ÖZBEKİSTAN Hemid Alimcan (Hamid Olimjon) Ovalari gezerken yaya, Bir ince his çıktı ortaya. Çiçeklenen filizli bağın, Öpüyordum vatan toprağın. Dinleyerek türlü hikaye, Büyümüştü şairde gaye. Geçtim şarkı söyleyip ırmak, Masallara çok tuttum kulak. Dinlesem…

ÖZBEKİSTAN
Hemid Alimcan (Hamid Olimjon)
Ovalari gezerken yaya,
Bir ince his çıktı ortaya.
Çiçeklenen filizli bağın,
Öpüyordum vatan toprağın.
Dinleyerek türlü hikaye,
Büyümüştü şairde gaye.
Geçtim şarkı söyleyip ırmak,
Masallara çok tuttum kulak.
Dinlesem de hepsini, ama
Bulamazdım benzerin asla.

Benzeri yok bu güzel bostan,
Destanlarda bitmiş gülistan –
Özbekistan diye adlanır,
Sevgiyle onu herkes anır.
Çok güzeldir sanki genç gelin,
İki nehir yıkar saçların.
Karlı dağlar durur başında,
Gül vadiler güler yanında.
Civarlara halılar yayar,
Asla yoktur böyle ilkbahar.
Dağlardaki kırmızı lale
Olup sanki yakut piyale ,
Çeşmelerden iletecek su,
Halk gözünden gidecek uyku.
Tarlalarda başlanır hayat,
Başlanacak çalışma, icat.
Günaşırı büyüyüp pamuk,
Ağaçta gül bitecek çabuk.
Elma çiçekleri kaybolur,
Meyvesindan dalı bükülür.
Şehirlerde çalışarak il,
Adamlarla dolu Tekstil,
Buralarda genç ve ihtiyar,
Hepsi mutlu, hepsi bahtiyar.
Amuyla Sır suyunu içip,
Son Zerafşan nehrini geçip,
Biniciler vardır bu yurtta,
Bahar anı sel sedasında
Atlar sesi – şarkıları var,
Şöyle büyük, güzel bu diyar.
Tarlasında büyümez diken,
Bozkır bilmez yılan ne iken.
Kuş uçarsa yanmaz kanadı,
Ya kimsenin kurumaz zatı.
Susamaz hiç bir yolcu zaten,
Acılarda yoktur baş kesen.
Basmayacak kulübeleri kum,
Bebekleri yutmaz aç ölüm.
İnsana baht ve mutluluk yar,
Bu böyle çok acayip diyar.

Burada bülbül kitap okur,
Burada kurt ipekler dokur,
Arıları bal getirir, bal,
Bulabilir kuşlar da ikbal,
Burada kar altındaki kış
İlkbahara söyler çok alkış.
Güzellikle zengin bu vatan,
Ay aynadır ona sıradan.
Paramparça ot olup hergün
Pamuk için çalışıyor gün.
Açacaktır cesurlar kanal,
Gazel yazar şairler helal,
Şarkıcılar söylüyor şarkı,
Ninninin yok şarkıdan farkı.
Çalışıyor her genç bahtiyar,
Konuk bekler evde ihtiyar.

Şöyle diyar daim var olsun,
Şöyle diyar halka yar olsun.
Sağlim olsun hep yoldaşları,
Sağlim olsun arkadaşları.

Şeftalili bağlari gördum,
Gül büyümüş dağlari gördum.
Öptum, ağırladım ve izaz
Ettim – toprak oldu bembeyaz.
Ovalari gezerken yaya,
Bir ince his çıktı ortaya...
1939
Özbekçeden Mensur Cumayev (Mansur Jumayev) türkçeye çevirdi

ЎЗБЕКИСТОН
Водийларни яёв кезганда,
Бир ажиб ҳис бор эди манда.
Чаппар уриб гуллаган боғин,
Ўпар эдим ватан тупроғин.
Одамлардан тинглаб ҳикоя
Ўсар эди шоирда ғоя.
Дарёлардан куйлаб ўтардим,
Эртакларга қулоқ тутардим.
Ҳаммасини тинглардим, аммо,
Ўхшашини топмасдим асло.
Ўхшаши йўқ бу гўзал бўстон,
Достонларда битган гулистон —
Ўзбекистон дея аталур,
Уни севиб эл тилга олур.
Чиройлидир гўё ёш келин,
Икки дарё ювар кокилин.
Қорли тоғлар турар бошида,
Гул водийлар яшнар қошида.
Чор атрофга ёйганда гилам,
Асло йўқдир бундайин кўклам.
Тоғлардаги қип-қизил лола,
Бўлиб гўё ёқут пиёла,
Булоқлардан узатади сув,
Эл кўзидан қочади уйқу.
Далаларда бошланади иш,
Бошланади ижод ва турмуш.
Кундан-кунга ўсади пахта,
Барг чиқади ҳар бир дарахтда.
Олмазорлар гулин тўкади,
Мева боғлаб шохин букади.
Шаҳарларда ишга чиқиб эл,
Одам билан тўлар Текстиль.
Ҳаммасининг бир истаги бор,
Ҳаммаси ҳам хурсанд, бахтиёр.
Бу ўлкада ҳар нарса бордир,
Кўрмаганлар доим хумордир.
Аму билан Сирдан сув ичган,
Зарафшонни лойлатиб кечган,
Чавандозлар бордир бу элда.
Баҳор чоғи пишқирган селда
Арғумоқлар қўшиғи бордир.
Бу шундайин ажиб диёрдир.
Даласида ўсмас тиконлар,
Чўлларида чопмас илонлар,
Қуш учганда куймас қаноти,
Одам ўтса қуримас зоти.
Чанқов қолиб йўловчи ўлмас,
Ҳар бурчакда бошкесар бўлмас.
Кулбаларни келиб босмас қум,
Гўдакларни ютмас оч ўлим.
Одамга бахт ва толе ёрдир —
Бу шундайин ажиб диёрдир.
Бунда булбул китоб ўқийди,
Бунда қуртлар ипак тўқийди,
Бунда ари келтиради бол.
Бунда қушлар топади иқбол,
Бунда қорнинг тагларида қиш,
Баҳор учун сўйлайди олқиш.
Бир ўлкаки ҳуснга бойдир,
Унинг энг зўр кўзгуси ойдир,
Бир парча ўт бўлиб бунда кун
Пахтасига ишлайди ҳар кун.
Ботирлари канал қазади,
Шоирлари ғазал ёзади.
Куйчилари ўқийди ялла,
Жувонлари айтади алла.
Пазандаси ёпади ширмон,
Қарилари кутади меҳмон —
Бу шундайин ажиб диёрдир.
Бунинг қизиқ ҳикмати бордир.
Ҳар гўшада суянган тоғи,
Гуржистонда севган ўртоғи,
Унга ҳусн ва ифтихордир.
Узоқ Шарқда қўшини бордир,
Шунинг учун тинчдир ул кўнгул.
Шунинг учун осойишдир ул.
Шунинг учун сомонда ётмас,
Шунинг учун совуқда қотмас.
Ёвларига осмон тутундир,
Шунинг учун бағри бутундир,
Шунинг учун ёпинмагай хас,
Шунинг учун кийинар атлас.
Шундай ўлка доим бор бўлсин,
Шундай ўлка элга ёр бўлсин.
Омон бўлсин оғайнилари,
Омон бўлсин дўстларнинг бари.
Доим бўлсин давлати омон,
Шундай бўлсин бу бутун жаҳон.
Шафтолузор боғларни кўрдим,
Гул кўкарган тоғларни кўрдим,
Меҳр қўйиб ўпган сари оқ,
Оппоқ бўлди бу, азиз тупроқ.
Водийларни яёв кезганда,
Бир ажиб ҳис бор эди манда...

SHEʼR AVJIDA SINDI QALAM

Isteʼdodli shoir Mansur Jumayev xotirasiga

Boshi g‘amdan egilib qoldi
Qora bulut ortida quyosh.
Erta so‘lgan bir gulni yo‘qlab,
Osmon tinmay to‘kmoqda ko‘z yosh.
- Mansur...
- Mansur...

Soat yig‘lar:
- Tong otdi, axir,
Uyqudan tur, uydan chiq-chiq-chiq.
Yomg‘ir, yomg‘ir - izillar tomchi,
Derazangni qoqar tiq-tiq-tiq.
- Mansur...
- Mansur...

Kuy avjida uzildi bir tor,
Sheʼr avjida sindi bir qalam.
Fojiali tugadi doston,
G‘aribiga kuydi Shohsanam.
- Mansur...
- Mansur...

Beozor qush oshyonin anglab,
Ovga chiqdi o‘rmalab ilon.
Juftidan ayrildi ona qush,
Uyasida ikki polapon.
- Mansur...
- Mansur...

Ketding...
Duk-duk uradi yurak,
Yurak dunyo eshigin qoqar.
Oltinchi uy bo‘ynini cho‘zib,
Qashqadaryo yo‘liga boqar.
- Mansur...
- Mansur...

Rustam Musurmon,
O‘zbekistonda xizmat ko‘rsatgan madaniyat xodimi,
Qoraqalpog‘iston xalq shoiri

BILDIRISH

2024-yil 8-noyabr kuni soat 8:00dan Mansur Jumayev yashagan xonadon, Toshkent shahar Kamolon darvoza mahallasi Qozirobod ko‘chasi 6-uy hovlisida fotiha qabul qilinadi.

O‘zbekiston Yozuvchilar uyushmasi Axborot xizmati

Бу дунё кураш майдонидир. Бу майдоннинг қуроли соғлом жисму тан, ақл ва ахлоқдир. Лекин ана шу қурол-аслаҳамиз синиб, занг босиб, чириб кетган. Шундай қуроллар билан бу дунёда бизга на саодат ва на роҳат бор.

ФИТРАТ

Бугун — устоз Усмон Азим туғилган кун.

ТОШ ҲАҚИДА ЭРТАК

Усмон Азимга

Эй бўғзимни ёққан аччиқ бўз,
эй сен руҳи равоним кўрки –
гулханларда ёнган туркий сўз,
гулханларда ёнмаган туркий!

Эй тошларни сайратган калом,
эй бошимни омон тутган бўрк,
эй сен... мени кечир, вассалом,
кечир дейман, Ҳазрат Абуттурк!

Гуноҳкорман қошингда буткул,
гумроҳману осийман, тамом...
кечир дейман, айбимдан ўтгил,
олма дейман фақат интиқом!

Шу даштларда кездим минг йиллар,
шу офтобда ўсдим, исиндим,
шу кўксимга ботди соҳиллар,
шу қирларда юксалдим, индим.

Шу сойларга тўкилди оҳим,
шу боғларда пиндиқ отди бахт,
қаҳқаҳамдан унган оғочим,
фарёдимдан тўкилган дарахт...

Мен барини куйладим жўшиб,
куйларимдан даштларим қонди,
мен куйлаган у дилбар қўшиқ
истилолар ўтида ёнди.

Ёнди бари жизғанак бўлиб,
ёнди бари кўкка уриб бош,
кул шаклида топдилар ўлим...
вафо қилди менга фақат тош!

Шу тош қолди сендан эсдалик –
тош шаклида қотган туркий дил!
Ким бевафо келган менчалик?!
Ким менчалик норасо ўғил?!

Мен билмасман
куйларим нақши
руниймиди,
оромиймиди,
жилвалари,
нури,
дурахши
ерликмиди,
осмониймиди?!

Менми ўша – унутган тавба,
ўйларингни,
эҳсосларингни;
бир асрда тўрт маротаба
ўзгартирган либосларингни?!

Йўқ, мен эмас –
шу кенгликларда
йиғлаб-кулиб қўшиқ айтмасам,
кўтармасам сени бир парда,
мен мен эмас – сенга қайтмасам!

Қайтажакман қошингга, она,
ёшларимни тўккайман тахир.
Онамдирсан ахир ягона,
якка-ёлғиз отамсан ахир.

Эй бўғзимни ёққан аччиқ бўз,
эй сен руҳи равоним кўрки –
гулханларда ёнган туркий сўз,
гулханларда ёнмаган туркий!

2018 йил 13 ноябрь

Мансур Жумаев