Некалі ў Горадні

23 верасня 1793 года ў Горадні адбыўся сумнавядомы маўклівы сойм. Перад ім, на світанку, расійскія казакі вывезлі з горада чатырох апазіцыянераў: Шыдлоўскага, Скажыньскага, Краснадэмбскага і Мікорскага. Сам палац (сёння Новы замак) зноў быў аточаны войскамі з гарматамі, накіраванымі на палац, каб запалохаць дэпутатаў, які маўчалі, што акупанты палічылі як згоду на іх патрабаванні. Месяц пазней закончыўся апошні сойм Рэчы Паспалітай.

Таксама 23 верасня, але 1904 года, вучні гарадзенскай гімназіі пратэставалі супраць усталяванню ў Вільні помніка Кацярыне II.

Розныя пункты гледжання

Да 17 верасня ўсплывае шмат дыскусіі, часта з тымі самымі аргументамі і тэзісамі. Адна з іх развялася пад запісам Ігара Случака (спасылка). За розныя гады, што таксама бачна пад запісам, склалася ўражанне, што ўсходнікі зусім не разумець пазіцыі заходнікаў. Не раз здаралася і здараецца, што без сораму баранілі свае пазіцыі мацюкамі, знявагамі і хамствам.

Верасень 1939 - гэта не пытанне страты "каўбасы", якая сёння больш вядомая як "чарка і шкварка". Справа перад усім у свабодзе, сваім доме, хаце, маёнтку, полі, сваёй маёмасці ды перад усім ў жыцці, якое шматлікія страцілі пасля "уз'яднання". І што пад шыльдай нават не Беларусь, а Белоруссия, прыйшоў русский мир, чаго вынік выдатна бачна сёння.

Асабліва цікава чытаць пахвалы савецкай "спецыяльнай аперацыі" ад эмігрантаў хвалі пасля ~~1939~~ 2020 года.

Людзі, якія перажылі “першых саветаў”, з жартам кажуць, што яны былі “добрыя”, бо хутка зніклі. Чалавечая памяць захавала вобраз савецкага афіцэра і чыноўніка як прыгнятальніка, як “чужога”, як “ворага”. І гэтую памяць цяжка знішчыць, хоць шмат каму вельмі хочацца. Некаторыя гісторыкі сёння ізноў пішуць пра “вызваленне”, пра вялікія поспехі ў развіцці эканомікі, культуры і г.д. Заходняй Беларусі, а таксама пра “некоторые издержки командно-административной системы”. “Издержками” называюць забойствы соцень тысяч людзей… Пры гэтым прыкрываюцца “нацыянальнымі інтарэсамі”. Упэўнены, што ў верасні 1939 года стала больш Савецкага Саюзу, але не Беларусі.

Аляксандр Мілінкевіч

Некалі ў Горадні

Беларусь магла быць нацыянальная і свабодная, а стала народная.

Волкаў і Быкаў

Старая інфаграфіка, якая на двух прыкладаў паказвае шырэйшую з'яву ўшанавання ў публічнай прасторы савецка-рускіх постацей замест заслужаных мясцовых.