ئەزموونی گەردوونی 25

یەکێکە لە ئەزموونە ترسناکەکانی مێژووی زانست، کە لە ڕێگەی ڕەفتاری کۆلۆنیالیزمی مشکەوەیە، هەوڵێکە لەلایەن زاناکانەوە بۆ ڕوونکردنەوەی کۆمەڵگا مرۆییەکان. بیرۆکەی "گەردوونی ٢٥" لە زانای ئەمریکی جۆن کالهۆنەوە هاتووە کە لە نێوان ساڵانی ١٩٥٨ بۆ ١٩٦٢ تاقیکردنەوەی لەسەر مشک لە نەرویج ئەنجامداوە.
کالهۆن "جیهانێکی تەواو و بێ کەم و کوڕی" دروستکرد کە سەدان مشک تێیدا دەژین و زاوزێ دەکەن.
بە تایبەتیتر، کالهۆن ئەو شوێنەی دروستکردووە کە پێی دەوترێت “بەهەشتی مشک”، شوێنێک کە بە خواستی خۆیان دیزاین کراوە کە مشکەکان خواردن و ئاوی زۆریان هەیە تێیدا، هەروەها شوێنی ژیانی زۆریان هەیە.

سەرەتا چوار جووت مشک دانران کە لە ماوەیەکی کورتدا دەستیان بە زاوزێکردن کرد، ئەمەش بووە هۆی ئەوەی ژمارەی دانیشتووانەکەی بە خێرایی گەشە بکات. بەڵام دوای ٣١٥ ڕۆژ زۆربوونیان بە شێوەیەکی بەرچاو دەستی بە دابەزین کرد.

کاتێک ژمارەی مشکەکان گەیشتە ٦٠٠ مشک، زنجیرەیەکی هەرەمی لە نێوانیاندا دروست بوو و دواتر ئەوانەی پێیان دەوترێت "بەدبەختەکان" دەرکەوتن، مشکە گەورەترەکان دەستیان کرد بە هێرشکردنە سەر ئەو گروپە(بەدبەختەکان)، ئەمەش بووە هۆی ئەوەی زۆرێک لە نێرەکان لە ڕووی دەروونییەوە دەست بکەن بە "تێکچوون". لە ئەنجامدا مێینەکان خۆیان پاراستووە و لە بەرامبەردا تووشی شەڕانگێزی دەبن بەرامبەر بە بەچکەکانیان.

مێینەکان تووشی شەڕانگێزێتی بوون بەرامبەر بە بەچکەکانیان. لەگەڵ تێپەڕبوونی کاتدا، مێینەکان زیاتر و زیاتر ڕەفتاری شەڕانگێزی و توخمەکانی گۆشەگیری و نەبوونی باری دەروونی زاوزێیان نیشان دا. ڕێژەی لەدایکبوون کەم بووە، هاوکات ڕێژەی مردنی تووشبووانی پەتا لە مشکە گەنجەکان دا زیادی کرد.

دواتر گروپێک جۆری نوێی مشکی نێر سەرهەڵدەدات، کە پێی دەوترێت "مشکی جوان". ئەوان ڕەتیانکردەوە لەگەڵ مێینەکاندا جووت ببن یان "شەڕ" بکەن. تەنها شتێک کە گرنگییان پێدەدا خواردن و خەوتن بوو.

سەردەمانێک "نێرە قۆزەکان" و "مێینە گۆشەگیرەکان" زۆرینەی دانیشتووان بوون.
بە گوتەی کالهۆن، قۆناغی مردن لە دوو قۆناغ پێکهاتبوو: "مردنی یەکەم" و "مردنی دووەم".

یەکەمیان بە لەدەستدانی ئامانج لە ژیاندا و گۆشەگیر بوون تایبەتمەند بوو کە بووەهۆی نەبوونی ئارەزووی جووتبوون، بەخێونەکردنی منداڵ یان دامەزراندنی ڕۆڵێک لەناو کۆمەڵگادا.
بە تێپەڕبوونی کات ژمارەی گیانلەدەستدان گەیشتووەتە 100% و وەچەخستنەوە گەیشتووەتە سفر. لە نێو ئەو مشکانەی کە لە مەترسی لەناوچووندان، لادان و ناتەواوی سێکسی و هاورەگەزبازی هەست پێکرا، لەهەمان کاتدا ئەگەر چی خوارد و خواردنەوەی پێویست بۆیان ئامادەبوو خۆخۆری(مشکەکان گۆشتی یەکتریان دەخوارد) زیادی کرد..
دوو ساڵ دوای دەستپێکردنی تاقیکردنەوەکە دواهەمین وەچەی کۆلۆنیەکە لەدایک بوو، کە لە ساڵی ١٩٧٣ دوا مشک لە گەردوونی ٢٥ کوژرا.

جۆن کالهۆن ٢٥ جار هەمان تاقیکردنەوەی دووبارە کردەوە و هەر جارێکیش هەمان ئەنجام بوو. کارە زانستییەکانی کالهۆن وەک مۆدێلێک بۆ ڕوونکردنەوەی داڕمانی کۆمەڵایەتی بەکارهێنراوە و لێکۆڵینەوەکانی وەک خاڵی سەرەکی بۆ لێکۆڵینەوە لە کۆمەڵناسی شارەکان کاردەکات

بڕوانە ئەمڕۆ بە دووبارە بوونەوەی هەمان ئەجێندای مشکەکان لە جیهانی مرۆڤەکان دووبارە دەبێتەوە وێرای جیاوازی هاوکێشەکان.. پیاوی لاواز و مێینەکراو کە کارامەیی کەم یان هیچیان نییە و ئیرادەی پیاوێتی و پارێزگاریان نییە، هەروەها مێینەی زۆر وروژێنەر و شەڕانگێز کە هیچ ئیرادەیەک دایکایەتیان نییە.

ئایا دەزانیت خاڵی سەرەکی هاوبەش لەم کارەساتەدا چیە لەنێوان مشک و مرۆڤ؟
هەستەکان، کاتێک لە کۆنترۆل دەردەچن، ئارەزووەکان، کە بە سنوورێک ناگەن. ئەگەر بۆهەزاران ساڵی دیکەش تاقیکردنەوە لەژێر رۆشنایی و رێنمایی جۆراوجۆریش بکرێت هەمان دەرەنجام بەسەر مشەکان وئاژەڵان دووبارە دەبێتەوە چونکە ئاژەڵان ناتوانن هۆشیار و هۆشمەند بن.

بەڵام مرۆڤەکان دوو بژاردەیان لەبەردەمە یان دەبێت رێگای ئاژەڵان هەلبژێرن و بەو ئەنجامەی مشکەکان برۆن، یان دەبێت رێگای شکۆمەندی و هۆشمەندی هەلبژێرن و هەڵوێست وەرگرن دژی ئەو ئامراز و رێنماییانەی بەرەو جیهانی مشکەکانمان دەبات لە ئارەزوو، وەکو:

• سەرمایەداری پارە(کە شوێنی بەهاداری گرتۆتەوە).
• دیموکراسیەت (کە شوێنی سیستەمێکی بەهادارانە و شکۆمەندی گرتۆتەوە).
• پلانگێری و رێکخراوە نهێنیەکان.
• دەسەڵاتی زۆردار و زۆرەملێ.
• بێ بنەمایی ڕاستەقینە لە گشت چەمک و شتەکانی ژیان.
• فەلسەفە نوێگەری و مۆدێرنیتە دروستکراوەکان.( کە دیدگای جیهانێکی سادە دەکەن کە بەرەو پوچی هەنگاو دەنێت و تەنها گرنگی بە چێژ دەدات)

تۆڕی زانیاری، باڵی هەواڵگری و زانیاری و هۆشیاری شینکافە، بە متمانەوە لێی بڕوانن...

**لەکۆتاییدا هەرچۆنێک ئەنجامی بێت لە پرسی نمایشی هاپەیمانی و پالپشتی ئیسرائیل بۆ کوردستان، هیچ لە ناوەرۆکی ئەو ڕاستیە ناگۆرێت کە کۆمەڵانی خەڵکی کوردستان پێویستیان بە دەوڵەتێکی خوێنمژ و خوێنرێژی زایۆنی و شەیتانی نیە،

هەر بەراست ئێمە نیشتیمانێکمان بۆ چیە کە شەیتانەکانی بنیاتی دەنێن وەکو مۆڵگەی پاراستن و بەرژەوەندی و ئەجێنداکانی خۆیان؟

هیچ هۆکارێکی جدی و ڕاستەقینە و لە پێشینە نیە و نابێت، بۆ پێشخستنی ڕوشت و بەهای مرۆڤبوونمان بەرامبەر یەکگرتن لەگەڵ دوژمنی ڕاستەقینەی مرۆڤایەتی و شەیتانەکانی سەرزەوی.

ئێمە خاک و نیشتیمان و نەتەوەی خۆمان خۆشدەوێت و ئەوەش هۆکاری گرنگی پێدانمانە،بەڵام بێگومان لەو نیشتیمانەی کە بە خوێنی مرۆڤی بێتاوان ئاودەدرێت و بەکەلەسەری منداڵی بێتاوان بناغەی بنیات دەنرێت و بەدەستی دوژمنانی ڕاستەقینەی نەتەوە و مرۆڤایەتی پالپشتی دەکرێت...

ئەرکی ئێمەی خەڵکی بەهادار تێیدا یاخی بوون دەبێت.**

بەناوی شینکاف

**بەناوی خودای مەزن و باڵا

ڕوونکردنەوەیەک لە بزاڤی شینکافەوە بۆ ڕای گشتی و کۆمەڵگا لەبارەی ئەنجامەکانی هەڵبژاردنی پەرلەمانی هەرێمی کورستان ساڵی ٢٠٢٤...

ئازیزان و بەڕێزانی کۆمەڵگای شینکاف، کوردستانیانی هێژا...

وەک ئاشکرایە لە چەند رۆژی ڕابردوو، پرۆسەیەکی نێو بازنەی دیموکراسی لە هەرێمی کورستان دا بەڕێوەچوو کە دەنگدان و هەڵبژاردنی خولی نوێی پەرلەمانی هەرێمی کوردستان بوو.

ئێمە وەکو بزاڤی شینکاف کە هەمیشە دژی دیموکراسیەت بووین چونکە بە سیستەمێکی چەواشەکاری و ساختەکاری دەزانین و هەمیشە بانگەشەی دژایەتی ئەم سیستەمە بەدکاری و شەیتانیەمان کردووە.

دواجار کە بینیمان و زانیمان بەپێی داتا و زانیاری و ناڕەزایەتیەکان، بەرێژەی زۆرینەی کۆمەڵانی خەڵکی کوردستان،  ئیرادە و ویستی گۆڕینی دەسەڵاتی کوردیان هەبوو، وە لە کاتێکدا هەموو لایەنەکانی نێو سیاسەت و دەرەوەی سیاسەت بانگەشەی هەڵبژاردنێکی بێ ساختەکاری و ڕاست و ڕەوانیان کرد وە چەندین وڵاتی هەرێمی بەشدار بوون لە چاودێری کردنی پرۆسەی دەنگدانەکە، بۆیە ئێمەش بۆ ئەوەی ببین بە بەشێک لەو دەنگی نارازیی و ئیرادەی گۆڕانکاریە، بانگەشەی بەشداریکردنی پرۆسەی دەنگدانەکەمان کرد وەکو دوا وێستگەی هیوا بۆ ئەو سیستەمی دیموکراسیەی کە هەمووان بە گونجاو پر بایەخی دەزانن و پێیان وایە کە هەر بەراستی دروشمەکانی دەسەڵات و حوکمی گەل واقعێکە(کە لە راستێتیدا هیچ نموونەیەکی زیندوو نەبووە تاکو ئەمرۆ)، ئێمەش هەر لەسەر ئەم ئاسۆیەدا بریارمان دا کە ئەگەر بەم هەڵبژاردنە بوارێک مابێت بۆ ئەوەی خەڵک بتوانن لە دەسەڵاتێکی دیموکراسی سەپێنەوە بگۆرین بۆ دەسەڵاتێکی تەنها دیموکراسیخواز، ئەوا دواتر دەتوانین بریارێکی یەکلایی کەرەوە بۆ چارەنووسی سیستەمی حوکمڕانی بدەین و بەم شێوازە هێشتا لە نێو ئەم تاریکیەدا، ڕوناکی هیوا تیشک بداتەوە...

بەڵام بەداخەوە، بەپێی دواین ئامار و زانیاری و وردەکاری و داتا و بەڵگەکانی بەردەست بۆمان ڕوون بوویەوە کە ساختەکاریەکی تەواو سامناک کراوە و دووبارە و وەک هەمیشە فرت و فێڵ لە کۆمەڵانی خەڵکی کوردستان کرایەوە لەژێر سێبەری تاریکی سیستەمی حوکمڕانی دیموکراسی و کاپیتالیزمدا...

ئێمەش وەکو بزاڤی شۆرشی زانیاری و هۆشیاری کوردی بەتەواوی ئەنجامەکانی ئەم هەڵبژاردنە ساختەچێتیە ڕەت دەکەینەوە و نیگەرانی و هاوخەمیمان بە دژ وەستانەوە دەردەبرین، هەرچەندە ئێمە لێرە دا لە ڕوانگەی ساختەکردن لە دەنگی خەڵکەوە ناڕوانین لەو کاتەی دەزانین کە ئامانجەکەمان بۆ درێژە دان بە دیموکراسیەت نیە بەڵکو لەو ڕوانگەوە کە کۆمەڵانی خەڵکی کۆمەڵگای کوردی وەکو بوکەشوشەکە و یارییەک دەجولێنرێنەوە و هیچ بایەخ و بەها و رێزێک نیە بۆ ئیرادە و ئازادی کۆمەڵگا بەتەواوی.

وە ئێمە زۆر باش لە ئیرادە و داوای ڕەوای کۆمەڵگاکەمان تێدەگەین و دەزانین...، بێگومان چونکە خۆمان بەشێکی نێو ئەم کۆمەڵگایەین...

هاوبیران و هاوڕێگایانی هێژا... دڵنیا بن کە ئێمە لە خەبات و تێکۆشانی زەحمەتکێش و ماندوونەناسانەی رێگای ڕاستیخوازی و بەهاداری بەردەوام دەبین. لەو رێگایەشدا ئێمە بەردەوام دەبین لە دژایەتی کردن ستەم و زۆرداری و ناحەزانی کۆمەڵگا و نادادپەروەری و سیستەمی رۆژئاوایی و جولەکە.

دڵنیا بن کە ئێمە کار دەکەین بۆ ئەوەی ببین بەو بروسکەی هیوایەی کە بە رووناکیەکەی تاریکی لەناو دەبات، ئێمە بەردەوام دەبین لەسەر ڕێباز و ئیرادەی شکۆمەندیمان، وە لێرەوە پێتانی ڕادەگەیەنین کە ئێمە چەندین پرۆژە و پلانمان هەیە بۆ خزمەتکردن بە خاک و ئاین و رێبازی پیرۆز و کۆمەڵگاکەمان. ئێمە بەردەوام دەبین لە ڕوماڵکردنی ڕاستییەکان و زانیاری و هۆشیاری گرنگ لە بواری تەندروستی تاک و کۆمەڵگا لەلایەنی جەستەیی و دەروونی، هەروەها بەردەوام دەبین لە دابینکردنی زانیاری و هۆشیاری بۆ ئاسایش و پاراستنی تاک و کۆمەڵگا لە نەیاران و دوژمنان، هەروەها لە پلان و پرۆژەمان دایە نوێترین و گرنگترین زانیاری و هۆشیاریەکان لەسەر ئاستی کێشەکانی کۆمەڵگای کوردی و سیاسەت و هەواڵی جەنگ و کاری هونەری و پلانگێری و هەروەها کلتوری شینکاف و بەدیهێنانی زمانێکی نوێی کوردی باڵا و چەندان پرۆژەی دیکە لەژێر کارکردن و ئامادەکردن دان..

سەبارەت بە دۆخی سیاسی ناوەخۆ ئیتر ئێمە کێشەکانی کۆمەڵگای کوردی دەخەینە ڕوو، بەبێ دەستێوەردان و دژایەتی کردنی ڕاستەوخۆی هیچ لایەنێکی سیاسی و دەسەڵاتی حکومی... بەڵکو ئێمە تەنها کێشە و قەیرانەکان دەخەینەروو وە لێ دەیانبەستینەوە بە هەڵە و کەم و کورتیەکانی دیموکراسیەت و کاپیتالیزم و بێگومان بۆ هەمیشە دژی ئەم سیستەمانەش دەوەستینەوە...

خودا پشت و پەنای خەڵکی شکۆمەندە

بزاڤی شینکاف
بەرواری 5.11.2024**

خوێنەر بە گرنگە... 📌 ئەو پرسیارانەی زۆرجار دەکرێن: ⁉️چ سوودی هەیە کە راستیەکان لەبارەی شتەکانەوە بزانین؟ ⁉️زانینی شێوەی زەوی یان نهێنیە سیاسیەکان چ سوودێکم پێدەگەیەنێت؟ ⁉️چ سوودێکی هەیە بۆ من کە شێوەی ئاسمان یان مێژووی جیهان بزانم؟ ⁉️من لە ناسینی شارستانییەتە…

خوێنەر بە گرنگە...
*📌* ئەو پرسیارانەی زۆرجار دەکرێن:

⁉️چ سوودی هەیە کە راستیەکان لەبارەی شتەکانەوە بزانین؟
⁉️زانینی شێوەی زەوی یان نهێنیە سیاسیەکان چ سوودێکم پێدەگەیەنێت؟
⁉️چ سوودێکی هەیە بۆ من کە شێوەی ئاسمان یان مێژووی جیهان بزانم؟
⁉️من لە ناسینی شارستانییەتە کۆنەکان و ڕابردووی نادیاردا یان بواری ئابوری شاراوە و حوکمەتان چ سوودێکم پێدەگات؟
⁉️کەس سوود وەرناگرێ لەوەی دوای تیۆرییەکانی پیلانگێڕی کەوتووە⁉️**

پێش هەموو شتێک با سەرەتا لەسەر ئەوە کۆک بین کە پلانگێڕی تیۆری نییە، بەڵکو ڕاستییەکە کە ئێمە تێیدا دەژین و ئەم ڕاستییە زیاتر لە سەدان ساڵە تراژیدیا و وێرانکاری بەسەر جیهاندا دەهێنێت، لە ڕاستیدا پلانگێڕی ئیتر شتێک نییە وەسفێکی وردی بکەین چونکە لە قۆناغی پلانگێڕییەوە بۆ قۆناغی جێبەجێکردن هەنگاوی ناوە، تۆی خوێنەر ناوی وڵاتێک بڵێ گەلەکەی تووشی دەرئەنجامەکانی دەسەڵاتی ستەمکاری شادەمار و جولەکەکان و رۆژئاوا و نادادپەروەی نەبوبێ؟!

هەمووان بەدەست گەمارۆی شەڕ و برسێتی یان گەمارۆی ئابووری و فیکری و ئازادییەوە دەناڵێنن، جیهان بۆتە بازاڕێکی کراوەی کۆیلایەتی بێ ئەوەی لە واتای ڕاستەقینەی کۆیلایەتی تێگەیشتبین!،  کە مرۆڤەکان لەژێر یاساکاندا دەکاتە کۆیلەی سەرمایەداری و دیکتاتۆرییەت.

بۆ ئەوەی وێنەی سیستەمی جیهانی بۆتان ڕوون بێتەوە تەلارێکی بەرز (بورج) بهێنە بەرچاوت ئەم تەلارە لە بناغەوە تا لوتکە بە درۆ دروست کراوە، هەر درۆیەک بەستراوەتەوە بە درۆیەکی ترەوە. بۆ نموونە ئەگەر باوەڕت بە چوونە سەر مانگ ھەبێت، ئەوا باوەڕت بە درۆی بۆشایی ئاسمان هەیە، ئەگەر باوەڕت بە درۆی بۆشایی ئاسمان هەبێت، باوەڕت بە درۆی زەوییەکی خڕی خولاوە دەبێت وە ئەو درۆیەیە وا دەکات باوەڕت بەوە هەبێت کە ئـەوان نیشتوونەتەوە لەسەر مانگ و ئەڵماسیان لەسەر عەتارد و ئاوی بەستوو لەسەر مەریخ دۆزیەوە. هەروەها باوەڕ بەو وێنەی گەلەئەستێرانە دەکەیت کە ٤ملیار ساڵی ڕووناکی دوورن دواتر باوەڕت بە بوونی مرۆڤە بێگانەکان یاخود بونەوەرە ئاسمانیەکان دەبێت وە دەست دەکەیت بە گومان کردن کە بوونەوەرەکان کە لە ئێمە زیرەکترن ئێمەیان دروست کردووە توێژێکی زۆر لە خەڵکیش لە ئێستادا باوەڕیان بەم تیۆرە هەیە ئـینجا دەست دەکەیت بە گومانکردن لە بوونی دروستکار و گومان لە ڕاست بوونی ئـاینەکەت دەکەیت...

نموونەیەکی تر: درۆی داروینیزم کە دەڵێ بنەچەی مرۆڤ مەیموونە هەرچەندە تیۆرێکی گاڵتەجاڕانەیە و لە ڕووی زانستییەوە نادروستە، بەڵام لە زانکۆکاندا وەک ڕاستییەکی دامەزراو دەیسەپێنن و  ئەگەر باوەڕت بەم تیۆرییە هەبێت ئەوا  بێگومان ئینکاری بوونی باپیرەیەکی عەقڵانی و باوکی مرۆڤەکان دەکەیت کە ئـادەمە(ع), ئەو بە باشترین شێوە دروست بووە، ئەو دڕندە و گەمژە نەبووە و لە ئەشکەوتەکاندا نەژیاوە، تۆ هەروەها ئینکاری بوونی شارستانیەتە پێشکەوتووەکانی مرۆڤایەتی
لە ڕەچەڵەکی پێغەمبەرانەوە دەکەیت...
باوەڕبوون بە پێغەمبەران و بەهەشت و دۆزەخ و دروستکەرێکی گەردوون لەگەڵ باوەڕ بوون بە داروینیزم  بەیەکەوە دەبیتە مرۆڤێکی تەواو پرۆگرامرێژکراوی گەوجێنراو(لەگەڵ رێزمان).

درۆی دیموکراسی(حوکمڕانی خەڵک) سەیری دەوروبەرت بکە سەیری هەموو وڵاتانی دیموکراسی بکە؟!، ئایا خەڵکە حوکمڕانن؟! ئەم کەسانە تەنانەت ناتوانن سەرۆکێک بگۆڕن، نە گەندەڵکاران لە ئەنجوومەنی نوێنەران دەربکەن!
ئەگەر باوەڕت بە دیموکراسی و قبوڵکردنی ھەیە ئەوا باوەڕت بە هەموو یاساکانی هەیە و ئەمەش بەڵگەنامەیەکی کۆیلایەتییە کە بە ئامادەییەوە جێبەجێی دەکەیت.
ئەم یاسایانە گیرفان و خاکەکەت تاڵان دەکەن، تەندروستی جەستەیی و دەروونیت لەناو دەبەن.
هەروەها خێزانەکەت لەناو دەبەن و پارچە پارچەی دەکەن لەنێوان هاودەممان دا ئافرەت لە پیاو دەکەن بە نێرێکی بێ ڕیش بە بوونی دوژمنێکی ڕکابەر (فێمینیزم)
هەمان ئەو یاسایانە سزات دەدەن ئەگەر بتەوێت منداڵەکانت بە شێوەیەک پەروەردە بکەیت کە پێچەوانەی فێرکارییەکانی نەزمی جیهانی بێت

هەموو درۆیەک بەستراوەتەوە بە درۆیەکی ترەوە، ئەگەر عەقڵی خۆت بەکار بهێنیت، بۆ خۆت پەیوەندییەکانی نێوانیان دەبینیت و بۆت ڕوون دەبێتەوە کە سیستەمێکە لەسەر بنەمای درۆ و  فریودان لە بناغەوە تا لوتکە ھەڵچنراوە.
هەر لە سەرەتاوە کە ئەوان بە تەقینەوە گەورەکە ناوی دەبەن تا دەگەیتە سیستەمی دارایی دیجیتاڵی لە سەردەمی ئێستاماندا هەموو شتێک پلانی بۆ دانراوە بۆ ئەوەی کە تۆ کۆیلە و دەستەمۆ و ژێردەستە بکات.

ئێستا دەگەڕێینەوە سەر ئەو پرسیارە بێهەڵوێستانەی کە لە ڕۆژگاری ئێمەدا دووبارە دەبنەوە:
چ سوودێکی ھەیە بۆ من زانینی ڕاستییەکان؟
چ سوودێکی هەیە بۆ من کە شێوەی زەوی ئاسمان بزانم؟
چ سوودێکی هەیە بۆ من ناسینی شارستانییەتە کۆنەکان و ڕابردووی نەناسراو؟
یاخود رووی ڕاستەقینەی سیاسەت و زانینی زانیاری و زانستەکان و فەلەسەفە؟
چی..چی..چی؟؟؟؟

**-هەستەکان، وەکو هەستی خۆپەرستی و شانازیکردن بە خود و هەستی لە رادەبەدەر متمانە بەخۆکردن ،هەستی چێژبینین لەوەی کە پێی وایە ڕاستە و ڕەتکردنەوەی پێچەوانەکەی کە لەوانەیە ئازار بەخش بیت، زۆرێک بەهۆی تاڵی ڕاستیەکان پێچەوانەکەی وەردەگرێت و خودی ڕاستیەکە ڕەت دەکاتەوە بۆ وێنا ئەوانەی لەناو جیهانێکی خەیاڵی دا دەژین و جیهانی راستەقینە ڕەت دەکەنەوە و ئامادەی هەڵگڕتنی بەرپرسیارەتیەکانی ئاگایی و هۆشیاریە قوڕسەکان نین. یاخود هەستی ترس و دڵەراوکێ و نائارامی بەهۆکاری جیاجیا وا دەکات مرۆڤ پەیوەست بە بیروباوەر و زانیارەکانی خۆی بمێنێتەوە بوێری کرانەوە ناکات.

-یاخود بەرژەوەندیەکان هۆکارێکی دیکەن کە وادەکات مرۆڤ نەتوانێت ڕاستیەکان قبوڵ بکات و بەهۆی بەرژەوەندیەوە لەسەر بیروباوەڕ و بۆچوونێک بەردەوام دەبێت ئەگەرچی دڵنیا نەبێت کە راستیشە.

-ئاستی زانیاری، یەکێکی تر لەو هۆکارانەی کە وا دەکات مرۆڤ کەلەرەق بێت کەمی ئاستی زانیاریە، هەم لەسەر خودی کراوە بوون و هۆشیاری هەم لەسەر ئەو بابەتەی کە پێی وایە راستە و پێچەوانەکەشی.

-کەم ئەزموونکردنی ژیان، دونیا بینی و تێگەیشتن لە ژیان و وردەکاریەکان و فیکرەکان هزری مرۆڤ کراوە و فراوان دەکات، بەپێچەوانەوە کەم ئەزموونی لەرووی دونیا بینی و خوێندەواری یاخود ژیانی کۆمەڵایەتی مرۆڤ داخراو دەکات.

-ژینگە و دەوروبەر و کلتور، زۆر پەیوەست بوون بە ژینگە و کۆمەڵە و دەوروبەرێکی داخراو یان کلتورێک کە کات و وزە و هەستێکی زۆری بۆ ئەو دەوروبەرەی خۆی تەرخانکردووە، مرۆڤ دادەخات.

-ناهۆشیاری مرۆڤ، هۆکارێکی دیکەیە کە وا دەکات مرۆڤ نەتوانێت بەسەر هەستەکانیدا زاڵ بێت و رووبەرووی ڕاستیەکان بێتەوە، هۆشیاری بەرپرسیارەتیەکی گەورەیە لە ئەستۆی مرۆڤ دا، کە پیوستە هەمیشە لێپرسینەوە لەخۆی بکات و لەخۆی بپرسێت
ئایا من راستم؟!

زۆربەی خەڵک بەو دۆخە رازیە کە تێیدایە تەنانەت ئەگەر کەمێک خۆشگوزەرانیش بێت، چونکە لەگەڵ دۆخەکە ڕاهاتووە ئامادە نیە دەستبەرداری ئەو دۆخە بیت کە تێیدا هێچ کێشەیەکی نیە لەکاتێکدا ئەمەش هەر خۆپەرستیە،

مرۆڤ کاتێک داخراوە، خۆی لەناو بازنەیەکدا بەند دەکات کە ناتوانێت لێی دەرچێت ئەمەش بازنەی ماتریکسە، مرۆڤ بۆ هەر لایەکی ئەم بازنەیە بچێتە دەرەوە لەلایەکی دیکەی بازنەکەوە دەگەرێتەوە ژوورەوە، بەو واتایەی کە ڕێگای چوونە دەرەوە لەو بازنەیە، ڕێگای هاتنە ژوورەوەیە بۆناو بازنەکە.

دەتوانین مەزەندەی ئەوە بکەین کە زۆرینەی کۆمەڵگاکەمان لەناو بازنەی ماتریکسدا گیری خواردووە و تەنانەت هەر نازانێت لە ناو بازنەیەک دایە، تێگەیشتن لەو بازنەیەش پێوستی بە هۆشیاری و ئاوەز و زانیاری و ئەزموون و قوربانی دانە، پێوستی بە شۆڕشێکی دەروونی و بە جەنگێکی ناوەخۆیی لەگەڵ هەستەکان و پێوستی بە بنەماکانی ڕاستیخوازی هەیە،

بنەماکانی راستیخوزی بریتیە لەوەی کە مرۆڤ پیوستە هەمیشە رەچاوی ئەوە بکات کە هیچ کات ناگات بە لوتکەی راستیەکان بەڵکو راستیخوازی ئاراستەیەکە و پێوستە لەگەڵی برۆین، هەروەها بنەمایەکی دیکە ئەوەیە کە گرنگ نیە ئێمە هەرچەندە زانیاریمان هەبێت و بەتوانا بین، هەمیشە کەسێک هەیە لە ئێمە زیاتر زانیاری و توانا و ئەزموونی هەیە، یەکێکی تر لە بنەماکانی راستیخوازی ئەوەیە کە راستیەکان تەنها لە بیروباوەر و لە لایەنێکدا کۆنەبوونەتەوە بەو پێیەی هەموومان بە تێکرای جیاوازیەکانی فیکری و ئاینی و کۆمەڵایەتی و دەروونی لەناو خودی راستێتی و واقیع دا بوونی هەیە بۆیە راستی دەتوانین لای هەمووان بدۆزینەوە بە رێژی دیاری کراو لەهەموو بوارەکانی ژیان دا. ئەمەش واتای ئەوە نیە کە پێوستە بڕوا بەهەموو زانیاریەکان بکەین فیکری یان ئاینی یان زانستی... بەڵام لەناو هەموو ئاین و فیکر و زانستێک دا ڕاستیەک بووەتە هۆکاری پتەبوونی ئاین و زانست و فیکرەکە و لەهەمان کاتدا مەرج نیە هەموو ڕاستی و زانیاریەکانی ژیان لە ئاین و فیکر و زانستێک دا کۆببنەوە، بەڵکو دەکرێ سوود لە باشترین و ژیربێژیانە ترین و پاکترین و راستترینەکان وەرگرین لەناو ئەم گەردوونە بێ سنورە دا کە رەنگ و دەنگی جۆراوجۆر لەخۆ دەگرێت بێگومان لەسەر بنەماکانی بەهاداری.

مادەم مرۆڤ بەشێکی ئەم گەردوونە کراوە و فراوان سنور نەزانراوەیە، مرۆڤ خودی خۆشی گەردوونێکی فراوان سنووری نەزانراو و کراوەیە.

دەرەنجامە خراپەکانی داخراوی بە گشتی زۆرە بەڵام خراپرترینیان ئەوەیە کە لە کۆتاییدا لەسەر ئاستی تاک کەسایەتی توندڕەو و دواکەوتوو و خۆسەپێن و گۆشەگیر و ناهۆشیاری لێ دەردەچێت.

زنجیرە وتاری "#مرۆڤبوون"،  بەشی دووەم**

**بازنەی ماتریکس و کرانەوەی هزری گەردوونی

ئەو کەسەی کە پێی وایە ڕێگای ڕاستی گرتووە لە ڕاستی دا، لەو ڕیگایەدا ون بووە.
ڕۆژئاواییەکان ناویان لێناوە دۆگماتیک، واتە ئەو کەسەی کە تەنها و تەنها بیروبۆچوونی خۆی پێ ڕاستە و پێی وایە هەمووان لەسەر ڕێگایەکی هەڵەن و پیوستە هەمووان بێنە سەر ڕێگاکەی، ئێمە پێی دەلێین داخراوی، کەلەڕەقی، واتە بەشێوەیەک داخراوە کە ئامادە نیە باوەڕ بەوە بهێنێت کە پێی ڕاست نیە و خۆی دەخاتە ناو بازنەیەکی داخراوەوە و ئامادەیە لە پیناو ئەو ڕاستیە بجەنگێت کە لە هزری دایە و ئامادەیە زۆر گفتوگۆ و دەمەقاڵی بکات بەڵام بۆ خۆ زاڵ کردن و خۆسەپاندن نەوەک بۆ ڕێگای ڕاستیخوازی و گەیشتن بە ڕاستییەکان بەشێوەیەک کە کەسەکە لە ڕووی دەروونیەوە چێژ لەوە دەبینێت کە خۆی بەسەر خەڵک دا بسەپێنیت بەتایبەت خەڵکانێک کە ئاستی زانیاریان کەمترە.

ئەم داخراویە دژی هۆشیاریی و هۆشمەندیە، پێچەوانەی کرانەوە و وەرگرتنی زانیاری نوێ و پەرەسەندن و گەشەپێدان و گەیشتنە بە ڕاستیەکان،

ئەم جۆرە کەسایەتیانە هەمیشە زۆرینەی کۆمەڵگا پێک دەهێنن و بە گشتی لەناوەندە ئاینی و زانستی و فیکری و ئابوری و هونەریەکاندا دەیانبینیت، کە تەنها بیروباوەری خۆیان پێ ڕاستە و ئامادە نین سازشی بۆ بهێننەوە و لەسەر هیچ خالێک ڕێک ناکەون کە لەدەرەوەی بیروباوەڕیانەوە بێت و تەنانەت رەتی دەکەنەوە و دژی دەوەستنەوە و بە تاوانیشی دەزانن.

ئەگەر بۆیان دەرکەوێت خۆیان هەڵەن یان بە هەڵە دا چوونە، هەست بە تاوانێک یان کەمیەک یان شکانەوە لە خۆیان دا دەکەن بۆ ئەوەی نەوکەونە ژێر ئەو هەستە ئەوا سوور دەبن لەسەر هەڵەکەی خۆیان و دانی پێدا نانێن، ئەمەش لەبەر چەند هۆکارێکی جۆراوجۆرە:**

**نمونەی زیندوو،
کۆمەڵگای ئێمەی کورد، کۆمەڵگایەکی ڕووتە لە ئاست هۆشمەندی (بەگشتی)، ئەوەندەی کە هەمانە ئەوەیە کە بەرێژەیەک کتێب دەخوێنرێتەوە بەڵام بە تێگەیشتنێکی ناپاک هەر ئەو تێگەیشتنە وای کردووە کە هەمووان بەرەو ئاقارێک برۆن و رێگای خۆیان بگرن و دژی رێگاکانی دیکە بوەستنەوە و بەخۆیان بلێن راستیخواز لەکاتێک دا تێگەیشتنی قوڵیان بۆ چەمکی راستیخوازی و هۆشمەندی و دانایی نیە، دەتوانیت هەر بەوە بیان ناسیتەوە کە لێیان دەپرسیت بنەماکانتان چین بۆ تێگەیشتن و هۆشیاری و راستیخوازی؟!، لە راستیدا هیچ بنەمایەکیان نیە تەنها لەبەر ئەوەی خۆیان و بیروبۆچونەکانی خۆیان پێ ڕاستە بۆیە لەپێناوی شەر دەکەن و خۆیان بە راستیخواز ناودەبەن. ئەمە تەنها کێشەی کۆمەڵگای کوردی نیە بەڵکو کێشەی کۆمەڵگای ئیسلامی و هەروەها مرۆڤایەتیە، بۆ ئێمە ئاشکرایە و دەبینین کە جیهان بە ئاقارێک دا دەبرێت کە رێگایەکی هەڵەیە و لەناو هەڵەکانیش دا قوڵتر دەبێتەوە بەشیوەیەک کە راستیەکان بە هەڵە دادەنرێن و هەڵەکان بە تیۆر و زانست و بنەماکانی ژیان و ئاین دەکرێن و جێگای راستیەکان لە ئەقلی مرۆڤ دەگرنەوە. هێشتا ئەوە کێشەکە نیە کێشە گەورەکە لەوەدایە کە هەڵە لەسەر هەڵە دادەنێین و رێگایەکی زۆر دووری هەڵە دەبڕین بەبێ ئاوڕدانەوە لە دواوە. کۆمەڵگای کوردی کۆمەلگایەکی موسڵمانە بە گشتی بەلام موسڵمانێکی راستەقینە نیە نەوەک بەهۆی ئەوەی کە ئەرکانەکانی ئاین بەجدی وەرناگرێت و جێبەجێی ناکات بەڵکو بێجگە لەو جۆرە خەڵکە، ئەوانەشی کە زۆر بەجدی چونەتە ناو ئاین و فیرقە و کۆمەڵە ئاینیە جۆراوجۆرەکان ئەوانیش تێگەیشتنیان بۆ بابەتەکان تێگەیشتنێکی رووکەش و ناپاکە، بەگشتی تەنها خوێندنەوەی کتێب و جێبەجێکردنیەتی(بێجگە لە قورئان)، یاخود بیستن و بینینە لە کەسانی دیکەوە، بەو شێوازە کەسێکی تر ئاراستەی دەکات لەبری ئەوەی خۆی ئاراستەکە دیاری بکات. لە راستی دا کە کتێب دەخوێنرێتەوە یان بەهەر رێگایەک مرۆڤ کە زانیاری وەردەگرێت پیوستە بۆ جێبەجێکردن نەبێت بەڵکو پیوستە بۆ تێگەیشتن و لێ وردبوونەوە و بیری رەخەگرانەی لەگەڵ دابێت لەهەموو بوارەکانی ژیان دا ئینجا کە لەگەڵ ستاندارد و لایەنە پۆزەتیڤەکانی راستیەکان هاوسەنگ بوو ئینجا بخریتە بواری جێبەجێکردن. بەهەمان شێوە بۆ ئەو کەسانەی کە کتێبی فیکری و فەلسەفی دەخوێننەوە ئەگەر بێتو بنەماکانی راستیخوازی و هۆشمەندی پەیرەو نەکرێت ئەوا بەتێگەیشتنێکی سادە و رووکەش مرۆڤەکە ئاراستە دەکرێت و کاریگەری زانیاریەکانی ناو کتێبەکە بەرەو ئامانجێکی دیکە لە دەرەوەی ئامانجەکانی خودی خۆی ئاراستەی دەکات.
بێگومان نەخوێندنەوەی کتێب و نەبوونی زانیاری زۆر باشترە لە خوێندنەوەی کتێب بەبێ هۆشمەندی و کارپیکردنی زانیاریەکان بە زیرەکیەکی ناهۆشمەند کە مرۆڤەکە ئاراستە دەکات.

زنجیرە وتاری "#مرۆڤبوون"،  بەشی یەکەم**