Tug’ilganida Muhammad ismini olgan Shayboniyxon turli manbalarda o’zining ikkinchi ismi bilan mashhur. Biz manbalar bu ismni qanday yozganiga qiziqdik:

1. “Zubdat ul osor” – Shohbaxt
2. “Badoe ul vaqoe” - Shayboniy
3. “Fathnomayi Shodiy” – Shohbaxt
4. “Tarixi olam oroyi Nodiriy”- Shoyibek
5. “Boburnoma” – Shayboq, Shohibek
6. “Tavorixi guzidayi Nusratnoma” –Shayboniy
7. “Mehmonnomayi Buxoro” – Shayboniy
8. “Shayboniynomayi Binoiy” - Shohbaxt
9. “Bahr ul asror”- Shayboniy
10. “Tarixi olam oroyi Safaviy” -Shohibek
11. “Muzakkiri ahror” – Shayboniy
12. “Matlab ut tolibin” – Shayboniy
13. “Tarixi olam oroyi Abbosiy” –Shohibek, Shayboniy
14. “Musaxxir al bilod” – Shayboniy
15. “Shayboniynomayi M.Solih” – Shayboniy, Shayboqxon
16. “Abdullanoma” – Shayboniy, Shohbaxt
17. “Tarixi Kasira” – Shayboniy
18. “Lubb ut tavorix” - Shoybek
19. “Tarixi Qipchoqxoniy” –Shayboniy, Shohibek
20. “Tarixi Muqimxoniy – Shayboniy
21. “ Muhit ut tavorix” – Shayboniy
22. “Samariya” - Shayboniy
23. “Humoyunnoma” – Shohibek, Shayboq,Shayboniy
24. “Habib us siyar” – Shayboniy
25. “Tarixi Rashidiy” – Shohibek
26. “Shajarayi turk” – Shohbaxt, Shayboniy
27. “Firdavs ul iqbol” – Shayboniy
28. “Tarixi Turkiston” – Shayboniy
29. “Muiz ul ansob” – Shohbek
30. “Ahsan ut tavorix” –Shayboq
31. “Devoni Shayboniy” –Shaboniy, Shabon, Shohbaxt
32. Va boshqalar….

@Tarix_va_Tahlil

Quyidagi fikrlardan bilib olishimiz mumkunki “Shayboniyxon bilan kirib kelgan yuz minglab dasht o’zbeklari o’zbek xalqi shakllanishida hech qanaqa rol o’ynamagan” degan qarashlar o’zbek tarixchilarida hukmrondir.O’zbek tarixshunosligida bu migratsiyaning ahamiyati inkor qilinadi va ularning hissasi kamsitilinadi. Davlat rahbarining o’zi shu haqida yozganidan keyin boshqalar undan namuna olishgan.
1.Sovet tarixshunoslarining yozishicha, goʼyo XVI asrda bizning zaminimizni Dashti Qipchoq xonlari ishg’ol qilgandan keyin oʼzbek nomi paydo boʼlgan emish. Biz sovet zamonidan qolgan bu aqidani qabul qilsak, millatimiz tarixi mana shu navbatdagi bosqinchilar davridan boshlangan, degan notoʼgʼri xulosa kelib chiqmaydimi? Unda bizning necha ming yillik tariximiz qaerda qoladi? Samarqand ham, Buxoro ham, Xiva ham oʼzbeklarniki ekan, bu yerlarda oʼzbek davlati boʼlgan ekan, nega endi oʼz tariximizni XVI asrdan, kimdir kelib-ketib, nomini qoldirib ketgan davrdan boshlashimiz kerak?
I.A.Karimov. Tarixiy xotirasiz kelajak yo’q.T.1998.17-bet.
2.XVI-XVIII asrda Dashti Qipchoq o’zbeklarining Movarounnahr va Xorazmga kelib joylashishi XI-XII asrlarda shakllangan o’zbek xalqining etnik tarkibini o’zgartira olmadi. Ammo ular mahalliy turkiyzabon aholiga “o’zbek” nomini berdi. A.Asqarov. O’zbek xalqining etnogenezi va etnik tarixi. T.2007. 278-bet.
3.XVI asr va undan keyingi asrlar Dashti Qipchoqdan Movarounnahr va Xorazmga ko’chib kelgan ko’chmanchi o’zbeklar o’zbek elatining tarkibiga kirgan navbatdagi etnik komponentlar edilar xolos. Bular mahalliy o’zbek xalqining turmush tarziga, ananalariga, madaniyatiga,xo’jalik faoliyatiga ta’sir ko’rsata olmaganlar. Lekin aholiga “o’zbek” nomini berganlar. K.Shoniyozov. “O’zbek xalqining shakllanish jarayoni”. T.2001.419-bet.
4.Ular o’troq hayotga moslashib, shu turmush tarziga xos hamma ijobiy jihatlarni qabul qildilar va bora-bora Movarounnahr va Xorazmda avvaldan yashab kelayotgan qarindoshlari tarkibiga singib ketganlar.Faqat hukmron qabila sifatida ulardan mahalliy aholiga “o’zbek” degan etnik nom o’tgan xolos. Bundan o’zbek xalqi XVI asrda shakllangan, degan xulosa chiqmasligi lozim. 8-sinf. O’zbekiston tarixi. Darslik. T.2014. 13-bet.
Xullas bu gaplardan angashiladiki Shayboniyxon va o’zbeklar bu yerga faqat o’zbek nomini olib kelishgan. Ulargacha o’zbek xalqi bo’lgan va ularning kelishi hech narsani o’zgartirmagan. Davlat rahbari esa ulardan ana shu nomni olib kelgan degan maqomni ham yulib tashlashga fatvo bergan. O’zingiz guvohsiz.

✅@Tarix_va_Tahlil ✅

Ichki va tashqi kurashlarda halok bo’lgan temuriylar. Ushbu ro’yxatda Temurning erta halok bo’lgan 2 o’g’li va ularning 39 nafar avlodlari yozilgan. Manbalarda ma’lumot yo’qligi sabab o’nlab shahzodalar taqdiri haqida faktlarga ega emasmiz.

Umarshayx mirzo – Amir Temurning o’g’li. Neratu qal’asida halok bo’lgan. Uning o’ldirilgan avlodlari:

1. Pir Muhammad mirzo Sheroziy
2. Iskandar mirzo
3. Boyqaro mirzo
4. Usmon Ali mirzo
5. Sanjar mirzo Marviy
6. Abdulboqi mirzo
7. Abulmuhsin mirzo
8. Muhammad Muhsin mirzo
9. Faridun Husayn mirzo
10. Muhammad Qosim mirzo
11. Muhammad Mo’min mirzo
12. Muhammad Zamon mirzo
13. Suxrob ibn Abu Turob mirzo

Jahongir mirzo – Temurning kasalik sabab vafot etgan o’g’lining o’ldirilgan avlodlari:

1. Pir Muhammad mirzo Kobuliy
2. Muhammad Umar mirzo

Mironshoh mirzo – Amir Temurning o’g’li, 1408-yili o’ldirilgan. Mironshohning o’ldirilgan avlodlari:

1. Usmon Jodi mirzo
2. Minuchehr mirzo
3. Abu Said mirzo
4. Malik Muhammad mirzo
5. Abu Bakr mirzo
6. Sulton Mas’ud mirzo
7. Sulton Ali mirzo
8. Boysung’ur mirzo
9. Ibrohim mirzo Badaxshoniy
10. Muhammad Zamon mirzo
11. Hasan (Husayn) mirzo
12. Yodgori Nosir mirzo

Shoxrux mirzoning o’ldirilgan avlodlari:

1. Ulug’bek mirzo
2. Abdulatif mirzo
3. Abdulaziz mirzo
4. Abdurazzoq mirzo
5. Ahmad mirzo
6. Mahmud mirzo
7. Abdullo mirzo
8. Sulton Muhammad mirzo
9. Shoh Mahmud mirzo
10. Yodgor Muhammad mirzo
11. Muhammad Qosim mirzo
12. Abu Bakr mirzo

@Tarix_va_Tahlil

Qutayba ibn Muslim Xorazmda nega kitoblarni yondirgan?
Qutayba ibn Muslim XX asr 20-yillariga qadar yurtimiz tarixchilari tomonidan islom dini tashuvchisi sifatida ulug'langan. Sovet davri va mustaqillik davrida u faqat bosqinchi va qonxo'r. Uni Xorazmda kitoblarni yondirganini ko'p yozishadi. Siz bu voqeani chuqurroq o'qiganmisiz? Keling Xorazm tarixi bilimdoni S.Tolstov nima degan ekan bu haqida. Uning fikrlari mag’zini beramiz.
“ Xorazmshoh Chag'onga ukasi Hurzod isyon qiladi va akasi hamda uning a’yonlarini talab, o’ldirib, ayniqsa ularning qizi va juvonlarini olib ketadi. Chag’on esa Qutaybadan yordam so’raydi. Qutayba qo’shin yuborib isyonni tor-mor qiladi va olimlarni quvib, kitoblarni yondiradi. Endi nega u bu ishni qilganini ko’ramiz: Hurzod boshliq isyonchilar nega asosan ayollarni olib ketishdi? Chunki Hurzodchilar mazdakiylik tarafdori hisoblanishgan. Mazdakiylikda jamoaviy nikoh ustun ( ya’ni bir ayolga butun jamoa erlik qilgan). Ular endi hamma xotin umumiy bo’ladi deya e’lon qilganlar. Albatta islom tarafdorlari buni kufr deyishgan. Qutaybaning o’ldirgan va quvgan olimlari esa mazdakiylikni tarqatayogan kohin edilar. Eng asosiysi ular xorazmlik emas- balki yahudiy kohinlar bo’lishgan. Chunki Taboriy o’sha kohinlarni ahborlar deya ataydi. Ahbor esa yahudiy xalqi demakdir. Ularning yozgan kitobi esa asosan mazdakiylik g’oyalari – jamoaviy erlik va islomga to’g’ri kelmagan g’oyalar bo’lgan. Aynan shuning uchun ular yondirilgan. Yahudiylar esa Hazariya qochganlar. Beruniy yozishicha yondirilgan kitoblar ichida tarixiylari ham bo’lgan ammo arablar bunga e’tibor bermaganlar, bundan tashqari ular mazdaizm va zardushtiylik odatlari bilan aralash berilgan”. – (S.P.Tolstov. Qadimiy Xorazm sivilizatsiyasi izidan).
Bu yerda arablar bosqinchiligini oqlash emas, balki ular nega bu ishni qilganini chuqur tekshirish natijalari berildi.

✅@Tarix_va_Tahlil ✅

Eng mashhur musulmon tarixchilaridan biri, Beruniyning yaqin do'sti Abulfazl Bayhaqiyning "Tarixi Ma'sudiy" asarini o'qishni tavsiya qilamiz.

✅@Tarix_va_Tahlil✅

Tarixning eng katta jumboqlaridan biri : Temurbek Boyazidni xo'rlaganmidi yoki bu shunchaki ig'vomidi???
✅@Tarix_va_Tahlil ✅

©️Мусулмонлар кимлар?

Аллох таоло уларни (яьни бизларни), Тавротда "Рахмоннинг танланган бандалари" деб номлади. Инжилда эса "Халимлар, олимлар, аброрлар, тақводорлар" деб таьрифлади.

@Tarix_va_Tahlil