https://t.me/Sóz_marjanı

ӨШПЕС ЖАЛЫН

Кунделикли жумысларымды болып, аўылға қарай атландым. Автобусқа минип отырсам жасы алпыслардан асқан, шашларына аз ғана ақ аралаған, жүзлери күлип туратуғын бир кисиниң гәплери қулағыма шалынды.
- Жора, баллар үйлен деп қоймай атыр.
- Ҳаў, онда әкелип тасла! Яки айтырып барайық па! - қасындағы жорасы дәлкекке ала баслады.
- Ғаррысынан зорға қутылған кемпирлердиң қайсы бири мендей алжығанға тийер дейсең, ақлық сүйип отырған кемпирлер мени не қылсын.
- Балларың бирли-ярым кемпирди көз астына алып қойған шығар?
Әй, билмедим жора. Сонда да, өз перзентиң үйлен деп турса, қолайсыз болады екен.
Ғаррының гәплерин тыңлап отырған қасындағы ғарры бираз ойланып гәп баслады.
- Енди жора тийе берсин қурдастың кеткенине де 4 яки 5 жыл болып қалды-аў.
- 4 жыл 187 күн болды, -деди үнсиз ғана ғарры. Ал, жорасы гәпин даўам етти.
- Қартайғанда ыссы-суўығыңа қарайтуғын бир адам болғаны жақсы ғой. Балларың сени ойлап үйлен деп атырған ғой.
-Мен, мен қалай үйленемен...
-Қалай үйленер едиң, қәдимгидей етип үйленесең. Оның қыйын жери жоқ.
Ғарры үндемей айнаға қарап отырар еди. Ким билсин оның қыялынан нелер өтип атырғанын. Әлбетте, өмирлик жолдасы, оның менен бирге өткерген жақсы-жаман күнлери жол бойы изде қалып баратырған тереклердей изде қалғаны анық.
Қасындағы жорасы да буның минезине қанық болса керек, қайтып сөйлемеди. Әңгиме сол жерде тоқтап қалған еди. Олар екеўи еки жаққа қарап отырып алды.
Бир ўақытлары автобус тоқтап жолаўшылар түсе баслады. Ғаррының жорасы машинадан түсип баратырып жорасына даўыслады:
-Көп ойланба жора, үйленгениң дурыс.
-Мен оны еле жақсы көремен ғой, сыбырлады ғарры орнында отырған ҳалда нәзерин айнадан үзбей. Оның жүзлерине қарағанымда, көзинен аққан жасы ийегине қарай сорғалар еди...
Шаңарақ деген уллы сөзди қәдирсизлендирип, муҳаббатты ойынға айландырып атырған адамларға қарата усы ғаррыдан өрнек алың деп айтқым келди. Бақырып айтқым келди...
Өз мәнзилиме жетип, машинадан түсип қалдым. Автобус алға қарай жылжып кете берди.

Әбдирахман Зергер
@zergerqosiqlari

https://t.me/Sóz_marjanı

Жаслығым, сен мени таслап барасаң

Халила Дәўлетназаров сөзи,
Дәлибай Мәмбетмуратов атқарыўында.

@X_Dauletnazarov

https://t.me/Sóz_marjanı

Бир тамшы суў

Нигора бир ҳәптеге аўыллық жердеги төркинине барып келиўи керек болып қалды. Күйеўи де ис сапарда болған соң, үйинде ҳешким қалмады. Поездға минип жүклерин орналастырып атырғаны сол-ақ екен, ядына бирнәрсе түскен болыўы керек албырап қалды.
Әйнектиң алдындағы гүлине суў қуйыўды умытып кетипти ғой. Нигора оны баласындай әлпешлеп өсирип атыр. Күн ара суў қуйып, ашылып турған гүллерин бир ийискелеп алады.
Күйеўи Козимжон оны арнайы Кисловодскдан самолётта алып келген еди. Ногира еки жылдан берли усы гүлдиң күтими менен шуғылланып жүр. Жазда далаға шығарып, астына төгинлерин жақсылап салып жерге отырғызады. Гүзги салқын түсе баслағанда қайтадан жыллы үйге киргизип түбегине отырғызып қуяш жақсы түсетуғын әйнектиң алдына апарып қояды. Енди не болады? Бир гүл ушын артына қайта ма?! Қайтыўы да мүмкин еди, бирақ поезд жүриўге таярланып, орнынан қозғалды. Ногираның көз алдына гүли солып, қаўжырап жапырақлары терезесиниң алдына төгилип атырғандай болып елеслей берди.
Ол аўылының тар көшелери бойлап кетип барар екен, бир үйдиң әйнегиниң алдында өсип турған гүл көрсе болды, бирден өзиниң гүлин ойлап кеўли қулазып қалады.
Нигора төркининен үйине қайтатуғын күни аспанды булт торлап жер бети қалың қарға оранды. Ол қалың пальтосын кийип алып, поезд вагонына отырды да өзи вагонның әйнегигнен аппақ далаларға қарап келди.
... Әйтеўир дегенде үйине де жетти - аў! Есикке гилтти қалай салғанын да, гүли турған терезениң алдына қалай барып қалғанын өзи де билмеди. Қараса, түбектеги гүли еле бурынғысындай жайнап-жаснап өсип тур екен. Оның жап-жасыл жапырақларының астынан және ғумшалар бөртип қалыпты. Нигора еңкейип, енди ашылыў алдынданда турған ғумшаларды ийискеледи. Ийиси сондай жағымлы, сондай жағымлы! Ол, бир ҳәпте суўсыз қалған гүлиниң әўелгисиндей жайнап-жаснап турғанына ҳайран еди.
Қуяш терезедеги қыраўды еритип ҳәр күни бир тамшыдан гүл түбекке тамшылатып турғанынан Нигора бийхабар еди.
Бир тамшы суўда қаншелли қудирет бар екенлигин ол сирә-сирә қыялына да келтирмеди...

Саид Аҳмад
Гүлайым Қуўанышбаева аўдармасы

https://t.me/Soz_marjani

Мехрибан үйине келип,
Куат деп хәмме бөлмелерге кирип шықты. Хау кайда жүр екен. Жумысында да жок.
Телефоны да өширилген.
Трюманың алдында бир жапырақ қағазға көзи түсти.
Алып оқыды.
Мехри, сени түсинемен касибиңниң маманысан.
Бирак мен де ер адамман.
Ерли зайыплылардай болып жасагым келеди. Сениң үйдиң төринен орын берген қызың мениң жүрегимди жаулап алды. Кешире алсаң кешир мени.
Мехрибан хатты окып болып,
Мен қай жерде кәтелестим.
Шаңарағымнан, балларымнан жумыс орнымды үстин койдым ба?
Балларымның кийими көк, тамағы тоқ болсын деп, жуырып жортып жүргеним айыппа? Мен балларымның тәрбиясына итибар бермедим бе? Күйеуимниң, сүйикли ярымның итибарына қарамадым ба? Маған мәсләхәт бериң адамлар, деп көзине жас алды.

Таярлаған:
Гүлбахар Қарабаеваhttps://t.me/Soz_marjani

Ертеңине Айшахан Мехрибан устазының үйине барды.
Солай етип Айшаханды бул шаңарақ қа сиңисип кетти.
Бир күн ауқат жеп отырып Айша ауқатың мазалы болыпты, солайма балларым деди. Ауа деди балалары. Ауқат писириу нәубет келгенде Мехрибан апа сондай мазалы қылып писирип әкеледи . Дәми аузында қалады. Мен де Мехрибан апаға уқсап, жоқары оқыуда оқып, шыпакер болғым келеди.
Сондай хақ көкирек хадал инсан, деди Айшахан.
Оқыйтуғын болсаң таярлан.
Билмеген жериңе устазың жәрдем береди,деди Қуат.
Солай етип, күнлер өте берди.
Науқас балаларға бар мехрин салып, Мехрибанда жумысын. дауам ете берди.
Қууаттың туылған күни келип, қурдаслары келетуғын болды.Айшахан ертелеу кетип, дастурхан жайыуға көмеклесе баслады. Қуат аға Сизге бірнәрсе көрсетейін деп едим көзиңизди жумың деп, көйлек әкелип берди. Реңи унадыма! Сизге түседи.
Ауа. Рахмет.
Қонақлар келе баслады.
Дастурхан жайыулы. Мехрибан қурдасымыз көринбейдиғо деди.
Бұгин де ауыр науқас келип қалып. нәубетшиликке қалған екен. Билесизғо, шыпакердиң уазыйпасын. Әсіресе. Балалар шыпакери
Қәнә оннан мына ашшы суудан кирттай көрейик. Қурдас хаяллар болса, туылған күнде бир күн жумыстан сораса, аспан жерге түсип қалмайды ғой деди. Қурдаслар қайтты.
Дастурханды жыйнап болып, қазан табақты жуыстырып болып еди. Асханаға Қуат келди. Ол жүдә мәс еди.
Мехри келдиңбе? деп Айшаханды қушақламақшы болды. Хау мен Айшаханман. Мехри емеспен. Жатақ жайына қашты. Изинен жетип алып, тоқта Мехри неге қашасаң? Я басқа биреуди тауып алдың ба?
Айша ишке кирдиде қапыны илип таслады. Қуат сыртта отырып, аш деймен қапыны деп, бақыра баслады.
Иште Айша, мени жеңилтек қыз деп ойладыңызба? Қуат аға.
Мен устазыма садықпан, хурметим бәлент, деди өз өзине.
Ертеңине Айша жумысқа келип коридорда индемей ойланып отыр еди. Мехрибан келип, Айша қатты ойға батып отырсаңғо.
Саған не болды? Биртжериң ауырып турған жокпа? Як. Меннен қапамысаң?
Яғау сизден неге қапа боламан. Онда Қуат бир нәрсе дедиме? Яқ,яқ хеш нәрсе деген жоқ.
Мен ауыл беттен қатнай берейин. Жақын жерден қатнап ериншек болып кеттим. Хәм тағы үйге бармаганыма да бираз уақыт болды.
Ауылда атасы түсимде ақлықларымның жылап жүрген көрип жүриппен. Тур бул не жатыс.
Баллардан хабар алып қайтайық түс алдыма деди кемпирине.
Неге жылайды ата анасы қасында болса. Мен бармайман. Өзлери келип көрсин. Келинге кемпир ғаррыға хызмет ислеу жақпаған соң кетип қалды.

Сөз тапқанға қолқа жоқ

Сократ айтады : «Бала гезимде уйқыны қатты жақсы көргеним себепли, ерте турыўды ҳеш қәлемес едим. Бул болса анама жақпайтуғыны анық. Себеби анам мениң бай саўдагер болғанымды қәлер еди.
Бир күни анам мени бир муғаллимге алып барды. Анам муғаллим менен қашшан-ақ,
- Балама ерте турыўдың пайдалары ҳаққында ҳаққында нәсият айтасыз, деп келисип қойған екен.
Мени көрип муғаллим:
- Сократ! Мен саған бир әжайып гүрриң айтып беремен. Сен сол гүрриңнен маған не түсингениңди айтып бересең, мейли ме?-деди
Мен:
- Мейли,- дедим.
Муғаллим гүрриңин баслады:
- Әййемги заманларда еки шымшық болған екен. Олардан бири ерте турып, шыбын-ширкейлерди аўлап келип, палапанларын азықландыса, екиншиси ерте турыўға уйқысын қыймайды ҳәм сол себепли ҳәр дайым аш қалады екен. Ал, Сократ бул гүрриңнен не түсиндиң?
Мен ойланып турдым да:
- Ерте турған шыбын-ширкейлерди шымшық жеп қояды екен,- дедим.

https://t.me/Soz_marjani

АҚЫЛЛЫ КЕЛИН.

Кеше  киши үкемиздиң туўылған күни болды. Дастурхан шырайлы жайылған, үйдиң төрин анамыз жайнатып отыр. Изли-изинен аға-үкелеримиз өз балалары менен келип, үй қонақларға толды.

Анам қолын жайып дуўа еткеннен соң, зыяпат басланды.
     Сыйлық алып келгенлер иниме өз сыйлықларын бере баслады. Ҳәммемиз гезекпе гезек үкемизди қушақлап, қутлықладық.
     Үкеме сыйлықлар берилип болғаннан кейин,  оның келиншеги орнынан турды.
     Ҳәммемиздиң итибарымыз келинде.
     - Менде қутлықламақшы едим, - келин солай деп, бизлерди ҳайран қалдырып, үкемиздиң алдынан өтип, төрде бизлерди  гүзетип отырған анамыздың алдына барды:
     - Анажан, бүгин негизинде, сизиң байрамыңыз. Бүгин сиз қыйналып, еки өмир арасында болып, маған өмирлик жолдас болған улыңызды дүньяға келтирген күниңиз.  Сизди усындай перзентиңиз барлығы менен шын қәлбимнен қутлықлайман. Усы арзымас саўғамды айлығымнан жыйнап алып едим. Қабыл етиңиз...

       Келинимиз қолындағы кишкене орамалды ашты.
Көзимизге жалт-жулт  еткен алтын жүзик көринди.
Ҳәммемиз ериксиз түрде қол шаппатлап жибердик.
Келинимиз болса анамызды беккем қушақлап сүйип, қолына жүзикти салтанатлы түрде тағып қойды.

Келинимиздиң бул иси ҳәммемизге шырайлы ибрат болған еди.

Анамыз да көзлерине жас  алып пәтиясын берди ҳәм:
     - Бүгин ҳақыйқаттан да мениң байрамым. Жүдә қуўанышлыман.
Перзентиниң туўылған күни  негизинде - аналар байрамы. Рахмет, саған, қызым!

Сизлерге де сондай келин несип етсин!!!

https://t.me/Soz_marjani

ҚӘЎИПЛИ РЕЖЕ

Бир жас келиншек ислеген қылмысларына ылайық, көп жыллық қамақ жазасына ҳүким етилди. Ол пүткил өмирин түрмеде өткизгиси келмей, ол жерден қашыў иләжларын қарастыра баслады. Сол мақсет пенен түрмехана хызметкерлериниң биреўи менен досласып алды. Ол хызметкердиң ўазыйпасы қайтыс болған тутқынларды түрмеханаға жақын жердеги қәбирстанға апарып жерлеў еди.
Егер түрмедегилердиң биреўи қайтыс болса, ол дәслеп арнаўлы қоңыраўды урып, тутқынлардан бир адам қайтыс болғанынан ҳәммени хабардар етеди. Оннан кейин қайтыс болған адамның денесин арнаўлы бөлмеге әкелип, табытқа жайластырады.. Кейин түрмехана кеңсесине барып ҳүжжетлерин толтырып, табытты арнаўлы машина менен қабирстанға апарып көмер еди. Усыларды анықлап алған тутқын ҳаял түрмеден қашыўдың ҳийлели режесин дүзип қойды. Оны достысына айтып, қашыўға жәрдем бериўин сорады.
Реже бойынша, нәўбеттеги қоңыраў урылғанда, ҳаял дәрҳәл табытханаға барып, мейит салынған табыт ишине кирип алып, достысы ҳүжжетлерди толтырып келгеннен кейин усы табытты алып шығып кетиўи керек еди. Қабирстанға апарғаннан кейин жерлеў мәресимин басқа қадағалаўшылар атқарар еди. Сол арада ҳаял табыт ишинде сес шығармай жатыўы керек ҳәм түнде оны достысы қазып алып шығарып жибериўи керек еди.
Түрмехана хызметкери ондай ислеўге қорқып, көпке шекем разылық бермей жүрди. Бирақ ҳаял изинен қалмай өтинип сорай бергеннен кейин, ақыры келисимин берди. Оның разылығын алғаннан кейин ҳаял нешше ҳәптеге шекем түрмеде биреўдиң қайтыс болыўын күтип, түни-түни уйықламай сергек жүрди.
Ақыры, бир күни түстен кейин тутқын ҳаял узақ күткен қоңыраў даўысын еситип, төбеси көкке бир ели жетпей қалды. Азмаздан кейин ҳеш кимге билдирмей, қараңғы табытханаға қарай жол алды. Сестин шығармай табыттың қақпағын ашып, мейиттиң қасына кирип алып, үстинен қақпақты жаўды. Соның арасынша киятырған адамлардың аяқ сести естилди. Түрме хызметкерлери келип, табыттың қақпағын шегелей баслады.
Тутқын ҳаял ушын өли адам менен бир табыттың ишинде жатыў жағымсыз болса да, азатлыққа шығыў ушын ҳәммесине де қайлы еди. Себеби, жазадан қашыў ушын усы пурсатты аз ўақыт күтти ме?!
Табыт қақпағына қағылып атырған ҳәр бир шеге оның ушын азатлыққа шығыўдағы жаңа қәдемлер сыяқлы еди.
Таяр болған табыт қабирстанға қарай жол алды. Ҳаял иште даўсын шығармастан жатыр. Табыт қазып таярлап қойылған орынға тасланып, үстине топырақ сала баслағанын билгенде жүрегинде азмаз қорқыныш болды. Бирақ азатлыққа шығыў режелери ойдағыдай кетип атырғаннан кейин өзин бираз тынышландырды.
Сырттағы даўыслар тынды. Демек, енди достысының келип табытты қазып алыўын күтиў керек. Бирақ қараңғы гөр ишиндеги тыныштықтан ҳаял жалыға баслады. Жалғыз өзи...
Айтқандай, табытласы ким екен я? Оның кимлигине қызықсынып та көрмепти. Оның әҳмийети жоқ деп ойлады. Бирақ жата берип жалығып кеткен ҳаял , оның ким екенлигин билип қойғысы келди. Өзи менен бирге шырпы алып келген еди. Ол жаўық табыттың ишинде кислородты үнемлеў керек екенлигин билсе де, мархумның жүзин көрип алыў ушын шырпының бир данасын жағып көриўге қарар етти.
Шырпыны мейиттиң бетине жақынлатар екен, қорыққанынан қышқырып жиберди.
Себеби, табыт ишиндеги мейит тутқынлардың биреўи емес, ал, оған түрмеден қашыўға жәрдем бермекши болған достысы - түрмехана хызметкери еди!..

**Борис Лученко

Қуўанышбаева Гүлайым аўдармасы**https://t.me/Soz_marjani

#ПИКИР_ЖҮРИТИЎ

Мен болмасам булар қалай күн көреди деме, Аллатаала бәриниң есабын табады.

Көпшиликте бир өзиң айрықша болып мен пәлен қылдым, мен төлен қылдым деп тилиңе ерк бере берме. Аллатала саған күш-қуўат бермегенде оларды ислей алмас едиң.

Мен кетсем булар хор болады деме, ҳәр кимниң өз несийбеси бар өз күнин өзи көрип кете береди.

Менменлик етип меники дурыс деп өжетлене берме, бәрҳа сеники дурыс бола бермейди. Мен билемен деген адам көп қәтелеседи.

Менде пул көп ҳеш кимнен кем емеспен деме, Қарынбайда жүдә бай адам еди оны да жер жутты.

Мениң перзентлерим көп деп мақтанба, Перғаўынның да перзентлери көп еди бирақ ҳеш қайсысынан қайыр болмады.

Жасы үлкенге ҳүрметли, жас кишиге иззетли бол. Өзиңди көрсетиў ушын мәниссиз бос сөзлерди көп сөйлеме. Сөзлериңди дәслеп ишиңде ойла кейин сөйле. Ислеген нәрселериңди отырған жерде айта берме. Ишиң менен сыртың бирдей болсын. Еки жүзлилерди Аллатаала жаман көреди соны умытпа. Қанша оқымыслы болсаң да әкең отырған жерде сөйлеме. Кемликтиң камалы болады. Салмақлы болсаң ҳүрметке ерисесең!

https://t.me/Soz_marjani