Ekinlar uchun mos tuproq pH diapazonlari haqida.

Tuproqning pH darajasi tuproqning kislotali yoki ishqorli ekanligini bildiradi. Har bir ekin turi ma'lum bir tuproq pH diapazonida yaxshi o'sadi. pH darajasi tuproqdagi elementlarning o‘simliklar tomonidan so‘rilishiga ta’sir qiladi. Tuproqning kislotaligi yoki ishqorligi me'yordan chetlashsa, ekinlarning o‘sishi sekinlashishi yoki to‘xtab qolishi mumkin. Quyidagi ro'yxatda turli ekinlar va ularning optimal o'sishi uchun mos pH diapazonlari keltirilgan:

Olma: 5.0–6.5 – Kislotali tuproqni afzal ko'radi.
Arpa: 6.0–7.5 – Neytral yoki ishqorli tuproq.
Blueberries: 4.5–5.5 – Kislotali tuproq.
Grechka: 5.0–7.0 – Kislota va ishqor oralig'ida o'sadi.
Karom: 6.0–7.5 – Neytral tuproqni afzal ko'radi.
Sabzi: 5.5–7.0 – Neytral tuproq.
Paxta: 5.0–7.5 – Kislota va ishqor oralig'ida o'sadi.
Loviya : 5.5–6.5 – Kislotali tuproq.
Bodring: 5.5–7.0 – Kislotali va neytral tuproq.
Salat barglari: 6.0–7.0 – Neytral tuproq.
Makkajo‘xori: 5.5–7.5 – Kislotali va neytral tuproq.
Xantal: 5.5–7.0 – Kislotali va neytral tuproq.
Jo‘xori: 5.0–7.5 – Kislotali va neytral tuproq.
Piyoz: 6.0–7.0 – Neytral tuproq.
Pasternak: 5.5–7.0 – Neytral tuproq.
No‘xat: 6.0–7.5 – Neytral tuproq.
Qalampir: 5.5–7.0 – Kislotali va neytral tuproq.
Kartoshka: 4.5–6.5 – Kislotali tuproq.
Turp: 6.0–7.0 – Neytral tuproq.
Guruch: 5.0–6.5 – Kislotali tuproq.
Javdar: 5.0–7.0 – Kislotali va neytral tuproq.
Sorgo: 5.5–7.5 – Kislotali va neytral tuproq.
Ismaloq: 6.0–7.5 – Neytral tuproq.
Qovoq: 5.5–7.5 – Neytral tuproq.
Qulupnay: 5.0–6.5 – Kislotali tuproq.
Choy: 4.5–6.0 – Kislotali tuproq.
Tamaki: 5.5–6.5 – Kislotali tuproq.
Pomidor: 5.5–7.5 – Neytral tuproq.
Bug‘doy: 6.0–7.5 – Neytral va biroz ishqorli tuproq.
Ushbu pH diapazonlari ekinlarning tuproqdan zarur ozuqalarni olishini ta'minlash uchun muhimdir. Agar tuproq pH darajasi bu diapazonlarga mos kelmasa, o'simliklarning o'sishi yomonlashadi va hosildorlik kamayishi mumkin.

AGROLABORATORIYA-ILM BILAN

©Shovkat_Xoldorov
Bizni ijtimoiy tarmoqlarda kuzating👇*📱Telegram| 📱Facebook|
📱Instagram| 📱***Youtobe|

Qishloq xo'jaligida Borning elementining ahamiyati haqida to'liq

Bor o'simliklar uchun zarur bo'lgan mikroelement bo'lib, quyidagi jihatlarda muhim ahamiyatga ega:
- Hujayra devorlari mustahkamligi: Bor o'simlik hujayra devorlarining mustahkamligini ta'minlaydi va o'simlikning umumiy barqarorligini qo'llab-quvvatlaydi.
- Hujayra bo'linishi va o'sishi: O'simlikning o'sib borayotgan qismlarida, masalan, kurtak va ildizlarda, hujayra bo'linishini rag'batlantiradi.
- Membrana funksiyasi: Bor hujayra membranasining barqarorligini ta'minlab, to'g'ri ozuqa moddalarini qabul qilish va transport qilishni nazorat qiladi.
- Reproduktiv rivojlanish: Gullarning, mevalarning va urug'larning shakllanishi uchun zarur bo'lib, hosil miqdori va sifatiga ta'sir qiladi.
- Metabolik jarayonlar: Bor o'simlikdagi bir nechta metabolik jarayonlarga, shu jumladan, energiya uchun zarur bo'lgan shakar transportiga ta'sir ko'rsatadi.

💡 Bor yetishmovchiligi belgilari:
- Barglar: Deformatsiyalangan, kichik, mo'rt va qalinlashgan barglar, odatda, eng yosh barglarda ko'rinadi.
- Poyalar va o'sish: Poyalar qisqargan, qisqarib ketgan va o'sish nuqtalari kamaygan.
- Mevalar: Yoriq, deformatsiyalangan yoki notekis shakllangan mevalar va urug'lar bor yetishmasligidan darak beradi.

🧪 Qishloq xo'jaligida ishlatiladigan Bor turlari:
Borda ishlatiladigan ikkita asosiy ozuqa manbasi mavjud:
1. Rafinatsiya qilingan boratlar: Bu boratlar tozalangan bo'lib, ular yuqori eruvchanlikka ega va o'simlik tomonidan samarali qabul qilinadi. Eng keng tarqalgan turlari:
- Bor kislotasi (H3BO3)
- Disodium oktaorat tetrahidrat
- Boraks dekahidrat va pentahidrat

1. Rafinatsiya qilinmagan boratlar: Bu tabiiy mineral manbalar bo'lib, ular past eruvchanlikka ega. Masalan:
   - Kalsiy borat (Kolmenit)
   - Kalsiy-natriy borati (Uleksit)
   - Kalsiy-magniy borati (Gidroboratsit)

🧪 Eruvchanlik va o'simlikning ozuqa qabul qilishi:
- Rafinatsiya qilingan boratlar suvda yuqori eruvchanlikka ega bo'lib, ulardan foliar qo'llash va fertigatsiya uchun keng foydalaniladi.
- Bor o'simlik ildizlari tomonidan tuproqdan bor kislotasi shaklida qabul qilinadi, shuning uchun suv borning tuproq orqali harakatlanishi uchun juda muhim hisoblanadi.

🌍 Turli bor manbalarining farqi nimada?
- Uleksit: Tuproqda borning faqat 35-46% 40 hafta davomida chiqariladi.
- Granubor®: Rafinatsiya qilingan natriy tetraborat mahsuloti bo'lib, 40 hafta ichida borning deyarli 100% tuproqqa chiqariladi va o'simlik uchun zarur bo'lgan ozuqani ta'minlaydi.

🌱 Tuproq va borning mavjudligi:
- Tuproq tuzilishi: Qumli tuproqlar, ayniqsa yuqori yog'ingarchilikka ega hududlarda, yuqori yuvilish xavfi tufayli bor yetishmovchiligiga duch keladi.
- Organik moddalar: Tuproqdagi borning katta qismi organik moddalar bilan bog'lanadi, bu borning tuproq eritmasidan chiqishiga va o'simliklar uchun kamayishiga olib keladi.
- Tuproq pH darajasi: Borning o'simliklarga mavjudligi pH darajasi 6.5 dan yuqori bo'lgan tuproqlarda kamayadi. Kislota tuproqlarida (pH < 5.0) ham bor yetishmasligi kuzatiladi.

🧪 Bor qo'llash bo'yicha eng yaxshi amaliyotlar:
1. Tuproq sinovi: Tuproqdagi bor miqdorini muntazam sinovdan o'tkazish o'simlikning ehtiyojlariga qarab aniqlik beradi.
2. Qo'llash usullari:
- Tuproqqa to'g'ridan-to'g'ri: O'simlik mavsumi davomida doimiy bor ta'minotini ta'minlaydi.
- Fertigatsiya: Sug'orish suvi bilan borni o'simliklarga yetkazib beradi, samarali va aniq qo'llashni ta'minlaydi.
- Foliar purkash: Barglarga to'g'ridan-to'g'ri purkash orqali, gullash va meva shakllanishi kabi bor ehtiyoji katta bo'lgan davrlarda qo'llaniladi.
3. Vaqt va chastota: Bor ekish vaqtida va vegetativ va reproduktiv bosqichlarda qo'llanishi kerak. Qumli tuproqlarda borni bir necha marta qo'llash tavsiya etiladi, chunki yuvilish xavfi yuqori.