Hajviya va hangomalari rus, ingliz, turk, qozoq, qirg’iz, qoraqalpoq tillariga tarjima qilinligi, rus tilida “I smex, i grex”, qirg’iz tilida “Nыmkese”, qoraqalpoq tilida “Esim qurыsin” to’plamlari chop etilganligi adibning muhlislari safi mamlakatimiz sarhadlaridan tashqarida ham kengayib borayotganiga dalil bo’ladi.
Asarlari asosida yigirmadan ortiq teleminiatyuralar, “CHo’g’”, “Kichik korxonaning katta hangomasi”, “Taqdirlar” videofilьmlari tasvirga olingan va tez-tez teletomoshabinlarga havola etilmoqda.
“Oramizdagi gap” komediyasi Xorazm viloyat musiqali drama teatrida, “Ajab hangomalar” asari O’zbekiston Davlat Yoshlar teatrida sahnalashtirildi, kulgi ixlosmandlarini hushnud etdi.
Habib Siddiq tarjimasida serb dramaturgi Branislav Nushichning “Falsafa doktori”, ingliz dramaturgi Rey Kunining “13-xona” komediyalari O’zbekiston Davlat Satira teatrida sahnalashtirildi. Rey Kunining “Pul o’lsin” komediyasi esa Bobur nomidagi Andijon viloyat musiqali drama teatri repertuaridan o’rin oldi.
Habib Siddiq ko’p yillik ijodiy, ilmiy pedagogik, tashkilotchilik va targ’ibotchilik faoliyatini hisobga olib “SHuhrat” medali, “Ma’naviyat fidoyisi” ko’krak nishoni bilan taqdirlangan. Xalqimizda inson yetmishga yetganda so’zlari hikmatga, harakatlari ibratga aylanadi, degan gap bor. SHu ma’noda bugun taqdimoti o’tkazilayotgan kitoblar Habib Siddiqning ko’p yillik ijodiy izlanishlarining sarhisobi deb hisoblash mumkin.
Habib Siddiqning “Adabiyot” nashriyotida O’zbekiston Yozuvchilar uyushmasi homiyligida chop etilgan “SAYLANMA”, “Muharrir” nashriyotida chop etilgan “NIMKOSA” kitoblari barchamizga muborak bo’lsin.
Habib Siddiqning “SAYLANMA” kitobi O’zbekiston xalq yozuvchisi, Davlat mukofoti laureati Muhammad Ali so’zboshisi bilan ochiladi. Tadbirda so’z olgan ustoz adib Habib Siddiq ijodi haqida iliq fikrlar bildirdi va, jumladan, shunday dedi:
Habib Siddiq askiyaning markazlaridan biri bo’lgan go’zal vodiy farzandi. Mashhur askiyachilar, qiziqchilar bilan suhbatlarda ko’p bo’lgan. Albatta, ijodkorga yaxshi ma’noda yuqqani ko’rinib turibdi. CHunki, Habib Siddiq asarlaridagi qahramonlar orasida vodiyning tanti, hazilkash, samimiy insonlari tagdor, qitmirona, ilmoqli gaplari – andijoncha lutfi bilan bo’y ko’rsatib turibdi. Professor Yo’ldosh Solijonov ta’biri bilan aytgan “Habib-tabib-adib” hayotni kuzatib, boshqalar e’tibor ham bermaydigan kulgili narsalarni topadi. Mashhur adib Said Ahmad, Ne’mat Aminovlarning nazariga tushgan, Sa’dulla Siyoevdek taniqli yozuvchi e’tirof etgan Habib Siddiqning o’zi nihoyatda jiddiy, lekin yozgan hajviyalarini o’qigan kishi beixtiyor kulib yuboradi. Uning o’z o’quvchilari, ichakuzdi hangomalarini izlab o’qiguvchi, gohida boshqalarga ham aytib kulib, kuldirib yurguvchi muxlislari ko’p, tadqiqotchilari bor. Bu kishini xursand qiladi...
Yana bir gap. Habib Siddiq Xalqaro Amir Temur jamoat fondi Andijon viloyat bo’limi rahbari sifatida ham savobli ishlarni amalga oshirayapti...
O’zbekiston va Qoraqalpog’iston xalq yozuvchisi O’rozboy Abdurahmonovning so’zlari davra ahliga yanada xursandlik ulashdi.
- Habib Siddiq bilan ilk bor Satira teatrida Branislav Nushichning “Falsafa doktori” komediyasi premьerasida ko’rishganman. Tarjima asarini tomosha qilish asnosida uning ijodiga qiziqib qoldim. Internetdan asarlarini topib o’qidim, betakror hajviy iste’dodiga guvoh bo’ldim, qoraqalpoq ijodkor do’stlarimizga ham o’qishni tavsiya eidim. Asarlaridagi qahramonlari xarakterlari ishonarli va esda qolarli.

“... Bir qarashda Said Ahmad, Ne’mat Aminov, Anvar Obidjonlardan keyin o’zbek hajvchiligida bir qadar sokinlik hukm surayotganday tuyuladi. Biroq oqqan daryo oqadi, deganlariday bot-bot yaxshi hajviy asarlar ham paydo bo’lib turibdi. Ular orasida iste’dodli hajvchi yozuvchi Habib Siddiqning hajviya, hangoma va miniatyuralari samimiyati, shirali tili, qahramonlarining o’zbekona qiyofasi-yu, andijoncha lutfi bilan ajralib turadi.
Habib Siddiq qator jiddiy hikoyalar, qissalar, publitsistik maqolalar muallifi bo’lsa-da, muxlislar va adabiy jamoatchilik orasida asosan, hajvchi yozuvchi sifatida tanilgan...
Habib Siddiq hajvlari shunchaki kulgi uchun yozilmagan. Har bir asarining, hatto o’sha bir-ikki satrdan iborat ikir – fikrlarining ham ijtimoiy yuki bor. O’quvchi kuladi, keyin o’ylanib qoladi, uning ko’nglida qalamga olingan illat yo qusurga nisbatan nafrat paydo bo’ladi. Bir so’z bilan aytganda, bu asarlar o’quvchining ruhan poklanishiga, jamiyatning tozarishiga ijobiy ta’sir ko’rsatadi...”- deb yozadi Adhambek aka. Filologiya fanlari doktori Bahodir Rahmonov “Beg’araz va samimiy kulgiga yo’g’rilgan ijod” sarlavhali adabiy maqolasida jumladan, shunday fikrlar aytadi:
“...Habib Siddiqda ijodkor sifatidagi eng muhim xususiyat – faol kuzatuvchanlik deb aytsak, to’g’ri bo’ladi. U xalq hayotini, jamiyatdagi sodir bo’layotgan voqea-hodisalarni sinchkovlik bilan, uzluksiz ravishda kuzatib boradi va asarlari uchun zarur bo’lgan nuqtalarni topadiki, afsona, cho’pchak degan qarashlarga, ishonchsizlikka o’rin qoldirmaydi. Mana shu uslubni ustuvor bilib, jamiyatning buzilgan kir bo’laklarini yumor vositasida hayotiy-xayoliy, xalqona tashbehlar orqali qiziqarli qilib tasvirlaydi, bir so’z bilan aytganda fikrni xalqona so’zlarga o’rab berishning ustasi bo’lib gavdalanadi. SHu bois ham uning qalamidan to’kilgan har bir asar kishilar tomonidan zo’riqishsiz, qiziqish bilan qabul qilinadi. O’sha qisqa, lekin mazmunan tagdor, tili o’tkir hajviyalari latifaga aylanib, og’izdan – og’izga o’tib, davralarda kezib yuradi, yoshu qarini kuldirib, quvnoq kayfiyat bag’ishlaydi...”
Habib Siddiq hajviyoti xususidagi adabiy, tahliliy maqolasida filologiya fanlari doktori Abdurahmon Pirimqulov shunday yozadi:
“...Habib Siddiq hajviyalarining har biri o’ziga xos ijtimoiy yukni zimmasiga oladi. O’qirman ham o’ziga tegishli xulosa chiqarishi, qahramon o’ziga hamkasb bo’lsa, aybini ko’zguda ko’rgandek his qilishi, bu yo’lning oxiri voy ekanligini anglab yetmog’i lozim. Hajvchining mahorati shundaki, u voqeaning tub negizini bizga yetkazadi...
Hajviyalarning tili, uslubi milliy xarakter kasb etadi...”
SHoirlar, yozuvchilar, tarjimonlar, dramaturglar, adabiyotshunoslar, jurnalistlar va adabiyot muxlislari ishtirokidagi tadbirni O’zbekiston Yozuvchilar uyushmasi raisining ijodiy ishlar bo’yicha birinchi o’rinbosari Minhojiddin Mirzo olib bordi:
- Serqirra adib Habib Siddiqni yaxshi bilasizlar. O’zi suv xo’jaligi sohasi mutaxassisi, olimi, qishloq xo’jaligi oliy ta’lim muassasasida ilmiy-pedagogik faoliyat olib borish bilan birga ko’p yillardan buyon adabiyotimizning eng nozik va murakkab jabhasi bo’lgan hajvchilik yo’nalishida barakali va samarali ijod qilib kelyaptilar.
Men Habib akaning ijodini o’zim “Tabassum” radiojurnalida ishlagan kezlardan buyon bilaman va kuzataman. “Mushtum” jurnali, “O’zbekiston adabiyoti va san’ati” gazetasi “SHum bolaning choyxonasi”, “SHarq yulduzi”ning “Gulqaychi” sahifalarida bosilgan hajviya va hangomalarini ko’pchilik qatori sevib o’qiganman.
O’tgan davr mobaynida Habib akaning “Kar quloqqa tanbur”, “Kim oshdi savdosi”, “To’qayga o’t tushsa...”, “Bedavo dardning davosi”, “Inglizcha tush”, “CHirog’i yoniq xonadon” (saylanma ), “Xo’jalik hisobidagi oila”, “Nimkosa” kabi o’nlab kitoblari, “Yaxshilar ko’p dunyoda”, “Labbay, xo’jayin...” nomli qissalari, “Hayot yo’lga o’xshaydi” publitsistik maqolalar to’plami nashr etildi. E’tibor berilsa sarlavhalarning o’ziyoq o’quvchini jilmaytiradi va muayyan ijtimoiy yuki borligini namoyon qiladi.

#Oqishga_tavsiya_etamiz
Taqdimotdan keyingi o’ylar
✍️Abdulla AYIZOV,
O’zbekiston Yozuvchilar va Jurnalistlar uyushmalari a’zosi

#BARAKALI_VA_SAMARALI_IJOD_SARHISOBI
Yohud taniqli adib 🤵🏻‍♂️Habib Siddiq ijodiy faoliyatiga bir nazar

Ijodkorlarni matbuotda chiqqan asarlari yoki to’plamlari orqali sirtdan taniganimiz bois ilk bor yuzma-yuz ko’rishganda huddi yaqin kishilardek dillashamiz. Zero, qiziqarli, mazmunan boy, badiiy yetuk asar o’zining muallifi va o’quvchisini bir-biriga yaqinlashtiradi, oshno etadi.
Habib Siddiq nomini saksoninchi yillarning o’rtalarida “Mushtum” jurnali, “O’zbekiston adabiyoti va san’ati” gazetasining “SHum bolaning choyxonasi” sahifalarida uchratganman. Yumorga boy hajviyalarini zavq bilan o’qiganman. Keyinroq bu nom O’zbekiston televideniesining “Televizion miniatyuralar teatri” hajviy ko’rsatuvi mualliflari safida yoziladigan bo’ldi, “Tabassum” hajviy radiojurnalining faol mualliflaridan biriga aylandi. Yillar o’tib, O’zbekiston radiokanalining “Madaniy-ma’rifiy va badiiy eshittirishlar” muharririyatida faoliyat yuritib, ko’plab adabiyot ahllari qatori uzoq yillardan buyon menga sirtdan qadrdon bo’lgan taniqli hajvchi yozuvchi Habib Siddiq bilan yaqindan tanishish baxtiga muyassar bo’ldim. Yozuvchi haqidagi ma’lumotlarim boyidi, tasavvurlarim kengaya bordi.
Yaqinda O’zbekiston Yozuvchilar uyushmasida bo’lib o’tgan Habib Siddiqning “SAYLANMA” va “NIMKOSA” kitoblari taqdimoti sabab bo’lib radioda qilgan suhbatlarimiz, adib haqidagi ma’lumotlar hayolimda qayta jonlandi.
Tadbir boshlanishiga biroz fursat borligidan foydalanib taqdimoti o’tkazilayotgan “SAYLANMA”ni varaqlayman. Kitob ancha salmoqli, zamonaviy noshirlik talablari asosida “Adabiyot” nashriyotida ko’rgan kishining ko’zini quvontiradigan qilib nashr etilgan. Kitobning annotatsiyasi e’tiborimni tortdi:
“Taniqli hajvchi adib, publitsist, dramaturg va tarjimon Habib SIDDIQning mazkur SAYLANMA kitobidan turli yillarda yozilgan qissalari, hikoya, hajviya va hangomalari, ko’ngildagi gaplari, suhbatlari, publitsistik maqola va tarjimalaridan namunalar o’rin olgan.
Undagi asarlar mazmunan rang barangligi, hayotiyligi, shirali tili, hazil-mutoyibaga yo’g’rilganligi, kutilmagan yechimlari, tagdor iboralaru ilmoqli gaplarga boyligi, salmoqdor ijtimoiy yuki va falsafiy xulosalari bilan o’quvchi e’tiborini tortadi”.
“Matbuot xabarnomasi”dagi ...“NIMKOSA” to’plamiga jamlangan, gohi hazil-mutoyibaga yo’g’rilgan, ba’zan tagdor zaxarxanda yuklangan, ko’ngildagi gaplar, ikir-fikrlar, ko’ndalang savollar, yon daftardagi qaydlar o’quvchini teran mushohada qilishga, atrofga ochiq ko’z bilan qarashga, hayotning qadriga yetishga undaydi”, degan satrlarni o’qib esa taqdimoti o’tkazilayotgan ikkinchi kitobning mazmun-mundarijasi va mohiyatidan xabardor bo’ldim.
“SAYLANMA”ning “E’tirof” bo’limida taniqli adiblar va adabiyotshunoslarning muallif hayoti va ijodi xususidagi mulohaza, mushohadalariga o’rin berilgan. Qiziqish bilan taniqli adib Sa’dulla Siyoevning Habib Siddiq ijodi haqidagi adabiy maqolasiga ko’z yugurtiraman. Unda jumladan, shunday deyilgan:
“... Bugun ham Andijon shonini olislarga eltayotgan qalam sohiblari bor. Ana shunday kuldirib yozuvchi tinib-tinchimaslardan biri Habib Siddiq bo’ladi.
Habib Siddiq asli ilm kishisi... edi. Oliy maktabda saboq berardi. Olim bo’lish ishqida Otabekka o’xshab Andijon – Toshkent orasida qatnab yurib... yozuvchi bo’lib ketdi. Men uni o’sha “Otabeklik” davridan bilaman... Andijonlik marhum yozuvchi To’xtash Ashurov aytganidek, Habibning hangomalarini o’qiganda, kulgidan yelkangiz silkinib-silkinib ketadi. Bilag’on do’xtirlarning guvohlik berishicha, odam miriqib silkinib kulganida ichidagi dardu g’ubori to’kilib, ruhan tozarib qolarmish...”
“Kulmay kuldiradigan hajvchi”. Taniqli adabiyotshunos olim, Toshkent Davlat SHarqshunoslik universiteti professori Adhambek Alimbekovning Habib Siddiq hajviy asarlari tahlil qilingan adabiy maqolasi shunday nomlangan.

Одамлар сўзнинг сеҳрини, пинҳон нозик маъноларни англаш ва шунинг баробарида завқланиб роҳатланиш учун аския давраларига интиладилар, давраларни тўлдирадилар. Чунки бизнинг ҳар сўзимиз сеҳрли, унда кам деганда уч-тўрт маъно яширинган бўлади. Бу ижодкор учун ҳам катта мактаб, айни пайтда бемисл имкониятдир.
Андижонлик таниқли адиб, моҳир журналист Ҳабиб Сиддиқнинг ҳажв ва юморнинг турли баҳраларида яратилган асарлари, қиссалар, ҳикоялар, публицистик мақолалар, ҳажвиялар, таржималардан иборат “Сайланма” китобини ўқиганимда, юқоридаги сўзлар хаёлимга келди. Ҳа, Ҳабиб Сиддиқ аскиянинг марказларидан бири бўлган гўзал водий фарзанди. Машҳур аскиячилар суҳбатларида кўп бўлган, қатнашган. Албатта, ижодкорга яхши маънода юққани кўриниб турибди. Чунки, унинг асарлари қаҳрамонлари орасида водийнинг танти, ҳазилкаш, самимий инсонлари тагдор, қитмирона, илмоқли гаплари – андижонча лутфи билан бўй кўрсатиб туради.
Ҳабиб Сиддиқнинг ўз ўқувчилари, ичакузди ҳангомаларини излаб ўқигувчи, гоҳида бошқаларга ҳам айтиб кулиб, кулдириб юргувчи мухлислари кўп, тадқиқотчилари бор. Бу кишини хурсанд қилади. Мен унинг ижодини доим кузатиб бораман. У қиссалар ва ҳикоялари, ҳажвия ва ҳангомалари, публицистик мақолалари билан тез-тез матбуот саҳифаларида кўриниб туради. Ичакузди миниатюралари телеэкранларда намойиш этилади. Ҳозиргача унинг ўндан зиёд китоблари нашр этилган.
Ижодкор тинимсиз ўқиб-ўрганади, янгиликлар қидиради. Ҳа, Ҳабиб тин билгани йўқ. 1988 йилда Ўзбекистон Ёзувчилар уюшмасининг Дўрмон ижод уйида бўлиб ўтган ёш ёзувчилар анжуманида Ҳабибнинг биринчи китоби Ўзбекистон халқ ёзувчиси Саид Аҳмад раислигида муҳокама қилинган, ижобий баҳо олиб, нашрга тавсия этилган, энг муҳими ёш ижодкор улуғ адибимизнинг эътиборига тушганди. Бу катта марра эди. Унгача ҳам, Ҳабиб Тошкентда аспирантурада таҳсил олган йиллари ўзининг илк машқлари билан “Муштум” журнали таҳририяти қошидаги “Ёш ҳажвчилар” мактабига қатнади, ижод сирларини ўрганди. Бу ерда Ўзбекистон халқ ёзувчиси Неъмат Аминов, истеъдодли адиб Саъдулла Сиёев каби кулги дарғалари билан танишди, машқларини уларнинг назарларидан ўтказди, ижодий маслаҳатларини олди. Бугунга келиб эса Ҳабиб Сиддиқ ана шу улуғ устозларининг йўлини муваффа-қиятли давом эттираётган таниқли ижодкорлардан бирига айланди.
Адибнинг “Мустақил фикр”, “Амриқолик қўшниларим”, “Инглизча туш”, “Пулни эҳтиёт қилинг” каби кўплаб ҳикоя-ҳангомалари, “Лаббай, хўжайин”, “Яхшилар кўп дунёда” номли қиссалари сюжетнинг таранглиги, қизиқарли экани билан ўқувчида яхши таассурот қолдиради. Ўқувчи бу асарларни завқ билан ўқиб битирмагунча қўлдан қўймайди.
Ҳабиб Сиддиқ ҳаётда бўладиган воқеа-ҳодисаларни шундоққина олиб қўяқолмайди, балки уни ижодкор кўзи қараб бадиий асарга айлантиради, керак бўлса қўшади, ёки ўзгартиради. Натижада биз ҳаётда кўрган оддий воқеа-ҳодисалар ўрнида ёзувчи тафаккурида “пишган”, “тобланган”, муайян ижтимой юкка эга расмана бадиий асарни кўрамиз. У ҳазилни тушунади ва топиб ёзади. Шуниси муҳим. Бир пайтлар устоз Саид Аҳмад суҳбатлардан бирида ҳазилни ё латифани тушунмайдиган айрим одамлардан куюниб деганди: “Агар бир латифа айтсанг, кулмайди ва “Бу воқеа қаерда бўлган...” деб сўраб, ёқангдан олади”.
Ҳабиб Сиддиқнинг бадиий таржима соҳасидаги изланишлари ҳам эътиборга сазовор. Чунки, таржима – ижодий мактаб майдони. Мен Бернард Шоу, Азиз Несин, Бронислав Нушич, Эмил Кроткий ва бошқа сўз санъаткорларининг Ҳабиб ўгирган асарларини ўқиганимда таржимонлик ижодкор маҳоратни оширишда беқиёс хизмат кўрсатаётганига яна бир бор амин бўлдим.
Мазкур “Сайланма” маълум маънода босиб ўтилган ижодий йўлга бир қараб қўйиш, сарҳисоб қилиш ва кейинги қўйиладиган ижодий қадамларни чамалашда катта майдон вазифасини бажаради, режаларни қуюқлаштиришга ёрдам беради, янги ижодий жасоратларга ундайди. Вақти-вақти билан сарҳисоб дафтарини варақлаб туриш яхши одатдир.
Ҳа, “Ҳабиб-табиб-адиб”(профессор Йўлдош Солижонов таъбири) Сиддиқнинг “Сайланма”сини ўқинг! Сизни зериктириб қўймайди.
Ўқинг, кулинг, дўстлар, кулги умрни узайтиради.

Муҳаммад АЛИ,
Ўзбекистон халқ ёзувчиси
Давлат мукофоти лауреати

ЎҚИНГ, КУЛИНГ, УМРНИ УЗАЙТИРИНГ

Кулги, табассум – ҳаётнинг безаги, давраларга руҳ бағишлайдиган, кўнгилларни кўтарадиган Аллоҳнинг бир ноёб яратиғи. Ўзбек халқи каби кулгини ардоқлайдиган халқ дунёда кам. Қизиқчилик, ҳазил-мутойибаларни нари қўйиб турайлик. Биргина аскияни олайлик. Аския халқимизнинг энг тансиқ, кулги жанрларидан ҳисобланади. Бошқа халқларда кам учрайди. Бу нимани кўрсатади? Бу она тилимизнинг ниҳоятда бойлигини, теранлигини, имкониятлари катталигини, тезкорлигини, ранг-баранглигини намойиш этади, халқнинг табиатан феъли, даргоҳи кенглигини кўрсатади.
Аския – улуғ санъатлардан бири. Аскияда бир сўз айтилса, дарҳол бир неча лаҳзалар ичида унда яшринган нозик маънони англаш ва унга зукколик билан муносиб жавоб топа билиш ва шу заҳотиёқ қайтара олиш лозим.

Ҳабиб СИДДИҚ
ДАРДИНГИЗНИ ОЛАЙ, БОЙ ОТА...
(Ҳажвия)
Шифокор қабулидаги бемор саломатлигидан шикоят қилаяпти. Дардини англатолмай ҳалак. Шифокор эса парвойи палак, юзаки жавоблар билан қайтариб юбориш ҳаракатида.
- Доктор, ошқозонимни мазаси йўқ...
- Э, ҳозир ошқозон ҳаммада чатоқ, отагинам. Арзимаган нарса. Парҳез қилсангиз ўтиб кетади.
- Дўхтир болам, томоғим ҳам оғриб турибди-да.
- Томоқ ҳам ҳаммада касал. Қўрқинчли жойи йўқ. Иссиқ-иссиқ сут ичинг. Етади. Яхши боринг.
Эшик томонга қараб бақирди:
- Кейингиси.
- Шошманг, доктор, асабим ҳам безовта қилади.
- Ие, қизиқ экансиз-ку! Асаби безовта қилмайдиган одам қоптими ҳозир. Асаб ҳаммада таранг. Дам олсангиз ўтиб кетади. Вақтимни олманг. Кейингиси кирсин.
- Доктор, ўзингизниям асабингиз сал нақароқми?- сўради бу гал бемор сал ҳайратланиброқ.
- Э-э, сўраманг. Кеча мижозлардан бири бу шифохонада ишлайдиганларнинг ярми порахўр, деб ёзиб берибди.
- Ие, чатоқ бўпти-ку, энди нима бўлади?
- Э, амалладик. Ўзидан тушунтириш хати ёздириб олдик.
- Ёзиб бердими?
- Ҳа-да.
- Нима деб ёзиб берибди?
- “Бу шифохонада ишлайдиганларнинг ярми порахўр эмас”, деб ёзиб берди.
- Э, қойил. Доктор, лекин бошим ҳам оғриб туради-да.
- Яхши-ку! Одамлар боши оғриса хурсанд бўлишяпти, боши борлиги эсига тушиб. Агар оғримаса ҳар хил топшириқларни бажариш учун югуравериб боши борлиги ҳам эсига келмайди.
- Тўғрику-я, лекин ёрдамингизга муҳтож бўлиб келишади-да.
- Ҳа, энди мен ҳам уларга доим айтаман, – деди шифокор қўлларини сал узатиб, бош ва кўрсаткич бармоқларини бир-бирига ишқалаб,- саломатлигингиз ўз қўлингизда, деб. Қўллари бўм-бўш бўлса,- иккала қўл кафтларини очиб кўрсатиб,- нима ҳам қила олардим. Тушунарлими, соғ бўлинг. Ҳамшира, кейингиси...
- Докторжон, шошманг, яна бир гап. Чап оёғим зирқираб оғрияпти-да.
- Ёшингиз нечада ўзи?
- Бир кам саксонда.
- Сизни шунча йил кўтариб юрган оёқ оғримасинми, отагинам?.. Ахир, қариликдан-ку бу!
- Ие, докторжон, ўнг оёғимни ёши ҳам тенг-ку. Нега энди фақат чапи оғрияпти?
- А?.. Шунақами?..- дея хайрон бош чайқади шифокор, бирдан ҳаёлига келган фикрдан мамнун бўлиб, қўшиб қўйди.- Унда дорихоналардаги оғриқ қолдирувчи хапдорилардан ичиб кўринг.
- Шунда чап оёғимни оғриғи қоладими?
- Ҳа энди... Ё тузалади... ёки иккаласи баравар оғрийдиган бўлади.
- Доктор, қон босимим ҳам ошиб туради.
- Ҳозир қон босими ҳаммада шунақа. Ваҳима қилманг. Кўк жойни аччиқ қилиб ичинг, отахон. Ўтиб кетади.
- Ўтган йили битта қўшнимиз ҳам шунақа касал бўлиб келганда ҳеч нарса эмас ўтиб кетади, деб қайтариб юборган экансиз.
- Нима қипти. Ўтиб кетдими?
- Ҳа-а, ўтиб кетди. Фақат...
- Нима фақат?
- Касаллик эмас, бемор қўшни ўтиб кетди, раҳматлик.
- Э-э, шундай бўлдими? Энди вақти соати келса... ҳаммамиз ҳам ноилож қоламиз. Сиз парво қилманг. Шолғом шўрва ичиб ўраниб ётсангиз кўрмагандай бўлиб кетасиз.
- Дўхтиржон, энди юрак қурғур ҳам гоҳида...
- Э-э, юраги бутун одам қоптими ҳозир. Ҳаммада бор дард-ку бу! Пиёда юринг, оқсоқол. Отдай бўлиб кетасиз. Чиқаверинг. Кейингиси ким ўзи?..
- Дўхтир, битта савол сўраб олсам майлими?- деди бемор кўрсаткич бармоғини кўтариб.
- Сўранг, отагинам, фақат тезроқ,- эшик томонга ишора қилиб,- Қанча беморлар кутиб турибди. Битта сиз билан узо-оқ гаплашиб туролмайман.
- Дўхтиржон, у дардниям, бунисиниям ҳаммада бор дейсиз. Ҳаммада бўлмаган бирор нарса борми ўзи? Шунга хайрон бўлиб турибман.
Шифокорнинг кайфияти баттар тушиб, пастроқ овозда:
- Жуда бор-да,-деди таъкидлаб.- Яхши доктор учун тўланадиган) пул ҳаммада ҳам бор эмас. Эшитяпсизми?- сал эгилиб, бош ва кўрсаткич бармоқларини ишқалаб, давом этди.- Пул, пул ҳаммадаям бор эмас. Тушундингизми?
- Ие, доктор, шунақа демайсизми? Пул мана бизда бор-да! Пулдан умуман ташвишимиз йўқ. Пул деҳқончилик деса ҳам бўлаверади,- шивирлади бемор.
- Йўғ-е, ростданми?..
- Ҳа-а, ишонаверинг. Учта ўғлим, иккита қизим – ҳаммалари топармон-тутармон. Хусусий корхоналари гуриллаб ишлаб ётибди.