​​Акам ҳам, мен ҳам институтга тарихдан имтиҳон топшириб кирганмиз. Аммо Ўзбекистон тарихидан нималарни биламиз? Мени ана шу савол қийнайверади, тарихни бизга бир ёқлама ўқитишганини ўйлайвераман.
Ахир, Киев Русида насронийлик қачон жорий қилинганини, Спартакни, Богдан Хмельницкийни, Наполеонни, Куликово ё Бородино жангини, рус-япон урушини, Чапаевни биламиз. Аммо Амир Темурни билмаймиз, босқинчи устига босқинчи деб қулоғимизга қуйишган, холос. Ёки Худоёрхон қачон туғилган? Умуман, нима учун Ўзбекистон тарихини бунчалар юзаки ўргатишади? Ўтмиш фақат қўзғолонлардан иборатми? Сарбадорлар, Степан Разин, Емельян Пугачёв, Фарғона водийсида Пўлатхон, қозоқ чўлларида Сирим ботир, тоғларда Восеъ, Доғистон ва Чеченистонда имом Шомил исёнлари...
Муаррихлар ёзган бунақа дарсликларнинг ғаразли хулосаси аниқ: тарих ғилдирагини ана ўшанақа болта кўтарган қўзғолончилар, террорчилар, киссасида ҳемири йўқ йўқсиллар айлантирган. Ҳукмдорлар билан бойлар эса уларнинг йўлига ғов бўлган, фақат халқнинг қонини ичган, айш-ишратдан бошқа ҳеч балони билмаган. Ундай бўлса, давлатни, иқтисодни, маорифни ким бошқарган, қонунлар осмондан тушганми?..
Биламан, булар жуда беҳуда гаплар, ёзганларим ҳатто бошимга бало бўлиши мумкин. Аммо, лоақал, қоғоз билан тиллашиб, дардимни тўкмасам, юрагимдаги юкни енгиллатмасам бўлмайди-да. Қачонгача тарихни сохталаштирамиз, ахир? Сервантеснинг бир ҳикмати бор: “Ёлғон тўқийдиган муаррихларни ҳам қалбаки пул ясовчилар сингари қатл этиш керак!” Инчунин, тарихга туҳмат қилувчилар, ахийри, бир кун ана шундай жазолансалар ажаб бўлмағай...
Азиз ўқувчим! Айтинг-чи, бирор халқ ўз эркини ўз ихтиёри билан ўзгалар қўлига топшириши мумкинми? Мумкин эмас! Ҳатто тили ва дини битта араб мамлакатлари ҳам бир ёқадан бош чиқара олмаяпти. Миср ва Сурия иттифоқидан иборат Бирлашган Араб республикаси қанча яшади? Ҳеч қанча! Демоқчиманки, Бухоро, Қўқон ва Хива ҳам Россияга мутлақо ўз ихтиёри билан қўшилган эмас, аксинча, чинакам босқинчилик йўли билан, “Чирнай пошшо”, “Искобил тўра” сингари қўмондонларнинг шафқатсизлиги воситасида истило қилинган.

📚 «Қора лола»
© Рустамжон Умматов

(«Қотилларни қолдириб доғда» тетралогиясининг 2-китобидан.)

Telegram | Facebook | Wikipedia

​​ШОИРНИНГ ОРЗУСИ

Тўрт оёқли отнинг ҳам қоқилмоғи муқаррар,
Ёниб турган ҳар дилнинг очилмоғи муқаррар,
Деҳқон борки, барака сочилмоғи муқаррар,
Кетмон борки, тиллонинг топилмоғи муқаррар.
Қинда турса қанийди ювош тортиб ханжар ҳам,
Отилмаса милтиқлар, мойлаб қўйсак дам-бадам,
Кулиб ётсак оқшомда, кулиб турсак субҳидам,
Еру осмон жилмайса, бахтли бўлса ҳар одам.
Ярақласин манглайи севги деган туйғунинг,
Кўкка етсин навоси хонандаю чолғунинг,
Шодлик қолсин одамга, юзи қурсин қайғунинг,
Дўстим, кулманг шеъримдан, айби йўқдир орзунинг.

© Рустамжон УММАТОВ

Telegram | Facebook | Wikipedia

Рустамжон Умматов ўттиздан ортиқ насрий, назмий, тарихий, публицистик китоблар муаллифи, ўндан зиёд йирик таржималари чоп этилган. У бу галги армуғонида одам миллатидан қатъий назар, Ер куррасининг қаерида яшамасин, омаддан бенасиба қолмайди, буюклиги омадида эмас, омади буюклигида, бунинг учун бир ўзи юзлаб, минглаб одамлар бажара оладиган ҳам жисмоний, ҳам ақлий куч-қудрат соҳиби бўлмоғи шарт! – деган муҳим фалсафани ёқламоқда. Муаллиф одам ҳам олам сингари боқийлик бекатида муқим тура олишини икки буюк шахс тимсолида қиёсий жонлантира олган...

https://telegra.ph/BOBURSHO%D2%B2-VA-NAPOLEON--MUTLA%D2%9AO-YANGICHA-MU%D2%9AOYASA-02-09

Ёшларга икки оғизгина, аммо ниҳоятда зарур сўзим бор. Биздақа уруш кўрган кексаларда шукрона ҳисси жуда кучли бўлади! Энг аввало, ўша жаҳаннамдан тирик чиққанимизга шукур қиламиз, Аллоҳга минг-минг шукур! Буни сўз билан ифодалашим жуда қийин, сизгаям тушуниш…

Ёшларга икки оғизгина, аммо ниҳоятда зарур сўзим бор. Биздақа уруш кўрган кексаларда шукрона ҳисси жуда кучли бўлади! Энг аввало, ўша жаҳаннамдан тирик чиққанимизга шукур қиламиз, Аллоҳга минг-минг шукур! Буни сўз билан ифодалашим жуда қийин, сизгаям тушуниш осонмас, чунки, қирғин-ажал бошингиздан ўтмаган, илоҳо ўтмасин. Мана ҳозир ўша қора кунларга қайтдим-да, ҳиссиётларга берилиб, “сталинчиман” девордим. Асло сталинчи эмасман!
У ер-бу ердан пиқирлаган овозлар эшитилди. Тошбоев залга бир сидра қараб олди ва иккала қўлини силкиди.
– Йўқ! – деди у қатъият билан. – Мен сталинчи эмасман! Бугунги тасаввурлардаги Сталин – бошқа, биз ҳайқирган “за Сталину!” – бошқа! Уруш пайтида бу одамнинг номи бутун дунёнинг тилида эди ва табиийки, окопда ётганларнинг оғзидан бирор лаҳза тушган эмас. Аммо у Жугашвили деган шахсни англатмасди. “Сталин” сўз сифатида асл маъносини йўқотиб, жанггоҳда ҳамма учун рамз ва байроқ эди, холос. “За Сталину!” деб, жафокашлар ҳимояси учун, шаҳидлар интиқоми учун жангга кирганмиз. Бу ном энг эзгу ва табаррук сўзларнинг синонимига, жанговар жасоратнинг илҳомчисига, Ватан даъватига айланиб кетганди. Тинчлик, бахт, тўй-томоша, келажак, умид, ғалаба, жасорат, мардлик, Ватан, халқ, аждодлар руҳи, ота-оналар, ўғил-қизлар ва бизнинг Ўзбекистон – ҳаммаси “за Сталину!”га жам бўлганди. Такрор айтаманки, бугун ҳаммамиз қоралаётган Сталин – бошқа, фронтда ҳеч ким оғзидан қўймаган “Сталин” – бошқа. Қолаверса, Сталин – тарих, фашистдай қудратли ёвни шу одам бошчилигида енгдик. Бу буюк ғалабани айнан Сталин, Рузвельт, Черчилль ва де Голлнинг номини, Сталинградни, Ленинградни, Москвани, ҳатто Берлинниям қўшиб шарафласаккина тарихга ҳаққоний қараган бўламиз. Бусиз мумкин эмас! Ахир, лаънат ўқиб бўлса-да, ҳатто ёвуз Гитлерни, хоинларниям эслаяпмиз-ку...

? «Қора лола»
© Рустамжон Умматов(«Қотилларни қолдириб доғда» номли роман-тетралогиянинг 2-китобидан.)

@Maktub_Gazeta

Энг яхши фильм ва энг яхши саунтрек

1972 йил март ойида америкалик режиссёр Фрэнсис Форд Копполани 33 ёшидаёқ дунёга танитган ўша машҳур “Чўқинтирган ота” (“Мафия сардори”) кинотрилогиясининг биринчи қисми катта экранларга чиқди. 1974 йили иккинчи қисм ҳам дунё юзини кўрди. Аммо киноасарнинг якуний қисмини муҳлислар узоқ кутишди ва ниҳоят, 1990 йилнинг декабрида “Чўқинтирган ота” яна экранга қайтди. Фильм Марио Пьюзо қаламига мансуб шу номли роман асосида ишланган бўлиб, унда Марлон Брандо, Аль Пачино, Роберт де Ниро каби ўнлаб кино афсоналари суратга тушишганди. “Мафия сардори”даги мусиқа ва қўшиқлар композитор Нино Ротанинг ижод маҳсули бўлиб, у талай махсус эффектлар қатори, Ларри Кьюзика сўзи билан “Speak softly, love” таронасини яратди. Саунтрекни олтин овоз соҳиби Энди Уильямс ижро этганди. Кейинчалик таронанинг турли тиллардаги талқинлари яратилди. Уни София Ротару, Муслим Магомаев, Ken Boothe сингари мусиқа илмининг кашшофлари куйлашган.

@Maktub_Gazeta

​​Ёшлик – ўзи шеър, битмас-туганмас илҳом. Аммо илҳом меҳмон эмаски, келса ва сафари қаригач, қайтиб кетса. Демоқчиманки, қоғоз-қаламни шайлаб, илҳом парисининг ташрифини интиқ кутиш беҳуда. Бу “свидание” ваъда қилмаган ёлғончи ёрнинг йўлига кўз тутишга ўхшамайдими, ошиқ йигитлар?
– Жудаям ўхшайди-да...
– Ваъда бергач келсин-да...
Олмос Халил хушнуд илжайиб, томоқ қириб олди.
– Эҳ-ҳе, азаматлар, дардингизни янгилаб қўйибман-ку... Хуллас, шунақа нақл юрадики, бор қўшнингдан тилагунча, йўқ уйингни қара. Ўзингда йўқ – оламда йўқ, дейдилар. Қай бир шеърда тахминан шундай сатр бор эди: Сийратин сафласа киши, бир бутун лашкар бўлур. Илҳом дегани чорбоғ кезганда, оёқ остидан чиқиб қоладиган қўзиқорин эмас, шоир уни сафланган сийратидан – қалби ва руҳидан изласин. Бу деганларим қалам аҳли учун на тавсия, на таклиф ва на маслаҳат эмас. Буни бир шоирнинг хусусий фикри ва субъектив хулоса ўрнида қабул қилишингизни сўрайман, муҳтарам ёшлар...

? «Қора лола»
© Рустамжон Умматов(«Қотилларни қолдириб доғда» номли роман-тетралогиянинг 2-китобидан.)

Telegram | Facebook | Wikipedia