Yaqinda O'zbekistonga qaytaman. Tayyorgarlik ko'ryapman — "Million" bilan "Bravo"ni ko'ryapman.

Turk tili onlayn kursda yangi guruh ochilyapti.

Yangi ochiladigan guruhning dars kuni va soati quyidagicha:

Seshanba — 18:30-20-30
Payshanba — 18:30-20-30
Shanba — 18:30-20-30

Bu guruh darslarni noldan boshlashadi.

Bu guruhda o'qib 3 oyda B1 sertifikat oladigan darajaga chiqishiz mumkin.
4 oyda B2, 5 yarim oyda esa C1 sertifikat oladigan darajaga chiqishiz mumkin.

A1 darajasidan keyin o'tkaziladigan ichki imtihonimizda 90 foizlik natija ko'rsatsangiz kurs oxirigacha har oylik to'lov uchun 100 ming so'mlik chegirmani qo'lga kiritasiz.

Guruhda o'quvchi soni cheklangan. Guruhga qo'shilib joy olib qo'yish va boshqa ma'lumotlar uchun @sherdav_aloqa manzilidan yozing!

(Soat 21:00 dagi guruh hali ochilmadi)

Sakarya universitetiga magistratura va doktorantura darajalari uchun hujjatini topshirganimiz nomzodlar, iltimos shaxsiydan menga yozvorasizlarmi. Bugun 1-tur natijalar chiqishi kerak

Yoki e-pochtangizni qarab ko'ring. Qandaydir xabar kelgan bo'lsa skrinshot yuboring menga.

**Turk tili onlayn kursda A2 ni tugatgan guruh bilan bugun soat 21:00'da B1 ni boshlaymiz. Agar A1 va A2 darajasini tugatgan bo'lsangiz B1 guruhga qo'shilib olishiz mumkin. Oktabrdagi imtihongacha B2 yoki C1 ga tayyor bo'lasiz.

Murojaat uchun:** @sherdav_aloqa

Odatda kursimning 90 foiz qatnashchilari ayol-qizlar bo'ladi. Kuts boshida balans deyarli teng bo'ladi. Keyinchalik kamayib ketadi. Buning sababi ko'pdir. Meni asosiy sabab sifatida ko'rganim esa, erkak kishi uzoq vaqt tizimli ravishda bitta maqsadga e'tibor qaratishi qiyin. O'qimaydi emas, harakat qiladi, xohishi bo'ladi, lekin ish, tirikchilik, turmush, oshna-og'ayni, degandek darsni ko'p qoldiradi va qarabsizki darsni ko'p qoldirgani hisobiga mavzulardan qolib ketib, darajadan darajaga o'tayotgan imtihonimdan o'tolmay qolib ketadi. O'z-o'zidan guruhdagilar saralanib qolib juda kam miqdorda erkaklar va katta qism ayollarimiz qoladi.

Men shu ayol-qizlarimiz yuqoridagi postda aytib o'tganim muammolar bilan yuzlashmasligi uchun ham darsda kameralarini ochib o'tirish majburiy emas, deb aytib o'taman. Hatto Zoomda qatnashuvchikar kirayotganda kameralari avtomatik yopiladigan funksiyasini yoqib qo'yaman. Faqat imtihon olayotganimda kameralarini ochib o'tirishlarini so'rayman. Bu ham kurs davomida nari borsa 3 marta bo'ladi.

Dars o'tish mobaynida ham ortiqcha hissiyotli va noto'g'ri tushunilishi mumkin bo'lgan suhbatlar olib bormayman. Darsda, deyarli hammaga bir xil ohangda va tempda murojaat qilaman.

Lekin, yuqoridagi muammolar baribir bo'lib kelmoqda.

İkki yilcha oldin, kursda bir yosh kelinchakni dars yuzasidan savol-javob qilayotganimda ozroq bosim berganimda yig'lab yuborganini hali ham eslayman. Xurmatli ota-onalar va erkak birodarlarimiz, siz qiz yetishtirayotganda yoki turmush qurayotganda miyangiz nima fikrda bo'ladi? Juda qiziq men uchun. Qo'rquvlaringiz va zayif tononlaringiz qizingiz yoki turmush o'rtoqlaringizni ta'limsiz qoldirayotganidan xabaringiz bormi?

**Men shuni tushunmayapman: Bizni mamlakat Tolibon yoki Eronga aylanib qolmadimi mabodo? Yoki, insonlari ibtidoiylashmadimi?

Turk tilini duppa-durust o'rganib kelayotgan bir qizimiz "Xo'jayinim o'qituvchi erkak kishi ekan", deb ruxsat bermayapti; boshqasi "Uydagilardan yashirib o'qiyotgandim. Bilib qolishdi, ustoz", deb turibdi. Yana biri "Men madrasada o'qiyman, telefonlarimizni olib qo'yishadi. Shunga davom etolmasam kerak", deb turibdi.

G'ordan chiqing, ey erkaklar! Madrasada dars berayotgan ulamolarimiz, Ustozlar, ibtidoiy davrda yashamayapmiz?!**

Kechagidek esimda, 2019-yilda o'zim o'qigan universitet qoshidagi xorijliklarga turk tilini o'qitish markazi(TÖMER)da o'qib C1 sertifikatimni olgandan keyin, Antalyaga ishlashga borib ma'qul turarjoy va ish topolmaganimdan keyin cho'ntagimdagi oxirgi pulimga İstanbulga ketish uchun avtobus bileti olgandim.

İstanbulga borgandan keyin bir charm tikuv sexida ish topib ishlashni boshlagandim. İshim teridan tikilgan kartmonlarning bir cho'ntagini "super kley" bilan yopishtirish edi. Har kungi ishim bir xil edi — yonimga yuzlab yarim tayyor kartmon kelardi, men esa bir cho'ntagini kley bilan yopishtirardim. İsh soati 12 soat, doim tik oyoqda ishlardim. Turarjoy va ishni zo'rg'a topganim uchun ishga kirgan joyim tunab qoladigan joyimdan 1,5 soat uzoqlikda bo'lsa ham xursand edim. İshimni uchinchi kunida uyquga to'ymaganim uchun kartmonni kleylar ekan tik oyoqda uxlab qolganim uchun qo'limdagi "super kley"ni hammasi kartmonga oqib yopishib qolgandi. Bu sabab ishimdan haydalgan edim.

Uch kunlik ish haqim puli tugaguncha ish topishim kerak edi. İstanbulning Osiyo tarafidagi Kadiköy tumanida ish qidira boshladim. Kafe-restoranlar ko'chasida aylanib yurar ekanman eshigiga restoran nomini osayotgan bir kishini ko'rib, yoniga borib C1 ni tugatgan chala turkcham bilan "Size işçi lazım mı?", deya so'radim. Hech kutilmagan holatda meni ichkariga taklif qildi. Bir pasda stolga sho'rva va choy keldi. Yeb bo'lganimdan keyin meni boshqa stolga olib borib stollar ustidagi tuzdon va ziravorlar idishlarini to'ldirib chiqishimni, stollar ustini artib chiqishimni so'radi. İshim yarim soatda bitti va qo'limga 70 lira berdi. U paytlar 15 dollarcha bo'lardi. Qo'limga naqt pul berdi va ertasi kuni soat 09:00'da kelishimni aytdi. Shu bilan o'sha yerda kuniga 15 dollar evaziga kunlik 12 soat idish-tovoq yuvish ishida ishlay boshladim. Restoran egasi turk tilida shunaqangi ravon va toza gapirardiki, men turk tilida C1 sertifikatim bilan 50 foiz gaplariga tushunardim. Keyin bilsam restoran egasi eskidan radioda boshlovchilik qilgan va qimmatbaho mashinasini sotib İstanbulga ko'chib kelib restoran ochgan ekan.

Shu zaylda ishlay boshladim. Oradan ikki haftacha o'tib meni ofitsiant qilishdi. Meni eski o'rnimga esa Afg'onistonlik bir yigitni olishdi. Orada bir tushlikda u yigit bilan suhbatimiz qizib qoldi. Afg'onistondan 1 oyda noqonuniy yo'llar bilan Turkiyaga kelgani, 1 oy davomida 90 foiz masofani piyoda yurib kelganini, yuraverib oyoqlari qadoq otib ketganini aytib oyoq ostini ko'rsatdi. Pul yig'ayotganini, İmkoni bo'lishi bilan Yevropaga qochib o'tishini aytib qoldi.

Meni qiziqtiradigan narsa, musulmon davlatlarini, ayniqsa Orta Sharq mamlakatlarini nega aynan Yevropa yoki Amerika ohangrabodek o'ziga tortadi? Nega, misol uchun Sharqiy Osiyo mamlakatlari emas, yoki janubiy mamlakatlar, Braziliya yoki Chili taraflar emas? Nega synan Yevropa yoki Amerika?

Hatto, Turkiya orqali o'tsalar ham aksari Turkiyada qolishni xohlashmaydi.

Pavel Durovning qo'lga olinishi, yoki Elon Maskning X platformasida Angliyadagi oxirgi paytlarda yuz berayotgan xalq noroziliklari haqida tasdiqlanmagan va insonlarni bosh ko'tarishga undaydigan fitna tusdagi postlariga bo'layotgan noroziliklar meni nazarimda eng to'g'ri usullardan biri.

Erkinlik ham jilovlanishi kerak. Chunki, erkinlikni chegarasi yo'q. Chegarasi bo'lmagan yo'l har tarafga olib borishi mumkin. Jarga ham susambilga ham.

Telegramning qamrovi davlatlararo oxirgi yillarda, ayniqsa pandemiya davridan keyin ko'zga tashlanmaydigan holda kengayib bordi. Shov-shuvsiz. Yevropa davlatlari kabi Turkiyada ham WhatsApp keng qo'llaniladi. O'zbekistonda Telegramni qanchalik qo'llansangiz Turkiyaliklar buning muqobili sifatida WhatsApp qo'llanishadi. Faqat O'zbekistondagi kabi davlat idoralari darajasida keng qo'llanilmaydi. Balki xavfsizlik yuzasidandir, balki Telegramchalik qulayliklari bo'lmagani uchundir. İkki-uch yil oldin WhatsApp Turkiyadagi foydalanuvchilariga "Bu platformamizdan foydalanar ekansiz, shaxsiy ma'lumotlaringizni biz bilan bo'lishishga rozilik bildirishingiz kerak" mazmunidagi xabar yo'llay boshlagan edi. Bu holatdan keyin Turkiyadagi foydalanuvchilarning juda katta qismi yoppasiga Telegramga o'ta boshlagan edi. Shaxsan eslayman, telefonimda saqlangan turk tanish kontaktlarimdan Telegramda palonchi Telegramga qo'shildi, deya har kun kamida ikkitadan xabar kelar edi.

Bu voqealardan keyin WhatsApp bu qarorini yumshatdi. Lekin, turklarning katta qismi Telegramga allaqachon o'tib bo'lgan va "mazasini tatib bo'lgan edi". Hozirda Telegramda turk tilidagi juda katta obunachilarga ega kanallar ham shakllanib bo'lgan va uzun-quloq gaplarga ko'ra narkotik sotuvlari va ayollarni pullash guruhlari ham shakllanib bo'lgan. Turkiyadagi mas'ul tashkilotlarning bu kabi guruh va kanallarni yoptirish bilan bog'liq murojaatlarining katta qismi Telegram ma'muriyati tomonidan javobsiz qoldirib kelinayorgani ham haqiqat.

Telegramning Yaponiya, Xitoy va Janubiy Koreyada ham katta qamrovda jinsiy zo'ravonlik va tahdidlarga sabab bo'layotganini ham ko'p o'qib qolaman. Bir rasmiy surushtiruv orqali tayyorlangan hujjatli filmda ko'rgandim. Jinoyatchilar bir-biri bilan xabarlashish uchun Telegramda bitta profildan foydalanishgan. Xabar jo'natishmagan. Birisi ikkinchisiga xabar qoldirmoqchi bo'lsa ikkisi ham telefonida ochib olgan bitta profilni xabarlar qismiga kirib o'z xabarini yozadi, lekin jo'natish tugmasiga bosmaydi. İkkinchi kishi esa huddi o'sha profilga o'zini telefonidan kirganida o'sha yozuvlar jo'natilmagan xabar sifatida ko'rinib turgan. Bu holatda xabar jo'natilmaydi, İP adresining izi topilmaydi va qarabsizki jinoyatchilarning qo'lga tushishini qiyinlashtiradi.

Hozirda internet platformalari ham nazoratga olinishga, ma'lum qoidalarga bo'ysinishga muhtoj bir makon.

Hozirda internet platformalarida bilmay turib jinoyatga sababchi bo'lib qo'yish ham hech gap emas. Xususan, Turkiyada oliy sud internet yozishmalardagi javobgarlikni shunaqangi tartibga solganki, ba'zilar uchun oddiy xabar Turkiya qonuniga ko'ra jinoyat tusidadir. Misol uchun, Turkiyada WhatsApp orqali begona biror kishiga "Seni va qalbingni qanday zabt etishim mumkin?" mazmunida xabar jo'natsangiz, xabarni qabul qilib olgan kishi arz qilsa jinsiy tajovuz tusida jinoiy javobgarlikka tortilishiz mumkin.

Shunaqa gaplar, baliqni qiltanoqlari tomog'imizga ketib qolmasligi uchun qanchalik ehtiyotkorlik bilan yesak, ijtimoiy tarmoqlarga ham shundaqa ehtiyotkorona yondashishimiz kerak.

**Turk tili onlayn kursida qabul davom etyapti.

Agar siz turk tilini noldan o'rganishni yoki B1, B2 darajalaridan o'rganishni xohlasangiz @sherdav_aloqa manzilidan yozing!**

Bugun soat 18:30'da, turk tili onlayn kursimizda yangi ochilayotgan guruhning 1-darsi bo'lib o'tadi. Guruhda joy bor.

Guruhga qo'shilish uchun @sherdav_aloqa manzilidan yozing!