"Ҳаво" тўплами учун танқидлар мавсумини очиқ деб эълон қиламан. Жонтемир бошлаб берди. Газига босинглар😄

She'riyat endi o'ladi. She'riyatning janozasiga oz qoldi. Chunki asl shoirlar endi tug'ilmaydilar. Ehtimol allaqachon o'lgan va biz o'limoldi talvasasining yoziqlari bilan aldanayotgandirmiz.
She'riyatning qotili tezlikdir. She'riyatning qotili amerikancha tezlik, ruh yemirilish, tuyg'u soniyalashishi, diqqat parchalanishidir. Qotili taraqqiyot va mediadir. Asl shoirlarni taraqqiyot allaqachon o'ldirib bo'lgan. Tezlik ruh va qalbda biror tuyg'uni pishib yetiltirmaydi, chala tug'ilagan homila kabi boshsiz, qo'lsiz, jigarsiz, ko'zsiz, noqis so'zlar jangohiga to'lib ketadi hammayoq. To'lib ketib bo'ldi. Odamlar sevmaydi. Tezlashish kerak, sevgidayam tezlashish, tezroq yashash kerak. Tuyg'u o'lib bo'ldi. Faqat analiz qoldi endi. Savol berilgan zahot javob bor. Savol bilan yashash yo'q. Hatto savolni tushinish yo'q. Ammo javob bor. Muhimi javob bor. Bugun faqat javoblar bilan yashayapmiz. Savolsiz javoblar.
Ehtimol, she'riyat faqat endi ijtimoiy ma'nodagi, shu dardlarni kuylash uchungina bor bo'ladi. Ammo o'ziga ona sutidek halol va pok bo'lgan asl ma'nosidan uzoqlashadi - ruhiy ma'nosidan, asl ma'nosidan. Endi she'rlarda ruh bo'lmaydi. Ehtimol, hoziram yo'q.

Qachondir qayerdandir asl shoir chiqishi mumkin - u Shimoliy Afrikaning Tuareg qabilasidan bo'ladi, yo Avstraliyaning odamxo'r ibtidoiy qabilasidan. Janubiy Amerikaning mahalliy qabilalari ichidan chiqqan biror suluv qizcha kuylagan qo'shiqda tiriladi she'riyat. Biror qoramag'iz yigit qoralamasida tirilaďi balki. Afg'oniston, Turkamaniston bilan chegaradosh, svet, gaz, internet, poyezd yetib bormagan biror qishlog'imizda tug"ilsa, ehtimol. Bir narsa aniq taraqqiyot bor joylarda endi shoir tug'ilmaydi. Qishloqdan kelib, shaharga joylashib, o"zliksiz qolgan va taraqqiyotga esh bo"lganlar endi shoir bo"lolmaydi. Ruh o'lib bo'ldi.

Nimani yo'qotayotganimizni bilmay, tinimsiz taraqqiyot so'raymiz. Tinimsiz tezlik, ijtimoiylashuv so'raymiz.

Dahshat, ruhning ijtimoiylashuvi, she'rning ijtimoiylashuvini so'raymiz. Ammo endi bularni so'rashga hojat yo'q. Shundog'am hamma narsa ijtimoiy, taraqqiyotga xos va tez.

Dahshat, ruhimiz ruhmas - endi u shunchaki ijtimoiy hodisa!

Dahshat, Endi shoirlar tug'ilmaydi!

Kitoblar sotuvga chiqdi.

https://youtu.be/fkfLoV05w9s

Мавсумнинг охирги япроғи
Абгор оқиб борар
Куз жилғасидан
Жилға лабида
Телбавор қарсак урар
Ғамларни эгизлатиб
Туғиб ташлаётган Ноябрь...

Г.МЎМИНОВА

Анна КАМЕНСКА

КУЛГИЛИ
Одам бўлиш қалай энди?
Бир қуш сўради мендан.
Қайдан билай.
Ўз терингнинг маҳкуми бўла-
Интилмоқ чексизлик сари.
Вақтга асир бўла –
Қўл узатмоқ абадиятга.
Мудом иккиланмоқ ва
Мубталоси бўлмоқ умиднинг.
Аёз игнаси бўла-
Бир ҳовуч нурга эврилмоқ.
Ҳаво юта-юта –
Бўғилмоқ сўзсизликда.
Гуриллаб ёна-ёна –
Кул уясида яшамоқ.
Нон кавшамоқ,
Яна тўймоқ очликдан.
Ишқсизликдан ўлмоқ
Ва севмоқ то сўнг нафасгача...
“Кулгили”- деди Қуш
Енгил учиб кета Кўк сари.

Г.М.таржимаси

Bugun Xalqaro mushuklar kuni edi. Sal qolsa unutibman. Erkatoy mushugim Mushkani va barcha qarindoshlarini tabriklayman? Idishchagiz siz yoqtirgan korm va toza suvga limmo lim bulsin musuchalar?

Букрилар орасида тўғри қомат хунук кўринади, дейди Бальзак жаноби олийлари. Жанобларининг ўзи ҳам унчалик тўғри бўлмаган-у, лекин тепадаги фикрига қўшилмай иложимиз йўқ. "Чалахотин"ни ёзиб, балоларга қолдим мен сизларга айтсам. Ўқиганларнинг деярли 80 фоизи ҳикоя қаҳрамонини мен деб ўйлаяпти. Оддий ўқувчиларни-ку тушунса бўлар, аммо улар орасида ижодкор дўстларим ҳам бор ва улар анчагина. Кимдир хавотир олган, кимдир танбеҳ берган, кимдир личкада одобномадан дарс ўтган. Умуман олганда, менинг қаҳрамоним шу кунларда саратон билан ёлғиз курашаётган шўрпешона бир келинчак. Воқеалар унинг ҳаётидан олинган. Аёл бўлганим учун унинг дардини ўз танамда ҳис қилдим, изтиробини юрагимдан ўтказиб кўрдим. Балки биринчи шахс тилидан ёзганим хато бўлгандир. Лекин ҳурматли ва ҳурматсиз ақл ўргатувчиларим, мени кечириб қўясизлар, мен уят иш қилдим деб ҳисобламайман. Сал кам 46 ёшимда одобнома дарсига эҳтиёжим йўқ. Омадни кўрингки, олтин минбарда ўтиргандан сабр дарсини, зино устида қўлга тушгандан ахлоқ дарсини эшитадиган бир замонда туғилиб қолибмиз. Афсуслар бўлсин.

ҲАВО
Гулжамол ва Тилланисога

Қачон бунёд бўлганимни эслолмайман,
Фақат бир нарса эсимда:
Тангри мени Эркак учун яратди,
Эркакнинг ҳузур-ҳаловати учун.
Оғир гуноҳ қилдим –
Жаннатдан ҳайдади Тангри
Севикли Одамига қўшиб
Ер юзида узоқ кездим, кўп йиғладим.
Ўша кезлар Одамга етишимга инонмасам-да,
Тангри қачондир унга
Қовурғасин қайтиб беришига инонардим:
Тангри Одамни севарди!
Тангри суюклисини кечириб, менга етказди.
Қўрини қўриб ўтирдим Одам овга кетганида
Пайдар-пай ўт қаладим ўчоғига –
Олови ўчмасин дедим.
Наслларига она бўлдим –
Кейинчалик бир-бирига пичоқ қайраган,
Бир-бирига дунёни тор қилган наслларига.
У пайт Эркак, Аёл деган гаплар йўқ эди:
Ризқ ғамида юрган Одам бор эди,
Рўзғор қилиб ўтиргич Ҳаво бор эди.
Кейин ағдар-тўнтар бўлди ҳаммаси...
Икки кўксим оналикнинг беминнат чашмаси эди.
Кўксингни тўс – эркакни жалб қилаяпсан,
Гуноҳга чорлаяпсан, дедилар,
Букчайиб қадам ташладим
Тепки еган сингари.
Унингни чиқарма дедилар –
Овозсиз сўзладим, овозсиз куйладим...
(Наслимнинг кўпи соқовлиги шундан)
Унсиз кулгим лабимни қийшайтирди,
Кўзим оқин каттартирди унсиз йиғим.
Ўзим туққан насллар кула бошлади сочим узунлигидан
Нақл тўқидилар: “Сочи узуннинг ақли қисқа”.
Қисқа ақлимнинг ўйлари узайгандан узайди
Улкан ўргимчакнинг бақувват тўрларига илашгандай
Ўйларимга чалкашиб йиқилдим бир куни
Бўға бошладим ўзимни ўйларим билан
Исмимнинг маъноси ўзимга етмай қолди.
Ўла-ўла ўлганимда
Эркакдан чуқурроқ кўмдилар мени –
Гуноҳим кўпроқ эди
Аёллигим учун.

Бир ўтинчим бор:
Қабримни тош эмас,
Қилич билан белгиланг,
Икки дунё савашида савашсиз таслим бўлган жангчиман мен.

Октябрь,2023