Ағаларыңның жолын кеспе, көрінбей қаласың. Інілеріңнің жолын кеспе, көмілмей қаласың.

Төле Әлібекұлы он бес жасында-ақ билік етіп, кесім айтқан. Бұл жағдай былайша сипатталады: «Төле бидің шешесі қайтыс болып, жыл толған соң әкесі Әлібек бәйбішесіне ас береді, үш жүздің баласына үш жүз үй тігеді, әр үйге күтуші тағайындайды. Әлібек баласын шақырып алып:

– Төле қарағым, ортадағы үлкен ақ боз үйдегі кісілердің қолына су құй, – деп тапсырады. Бірақ жас бала жүрексініп, сескене табалдырық аттайды. Ол Мамай бидің алдына келгенде сүрініп кетеді. Баланы сынап көргісі келген Мамай би:

– Е, балам, олжаңа ортақпыз, асса әкең Әлібекке де қалдырып қой, – депті. Төле әдеп сақтап, шәугім-табақты алып сыртқа шығады да, үйге қайта кіріп:

– Дат, тақсыр, – депті.

Мамай би:

– Балам, құлағымыз сенде, – дейді.

Сонда бала Төле:

– Таңның таң екенін кім білер,

Сарғайып барып атпаса.

Күннің күн екенін кім білер,

Қызарып барып батпаса.

Орданың орда екенін кім білер,

Мен сияқты қызметші бала,

Сүрініп құлап жатпаса.

Иттің ит екенін кім білер,

Жығылып жатқан баланың

Тақымынан қаппаса.

Бұл сөзім сізге өткен шығар,

Сүйегіңізге жеткен шығар.

Сұраған сөз шекер ме,

Би олжасыз кетер ме?!

Осы сөзім сізге олжа,

Түсінсеңіз жетер де, – деп шығып кетеді.

Осы оқиғадан кейін Мамай би:

– Е, халайық жаңағы бала кім еді? – деп сұрайды.

Жұрт:

– Әлібек бидің баласы – Төле.

Мамай би:

– Бүгіннен бастап билікті сол балаға бердім, ендігі билеріңіз Төле болады, – депті.

(«Егемен Қазақстан», 15 шілде, 1998.).

?Еңбек етудің хикметі
⠀
✅ Жалқаулықтан арылып, жақсылыққа қадам басады;
? Ризығы молайып, кедейліктен құтылады;
? Жомарттыққа жол ашылып, сараңдықтан сақтанады;
? Қарызданып қалудан құтылады;
? Тәуекелділікке тәрбиелейді;
?? Ағайын арасында абыройға ие болады;
? Дұшпанға таба болудан сақтайды;
? Уайым-қайғыдан арылады;
? Алушы емес, беруші адамдар қатарына қосылады;
? Көпшілікке шарапаты тиеді;
? Отбасын қуаныш пен шаттыққа бөлейді;
? Алла мен адам алдында дәрежесі артады;
? Тіленші болудан сақтайды;
? Тәжірибесі шыңдалып, денсаулығы жақсарады;
?️ Уақытын жүйелейді;
? Екі өмірдің бақытына бөленеді, т.б.
⠀
✍️ Әзірлеген Ағабек Қонарбайұлы
⠀
? https://t.me/muftyat_kz
#ғибратнама
#еңбекапталығы

Telegram

Қазақстан мұсылмандары діни басқармасы

***🌐*** Діни басқарманың ресми сайты: www.muftyat.kz ***📲*** Instagram парақшамыз: instagram.com/muftiyatkz

Жолаушылап келе жатқан жас жігіт, қарт адамға кездеседі. Олар ауылға жақындағанда бейітке қайтыс болған адамды жерлеп жатқанын көреді. Ақсақал: «Көптен сырқаттанып жатқан азаматымыз бар еді, сол қайтыс болған екен», – дейді.

Жігіт:

– Ол, азамат өтірік өліп жатыр ма, шын өліп жатыр ма? – дейді. Ақсақал жігіттің бетіне таңдана, күдіктене қарайды.

Жігіт:

– Балалары барма еді – дейді.

Ақсақал:

– Бар, – десе, жігіт:

– Өзінің балалары ма, басқаның балалары ма? – дейді. Ақсақал жігітке түңіле қарайды.

Ауылдың шетіне келгеннен кейін ақсақал бұрылып үйіне, жігіт өз бағытымен кетеді. Ақсақалдың бойжеткен қызы бар екен, әкесін аттан түсіріп, сізбен бір жолаушы адам келе жатыр еді ғой, күн кешкіріп қалды, қонақ бол демедіңіз бе? – дейді. Әкесі, жігіттің есінің дұрыс еместігіне күдіктенгендігін айтып, қойған сұрақтарын қайталайды.

Қызы:

– Әке, жігітті түсінбеген екенсіз, ол ақылды жігіт екен. Бірінші сұрағы «балалары бар ма?» дегені еді. Екінші сұрағы «ұл ма, қыз ба?» деп сұрағаны еді, – депті.

Жігіттің соңынан арнайы шақырып кісі жіберіп, қонақ етіпті. Жігіт – атақты Жиренше шешен екен. Қыз – Қарашаш сұлу екен.

Дүниеден озған соң, артыңда сен үшін Құран бағыштап, дұға қылатын ұрпағың қалса, өлмегенің. Себебі, амал дәптеріңе әлі де сауап жазылып, ақыретте дәрежең өседі. Жиренше «өтірік өлу» деп осыны айтса керек.

«Қыз – жат жұрттық» дейді қазақ. Бағып-қаққаныңмен бой жеткен соң басқа жұртқа ұзатып саласың. Артынан «барған жеріңе тастай батып, судай сің» деп батаңды беріп қаласың. Жиреншенің «өзінің балалары ма, басқаның балалары ма?» деуінің мәнісі осы болса керек.

Ендеше өз баламызды да, өзгенің баласын да ертеңгі күні «шын өлмейтіндей» етіп тәрбиелейік!

Салтан Сайранұлының Facebook парақшасынан

Төле бидің батасы

Тоғыз жасар Жетес тоқсандағы Төле биге сәлем бере барыпты. Сонда Төле би:

- Бата - басқа, қына - тасқа, ақыл - жасқа, не қалайсың, балам? - деп айтыпты.

Жетес бала болса:

- О, қасиетті, баба! - Ат берсеңіз өліп қалады, тон берсеңіз тозып қалады. Ат, тонға бергісіз өлмейтін, өшпейтін, өмірі естен кетпейтін бір өсиет айтсаңыз соған ризамын, - депті.

Онда колыңды жай, балам, - деп Төле би:

Бір үйдің баласы болма,
Көп үйдің санасы бол!
Бір елдің атасы болма,
Бар елдің данасы бол!
Бір тонның жағасы болма,
Көп көлдың ағасы бол!
Ақты ақ деп бағала, аумин,
Қараны карала
Өзегің талса өзен бойын жағала,
Басыңа іс түссе көпшілікті шағала.
Өзіңе-өзің кәміл бол.
- Халқыңа әділ бол,
Жауыңа катал бол!
Досыңа адал бол!, - деп батасын беріпті.

Марқұм Жақсылық Үшкемпіров ағамыз бір сұхбатында былай деген еді:

"Олимпиададағы әрбір күрес оңайға соқпайды. Кезекті қарсыластың бірін басында жеңіп келе жатқаныммен, артынша әдістерім өтпей, ол басым бола бастады. Іштей істің қиынға айналып бара жатқанын сезіп тұрмын. Айнала шу, айқайлаған адам. Бұндайда тренеріңді де есту қиын. Бір кезде Шəмілдің (Серіков Шәміл Керімұлы - палуан, грек-рим күресінен әлем және олимпиада чемпионы (1980) - ред.)
даусын естідім.

"Түйе құсап шайқа, түйе құсап шайқа" деген қазақша сөз бен Шəмілдің даусын жазбай таныдым. Және оның не айтып жатқанын да түсіндім. Сонша айқайдың арасынан қазақтың сөзі, қазақтың даусы құлағыма анық жетті. Қарсыласымды екі қолынан алып шайқадым. Кері шегінгенінде екі-үш әдісті қатар жасап, ұпайымды арттырып алдым. Ары қарай күресім жүріп кеп берді. Шəміл хас талант қой. Күресті сыртынан бақылап тұрып, ең керек сәтте, ең керек кеңесті берді.

Егер сол сөзі болмағанда, менің олимпиада чемпионы болмай қалуым да әбден мүмкін еді".

Абай Қалшабектің Facebook-тегі парақшасынан

Үндемеген үйдей пәледен құтылады.

Шейх Шағрауи (р.а.):

«Жұрттың арасына соқыр боп кір, ал шыққанда мылқау бол. Естіген және көргенің жайлы ешкімге тіс жарма. Өйткені, жәннатқа сөз тасушы кірмейді», - деген екен.

Төле Әлібекұлы он бес жасында-ақ билік етіп, кесім айтқан. Бұл жағдай былайша сипатталады:

Төле бидің шешесі қайтыс болып, жыл толған соң әкесі Әлібек бәйбішесіне ас береді, үш жүздің баласына үш жүз үй тігеді, әр үйге күтуші тағайындайды. Әлібек баласын шақырып алып:

– Төле қарағым, ортадағы үлкен ақ боз үйдегі кісілердің қолына су құй, – деп тапсырады. Бірақ жас бала жүрексініп, сескене табалдырық аттайды. Ол Мамай бидің алдына келгенде сүрініп кетеді. Баланы сынап көргісі келген

Мамай би:

– Е, балам, олжаңа ортақпыз, асса әкең Әлібекке де қалдырып қой, – депті. Төле әдеп сақтап, шәугім-табақты алып сыртқа шығады да, үйге қайта кіріп:

– Дат, тақсыр, – депті.

Мамай би:

– Балам, құлағымыз сенде, – дейді.

Сонда бала Төле:

– Таңның таң екенін кім білер,

Сарғайып барып атпаса.

Күннің күн екенін кім білер,

Қызарып барып батпаса.

Орданың орда екенін кім білер,

Мен сияқты қызметші бала,

Сүрініп құлап жатпаса.

Иттің ит екенін кім білер,

Жығылып жатқан баланың

Тақымынан қаппаса.

Бұл сөзім сізге өткен шығар,

Сүйегіңізге жеткен шығар.

Сұраған сөз шекер ме,

Би олжасыз кетер ме?!

Осы сөзім сізге олжа,

Түсінсеңіз жетер де, – деп шығып кетеді.

Осы оқиғадан кейін Мамай би:

– Е, халайық жаңағы бала кім еді? – деп сұрайды.

Жұрт:

– Әлібек бидің баласы – Төле.

Мамай би:
– Бүгіннен бастап билікті сол балаға бердім, ендігі билеріңіз Төле болады, – депті.