​​Ilk bor elektron shaklda ovoz berdim. Juda ham qulay va yengil ekan. Bu yilgi parlament saylovlari bir qator ijobiy oʻzgarishlar asosida boʻlib oʻtmoqda:

1⃣ Aralash saylov tizimi: majoritar va proporsional usullari joriy qilinganligi;

2⃣ Toshkent shahri va viloyatlar hokimlariga xalq deputatligi kengashi raisi lavozimini egallashi taqiqlanganligi;

3⃣ Ayrim saylov uchastkalarida elektron saylov amaliyoti yoʻlga qoʻyilganligi;

4⃣ Nomzodlarning kamida 40%ini ayollar ulushi tashkil etilganligi;

5⃣ Markaziy saylov komissiyasi raisi bir marta besh yillik muddatga saylanish amaliyoti yoʻlga qoʻyilganligi.

Shunday boʻlsa-da, bir qator eʼtiborga olinishi kerak boʻlgan masalalar saqlanib qolmoqda.

1⃣ Toshkent shahar va viloyat hokimlari senator boʻlish imkoniyati mavjudligi (tiyib turish va muvozanat tamoyiliga zid);

2⃣ Proporsional saylov tizimida nomzodi qoʻyilgan boʻlajak deputatlar (misol uchun amaldagi vazirlar), saylovdan keyin ular oʻz deputatlik oʻrinlaridan voz kechish imkoni mavjudligi;

3⃣ Mustaqil partiya tuzish uchun kosmik cheklovlarni saqlanib qolayotganligi;

4⃣ Xalq deputatlari institutini kuchaytirish bilan bogʻliq ishlar yetarli daraja emasligi (misol uchun moddiy taʼminot yoʻqligi, tuman/shahar hokimlari rais lavozimida qolayotgani)

5⃣ Partiyalar gʻoyalarida xilma-xilliklar, muxolif qarashlar yaqqol koʻzga tashlanmayotganligi.

👉@rashidtojiboev👈

​​Hindiston ta’limida tengsizlik haqida gap ketganda, klan, jins, din va nogironlik jihatidan tabaqalanish mavjud bo‘lsa-da, ushbu tabaqalashuv joylashgan hudud (shahar va qishloq), ta’lim tili (ingliz tili), maktabning moddiy-texnik imkoniyatlari, Covid, xususiy ta’lim va o‘quv markazlari tufayli yana-da keskin oshib ketmoqda. Tengsizlik tengsiz ta’limdan boshlanmoqda. Lekin, ko‘plab oilalar uchun ta’limdagi tengsizlik bolalar maktabga borishidan oldin boshlanmoqda.

Hindlarning eng badavlat 10 %i mamlakat boyligining taxminan 74 %ini nazorat qiladi. Tabiiyki, boy qatlam xususiy ta’limni afzal ko‘radi. Hindistonda 1.5 mlnga yaqin maktab bo‘lsa, unda 23% xususiy sektorga tegishli. Jami 265 million o‘quvchilarning 33 %i ushbu maktablarda tahsil oladi. PISA 2018 natijalari Hindistoning oxirgi natijalari bo‘lgan. O‘shanda mamlakat 79 davlat ichidan 77 o‘rinni band etgan. Yuqori qatlamga mansub o‘quvchilarning 17%i yuqori natijani qayd etgan bo‘lsa, 3% o‘quvchilar quyi qatlamga mansub bo‘lgan.

Maktab ta’limiga $9 mldr sarflanishiga qaramay, har bir bola uchun sarflanadigan summa, maktab va tabaqaga qarab 3 barobargacha farq qilishi mumkin. Maktabni moliyalashtirish o‘quvchilarning qabul imtihonlari natijalariga bog‘langanligi ham tabaqalanishni keltirib chiqarmoqda (tabiiy ravishda qaysi maktabda qabul imtihon natijalari past bo‘lsa, ana-shu maktabda tabaqalanish yuqori, lekin moliyalashtirishga kelganda, juda kam mablag‘ oladi va natijada segregatsiya ko‘paysa ko‘payadi, aslo kamaymaydi).

Qolaversa, baholash tizimi o‘quvchilarni majburiy ravishda repetitorlik xizmatlariga borishda undaydi. Maktab imtihonlarining hozirgi tabiati, haqiqiy o‘rganishni emas, bilimlarni yodlashga majbur qilmoqda. Natijada, maktabdan tashqari "soya" ta’limi rivojlanishiga olib kelgan. 2016-yil hisobotga ko‘ra, qariyb 26% (71 million) o‘quvchilar har yili pullik repetitorlik xizmatlariga murojaat qilishadi. Bu ko‘rsatkich boshlang‘ich sinflarda 13 %ni, yuqori sinflarda 30 %ni tashkil etadi.

Bundan tashqari, turli davlatlardan kelgan ishtirokchilar, o‘zlarining davlatlaridagi tabaqalanish haqida ma’lumot berdi. Jumladan, Afrikalik do‘stlarimiz: qizlar ayrim sinfdan keyin, oilaviy sharoitlari tufayli maktabga bora olmasligi, oliy ta’limni oila qurmasdan davom ettira olmasligi (oila qurishining sababi, turmush o‘rtog‘i shartnomasini to‘laydi), ayrim soha vakillariga qabul imtihonlari havodan qo‘shimcha ballar qo‘shilishi; Yevropalik do‘stlarimiz: ishga qabul jarayonida ish beruvchilar xususiy ta’lim vakillariga e’tibor qaratishlari; Shimoliy Osiyolik hamkasblarimiz: ishga qabul qilishda aynan elita universitetlariga ko‘proq ustunlik berilishi haqida so‘zlab berdilar.

?@rashidtojiboev?