"Ёмғирли тонглар" отам ва устоз Матназар Абдулҳаким хотирасига бағишланади!

Матназар Абдулҳаким шеъри
Даврон Ражаб ўқиди

@M_Abdulhakim

МЕН МАТНАЗАР БЎЛА ОЛМАДИМ

Устоз шоир Матназар Абдулҳакимни эслаб...

Сарлавҳани ўқибоқ, “Мақола муаллифи ким экан?” деган савол ҳаёлингиздан ўтишини сезиб турибман. Бироқ мақсадим бу эмас. Гап қуйидаги сатрлар муллифи ҳақида бормоқда:

Менга шеър бермасанг бермагил,
Бошқаларни қилма нолонлар.
Майлига, бош қоронғи бўлсин,
Менинг юрагимга илонлар.

Шудир сенга ўтинчим, нолам,
Илтижо ҳам фарёдим доим.
Бахтимизга Ўзинг ёлғиссан,
Шу бахт бизга басдир, Худойим.

Матназар ака ашъорларини мутолаа қилиб беихтиёр шоирнинг руҳий оламига кириб қоласиз. Ана шунда шоирнинг нақадар изтиробли, нақадар армонли ва айни пайтда меҳрибон – беозор қалб эгаси эканлигига иймон келтирасиз. Хўш айтингчи, сиз унинг қайси шеър, ғазал ёки таржимасида қуруқ – бемаъно ҳавойи сўзлар аралашганини сезгансиз? Йўқ, албатта. Мирзо Абдулқодир Бедил ғазалларию Пахлавон Махмуд рубоийларига, Огаҳий ижодига бу қадар буюк эътиқод кўрсата олган, чуқур фалсафий ғазаллар мутолаасию таржима машаққатлари, сермаъно ғазалларию Хоразм шевасидаги юракка яқин қўшиқлар ишқи билан ибратли умр кечирган оддий, камсуқум шоир ва таржимон Матназар Абдулҳаким ҳақида ўйласам, ҳаёлимни сарлавҳадаги сўзлар банд этади. Тун ёки уйқусиз саҳарларда мени қийнаётган муаммолар ечимини Матназар ака аллақачонлардир ёзиб кетган ашъорлардан осонгина топиб оламан. Шунда мен Матназар акадек қадрдон акам, ҳамқишлоқ маслаҳатгўйим бўлганлигидан фаҳрланиб кетаман.
2009 йил ёз ойи кунларининг бирида Матназар ака Маъмун академиясининг илмий ходими бўлиб ишлаб юрган пайти уйимизда бир тадбир бўлди ва мен унга Устозни ҳам таклиф қилдим. Матназар ака албатта боришини айтди, бироқ Хивада хизмат ташвишлари билан бўлиб, соатига қарамаган. Тадбирга кечиккан, аммо Зокиржон ҳафа бўлмасин деб, бизникига келишга ахд қилган. Икки чақиримча келадиган йўлни пиёда юриб келиб, менга узирини айтдилар ва бир пиёла чой ичиб, кетишга руҳсат сўрадилар.
Сезаяпманки, устозга ҳаловат бермаётган нарса - бу неча тун-кунлик машаққатлар эвазига қоғозга тушадиган сатрлар – устознинг юрак нолалари эди. Бироқ буюк машаққат завқи олдида мендек бир кичкина шеър мухлисни ҳам ҳафа қилмасликни уддалаган Матназар ака бўла олиш ҳамманинг ҳам қўлидан келолмаслигини мен жуда яхши биламан.
Чин маънода Матназар ака бўлиш учун унинг ўзи каби фидойи, сабр-тоқатли, чуқур мушоҳадали, ўткир билимдон ва айни пайтда ҳақиқий маънодаги эътибор эгаси бўлиш керак экан.
Комилликни мадҳ қилиб, мангулик билан сирлаша олган шоир, сермаъно ғазаллар таржимони, олимликни даъво қилмаган олим, хокисор инсон, қишлоғимизнинг фаҳр-ифтихори Матназар Абдулҳаким хамиша биз билан биргадир. Зеро унинг ўзи айтганидек:

Бизлар ўлмагаймиз. Сизларнинг ёдлов
Жон бахш этар ҳатто марҳум жонларга.
Қайтгаймиз, бизларни йўқлаган заҳот
Тирилиб муборак хонадонларга...

Зокиржон Каримов
Урганч туман халқ таълими фаҳрийси
2013 йил 10 апрель.

Солдат алласи

( қизим Латофатга)

Увлар шамол, бўралайди қор,
Қалбда эса илиқ бир туйғу...
Қизим, сени ўйлайман, зинҳор
Киприкларга илинмас уйқу.
Онанг алла айтар бошингда,
Тунларни тонгларга улаб.
Мен- чи, йироқ кетдим қошингдан,
Сенинг толеингни қўриқлаб,
Лазиз тушлар кўрганча, минглаб
Қора кўзлар ухлайди алҳол.
Посбон отанг қўшиғин тинглаб,
Оппоқ қизим,ухла, ором ол.

Кеча эди, қамиш от миниб
Кўчаларни чангитганларим.
Бўлар бўлмас тўполон қилиб,
Бобонг бошин гангитганларим.
Мана, бугун сарҳад кезарман,
Ватан-она мингизган отда.
Қалбда чексиз ғурур сезарман,
Юртга фарзанд ва сенга ота.
Муродларим қолмагай ерда,
Кўнгил тоза, ниятлар ҳалол.
Улғаярсан бугунми эрта,
Ухла, қизим, бирпас ором ол.

Курашларга ўзни шайларсан,
Кўнгил қўйиб қутлуғ ўлкангга.
Улкан ташвишларни жойларсан,
Эркатойим, нозик элкангга.
Улғаярсан ғамлардан озод,
Давралардан шўх-шаън қулф уриб,
Бахтли бўлмас бироқ одамзод
Халқ меҳрини қозонмай туриб.
Гарчи ҳозир вақт отли тулпор
Елаётир ҳилпиратиб ёл...
У кунларга неча бир йил бор,
Ухла қизим бир пас ором ол.

Тинчлик юракларнинг матлаби,
У барқарор ғамга тўлмассан.
Бешикдаёқ аждодлар каби
Болаликдан жудо бўлмассан.
Бетаҳлика ўс ўйнаб, кулиб,
Кўзларда нур бўл деб шу элга,
Кўкдан бедор юлдузлар юлиб,
Тугма қилиб тақдим шинелга.
Юлдузлардек то бизлар уйғоқ,
Бошинг узра чарақлар иқбол.
Юлдузлардек ғам сендан йироқ
Бўлсин, қизим, ухла, ором ол.

Сарвдек адл, оҳудек дуркун
Инсон бўлгунг оқила кўркам,
Беижозат забт айлар бир кун
Қалбингни ишқ, порлоқ бахт,эркам.
Қарабсан-ки, тўкканча савлат,
Тўйхонанга бермоқ учун зеб,
Мен беармон, пиру бадавлат,
Маҳобат-ла жамғаргайман сеп,
Ҳаёт мардлар майдони. Ғолиб
Саксон, тўқсон ёшга кирган чол...
Ўлтирарман хаёлга толиб...
Ухла, қизим, бирпас ором ол.

Матназар Абдулҳаким
1973 йил

Матназар Абдулҳаким
Кўприклар
(достондан парча)
Дарёнинг муборак қирғоқларини
Кўприклар қўшади. Бу -Ҳақдан фармон.
Кўприкли дарёга кўприклар толе,
Кўприксиз дарёга кўприклар армон.
Мангулик қошида тизилар йиллар,
Мисли мижжаларда киприклар...
Кўприклар икки хил бўлади,
Кўприк кўприклар ва одам кўприклар.
Бало-қазоларга кўкраги қалқон,
Тоғлардек юкларга тутганча елка,
Ҳар икки хил кўприк матонат билан
Жонларини фидо қилдилар элга.
Юз кечик минг масжид нуфузин сақлар,
Кўприклар қўшади халқларни Ҳаққа.
Юз кўришмай неча – неча қирғоқлар,
Ким билсин, неча йил кўприксиз оққан.
Масжидларга элтар кўприклар элни
Ҳақни унутмайлик, бўлайлик огоҳ,
Масжид бўлмаса гар, масжид –ҳамма ер,
Масжид бўлмаса-да юрак – саждагоҳ.
Элда бошланса гар адоват, нифоқ,
Кўприклар ҳаётдан умид узади.
Яхши замон кўприк тузади,
Ёмон замон кўприк бузади.
Одам олам учун масъулдир
Одам учун эса энг масъул – олам
Кўприкдир асрдан асрга
Ҳар қатра сувдан то ҳар бир сулола.
Марҳумларнинг руҳи шод бўлсин,
Ҳамжиҳат бўлсинлар тириклар.
Кўприк кўприклар тинч бўлсинлар,
Бор бўлсинлар, одам - кўприклар!
2008-2010 йй
Урганч–Тахятош–Бўстон–Урганч