❗️❗️DIQQAT

BUGUN O'TKAZILISHI BELGILANGAN 3- TUR O'YINLARI KATTA ZALLARDA DARS MASHG'ULOTLARI BORLIGI SABAB KEYINGI HAFTAGA QOLDIRILDI.✅✅✅

Imkoniyat darajasida ZALLARDA DARS MASHG'ULOTLARI yo'q paytda o'tkazamiz keyingi hafta.
O'yin vaqti qo'shimcha e'lon qilinadi.

1-õrin

Mahliyo Pulatova 13🥳

2-õrin

Hakimova Hulkar 12🥳

3-õrin

Husanbek 6🥳
Temur 6🥳

Birozdan sõng 1 i 2 i 3 õrinlarni e'lon qilamiz.

Zakovat kutubxonada boʻladi

Qatnashuvchilar oʻz vaqtida kechikmasdan kelishingiz soʻraladi. Kechikib kelib oʻtib ketgan savollarni biz uchun oʻqib bering degan gaplar oʻtmaydi!

Zakovatni Toshkentdan mehmonlar oʻtkazadi akan soat 14:30 da!

15reaksiyadan soʻng

Yangilik?

Zakovat rektarat binosi akt zalda

II. So‘zlarni qisqartirish va uzaytirish

Mazkur so‘z o‘yinini almashtirishlardan zerikkanlar o‘ylab topgan bo‘lsa kerak. Chunki, bu usul savoldagi biror almashuvchini shunchaki U yoki X deb almashtirgandan ko‘ra ancha ijodkorona yondashuv hisoblanadi. Bunda savoldagi qaysidir so‘zni boshqasiga almashtirishdan ko‘ra, uning harflarini tushirib qoldirish yoki unga harflar qo‘shib qo‘yish orqali boshqacha ko‘rinishdagi qiziqarli savol hosil bo‘ladi.

Hozircha faqat harflarni tushirib qoldirish haqida so‘z yuritamiz.

1. So‘z qisqartirish (harflarni tushirib qoldirish).

“Savol matnida bir so‘zdan harflar tushirib qoldirildi”.
Bu jumlani deyarli har o‘yinda bir yoki bir necha martalab eshitamiz. Bugungi kunda savol mualliflari savol tuzishda eng ko‘p murojaat etadigan usullardan biri so‘z qisqartirishdir. Savolda biror so‘zdan harf tushiriladigan bo‘lsa, savol oxirida ko‘pincha shu qisqartirilgan so‘zning to‘lig‘ini yozib berish so‘raladi. Bunday turdagi savollar krosvord savolini eslatib yuboradi. Chunki, krosvordda ham ko‘pincha biror so‘zning nechtadir harfi sizga ma’lum bo‘ladi, qolgan harflarini esa savolga qarab tiklashingiz lozim bo‘ladi. Yoki Rossiyaning “Поле чудес” teleo‘yinini ham shunga o‘xshatish mumkin.

Savoldagi so‘zning harflarini tushirib qoldirishda quyidagi ikkita eng asosiy talab mavjud:

Birinchi talab - so‘zni qisqartirishda uning harflarini to‘g‘ri ketma-ketlikda tushirish lozim. Deylik, dasturxon so‘zini qisqartirmoqchimisiz, unda bu so‘zdagi harflarning o‘rnini almashtirmasdan, to‘g‘ri ketma-ketlikda harflarini tushirishingiz kerak. Ushbu talabdan kelib chiqsak, so‘zning:

a) dastur~~xon~~ - 7-, 8- va 9-harflarini tushirib, dastur;
b) ~~dastur~~xon - boshidagi 6 ta harfni tushirib qoldirib, xon;
d) d~~ast~~ur~~xon~~ - 2-, 3-, 4-, 7-, 8- va 9-harflarini tushirib, dur;
e) d~~asturx~~on - 2-dan 7-harfigacha tushirib, don;
f) ~~da~~s~~turx~~on - 1-, 2-, 4-, 5-, 6- va 7-harflarini tushirib, son kabi ko‘rinishlarda qisqartirishingiz mumkin.

❗️Lekin ushbu so‘zni aslo dars deb qisqartirish mumkin emas. Chunki, dasturxon so‘zidagi harflarni to‘g‘ri ketma-ketlikda tushirib, dars so‘zini chiqarib bo‘lmaydi. Dasturxondan dars so‘zini hosil qilish uchun so‘zning 1-, 2-, 6-, 3-harflarini olishingiz kerak bo‘ladi. Ko‘ryapsizki, 1-, 2- va 3-harflar orasiga 6-harf majburlab tiqilyapti. Bu esa harf tushirish qoidasiga zid. Mazkur harflarni qoidaga bo‘ysunib, to‘g‘ri ketma-ketlikda olaman desangiz, dasr ko‘rinishida qisqartirishingiz kerak bo‘ladi. Ammo bunday qisqartirish orqali o‘zingiz xohlagan so‘zni chiqara olmaysiz.

Ikkinchi talab - so‘zning harflari tushirilganidan keyin ham ma’no anglatuvchi boshqa mustaqil so‘z hosil bo‘lishi kerak. Masalan, savoldagi qarindosh so‘zini qari, ari, in, qosh, osh, qin, rido ko‘rinishlarida qisqartirish mumkin. Bu variantlarning qaysi biridan foydalanish savol muallifining didiga bog‘liq.

Shuncha gapdan keyin mavzuga oid savoldan namuna keltirmasak bo‘lmaydi:

Shoir To‘lan Nizomning she’riy to‘plamlaridan biri "Po‘lat belbog‘" deb ataladi. Asar muqovasida esa Osiyoni ham ko‘rish mumkin.
Savol: Matnda 4 harfi tushirib qoldirilgan so‘zni asl holida yozib bering.
Javob: Afrosiyob.
Izoh: Asar yer kurrasining po‘lat belbog‘iga o‘xshatilgan temir yo‘llar haqida edi.
Muallif: Suhrob Sharipov.

@zakovat_anagramma