Va endi, bu haqda nima deb o'ylaysiz? … Bu blog qisman muhokama uchun forumdir. Sizning savollaringiz, fikrlaringiz, hikoyalaringiz va fikr-mulohazalaringiz men va kanaldagi kuzatuvchilar uchun qiziq, va bu fikrlarga qöshilish-qöshilmasligingizdan qat'iy nazar barcha fikr- mulohazalarga hurmat bilan qarayman. Qani ketdik💥💥🌟🌟izohlaringizni fikrlaringizni, maqolaning Sizga bergan tuyğu-tushunchalarini bölishing , marhamat!

ASLIDA-CHI? TA'LIM BU- KASHF QILISH, IDROK ETISH, ZAVQ OLISH XATO QILISH, TUZATISH - BU YASHAM BICHIMIDIR. AYNAN YOSHLIGIDA O'YNAGAN O'YINNING BIR VERSIYASIDIR. Hozirgi zamonning zukko o‘qituvchilari bolalarni ba’zi darslarni o'rgatishda “o‘yin”dan vosita sifatida foydalanishlari va tanaffus vaqtida bolalarga erkin o‘ynashlariga ruxsat berishni anglayaptilar. (garchi bu so‘nggi paytlarda kamayib borayotgan bo‘lsa ham),va shuni ham albatta ta'kidlash lozimki, bolalarning o'yin istaklari ta'lim uchun asos sifatida yetarli emas. Shunga qaramay biz bolalarni tushunishimiz anglashimiz uchun öyin- eng yaxshi va tabiiy yöl.Diqqat bilan razm solsak, bolalarda o'yinga bo'lgan motivatsiyasi shunchalik kuchliki, o'yin desa sinfda o'tira olmaydigan bolalar aksariyatni tashkil qiladi ;Bu biz -öqituvchilar uchun katta kuch, aslida , albatta ishlata olsak. Ba'zi ota-onalar bolalardagi bu o'yinqaroqlikni dori-darmonlar bilan davolashga harakat qilyaptilarki, bu köp hollarda yanglish oqibatlarga olib kelmoqda..

Ushbu postda insoniyat tarixi bugungi kunda biz bilgan maktablarning rivojlanishiga qanday olib kelganini tushuntirishga harakat qilindi. (Post Piter Grey, Ph.D., Boston kollejining tadqiqotchi professori, “Free to Learn” va “Psixologiya” darsliklari muallifi (hozir 8-nashrida) va “Let Grow” notijorat tashkilotining asoschisi.)ning ''Maktab ta'limi tarixi''ga oid maqolalari asosida tayyorlandi. Bu yerdagi barcha fikrlar prof.Piter Greyga tegishli. Uning fikrlariga nisbatan xayrixoh yoki farqli tushuncha pozitsiyasiga ega bo'lishimiz mumkin, bu tabiiy.
----------

Diqqat bilan nazar tashlasangiz, o'rganish dastlab kashf etish, ishtiyoqni tetik tutish sifatida yuzaga kelgan tabiiy jarayon ekan, asrlar davomida bu majburiy 'vazifa' ga aylanib qoldi va bu tabiiy hodisaning asl mohiyati unutildi.O'yin esa maktab dasturlarida umuman yer olmas edi. XVIII asrga kelib maktab ma'muriyatining o'yinga bo'lgan alohida munosabatini Jon Uesli Uesliyan maktablari uchun ishlab chiqqan qoidalarda uchratamiz: “Bizda o'yin kunlari yo'q, har qanday kunda ham o'yinga vaqt ajratmaymiz; chunki bolaligida oʻynagan ulğayganida ham oʻynaydi”[5]. (Ya'ni behudaga vaqt sarflaydi ma'nosida!)

Bolalarni fermada yoki fabrikada ishda ushlab turish uchun uzoq vaqtdan beri qo'llaniladigan qo'pol kuch usullari bolalarning o'qishini davom ettirish uchun maktablarga ko'chib o'tdi. Maoshi past, bilimi sayoz maktab direktorlarining ba'zilari ochiqdan-ochiq sadist edi. Germaniyalik bir o‘qituvchi o‘zining 51 yillik o‘qituvchilik faoliyati davomida bergan jazolarini qayd etib, ulardan ba’zilarini quyidagicha qayd qilganiga guvoh bölamiz: “911 527 ta tayoq, 124 010 ta qamish, 20 989 ta o‘lchagich, 136 715 ta qo‘l bilan urish, 10 235 ta zarba. og'iz, quloqqa 7,905 va boshga 1,118,800 zarba." [6]

XVIII asrning Massachusets shtatining taniqli vaziri Jon Bernard o'zining tarjimai holida u ham bolaligida maktab o'qituvchisi tomonidan muntazam ravishda kaltaklanganini ma'qullagan holda tasvirlab bergan [7]. Uni o'ynashga bo'lganishtiyoqi tufayli kaltaklashgan; O‘rganolmay qolganda, kaltaklangan; Sinfdoshlari o‘rgana olmay qolganda ham kaltaklangan.
Xullas, aytmoqchimizki, ta'lim berishda kuch ishlatish ham vositaga aylangan.

So'nggi paytlarda maktablarda kuch ishlatish ancha kamaydi, ammo ruhiy zöravonliklar hali hanuz davom etmoqda. O'rganish bolalarning ishi /vazifasi sifatida belgilanishi davom etmoqda va bolalar buni qilishga majburlash uchun kuchli psixologik vositalar qo'llanilmoqda.

19-20-asrlarda davlat maktablari asta-sekin an'anaviy maktablar sifatida bugungi kunda hammamiz biladigan maktablarga aylandi. Intizomiy usullar biroz bo'lsa -da insonparvarlashdi; sinflar dunyoviy bo'lib qoldi; Bilimlar ortishi bilan o'quv rejasi kengayib bordi va doimiy ravishda o'sib borayotgan fanlar ro'yxati paydo bo'ldi; Majburiy ta'lim soatlari, kunlari va yillari yuklamalar doimiy ravishda oshib bordi. Asta-sekin maktabda o'qish bolaning asosiy mashg'uloti sifatida dala, fabrika va uy ishlari bilan örin almashtirdi. Kattalar kuniga sakkiz soat ish joyida bo'lgani kabi, bolalar kuniga olti soatni maktabda o'tkazadilar, bir soat yoki undan ko'proq uy vazifasi va ko'pincha maktabdan tashqarida ko'proq repetitorlik kurslariga qatnaydigan bölib qoldilar. Vaqt o'tishi bilan bolalarning hayoti maktab o'quv dasturiga ko'ra tobora moslashib bordi. Bolalarning barcha muvaffaqiyati maktabdagi baholari bilan belgilanadigan bo'ldi, xuddi kattalarning biror ishga yarab -yaramasligi ish yoki martaba bilan baholangani kabi .

Bugungi kunda maktablar avvalgidan ko'ra biroz demokratik havoga ega, ammo o'rganishning tabiati haqidagi ba'zi takliflar o'zgarishsiz qolmoqda: O'rganish - mashaqqatli mehnat; Bu bolalarning o'zlari tanlagan faoliyati orqali tabiiy ravishda sodir bo'ladigan narsa emas, balki bolalar majburlashlari kerak bo'lgan narsadir degan tafakkur maktablarni boshqarmoqda. Natijada bolalar o'rganishi kerak bo'lgan o'ziga xos saboqlarni bolalar emas, balki professional o'qituvchilar belgilaydi, shuning uchun bugungi kundaTA'LIM har doimgidek, TA'LIM BERISH MASALASIDIR.

Kirolmaganlar eshitib olishingiz uchun?
1,5-2 ga qöyib vaqtingizni save qiling:)