Mikromoliya tashkilotlari tomonidan islomiy moliyalashtirishga oid xizmatlarni ko‘rsatish tartibi to‘g‘risidagi nizom tasqiqlandi.

Alloh yaxshiliklarga xizmat qildirsin!

Yaqinlarga ulashing
@assoodiq – obuna bo’ling

Нима учун шерикчиликда фойдани тақсимлаш муддатини белгилаб олиш муҳим?

Шерикчиликда фойдани тақсимлаш улушларини белгилаш билан биргаликда, фойдани тақсимлаш муддатини ҳам олдиндан белгилаб олиш муҳим саналади.

Чунки қоидага кўра фойда аслида шерикчилик тугатилганда аниқланади, яъни шерикчилик фойдага киргани ёки зарар кўргани шерикчилик тугатилгандагина аниқ бўлади.

Лекин замонамизда ширкатлар узоқ йиллар давомида фаолият кўрсатгани сабабли, мутахассислар ширкатни ҳукмий тугатиш ва қайта бошлаш орқали фойдани белгилаш ва тақсимлаб олиш мумкинлиги тўғрисида ечим берганлар.

Бунда фойдани тақсимлаш санасини ёки даврини белгилаш, ўша муддатда шерикчиликни ҳукмий тугатиб, ҳисоб китобларни амалга ошириб, уни давом эттириш бўйича келишув янгиланиши мумкин бўлади.

Масалан, А ва Б шериклар бизнесга 70% ва 30% нисбатда пул тикдилар ва фойдани ҳар уч ойда 50/50 нисбатда бўлишиб олишга келишганлар.

Айтайлик шерикчилик 1-чи 3 ойликда 100 млн. сўм фойда кўрди, 2-чи 3 ойликда эса 50 млн. сўм зарар кўрди. Агар фойдани тақсимлаш ҳар 3 ойда белгиланган бўлса натижалар қуйидагича бўлади:

1-чи 3 ойликда 100 млн. сўм фойда (А - 50 млн. сўм ва Б - 50 млн. сўм фойда кўради).

2-чи 3 ойликда 50 млн. сўм зарар (А - 35 млн. сўм ва Б - 15 млн. сўм зарар кўради).

Умумий натижа А - 15 млн. сўм ва Б - 35 млн. сўм фойда кўради.

Агар фойдани тақсимлаш ҳар 6 ойда белгиланган бўлса натижалар қуйидагича бўлади:

Умумий натижа 6 ойликда 50 млн. (100 млн. - 50 млн.) сўм фойда (А - 25 млн. сўм ва Б - 25 млн. сўм фойда кўради).

Кўриниб турибдики, фойдани ҳисоблаш муддатини қандай белгилаш бевосита натижага таъсир кўрсатади.

Яқинларга ҳам улашамиз@assoodiq – обуна бўлинг

Шерикчиликда сармоя учун гаров таъминоти бўлиши мумкинми?

Маълумки, шерикчиликда томонлар бизнесга тиккан сармоялари билан таваккал («риск») қилади. Бу ҳолатда «Бизнесни шериклардан бири бошқаради, иккинчи шерик эса бошқарувга аралашмайди», деб келишиб олиши мумкин.

Бу ҳолатда бошқарувда қатнашмайдиган шерик бошқараётган шерикдан гаров талаб қилиш мумкинми?

Ислом молияси меъёрларига кўра, бу ҳолатда гаров талаб қилиш мумкин, лекин бу гаров бошқарувчи шерикнинг лоқайдлиги, қоидаларга риоя қилмагани ёки бепарволиги туфайли бизнес зарар кўрган ҳолатдагина амал қилиши мумкин.

Агар бизнес шерикка боғлиқ бўлмаган сабабларга кўра зарар кўрса, зарарни қоплаш учун гаровни ишлатишга йўл қўйилмайди.

Яқинларга ҳам улашамиз@assoodiq – обуна бўлинг

Оилавий бизнес (давоми)

Бизнесга шерик сифатида қўшилиш икки хил бўлади:

1) Бизнесга тўлиқ шерик бўлиш. Бунда ҳар бир шерикнинг бизнес сармоясида ўз улуши бўлади. Ҳар бир шерик тўлиқ шерик ҳисобланади, бизнеснинг мулкига ҳам, фойдасига ҳам шерик бўлади.

2) Сармоядор бўлиш. Бунда инвестор бизнесга тўлиқ шерик бўлмайди, балки сармоядор сифатида пул тикиб, фойдадан улуш олади.

Бу икки ҳолатнинг ўзига хос ҳукмлари бор.

Энди мана шу ҳолатни баъзи мисоллар билан батафсил кўриб чиқамиз:

1. Бизнес сармояси фақат отага тегишли бўлган ҳолат. Бизнес сармояси фақат отага тегишли бўлса, бизнесни ота бошлаган бўлса ҳам, фарзандлар бошлаган бўлса ҳам, сармояни ота тиккан бўлади, бу ҳам ўз ўрнида учга бўлинади:

а) Фарзандларнинг бизнесдаги мақоми аниқ белгиланган ҳолат. Масалан, фарзандлар кўнгилли ёрдамчи ёки меҳнат шартномаси асосида ишлайдиган ходим бўлиши мумкин. Улар ўзининг мақомига тегишли қоидалардан келиб чиқиб ишлайди: кўнгилли бўлса кўнгилли ёрдамчи сифатида, маош оладиган бўлса ходим сифатида ишлайди. Уларнинг фойдадан ҳам, мулкдан ҳам улуши бўлмайди. Мулк ҳам, фойда ҳам отаники бўлади. Бу ерда шериклик деган тушунча йўқ.

б) Бизнесдаги мақоми белгиланмаган, отанинг қарамоғидаги фарзандлар. Бу ҳолатда фарзандлар отасига кўнгилли ёрдамчи ҳисобланади, бизнесдан ёки фойдадан улуш ҳам олмайди, ойлик маош ҳам олмайди. Бу ҳолат урфимизда «ота-боланинг қозони битта», дейилади.

в) Бизнесдаги мақоми белгиланмаган, отанинг қарамоғида бўлмаган фарзандлар. Бундай фарзандлар бошқа ходимлар билан бир хил мақомда бўлади, бошқа ишчилар каби меҳнатига яраша ҳақ олиши керак бўлади. Бу ҳолатни бизнес эгаси бўлган отага ҳолатни тушунтириб, меҳнат шартномаси тузиб ишлаш керак бўлади.

2. Бизнес сармояси фақат фарзандга тегишли бўлган ҳолат. Бу ҳам ўз ўрнида уч тоифага бўлинади:

a) Бизнес сармояси фарзандники бўлса, ота бизнесда кўнгилли ёрдамчи ёки маош олувчи ходим бўлиши мумкин. Бу мақомлардан бири аниқ белгилаб олинган бўлса, келишувга амал қилинади.

б) Бизнесда отанинг мақоми аниқ белгиланмаган бўлса, ўзи фарзанднинг қарамоғида бўлса, ота кўнгилли ёрдамчи мақомида бўлади. Бизнеснинг мулки ҳам, фойдаси ҳам фарзандники тегишли бўлади.

в) Ота фарзанднинг қарамоғида бўлмаса, лекин фарзанди сармоя тиккан бизнесда ишласа, мақоми маош олиб ишловчи каби бўлади. Бу ҳолатда меҳнат шартномаси тузиб, отага маош тўлаш лозим бўлади.

3. Ота ҳам, фарзандлар ҳам сармоя тиккан ҳолат. Бу ҳам уч тоифадан иборат:

a) Сармоя тикилаётган пайтда бу бизнес шериклик экани, мулк ва фойдадаги улушлар қанчалиги аниқ белгиланган ҳолат. Бунда ҳар бир қатнашчи мулк ва фойдада келишилган улушга кўра шерик бўлади.

б) Сармоя тикилаётган вақтда бизнеснинг шериклик экани аниқ айтилган, лекин мулк ва фойдадаги улушлар келишиб олинмаган ҳолат. Бунда мулкдаги улушни аниқлаб, фойдани ўша улуш асосида чиқариш керак. Масалан, ота 60% сармоя тиккани учун фойдадан 60% улуш олади, фарзанд 40% сармоя тиккани учун фойдадан 40% улуш олади.

в) Ота ҳам, фарзанд ҳам сармоя тиккан, лекин бизнеснинг шериклик экани аниқ айтилмаган ҳолат. Бунда ўғил кўнгилли ёрдамчи бўлади, тиккан маблағи отага ҳадя бўлади.

Давоми бор…
Яқинларга ҳам улашамиз
@assoodiq – обуна бўлинг.

«Assoodiq Consult» жамоасига мутахассис керак!

Биз мижозлар билан ишлайдиган мутахассис (сustomer success) излаяпмиз.
Яқинларингиз, дўстларингиз, танишларингиз орасида шу ишга муносиб кишилар бўлса ёки шу лавозимга қизиқиш билдирган бўлса, илтимос, бизга маълумот юборишсин.

Лавозим ҳақида батафсил маълумот

Лавозим ҳақида батафсил маълумот
Анкета юбориш

@assoodiqconsult_admin