Қўрқинчли хатоми?

Бунақа ҳолатлар унчалик ҳам катта хато ҳисобланмайди, чунки унга саводсизлик туфайли эмас, шунчаки теришда шошқалоқлик ва эътиборсизлик туфайли йўл қўйилган.

Матн билан ишловчи мутахассис сифатида айта оламан: ҳар қандай кучли муҳаррир/мусаҳҳиҳ ҳам баъзида хатоларни ўтказиб юбориши, керакли жойларни кўзи илғамай қолиши мумкин. Чунки у инсон — толиқади, диққати тарқайди, кўзи хиралашади.

Умуман, инсон омили бор жойда камчилик бўлади. Шунинг учун ҳеч толиқмайдиган, бирорта ҳарфни эътибордан четда қолдирмайдиган технология имкониятларидан ҳам фойдаланиб туриш керак. Масалан, Tahrirchi'дан.

@xatoliklar

Сўзнинг заволи ҳақида икки оғиз сўз...

Тилнинг миллий табиатини ҳис этмаган одам нимани таржима қилмасин, аслият тили жодусига берилиб, “аслига тўғри” қилиб ағдариб кетаверади.

Русча “принимать” — энг кўп қўлланадиган, аммо ҳамиша хато ўгириладиган сўзлардан бири. Ҳа, унинг илк маъноси — “қабул қилмоқ”дир. Аммо исталган ўринда эмас-да.

“Мы приняли решение” деган калима ўзбек тилида “Биз шундай қарорга келдик” бўлади, “Биз шундай қарор қабул қилдик” эмас. Ахир қарорни кимдан қабул қилиб оламиз? Шу тариқа “Парламент принял закон”ни тили бузилмаган ўзбек “Парламент қонун чиқарди” дейди, “Указ, принятый Президентом” жумласи “Президент чиқарган фармон” бўлади. Чунки давлат раҳбари фармонни бировдан қабул қилиб олмайди, акс ҳолда, фармон берган эмас, бажариш учун қабул қилган бўлиб қолади.

Манба: Таржима ва тил, Зуҳриддин ИСОМИДДИНОВ
@xatoliklar

*🟡 *Йил сарҳисоби (2024)

“Ҳечдан кўра кеч” деганларидек, ўтган йил сарҳисобини қилиб қўйсак. 2024 йилда (ўзим ва кичик жамоам) эришганларимиз мен ўйлаганчалик катта бўлмади, аммо ютуқларни умуман йўқ ҳам деб бўлмайди. Баъзиларини санаб ўтсак:

▪️ «Тўғри копирайтинг» муаллифлик курсим ўқувчилари сони 400 га етди.
▪️ Saber Publisher таҳририяти билан ҳамкорликни йўлга қўйдим.
▪️ 4 та агентлик билан ҳамкорликни давом эттирдим, булар: Minim Design, McCann Tashkent, Wunder Digital (Samsung), Web Promotion.
▪️ Oyina платформаси учун интервью бердим.
▪️ Ўзим истаган BYD E2 электромобилини олдим.
▪️ Экран диагонали нақ 12.4 дюйм бўлган кучли планшет олдим.
▪️ Ёшлар ишлари агентлигининг 1000kitob лойиҳаси доирасида Стюарт Расселнинг “Инсонга мос сунъий интеллект” китобига муҳаррирлик/мусаҳҳиҳлик қилдим.
▪️ Отабек Маҳкамовнинг “Юксаклик сари тасодиф бўлмаган 100 та учрашув” номли китоби қайта нашр этилди, у учун қайта таҳрир/тасҳиҳ қилинди.
▪️ @xatolik_bot конвертация ботимизни такомиллаштириш устида ишладик, тез орада янги талқинда ишга тушади.
▪️ Ғиёсиддин Юсуф ва Надия Рамазон муаллифлигидаги “Солиҳалар гулшани” китобига мусаҳҳиҳ бўлиш насиб этди.
▪️ oncogid.uz сайтини ўзбек тилига ўгирдик.
▪️ Яна тиббиёт, тадбиркорлик, қурилиш, маркетинг, публицистика ва бошқа йўналишларидаги бир қанча лойиҳалар учун копирайтинг, таржима, таҳрир ва тасҳиҳ хизматларини кўрсатдик.

2024 йилда сиз қандай ютуқларга эришдингиз?

Айё ўзи ким/нима?

Аёллар учун алоҳида фитнес клублари бўлиши қувонарли ҳол, лекин айё (ayyo) ким?

Сиз бу расмга ҳайрон бўлманг, чунки google орқали "ayyolar" деб сўров берсам, 24 400 та натижа чиқди. Таълим тизимидами муаммо ёки одамларнинг бефарқлигида (бефарқ одамларда)?

*Расм обуначиларимиздан
@xatoliklar

Приоритет — “устувор”ми?

Ҳозирги кунда оммавий ахборот воситалари орқали устувор сўзи ҳамма ерда приоритет, яъни афзал, биринчи даражали деган маънода ишлатиб келиняпти. Бу тилимизга қайсидир маънода ўрнашиб улгурди ҳам.

Бу сўзда бир қарашда ҳеч қандай хатолик йўқдек, чунки устувор ўзбек тилидаги усти сўзидан ясалгандек кўринади. Аммо бу форс-тожик тилидан олинган сўз мустаҳкам, маҳкам, қаттиқ деган маъноларни билдиради, ўзаги эса устун, яъни таянч.

Устун бирор нарсанинг остида бўлади, приоритет эса афзалликни, юқориликни ифодалайди.

Устувор халқаро тилдаги фундаментал деган сўзга мос келади. Шундай экан, приоритет сўзини ўзбекчада устувор (таянчли) дейиш қанчалик тўғри? Қолаверса, ўзбек тилининг изоҳли луғатида устувор сўзи мустаҳкам, маҳкам, бузилмас деб таърифланган.

Приоритет сўзи турли тилларда:
• уйғурчада — ھەممىدىن مۇھىم (ҳаммадан муҳим),
• қирғизчада — артыкчылыктуу (ортиқчилик),
• озарбайжончада — prioritet (приоритет) ёки üstünlük (устунлик),
• қозоқчада — басымдық (бошимлик),
• татарчада — өстенлек (устунлик),
• туркчада — bir öncelik (биринчилик).

Биз буни қайси сўз билан ифодаласак бўлади?
Биз ўзбек тилида приоритет сўзини устунли, устунлик, афзалиятли, афзалиятлик деб айтишимиз ёки, яхшиси, халқаро тилдаги приоритет сўзининг ўзини қолдиришимиз мумкин.

Бу мулоҳазалар бўйича сиз қандай фикр ва таклифлар берасиз?

@xatoliklar

Муаллифдан

Кеча ўзбек тили куни эди, аммо каналга ҳеч нарса жойламадим. Вақтим ёки контент йўқлиги учун эмас, шунчаки бошқаларни томоша қилгим келди.

Давлат идораларидан тортиб кўча б/влогерларигача — ҳамма ўзбек тили ҳақида қайғуришини билдирди. Аммо деярли ҳеч бири амалда буни кўрсатиб беролмади. Табиийки, бугун тил масаласи эсдан чиқарилди.

Тил ҳақида фақат бир кун гапирилмайди. Шунинг учун мен шунчаки сукут сақладим.

@xatoliklar