش را به سوی او پرت کرد.

سربازان نزدیک به جسد کوادرودوس را بازداشت کردند، که پس از چند ساعتی آزاد شد.

کوادردوس با اشاره به این که پینوشه بابت جنایات حکومتش مورد محاکمه قرار نگرفت و نیز به دلیل خشم از اقدام او و عوامل حکومتش در نابودی پدر بزرگ و مادر بزرگش، گفته بود که به لحاظ درونی احساس نیاز می‌کرد که چنین اقدام غیرمتعارفی را انجام دهد.

کوادردوس  اما در مقام مشاور سیاسی یک انجمن محلی در یکی از محلات ثروتمند نشین سانتیاگو شغل خود را از دست داد. در جامعه اما هواداران اقدام او کم نبودند. نمایندگانی در مجلس پیشنهاد کردند که یک "تفگاه‌ ملی" با نام آگوستو پینوشه ایجاد شود.

و هنوز هم جامعه شیلی درگیر بازخوانی تاریخ استبدادی و جنایات دوران پینوشه است، دورانی با دستکم سه هزار کشته سیاسی، ۳۰ هزار مورد شکنجه و ۳۰۰ هزار تبعیدی و گریخته از میهن خویش.

از آخرین نمونه این بازخوانی یکی هم این دو مورد:
https://www.radiofarda.com/a/chilean-viktor-jara-trial/32576679.html
https://www.radiofarda.com/a/32587255.html

البته تشکیل دولت در کاتالونیا با توجه به ترکیب آرا کار آسانی نیست. شاخه محلی حزب سوسیالیست در صورتی می‌تواند قدرت را در دست بگیرد که تندترین حزب جدایی‌خواه، یعنی لیست مشترک با آن ائتلاف کند. پوجدمون رهبر حزب که قرار است در چارچوب قانون عفو به زودی از تبعید به اسپانیا برگردد به شدت با چنین ائتلافی مخالف است و با دو حزب دیگر جدایی‌خواه هم اکثریت (۶۸ کرسی) تامین نمی‌شود.

سه حزب جدایی‌خواه ۶۱ کرسی را در اختیار دارند و در شرایطی شاید با حمایت غیرفعال بزرگترین فراکسیون، یعنی سوسیالیست‌ها بتوانند یک دولت اقلیت تشکیل دهند، که شرطش بیش از پیش انعظاف در مذاکرات با دولت سوسیالیست مرکزی بر سر امتیازاتی است که می‌تواند به ایالت داده شود.

بعید هم نیست که کار به انتخابات دوباره بکشد، که البته رسیدن دوباره جدایی‌طلبان به اکثریت باز هم قطعی نیست.

احتمالا بازی هوشمندانه دولت مرکزی که در پارلمان ملی همچنان به رای احزاب جدایی‌طلب کاتالونیا نیازمند است و این احزاب که بر گرفتن بیشترین امتیازات از دولت مرکزی تاکید دارند در رسیدن به راه‌حلی، هم برای بحران خلا قدرت در ایالت و هم در باره چشم‌انداز توافق بر سر نوع امتیازاتی که دولت مرکزی به ایالت می‌دهد که دستکم خشنودی بخشی از نیروهای جدایی‌خواه و شکاف در درون آنها را تامین کند نیز یک گزینه دیگر است.
در باره مناقشه در کاتالونیا در این مقالات که از سال ۲۰۰۶ به این سو تحریر شده‌اند نکات بیشتری نوشته‌ام:
https://www.iran-emrooz.net/index.php/world/print/8951/
https://www.bbc.com/persian/world/2012/11/121124_an_spain_catalonia
https://www.bbc.com/persian/blog-viewpoints-41257306
https://www.bbc.com/persian/world-features-50435863
https://www.radiofarda.com/a/32687065.html

پایان جدایی‌طلبی در کاتالونیا؟ وقتی که تدبیر و هوشمندی دولت مرکزی جواب می‌دهد

دیروز در ایالت کاتالونیای اسپانیا انتخابات بود، برای تعیین ترکیب جدید پارلمان ایالت. در این انتخابات نیروهای هوادار استقلال و جدایی کاتالونیا از اسپانیا بعد از ۴ دهه برای اولین بار از کسب اکثریت (۶۸ کرسی از ۱۳۵ کرسی پارلمان) بازماندند. برنده انتخابات حزب سوسیالیست اسپانیا بود که در مادرید نیز دولت را در دست دارد.  این حزب ۴۲ کرسی مجلس را به دست آورد، ۹ کرسی بیشتر از انتخابات سال ۲۰۲۱.

گرایش به کسب امتیازات بیشتر از دولت مرکزی از سال ۱۹۸۰ در کاتالونیا شدت گرفتن بوده است. این ایالت و ایالت باسک که از دیرباز با  نظام سیاسی حاکم بر اسپانیا مشکل داشته‌اند و نیروی اصلی جنبش جمهوریخواهی در نیمه اول قرن پیش را تشکیل می‌دادند در دوره‌هایی که محافظه‌کاران و ملی‌گرایان در مادرید قدرت را دست داشته‌اند بیشتر با آن زاویه و مشکل پیدا کرده‌اند، ولی سوسیالیست‌ها با تدابیر و اقدامات خود و اعتنا به خواست‌های قابل تحقق این دو ایالت بیش از پیش باد را از بادبان نیروهای قوم‌گرا و جدایی‌خواه گرفته‌اند.

روند تشدید جدایی‌خواهی که در دو دهه گذشته از جمله به دلیل سیاست‌های دولت‌های محافظه‌کار وقت حاکم بر مادرید رو به تشدید رفته بود نهایتا کار را در سال ۲۰۱۷ به برگزاری رفراندومی بحث‌انگیز در این ایالت کشاند که ۹۰ درصد از ۴۲ درصد صاحبان حق رای که در آن شرکت کرده بودند به جدایی آری گفتند. دولت مرکزی با رویکردی سخت به میدان آمد، بخشی از نیروهای دولت ایالتی که رفراندوم را برگزار کرده بودند به حبس انداخت و برای آنها تا ۱۳ سال زندان و جریمه سنگین در نظر گرفت و بخشی هم که موفق به فرار به کشورهای دیگر اروپایی شدند تحت تعقیب گرفتند. انتخایات بعدی اما دوباره همین نیروها را در کاتالونیا در فرادست نشاند.

انتخابات دیروز اما نشان می‌دهد که نیروهای جدایی‌خواه کاتالونیا اعم از چپ و راست و ملی‌گرا بعد از چهار دهه به ضعف دچار شده‌اند و از اکثریت و امکان تشکیل دولت در این ایالت کم و بیش دور مانده‌اند. یک عامل اختلافی است که در ۴ سال گذشته در دولت ایالتی ایجاد شد  و نیروهای جدایی‌طلب که شاکله اصلی آن را تشکیل می‌دادند از کارکردن با هم بازایستادند و نهایتا دولت اقلیتی از حزب جمهوریخواه جدایی‌خواه (۳۳ کرسی) و یک حزب چپ  کوچک دیگر، CUP (۹ کرسی) شکل گرفت که از حمایت غیرفعال دیگر نیروی ملی‌گرای جدایی‌خواه (لیست مشترکا برای کاتالونیا، ۳۲ کرسی) برخوردار بود. اما بر سر تصویب بودجه سالانه ایالت اختلاف بیشتر از آن بود که همکاری غیرمستقیم ادامه یابد، لذا نیروی حاکم به انحلال پارلمان و انتخاب زودرس رای داد که دیروز برگزار شد.

در انتخابات دیروز حزب جمهوریخواه چپ حاکم بر ایالت ۱۳ کرسی خود را از دست داد، حزب کوچک حاضر در دولت، یعنی CUP از ۹ کرسی به ۴ کرسی فروافتاد و لیست مشترک که در دولت نبود ولی از آن حمایت می‌کرد سه کرسی بیشتر کسب کرد و سهمش به ۳۵ کرسی رسید.

هر سه حزب که تا کنون ۷۴ کرسی را در دست داشتند حالا اما بر خلاف تمامی ۴۰ سال گذشته حائز ۶۸ کرسی برای تشکیل دولت حتی به صورتی که در دور تا کنونی هم بود (دولت اقلیت با حمایت پارلمانی یک حزب دیگر)  نیستند.

علاوه بر اختلافاتی که میان نیروهای جدایی‌خواه پیش آمد و نوعی خستگی که در مردم کاتالونیا در تحقق جدایی دیده می‌شود رویکردهای دولت سوسیاست مرکزی هم سهمی عمده در شکست نیروهای جدایی‌خواه در کاتالونیا داشته است.

حزب سوسیالیست که دولت اقلیتش در مادرید به حمایت غیرمستقیم أحزاب جدایی‌خواه کاتالونیا نیاز دارد بر رسیدن به یک توافق بر سر موقعیت آتی ایالت  از طریق گفت‌وگو  با این احزاب تاکید و تمرکز دارد.  پدرو سانچز نخست‌وزیر اسپانیا در اولین اقدامات در این راستا برای ایجاد اعتماد و نشان دادن حسن نیت قانون عفو را به جریان انداخت که زندانیان سیاسی مرتبط با رفراندوم جدایی ۲۰۱۷ را آزاد می‌کند و همه گریختگان به خارج هم بدون مجازات امکان بازگشت به کشور پیدا می‌کنند، از جمله کارلِس پوجدمون، نخست‌وزیر ایالت کاتالونیا در سال ۲۰۱۷ و در جریان برگزاری رفراندوم. در باره این قانون که بحث‌های بسیاری در اسپانیا برانگیخته است اینجا بیشتر نوشته‌ام
https://www.facebook.com/habib.hosseinifard/posts/pfbid0fs8DwWtsjjVSeCWD8v9QcaZLZ9auwbaw5nnAWEL2y5qj1BAmqzFTiARW8fHGsicEl
حالا اما با پیروزی چشمگیر حزب سوسیالیست اسپانیا که نتیجه موفقیت نوع سیاستی است که در گرفتن باد از بادبان نیروهای جدایی‌طلب اعمال کرده محافظه‌کاران و راست‌های اسپانیا در مخالفت با قانون عفو و رویکرد دولت سوسیالیست مرکزی در پیشبرد دیالوگ با أحزاب جدایی‌خواه برای حفظ یکپارچگی کشور و رضایت خاطر همه طرف‌ها با مشکل بیشتری روبرو می‌شوند.