Usmonli imperiyasi Yevropada yerlarni yoʻqatishi
◼️1475-yilda
🟩1666 yilda
🟧1699-yilda
🟪 1721-yilda
🟦1774-yilda
⬜️1827-yilda va kengayishi
🟨1876-1787 yilda
🟣1909-yilda
🟩1912 - yilda

Davlati Oliya (~~Usmonli imperiyasi~~) 1699-19120 yillarda Yevropada barcha yerlarni yoʻqatdi

‼️Doʻstlarga ham ulashinglar ♻️♻️♻️

👍10+

Telegram | Biit Tv

Borliqda eng katta tezlik yorug'lik tezligimi?! Men uchun unday emas😏

Aslida hayotda kuchliroq kimdir yo'q :)

Qizishmang! Hammaning ham o'z argumenti bor !

Bolajonlik kerak... 🇺🇿O'zbekistonni dunyoda eng kuchli 8—energogigantga aylantiruvchi boylik Qarz to'lash kerakmi,demak qarz olish kerak

To'y fenomeni

Koinotdagi eng yorqin yulduz

🇯🇵Sakura gullashi=🇺🇿O'rik gullashi Shinjon-Uyg'urdagi "Minorai Kalon"
Shu va shu kabi subyektiv qarashlar berib boriladigan kanal👇**

@tuy_nazar

Telegram | Biit Tv

Sizga Telegramda yangi ochilgan qiziqarli tarixiy hamda siyosiy kanalni taklif etamiz

Bizda:

Turkiston Muxtoriyati haqida

Turkiston Muxtoriyati boshqaruvi haqida

Muxtoriyat bayrogʻi qabul qilinishi

Oʻlka Bolsheviklar hukumatining Muxtoriyatga nisbatan munosabati

Muxtoriyat uchun janglarda mahalliy aholining ishtiroki qanday edi?

Muxtoriyatning agʻdarilishi

Turkiston Muxtoriyatini tugatish haqidagi sulh

Telegram | Biit Tv

Mana, Usmonli imperiyasi haqida yana qiziqarli faktlar:

1. Hilofatning qayta tiklanishi

1517-yilda Sulton Salim I (Yavuz Salim) Misrni zabt etganidan so‘ng, Usmonli sultonlari islom dunyosining xalifasi deb e’lon qilindi. Bu ular uchun nafaqat siyosiy, balki diniy nufuz ham keltirdi.

1. "Kaftanlar hukumati"

Usmonli sultonlari harbiy g‘alabalarini va taxtga chiqishlarini maxsus kaftan kiyish orqali nishonlagan. Har bir sultonning o‘ziga xos libos uslubi bo‘lgan.

1. Topkapi saroyi

Istanbuldagi Topkapi saroyi 400 yil davomida Usmonli sultonlarining rasmiy qarorgohi bo‘lgan. Unda maxfiy "Harem" bo‘limi, muqaddas islomiy artefaktlar va davlat xazinalari saqlangan.

1. Moviy masjid va 6 minora

Moviy masjid dastlab 7 minora bilan qurilishi rejalashtirilgan edi, ammo Makkaning Masjid al-Haromi ham shuncha minoraga ega bo‘lgani uchun 6 minora bilan cheklangan.

1. Yashil masjid va Bursa shahar rangi

Bursa shahri Usmonli imperiyasining ilk poytaxti bo‘lib, "Yashil shahar" sifatida tanilgan. Bu nom shahar atrofidagi tabiiy yashillik va Yashil masjid tufayli berilgan.

1. Usmonlilar va qizil qalampir

Usmonli oshxonasida qizil qalampir va boshqa ziravorlar keng ishlatilgan. Ushbu ziravorlar imperiya orqali Yevropa oshxonasiga ham kirib kelgan.

1. Istanbul bo‘g‘ozi uchun strategik ahamiyat

Usmonli imperiyasi Istanbul bo‘g‘ozini boshqarganligi sababli savdo va harbiy jihatdan dunyoning eng muhim strategik nuqtalaridan biriga ega edi.

1. Usmonlilarning ijtimoiy adolati

Usmonlilar "Vaqf" tizimi orqali o‘z ijtimoiy adolat tizimini yaratgan. Bu tizimda masjidlar, maktablar, shifoxonalar va suv inshootlari xalq uchun bepul xizmat qilgan.

1. Laleler davri

XVIII asrning boshlarida Usmonli imperiyasi "Laleler davri" deb nomlangan bir davrni boshdan kechirdi. Bu davrda san’at va madaniyat rivojlandi, Istanbulda lale gullarining madaniyati yuqori darajaga ko‘tarildi.

1. Devshirme tizimi

Usmonlilar boshqaruv va harbiy tizimni mustahkamlash uchun "devshirme" tizimini qo‘llashgan. Bu tizimda nasroniy oilalardan bolalar yig‘ilib, musulmon qilingan va davlat xizmati uchun tarbiyalangan.

1. Usmoniylarning savdo yo‘llari ustidan nazorati

Usmonlilar Buyuk Ipak yo‘li va dengiz savdo yo‘llarini nazorat qilib, iqtisodiy jihatdan katta daromad olgan. Bu savdo ularga Yevropa va Osiyo o‘rtasida vositachilik qilish imkonini berdi.

1. Ayollarning roli

Harem tizimida ayollar, xususan, sultonning onasi (Valida Sulton), imperiya siyosatida katta ta’sir o‘tkazgan. Valida Sulton davlat masalalarida eng yuksak mavqega ega bo‘lgan ayol edi.

1. Usmoniylarning ixtirolari

Usmonli olimlari astronomiya va tibbiyot sohasida yirik yutuqlarga erishgan. Istanbulda tashkil etilgan observatoriya o‘z davrining eng zamonaviy ilmiy markazlaridan biri edi.

1. Katta harbiy kemalar flotasi

Usmonli dengiz floti O‘rta yer dengizida eng qudratli kuchlardan biri bo‘lib, XVI asrda Shimoliy Afrikaning qirg‘oq shaharlarini ham o‘z tasarrufiga olgan.

1. Halqa tizimi

Usmonli imperiyasida diniy guruhlar o‘zlarining ichki ishlarini mustaqil boshqarishgan. Bu "millet tizimi" deyilgan va diniy erkinlikni ta’minlagan.

Agar yana batafsil ma’lumot yoki boshqa faktlarni bilmoqchi bo‘lsangiz, so‘rashingiz mumkin!

Telegram | Biit Tv

3-qism
Rossiya imperiyasining Usmonli imperiyasini yo'q qilishga intilishining bir nechta asosiy sabablari bor. Bular asosan siyosiy, iqtisodiy va strategik manfaatlarga asoslanadi:

1. Geosiyosiy raqobat: Rossiya va Usmonli imperiyalari bir-biriga qo'shni bo'lib, ko'plab hududiy nizolarni keltirib chiqargan. Rossiya, ayniqsa, Bosfor va Dardanel boğazlari orqali O'rta yer dengiziga chiqish imkoniyatini qo'lga kiritmoqchi bo'lgan. Bu boğazlar, Usmonli imperiyasining qo'lida bo'lgan, Rossiya uchun muhim strategik hudud edi. Shuning uchun Rossiya Usmonlilarni zaiflashtirishga va bu hududni o'z nazoratiga olishga intildi.

2. Slavlarni qo'llab-quvvatlash: Rossiya, xususan, slavyan xalqlari, jumladan, Bolgariya, Serbiya va boshqa slav xalqari ustidan ta'sirini kengaytirishga intilgan. Usmonli imperiyasi bu xalqlarni o'z boshqaruvida ushlab turardi, shuning uchun Rossiya Usmonli imperiyasiga qarshi kurashda slavlarning ozodligi va mustaqilligi uchun kurashni ko'tarishi mumkin edi.

3. Religiyaviy va madaniy omillar: Rossiya, o'zini pravoslav xristian dunyosining himoyachisi sifatida ko'rsatishga intilardi, Usmonli imperiyasi esa musulmon davlat edi. Bu dinlararo ziddiyatlar ham Rossiyaning Usmonli imperiyasiga qarshi kurashishini kuchaytirgan.

4. Imperializm va ekspansiya: Rossiya imperiyasi o'z hududlarini kengaytirishni xohlar edi, ayniqsa Kavkaz va Shimoliy Sharqiy Yaqin Sharqdagi strategik hududlarni. Usmonli imperiyasining zaiflashuvi Rossiya uchun bu hududlarni qo'lga kiritish imkonini beradi.

5. Usmonli imperiyasining zaiflashuvi: 19-asrning oxirlariga kelib, Usmonli imperiyasi ichki va tashqi bosimlar tufayli zaiflashdi. Rossiya bu holatni o'z foydasiga ishlatishga harakat qildi, shuningdek, Avstriya-Magyariston va Britaniya kabi boshqa kuchlar bilan birga Usmonli imperiyasining taqsimlanishida o'z rolini o'ynashga intildi.

Shu sababli, Rossiya imperiyasining Usmonli imperiyasini yo'q qilishga bo'lgan harakatlari turli siyosiy, strategik va iqtisodiy manfaatlar bilan bog'liq edi.

Dostlarga ham ulashinglar ♻️♻️♻️

Telegram | Biit Tv

Yevropali olimlar ham O'zbek xalqining tarixi, madaniyati va ilm-faniga oid bir qancha ijobiy fikrlarni bildirganlar. Mana, ba'zi mashhur Yevropa olimlari tomonidan aytilgan so'zlar:

1. Johann Wolfgang von Goethe (Nemis shoiri va olimi):
   "O'zbeklar o'z tarixining chuqur ildizlariga ega bo'lib, ularning madaniyati sharqning yorqin yulduzlaridan biridir. Bu xalqning adabiyoti va san'ati butun dunyoga ta'sir ko'rsatgan."

2. Herbert Butterfield (Ingliz tarixchisi):
   "O'zbeklar, ayniqsa, Temuriylar davrida, ilm-fan va san'atni rivojlantirishga katta hissa qo'shganlar. Ularning tarixiy merosi bugungi kunda ham dunyo miqyosida qadrlanadi."

3. Berthold Laufer (Nemis-Amerikalik antropolog):
   "O'zbeklar o'zlarining o'ziga xos madaniyatini yaratgan xalqdir. Ular Sharq dunyosida juda katta ta'sirga ega bo'lgan, o'zlarining falsafasi va ilmiy ishlari bilan butun dunyoni boyitganlar."

4. Rene Grousset (Fransuz tarixchisi):
   "Temuriylar davrida O'zbekiston ilm-fan va madaniyat markazi bo'ldi. Bu xalqning ajdodi — Samarqand va Buxoro shaharlari o'zining noyob ilmiy, san'atiy va diniy ta'siri bilan dunyoni chambarchas bog'lagan."

5. Arthur Christensen (Danimarkalik olim, Sharqshunos):
   "O'zbekistonning tarixiy merosi va o'zbek xalqi Sharq dunyosida yirik rol o'ynagan. Samarqand, Buxoro kabi shaharlarda yaratilgan ilmiy yutuqlar va madaniy obidalar dunyoning bir qismi sifatida qadrlanadi."

Bu so'zlar Yevropali olimlarning O'zbeklar va ularning tarixiy-madaniy merosiga bo'lgan hurmatini aks ettiradi. O'zbek xalqining ilmi, san'ati va madaniyati Yevropa olimlari tomonidan ham yuqori baholanadi.

Manba :Chatgpt

Biz qanday millatmiz
Dostlarga ham ulashinglar ♻️♻️♻️

Telegram | YOUTUBE