Еуропада жүргеніме бес айдай болды. Мұнда Қазақстан көбіне ✨екзотишній✨ ел болып көрінеді. Маған жиі қоятын сұрақтары:

• "Шыңғысханнан тарадық" деп айтасыңдар ма?
• Әлі күнге дейін киіз үйде тұратындар бар ма?
• Сізге рахат шығар, тауға күн сайын шығасыз ба?
• Барлық ұлт өкілдері қазақша біле ме?
• Жылқы сүті тәтті ме?
• Орыс мектептері әлі бар ма?
• Еркектер төрт әйел ала ма?
• Әйелдер хиджаб кие ме?
• Астананы "Нұр-сұлтан" деп атайтындар бар ма?
• Неге кейбір жастар қазақша білмейді?

Осылайша еуропалықтардың қазақтар туралы білімі таяз екені білініп қалады. "Олардың пікіріне қам жеп неғыламыз?" деуге болады. Бірақ сонда да іштей әрбір қазақ шетелде жүргенде ерсі сұрақтарға сауатты жауап берсе екен деп тілеймін.

Тілге келсек, шетелде "БІЗ ОРЫСША КҮШТІ БІЛЕМІЗ" деп мақтанып айтқан талай қазақты көргенмін. Маған бұл "Бізді адам санашы, біз орысша сөйлейміз!" дегендей естіледі. Біресе ашуланамын, біресе қайғырамын.

Қазақ өзінің құндылығын тек орыс/ағылшын/француз, т.б тілдер арқылы ғана сезе ме? Өзінің тілі, болмысы, өзі-ақ жеткілікті екенін, ӨЗІ - тұнып тұрған қазына екенін түсіне ала ма екен?...

@qazaqlab

Modern qazaq identity дегенді қалай түсінесіз? 🤔

В соцсетях нередко можно увидеть иностранцев, говорящих на казахском. Кто-то учит язык после песен Димаша Құдайбергена или NinetyOne, кто-то приехал по работе и решил выучить язык страны, в которой находится, а кто-то понял, что это заряженный на успех контент. Причины разные, но одно можно заметить точно: иногда кажется, что у них побольше уважения и любви к языку, чем у самих казахов.

Когда американец начинает учить казахский, он вступает в отношения с языком с чистого листа. Он приходит со своим американским бэкграундом, и всё ему в диковинку. Казахский для него - необычный иностранный язык. Он учит его, потому что просто захотел.

Русскоязычный казах вступает в отношения с казахским не с чистого листа. На этом листе уже есть войны, советский союз, русифицированные родители, русская школа, кризис идентичности, отрицание. Мы можем его бесконечно пристыжать или мотивировать, но от этого его лист чище не станет. История его не оправдывает, но даёт понять, что для многих русскоязычных казахов казахский язык - ни родной, ни иностранный.

Так бывает, когда к языку нет отношения – ни эмоциональной привязанности, ни осознанного интереса. Такой язык становится чем-то нейтральным, пустым: вроде он всегда рядом, но как будто и не "свой".

Может быть, чтобы приблизиться к языку, нужно сначала определить для себя, что он значит. Если признать, что казахский – это все-таки родной язык, можно его учить из интереса к тому, что давно своё, но забытое.

А если признать, что он никогда не будет родным? Будет легче? Можно ли изучать казахский как любой другой иностранный язык – спокойно, без тяжелого груза? Учить его не ради принадлежности и долга, а из свободы.

Нельзя восстановить в полной мере то, что было потеряно. Но можно начать строить отношения с языком по-разному. Несмотря на прошлое, у нашего языка всегда будет достаточно объятности и глубины, чтобы его мог себе присвоить или позволить ещё один человек. Хочется, чтобы и человек, несмотря на прошлое, нашел в себе смыслы пойти к языку навстречу.

@qazaqlab

Secret Santa ойнап жатқандар бар ма? Заберите к себе в уишлист или подарите друзьям:

?Билет в театр на казахский спектакль

?️Билет в кино. Сейчас идут фильмы в казахском дубляже (Моана 2, Муфаса)

?Книга на казахском языке. Помимо классической и современной казахской литературы, есть переводы зарубежных произведений

?‍?Абонемент/ подписка на курсы по казахскому

?Настольная игра на казахском (Рекомендуем TezTap)

?**Абонемент в казахский спикинг клаб

?Словарь/разговорник** казахского языка@qazaqlab

"Над моим казахским посмеялись, сразу расхотелось на нём говорить!"

"Да, люди злые. Бросай всё это. Освобождаю тебя от этого бремени!". Если в глубине души вы хотите услышать это и казахский для вас - бремя, вы всегда будете находить причины его не учить.

Люди и вправду могут быть жестокими. Даже если поддерживающих большинство, вы всё равно заденетесь именно тем, кто сделает замечание или осмеет вас. Удивительно, что в этом мире происходит столько всего ужасного, но мы с вами продолжаем жить вопреки. Вопреки смерти, войнам и потерям. Потому что в каждом заложено желание жить несмотря ни на что. Желание говорить на своём языке тоже может быть таким же сильным и естественным - вопреки чьей-то негативной оценке.

Возможно, в вас ещё не проснулось естественное желание учить свой язык и говорить на нём. Возможно, вами движет только чувство стыда или долга. В таком случае, может вместо оправданий и обвинений, попробовать честность? Ведь только в честности с самим собой, вы, возможно, зададитесь вопросами "А почему во мне ничего не просыпается?", "Почему во мне столько нелюбви к своему языку?", "Что я могу сделать в данный момент?".

И тогда, после искусственного "Я обязан_а выучить казахский" и отчаянного "Вы смеялись и отбили у меня желание!" наступит настоящее и искреннее - "Өзім үшін қазақша сөйлеймін".

@qazaqlab

Біздің елде жүріп, тілімізді құрметтемей, "Мой персонал не обязан знать казахский" дейтін адамдар бар. Елде қатыгез, қорқынышты нәрсе болып жатқанда үндемей, күліп-ойнап жүретін блогерлер бар. Олардың неге өйтетіні көп сұрақ туғызуы мүмкін. Кәдімгідей жынға да, жүрекке де тиеді. Оларды біз түсінбейміз, жақтырмаймыз, тіпті жек көреміз. Сондықтан аузын жабамыз, жазалаймыз, кәнсілдейміз. Сөйтіп жатқан сәтте кімге айналып бара жатқанымызды білмейміз.

Ауыз жабу, жазалау, жоқ қылу - бізге өте таныс нәрселер. “Бізге қарсы бірдеңе айтсаң, саған күн бермейміз” деген ұстаным болған кеңес дәуірінде. Соның құрбаны болған қазақ енді өзі басқаларды талап жүр. “Насилие порождает насилие” деген осы. Жылдар бойы қиналған халық енді біреу тілге қарсы бірдеңе десе, жабылып, оны жоқ қылып жібермек. Блогерлер үндемесе, оларды да талап тастамақ. "Міндеттісің, сөйле". Әйтеуір шексіз бір-бірін қинау, жоқ ету. Шексіз зорлық.

Тілді айтатын болсақ, әзірше орысқұлдарды қазақша сөйлетудің, оларға қазақ тілін сыйлатудың басты амалдарының бірі қорқыту, күш көрсету, заңды бетке басу, намысына тию болып жатыр. Нәтижелі, “рабочий” әдіс. Бұл әдістің нәтижелі екенін біз жақсы білеміз, себебі орыс тілін кезінде бізге солай “үйреткен”.

У-шу, кәнсіл мәдениетінің арқасында біраз нәтижеге жетіп жатырмыз. Бірақ сол ма бізге керегі? Әлде басқа амалы бар ма?

“Не істесек болады?” делік. Жауабын бірге іздеуіміз керек. Зерттеу, талқы керек. Себебі бойдағы ашып, сыздап тұрған реніш пен қайғыны басу үшін біреуді зорласақ, зорлық жалғаса береді. Біреуді қорқытып, қинап, жоқ ету - өзімізге деген қастандық.

Адамдар қазақ тілін амал жоқтан, ұялғаннан, қорыққаннан емес, көзі ашылып, көкірегі оянғандықтан үйренсе екен дейміз. Себебі тілді жақсы көру мен тілден қорқу - екі түрлі нәрсе. Елдегі қайғыға ортақ болып, пікір білдіру мен халық алдында "міндетті" блогер болғандықтан амал жоқтан пост шығару - екі түрлі нәрсе.

@qazaqlab

Что такое қанағаттандырылмағандықтарыңыздан?

Это слово почти никогда не используется в повседневной жизни, потому что самые длинные слова образуются не чтобы их использовать, а чтобы быть "самыми длинными". Разбираем:

қанағат - удовлетворение (барға қанағат - довольствоваться малым)

қанағаттан - удовлетворись (шабыттан - вдохновись)

қанағаттандыр - удовлетвори

До этого момента всё звучит довольно-таки прилично, дальше уже происходит читерство:

қанағаттандырылмаған - неудовлетворённый (хотя естественнее сказать "көңілі толмаған" или хотя бы "қанағаттанбаған")қанағаттандырылмағандық - неудовлетворённость

қанағаттандырылмағандықтарыңыз - вашанеудовлетворённость
қанағаттандырылмағандықтарыңыздан - из-за вашей неудовлетворённости

Суффиксы и окончания казахские, и вроде бы у слова есть смысл, но звучит оно искусственно. Функция у этого слова лишь одна: зваться самым длинным словом. Ну или можно забрать его для ещё одной песни и сэкономить на словах?

@qazaqlab

p.s. вот ещё примеры длинных слов

Арна авторы - әйел. Арнаға анда-санда комикс салатын иллюстратор да - әйел. ҚазақЛаб - алдымен адам, кейін әйел туындысы.

Қыздар, ханымдар, мерекені қалай атап өтсеңіздер де, көңілдеріңізден шығып жатыр деп үміттенемін. Адам мен адам, ана мен бала, әйел мен ер сыйласатын орта құрайық. Ол ортада мәнді, әдемі күндер көп болсын?

?,
Хадиша

?Сәлем, әлем! ҚазақЛаб жобасына қолдау/алғыс білдіргіңіз келсе, бізге донат жібере аласыз: 5522043350155089 Halyk 4400430380003100 Kaspi (Хадиша Қ.) Біздің тұрақты демеушілер - Demian T, Дархан К, Алибек А.'ға көп рахмет?