🍉 #چیللـه_گئجه_سی در اورمیه

(شب یلدا)

🍉 آخرین شب پاییز که طولانی ترین شب سال است ، در منطقه #آذربایجان به #چیلله_گئجه_سی معروف می باشد.

🍉 آداب و رسوم مخصوص این شب بر گرفته از فرهنگ غنی #آذربایجان است.
که این رسومات بهانه ای برای دور هم بودن و صله رحم است.

🍉 رسم بر این است که در این شب کوچکترهای فامیل در خانه ی بزرگ خاندان جمع می شوند و به جشن و شادی می پردازند.

🍉 در #اورمیه معمولا برای این شب #کوفته_شوربا آماده می کنند. و بعد از شام هم خوراکی های مخصوص خود را دارد که از آن جمله می توان به #باسلوق ، #حلوای_گردو ، #حلوای_هویج ، کشمش ، گردو ، بادام و #میلاق (تلفظ عامیانه: میلاخ)اشاره کرد که البته در این میان هندوانه در صدر خوراکی ها و میوه ها قرار دارد.

🍉 در زمانهای قدیم از چند ماه قبل هندوانه را تهیه می کردند و آن را در انباری یا یک جای خنک داخل کاه نگه می داشتند و در شب یلدا و یا در ترکی، چیللـه گئجه سی همه دور کرسی جمع می شدند و بزرگ خانواده هندوانه را بریده و بین همه ی میهمانها تقسیم می کرد.

🍉 یکی دیگر از رسمهای این شب خواندن اشعار شاعران نامی #آذربایجان و یا خواندن #بایاتی می باشد که هر یک  از اعضای خانواده در دل نیت کرده و یک نفر #بایاتی می خواند. یا بزرگتر ها #تاپماجا می گویند و بچه ها برای پیدا کردن جوابها رقابت می کنند.

🍉 در  #آذربایجان یکی دیگر از رسم هایی که هنوز پابرجاست بردن #چیللـه_پایی برای دختران نامزد فامیل می باشد. که همه فامیل و خانواده داماد برای عروس خود لباس و کادوهایی تهیه می کنند و خوراکی های مخصوص این شب را آماده کرده و آنها را داخل سینی های بزرگ چیده و هندوانه را هم با گل و روبان تزئین کرده و به خانه ی عروس می برند.

🍉 علت نامگذاری شب یلدا در آذربایجان به #چیللـه_گئجه_سی این است که در آذربایجان فصل زمستان را به سه قسمت تقسیم می کنند ، قسمت اول که بعد از تمام شدن پاییز شروع می شود چهل روز است و چله ی بزرگ #بویوک_چیلله نامیده میشود و قسمت دوم که بیست روز است چله ی کوچک  #کیچیک_چیلله و سی روز آخر ماه عید نوروز #بایرام_آیی  نامیده می شود.

✍ معصومه یکانی

#چیللـه_گئجه_سی
#چیللـه_پایی
#ایلین_لاپ_اوزون_گئجه_سی
#دبلریمیز

@dedekatib_katiboglu

🍃🌼🍃
🍃
ائل گوجو ایله ، آغا اولان خان اولان
خانلیغین زوالی ، پیس پئشه دن دیر
شیر ایسته مز یانقین دوشسون جنگله
آسلانین ساغلیغی او مئشه دن دیر

کؤنول بیر مرکزدیر بنزه ر گونشه
اوندان نور یاییلار ، انداما ، باشا
سلطان بیر آغاج دیر ، میللت بیر ریشه
آغاجین وارلیغی او ریشه دن دیر

ریشه سیز آغاجی چوخ تئز یئل آتار
آغاجا وار قدرت ریشه دن چاتار
طنابسیز چادیرین پایه سی یاتار
بو مثل قدیمدن ، همیشه دن دیر

دده کاتب ، خسته کؤنلوم شاد اولار
یاخشی یامان اؤلر قالان آد اولار
حاکم ، عادل اولسا، یورد آباد اولار
عدالت علمدن ، اندیشه دن دیر
🍃
🍃🌼🍃
#دده_کاتب

@dedekatib_katiboglu

ســـلـام سحرییز خوش

گونش چیخان دا
یئر گؤی ایشیقلانیر
یاشام گؤزل لشیر
اورک لر سئوینیر

هر گونوز خوش اولسون
شاد یاشایین

@dedekatib_katiboglu

‍ ? از سنت‌های قدیمی آذربایجان ، تهیه بلغور با آسیاب دستی ( یارما چکمک ال دییرمانی یا دستر ایله )

✍ معصومه یکانی ??

▪️تا همین چند دهه ی اخیر امکانات بسیار کم بود ومردم برای اینکه در روزهای سرد زمستان آذوقه کافی برای خوردوخوراک خود  داشته باشند در تابستان کارهای مختلفی انجام می دادند. از جمله ی  این موارد می توان به تهیه بلغورگندم اشاره کرد که به روش کاملا سنتی تهیه می شد.

▪️بعد از برداشت گندم مقداری از آن را برای تهیه بلغور کنار می گذاشتند ودر فرصتی مناسب گندمها را داخل دیگ مسی ریخته ودر آب می جوشاندند ، بعداز آنکه گندمها پخته شد آنهارا در جایی آفتاب گیر پهن می کردند تا کاملا خشک شوند و بعد آنها را با آسیاب دستی به شکل بلغور درمی آوردند.

▪️آسیاب دستی شامل دو سنگ دایره ای شکل بود که روی هم قرار می گرفتند ، وسط سنگ زیرین یک پایه ی چوبی قرار داشت و وسط سنگ رویی هم سوراخ بزرگی داشت که پایه ی سنگ زیری از داخل آن رد میشد ، سنگ رویی یک دسته چوبی داشت که وقتی دو سنگ را روی هم می گذاشتند داخل سوراخ سنگ بالایی گندم می ریختند وبا دسته ی چوبی سنگ بالایی رو به حالت دورانی حرکت می دادند وگندمهای ریخته شده کم کم آسیاب می شد وبه شکل بلغور درمی آمد ، فردی هم باید در حین کار ، داخل سوراخ را از گندم پرمی کرد.

▪️بعد بلغورهای به دست آمده را الک می کردند و آردی از آن بدست می آمد که در اصطلاح ترکی به آن (قووود) می گفتند و این قوود را با کمی شکر شیرین میکردند و  به کودکان می دادند تا آن را بخورند.
می توان گفت قووود یک خواراکی سالم ومفید برای کودکان بود.

▪️یادم هست وقتی کودکی هفت ، هشت ساله بودم وقتی مادرم بلغور درست می کرد خیلی دوست داشتم به آنها کمک کنم و دسته ی چوبی سنگ بالایی آسیاب را با دست کوچکم می گرفتم و به کمک مادرم آن را حرکت می دادم و این خاطرات لذت بخش همیشه در ذهنم ماندگار هستند.

▪️رسم تهیه ی بلغور در خانواده های آذربایجانی باعث نزدیکی وصمیمیت بین همسایه ها بود.
خانم های آذربایجانی باهمکاری هم کارهای زیادی انجام می دادند ودر این میان کودکان هم مشغول بازی های دسته جمعی می شدند.
اما افسوس باگذشت زمان وپیشرفت علم و تکنولوژی ، این رسوم کهن به فراموشی سپرده شده اند.

#سنتهای_قدیمی_آذربایجان
#تهیه_بلغور_گندم
#یارما_چکمک
لطفا هنگام نشر مطالب ، لینک کانال را هم ذکر نمایید??

@dedekatib_katiboglu

✅ از قدیم الایام گفته اند:" #ترکی_هنر_است و فارسی شکر"
?چند نمونه از هنر ترکی را در پایین می بینیم؛ دوستان اگر می توانند عبارات ترکی زیر را به فارسی ترجمه کنند:?

✔️قالان قالسین
✔️گئده ن گئتسین
✔️یاتان یاتسین
✔️ساتان ساتسین
✔️باتان باتسین
✔️آتان آتسین
✔️آلان آلسین
✔️چالان چالسین
✔️سالان سالسین
✔️قاچان قاچسین
و...
و...
✅ بعید است ترجمه فارسی آن به این زیبایی و یا به این شکل جامع،مانع،کامل بوده و مفید و مختصر باشد. بعید است.

♦️فارسی شکر است؛ منتهی یک عده پانفارس راسیست طی یکصدسال گذشته الکی الکی شکر آن را چنان زیاد کردند که باعث شد این زبان شیرین   دیابت بگیرد و کارش به استفاده از قرص متفورمین و تزریق انسولین بکشد؛

?با این روندی که آقایان پانفارس برای زبان فارسی فراهم کرده و عرصه را بر زبان های غیرفارس تنگ نموده اند، احتمالا در آینده شاهد تشییع جنازه این زبان شیرین بر دوش ملل و اقوام غیر فارس ایران باشیم.

#ترکی_هنر_است
#فارسی_شکر_است

@dedekatib_katiboglu

.... آختاریرام
???
?
اوموزوندا سئودا آدیندا یوکوم
بختیمه بیر دلی قیز آختاریرام
آتاسی آیریلیق آناسی نیسگیل
دوغولمامیش قیزدان ایز آختاریرام

آغارمیش ساچلاری یئله وئرمه ین
بوزلانمیش دویغونو دیله وئرمه ین
گیله سی باخیشی اَله وئرمه ین
بیر جوت آچیلمایش گؤز آختاریرام

ِآغلارکن گؤزلری نامه لر  تؤکن
اویکوسو فله یین بیله یین بوکن
آستاریمی دیدیب بئزیمی سؤکن
دیلکدن توخونموش  اوز آختاریرام

تیکانی بوتاقدان قوپمامیش گولون
سالمامیش کیمسه نین   بوینونا قولون
آیاقلاری توزا بوغدوران یولون
قهرینه دایانان دیز آختاریرام

سولموش بیر دمت گول الینده گزن
خیالین یولونا اومودلار دوزن
شعریمده یازیلمیش ایهامی چوزن
منی آچیقلایان  سؤز آختاریرام

کاتيب اوغلو یوخومو  منی دیندیرن؟
حسرتدن آنلایان  غمی   سیندیرن
کؤکسومدن اودلانیب  دیلی یاندیران
یانقینی سوندورن بوز آختاریرام
?
???
#کاتب_اوغلو
#کؤنولدن_دیله 

@dedekatib_katiboglu

#کؤلگه_سیز
???
?

ده لی کؤنول نئچه جمله ائیله بیان کؤلگه سیز

یارادان امانت وئریب جسدده جان کؤلگه سیز

کایناتی او یارادمیش معنویدن-ماددیدن

ایشیغین وئرمیش جهانا شمس تابان کؤلگه سیز

عقل یئتمز حکمتینه سن بیر علم اللهه باخ

کؤلگه نوردان ایجاد اولار بوتون خلق اللهه باخ

منصور حلاج نه دئدی فناء فی اللهه باخ

نور حق ظاهر اولاندا اولار هریان کؤلگه سیز

ملائکه نوردان یارانیب جیسمه خلاف بیل یقین

عین عیان ، نطق بیان ، آب شفاف همچنین

مومن لرین کؤنلو آیدین آینه ی صاف همین

دریالاردا موج روان ، باد- طوفان کؤلگه سیز

#دده_کاتیب گز جهانی دققته آل هر یانی

ارض و سما ، کهکشانلار فکره سالیر انسانی

جبراییلا گه تدی رسولا حق یانیندان فرمانی

اوخونور اینسانلیق درسی حکم قرآن کؤلگه سیز
?
???
#دده_کاتب

@dedekatib_katiboglu

اولموشام عینین کیمی بیمار عشقیندن جدا
یارب او نرگسدن اؤزگه کیمسه بیمار اولماسین
ای #نسیمی قیلما یارین سرینی اغیاره فاش
تا که یار اولسون بو سره محرم اغیار اولماسین

#نسیمی

@dedekatib_katiboglu
☘?☘?☘?☘?

‍ ‍ ســـلام...
سحرییزخئیراولسون❤️

ان‌شـاءاللہ ڪے بوگونے...
خوشلوقونـان بـاشلیـاسیز❤️

جان ساغلیقی و خئیر و برڪت?
آرزولوروق  تورڪ خالقینا

☀️گون آیدین دوستـــلار❤️

@dedekatib_katiboglu