Бир турк группасида улашилган ўзбеклар тўйининг видеоси остидаги изоҳларда, айрим турклар ўзларидаги дабдабага ўчларни танқид қилиш билан бирга биз ўзбеклар ҳақида: “Ўзбеклар бизни юртга келиб қулдек ишлайди, кейин ўша пулга ўзини юртида шунақа дабдаба тўйлар қилади” қабилидаги гапларни кимдир ачиниб, кимдир танқид қилиб ёзишибди.

Туркларнинг ҳам ўзларида исрофгар ва дабдаба қиладиганлари борлигини ёзмоқчи эдим, лекин биздагичалик эмаслиги ва улар бизнинг юртша бориб топган пулига дабдаба қилмаслиги, кўплари бу борада жуда исрофдан қўрқишини билганим сабаб, айтаётганлари қанчалик аччиқ бўлсада, ҳақиқатлиги учун бир оғиз эътироз билдиролмадим.

Ўша чет элда пул топишга мажбур қолган ўзбек аёлларни айбламайман. Уларни бу кўйга тушишига сабабчи жамиятни қоралайман.
Агар жамиятда инсонларга бойлиги ё фақирлигига кўра муносабат бир ҳил бўлса, тўй-ҳашамлар шариат доирасида камчиқим, осон бўлса, яшаш тарзида кимўзарлик бўлмаса, эркаклар ўз бурчини билса ва оиласини бошқарса, ҳеч бир аёл ватанини ташлаб четга ишлагани кетмасди.
Чунки кўп аёллар ва ҳатто эркаклар ҳам оч-яланғоч қолганидан эмас, айнан одамлар ўйлаб топган бемаза урф-одатлар, даҳмазалар учун пул топгани, “менинг болам ўксимасин, унинг тўйи ва сарполари бошқаларникидан кам бўлмасин” деган орзу-ҳавасини амалга оширгани чет элларда сарсон юрибди.

Тўғри, ҳамма ҳам тўй учун эмас, кимдир илм олиш, кимдир тажриба орттириш, кимдир даволаниш учун кетмоқда.
Аммо аксарият аёллар ишлаб уй олиш, тўй қилиш каби ишлар гировида иссиқ ўрнини совитиб умри ўтмоқда…

Қиёматда аёл маҳрамларини тирикчилик кўйида ёки орзу ҳавас ортидан бегона юртларга маҳрамсиз кетишига, у ерда номаҳрамларга аралашиб ишлаб юришига индамай йўл қўйиб бергани учун ҳар бир масъул эркак жавоб беради! Ўшаларнинг ичида энг кўпи ўзбек эркаклари бўладиёв бу кетишда…
Аллоҳим ҳолимизни ислоҳ қил…
Эркакларимизга орият, аёлларимизга қаноатни қайтариб бер Я Роббий!

Динимиз ва дунёмизга фойдасиз ишлар кетидан қувишни бас қилишимиз керак…Бўлмаса ҳолимиз бундан ҳам баттар бўлади!

Ўзи Суриялик, лекин асли курд бўлган дугонам билан суҳбатлашиб ўтиргандик.

“Биз курдларда оила жуда муқаддас, фарзандлар тарбияси муҳим. Ажралиш кам, талоқ қилиш ёки талоқ сўрашдан иложи борича қочамиз. Лекин арабларда талоқ жуда кўпайган ва ажралиш осон бўлиб кетяпти…Аёллар қўрқмасдан талоқ талаб қилади, эркаклар ҳам осонликча талоқ бериб юборяпти. Сизларда қандай?” деб қолди.
Мен : “Бизда ҳам аҳвол араблардаги каби…” дедим афсус билан.

Чиндан ҳам охирги пайтларда юртимиз ичида ёки ташқарида яшайдиган ўзбеклар орасида ҳам ажралишлар жуда кўпайиб кетмоқда.
Арзимаган сабаблар билан талоқ бериб юбориш ёки сал нарсага эрдан талоқ сўраш енгил саналиб қолинди.

Авваллари ажрашиш номус эди, ҳар қандай ҳолатга сабр қилиб яшаларди.
Эри ичувчи ва зинокор бўлса ҳам, болаларини тирик етим қилмаслик учун, эл-юртдан номус қилиб, бевалик осон эмаслигини билиб, йиллар давомида сабр қилиб ўтиб кетарди аёллар…
Ёки аёлнинг феъли ёмон, ивирсиган, кўримсиз бўлса ҳам болалари учун сабр қилиб яшарди эркаклар…

Бугун эса ҳатто ичмайдиган, чекмайдиган, зинога юрмайдиган, илмли, қори, ҳулқи яхши йигитлардан ҳам арзимаган сабаблар билан талоқ сўраяпти экан айрим қизлар…
Чиройли ва илмли, қория, саришта қизларга ҳам арзимаган сабаблар ила талоқ бериб юборяпти экан айрим йигитлар…

Нега бундай бўляпти?
Нега жоҳиллик, дахрийлик ҳукм сурган ўтмишимизда ажралиш кам эдию, бугун Исломни англаган, диндорлар кўпайган замонимизда бу нарса кўпайиб кетди? Аслида илм бизни ислоҳ этиши керак эдику?
Илмли бўлса, ҳақ-ҳуқуқини таниса яшаш осон бўлиши керакмасмиди аслида?

Илм кўпайдию, аммо сабр, меҳр, мурувват, ҳиммат, одамийлик камайиб кетгандек…
Афсуски, икки томон ҳам фақат ўз ҳақларини билишда “олим”, бурчларига келганда эса “оми”…

Қанийди, ҳаққи билан бирга, ҳар ким бурчини ҳам ўрганса ва бажарса! Илм ўрганиш билан бирга амални ҳам қойиллатса!

Мен бу ҳақда шариат ўлчовларига ва ҳаётий тажрибаларимга таяниб кўп фикрлар билдиришим мумкин.

Аммо бугун бошқаларнинг фикрларини билгим келди.
Сизлар нима деб ўйлайсизлар?
Фикрларингизни изоҳларга ёзинг.

Бу йилги китоб кўргазмасидан олганларим шулар бўлди холос…

Аслида устозлардан сўраб, номларини рўйҳат қилиб, атай олиш учун борган китобларимнинг кўпи катта-катта (15-20) жузъли экани ва Туркиядаги китоб дўконларидан ҳам уйга буюртма бериб олиб келиш мумкинлиги учун ҳозирча уларни олмадим.
Бунинг устига катта китобларни қўйгани ортиқча жойим ҳам йўқ ҳозирча.

Аслида, бирданига кўп китоб олмаслигимнинг сабаби, ўқишга вақт ва имконим бўлмайдиган китобларни жавонга ясатиб қўйишни истамайман. Китоб жавонимда фақат ўқиган китобларим туриши керак деб ўйлайман.
Бундан ташқари, жуда кўп китобларнинг электрон варианти борлиги ҳам, оддий қоғоз китобларни камроқ сотиб олишимизга сабаб бўлмоқда назаримда.
Электрон китобларнинг қулайлиги - улар жой эгалламайди ва бир юртдан бошқасига сафар қилиш пайтида кўтариб олиб кетиш муаммоси ҳам бўлмайди. Электрон китобларни доим интернет сарҳадларидан топиш, қўлингиздаги кичик жиҳозлар ёрдамида қаерда бўлсангиз ҳам ўқиб фойдаланиш мумкин.

Аммо барибир қоғоз китобга етмайди. Мазза қилиб варақлаб, керак жойларига қаламда изоҳ ва белгилар қўйиб китоб ўқиш лаззати бошқа. Кўзингиз ҳам толмайди. Айниқса қоғоз китобнинг ўзига хос ҳиди ҳам одамга қандайдир кайфият беради.

Университетдаги дарсларим бошлангунча ўқиб чиқишим керак энди бу китобларни.
Чунки кейин ортиқча китоб ўқишга имкон қолмайди, университетдаги дарс маълумотларини ва китобларни ўқиб такрорлашнинг ўзига кетиб қолади ҳамма вақтим.

Баъзилар, “ҳозир қандай китоб ўқияпсиз?” деб савол беришса, бирданига қайси китобни айтишни билмай қоламан. Чунки бир вақтнинг ўзида бир неча китобни бошлаб оладиган одатим бор. Биридан зериксам бошқасига ўтаман ва бир муддатнинг ўзида бир неча китобни ўқиб тугатаман.
Асосан арабча ва бироз туркча китоблар ўқийман. Чунки бу ерда ўзбекча китоблар деярли йўқ.
Ўзимга ўзим ҳазиллашиб: “ўзбекча ва русча китоб ўқиш лимитим тўлган, энди арабча ва туркча китоблар лимитини тўлдиришим керак…” деб қўяман.

Хуллас, қайси тилда бўлса ҳам китоб ўқиган одам кам бўлмайди.
Дунёқараши кенгаяди, маънан ўсади, руҳияти ўзгаради.

Аллоҳ барча илм толибларига фойдали илм берсин!

Болалигимизда, ичкиликка қарам бўлган одамларга жирканиб қараларди, улар жамиятда ўз ўрнини йўқотган кишилар ҳисобланарди.

Кейинчалик, бизнинг болаларнинг болалигида ёшлар орасида наркотик моддаларга қарамлик кўпайганидан қўрқа бошладик…

Бугун эса , каттаю-кичигимиз омматан ижтимоий тармоқларга қарам бўлиб қолдик афсус…

Бу қарамлик - ичувчи ва наркоманнинг қарамлигидан ҳам ҳавфлироқ эканини англамаяпмиз холос…

Телефонга мук тушиб ўтирганимизда кимдир бизни видеога олиб ўзимизга кўрсатса агар, аҳволимиз нақадар ачинарли эканини кўрамиз.
“Болаларга телефон бермаслик керак, психикаси бузилади” деб бонг урмоқда психологлар.
Аслида айрим катталарнинг ҳам қўлидаги телефонларни тортиб олиш керак!…Катталарнинг шундоқ ҳам адо бўлган психикаси буткул дабдала бўлади!

Иши бевосита интернет билан боғлиқ бўлган иш одамларини ҳисобга олмаймиз. Улар ижтимоий тармоқларга фақат иши учун киради. Чунки ишбилармон кишиларнинг тармоқларда ҳар кимнинг постини кузатиб, ҳар видеони кўриб, тагига изоҳ ёзиб ўтиришга вақти бўлмайди. Улар вақтини бундай бекорчи нарсаларга сарф этишмайди.

Аммо улардан бошқалар, яьни бизга ўхшаганлар, ишимиз бўлмаса ҳам кириб, бир кунда неча соат ижтимоий тармоқда вақт ўтказаяпмиз? Ҳеч ҳисоблаб кўрдингизми?

Бир куни Фейсбук ва Инстаграммда ҳар галгидан кўпроқ ўтириб қолдим…Қарасам, экран вақтим 3 соатдан ошиб кетибди.
Бир кунда шунча вақт ўтирсам, умримнинг ярмидан кўпи шу виртуал оламда ўтиб кетарканку!!

Агар бу “доза” кўпайиб бораверса, оқибатимиз ичувчи ёки наркоманникидан ҳам аянчли тугаши мумкинлигини ўйлаб қўрқиб кетдим…

Ўша кундан бошлаб тармоқларга киришни камайтириб бормоқдаман.
Бир вақтлар яхши ниятлар билан кирганим бу тармоқлар, бугун вақт ўғриси ва маълумотлар аҳлатхонасига айланиб қолгандек….
Бир кун келиб умуман киришга эҳтиёж сезмайдиган даражага етишни истардим…Аллоҳ тавфиқ берсин.

Аллоҳим бизларни Ўзига қарам бўлишдан бошқа, қарамликнинг барча туридан узоқ қилсин!

Малоҳат Анвар.

Расмдаги гул, жудаям умри қисқа, худди лола каби тез очилиб тўкилиб битадиган гул экан.

Худди, “тегма, тўкиламан” деб қолган кўнглимга ўхшайди…

Гулқоғоздан бўшатгунимча яхшигина тўкилди.
Бир айланиб қарасам яна тўкилибди…

Балки, уйимни Ғ а з з о да уруш бошлангандан бери тарк этмаган ҳузн гулларга ҳам таъсир қилаётгандир? Чунки шу вақт мобайнида қанча гул келган бўлса бариси тез сўлиб, қуриб қолаверяпти…
Бир - икки кун гулга қараб кўзим қувнаб юрган бўламан, аммо дунёда бўлаётган ишларни ўйласам дарров бўғзимга алам тиқилиб, кўзимда ёш айланиб қолади. “Эй Аллоҳ! Бизни кечир! Тезроқ нусрат бер!” деб ўкириб йиғлашдан бошқасига ярамайман…

Ҳатто имтиҳонлар даврида ҳам
Ф а л а с т и н мавзуси ҳаёлдан кетмади. Айниқса , курсдошлар Ватсап гуруҳимизга Ф а л а с т и н лик курсдошимиз юборган , чодирларда ухлаб ётганда тириклайин ёнган болалар ҳақидаги хабарни кўрган куним жуда ёмон бўлдим…

Ўғлим, “имтиҳонлариз тугаса сизи бир айлантираман, дам олдираман” деганди.
Ўзим ҳам, “мазза қилиб айланиб дам оламан” деб ўйлагандим.

Аммо негадир юрагим нотинч, бирор жойга боришга, ортиқча хурсандчилик қилишга кўнглим бўлмаяпти…

Ф а л а с т и н л и к курсдошимнинг, “у ерда болалар тириклай ёқиларкан, ман бу ерда тўкин яшашдан, ҳатто танқис таом ё бирор ширинлик ейишдан ҳам уяляпман” деган гаплари қулоғим остидан кетмай қолган…

Аллоҳим, уларни зулмдан, бизни виждон азобидан тезроқ қутқарсин…Йўқса яшашнинг бир таъми қолмаяпти…


#Илм_толибларига_тавсия

Май ойи бошланди.
Бу ой баҳорнинг сўнгги ва энг кўркам ойи бўлиши билан бирга, кўп ўқув даргоҳларида ўқув йил якуни арафаси, ярим йиллик ва охирида йиллик имтиҳонлари бўладиган ой ҳам.

Бу вақтда талабалар энг кўп чарчайдиган, стрессга кирадиган пайт.
Бу чарчоқни кетказиш учун ҳар ким ҳар ҳил тадбир қилади.
Дарс қилаётганда уйқуни қочириш учун кофе ичиш, ёки кайфиятни кўтариш учун ширинлик ейиш каби…

Яқинда ўзим учун дарс қилиш жараёнини енгиллаштирувчи бир тадбирни кашф қилдим ва синовдан ўткани учун сизларга ҳам тавсия қилгим келди:

Дарс қилаётган вақтингизда столингиз устига бир боғ мята(нане)ни сувга солиб қўйиб олинг. Дарс жараёнида зерикиш, толиқиш ҳис қилишни бошлашингиз билан мятани тўйиб-тўйиб ҳидланг.
Мен баъзан баргидан узиб, икки кафтимда эзғилаб ҳам ҳидлайман. Қўлимдаги чарчоқлар ҳам ёзилгандек бўлади шунда.

Мятанинг ҳиди инсоннинг кайфиятини кўтаришини, ақлий меҳнатдан ҳосил бўладиган чарчоқни, стрессни кетказишини ва тетиклаштиришини ҳис қилдим.

Компъютерга ёки китобга қараб толиққан кўзлар ҳам яшил баргларига қараганда дам олади.

Оддий нарсалар ва тадбирлар ёрдамида зерикарли ва чарчатувчи ҳолатларни ҳам завқ-шавққа тўлдириш, хотираларга ширин ҳидлар ва чиройли кўринишлар билан қайд қилиш мумкин.

Ким яна қандай тадбир қилади? Изоҳларда ёзишингиз мумкин.

Аллоҳ илмингизни зиёда қилсин!

Малоҳат Анвар
Истанбул.
2024 й. Май.

Американинг бир нечта нуфузли университетлари талабаларининг,
Ғ а з з о да қирғинни тўхтатишга чақириб қилаётган норозилик намойишлари, ҳукумат томонидан бостирилишга ҳаракат қилинишига қарамасдан тобора авж олмоқда.

Бугунга келиб айрим университетлардаги устозлар ҳам талабаларни қўллаб қувватлаш учун дарсларни тўхтатиб уларнинг сафига ўтишмоқда экан.
Бу уларнинг каръерасига, кейинги ҳаётига таъсир қилиши, ишдан, ўқишдан ҳайдалиб кетишлари мумкинлигини билсаларда, инсонийликлари ғолиб келмоқда.

Ғарб ёшларининг аксари уйғоқлиги, бошқаларни ҳам уйғотишга ҳаракатлари, зулмга қарши туриш учун Исломда бўлиш муҳим эмас, инсонийлик, виждонлилик муҳим эканини кўрмоқдамиз.
Аллоҳ уларни ҳидоят билан шарафлантирсин!

Аслида уларнинг ўрнида биз - мусулмонлар бўлишимиз керак эди…Биродаримизга зулм бўлганда қарши туриш бизнинг зиммамиздаги бурч эди…
Аллоҳ бизларни кечирсин…

✅Бу рамазоннинг охирги ўн кунлигининг тоқ кечалари бугундан бошланади:

Шанба, 20 рамазон, 21 кеча;
Душанба, 22 рамазон, 23 кеча;
Чоршанба, 24 рамазон, 25 кеча;
Жума, 26 рамазон, 27 кеча;
Якшанба, 28 рамазон, 29 кеча.

"Кеча" ― шомдан бошлаб, бомдодгача бўлади.

Раббим, бизларни Лайлатул қадрни топган ва унда қилган ибодату дуолари қабул қилинган бандаларинг қаторида қил!

(Абдулҳодий Юсуф саҳифасидан олинди)