Мәкәрҗә,1902

.....Моннан 20-30 ел элек һәм аннан әүвәл татарларда күркәм холык, бер-беренә ярдәм итү, булышу, җилкә кую, голәмәгә махсус зурлау һәм хөрмәт, олылырны олылау, кечеләрне мәрхәмәт итү, башка һәртөрле яхшы эшләр бик күп иде. Хосусан, хатыннарда гыйффәт, оялчанлык, мөгамәлә әдәбе һәр милләт, һәр кавем көнләшерлек иде. Исерткеч эчү бик аз вә яшерен иде, тәмәке тарту зур гаеп иде. Мәчетләрдә биш вакыт намаз бик күп җәмәгать белән үтәлә иде. Ике кеше арасын төзәтү голәмә вазыйфасы иде. Яхшылыкны боеру, начарлыкны тыю голәмә вазыйфасы иде. Дәгъвалашулар, бәхәсләр голәмә хозурында бетерелеп, тәмам була иде. Мәхәллә халкы имам булган кешедән оялырлар һәм куркырлар иде. Имам булган кешенең сүзенә игътибарлылар иде. Бу хәлләргә караганда ул заманнарда чыннан да голәмә бар икән, сүзләре халык каршында кабул һәм мөгътәбәр икән.
Әгәр хәзерге хәлләребезгә карасак, голәмә бармы, юкмы, белермез. Хәзер халыкка гыйбрәт күзе белән карасак, башта, араларында бик зур дошманлык һәм нәфрәт күрербез. Һәрбер шәһәрдә, авылда, хәтта һәрбер мәхәлләдә ике бай, яки ике аксакал, яки ике мулла, яки бер бай белән бер мулла арасында зур дошманлык булып, һәр ике тараф үз сүзен куәтләргә дус-иш, кода-кодагыйлар табып, үз сүзен дөрес күрсәтеп, бер-беренең гаепләрен эәзләп, бер мәхәллә халкы ике-өчкә бүленеп, кичә-көндез бер-беренә чокыр казырлар. Ничәмә-ничә “адвокатлар”га бетмәс хәзинәләр булырлар, һәр ике тарафка йөреп, сүзләрен дөрес күргән булып, чәй эчүчеләр дә булыныр, бәлки бу хезмәтне хәзрәтләр үзләре кылырлар, башкага бирмәсләр.
Бездә дошманлык мәхәллә халкы арасында гына туктамады, карендәшләр, икедән туган кардәшләр, бер тугмалар арасында, ата белән угыл арасында бик зур бәхәсләшүләр килеп чыкты һәм арта тора.
Бер милләт, бер халыкның һәлак булуы һәм бетүе өчен бер-берсе арасында булган дошманлыктан башка бер сәбәп табылмас. Дошманлдык – ул бөек бер бәла: каннар түгәр, яшьләр түгәр, шәһәр-авылларны җимерер, милләтләрне юк итәр, бөек-бөек дәүләтләрнең бетүенә сәбәп булыр. Шул дошманлыкны китәрү өчен голәмә кирәк, монды хәлләрне төзәтү өчен голәмә кирәк. Гаҗәп, бөтен Россияне актарсак, шундый голәмәдән бер данә булырмы? Вәллаһү әгъләм.....

Габдеррәшид Ибраһим
"Миръат" №3 , 1900 ел

ПӘЙГАМБӘР ТУДЫ

Җир йөзенә ай калыккан, нур чәчелгән көн бүген,
Мәңге бәхет тәхетенә юллар ачылган көн бүген!
Дөньяда вәхшәт һәм золмәтләр бетеп, хаклык килеп,
Барча батыл тетрәгән, потлар егылган көн бүген!

Җирләр, урманнар, болыннар гөр килә шатлык белән,
Сайрый кошлар, сандугачлар яудыра тәсбих бүген!
Якты кояш җир йөзенә сиптереп куйган нурын,
“Тугъды хаклык, килде шатлык”ны сөйли һәркем бүген!

Безгә бәйрәм, безгә шатлык, безгә нур килде бүген!
Безгә гыйлем, безгә хаклык, безгә нам тугъды бүген!
Яшәсен ул гали зат намы тәмам шәүкәт белән,
Яшәсен ислам, мөселманнар тәмам гыйззәт белән!

Зыя Ярмәки шигыре, компьютер җырлый.

1978 нче елда СССРдан Хаҗга 25 кеше барган https://t.me/Kunnash/13955

Telegram

📚 كناشة البيروتي 📚

أعداد الحجاج قبل 46 سنة!

Мастер-класс. Молодые татарские литераторы на встрече с известным писателем изучают тонкости жанра романа-эпопеи.

Җыеннар.

Халыкта эш бетте. Хәзер аның барлык кайгысы җыен өчен җыенуда гына. Башка өязләрдә булган шикелле безнең Минзәлә өязендә дә берникадәр авыл берегеп бер атнада, икенче тарафта тагын берничә авыл икенче атнада җыен ясыйлар. Майның 15 ләрендә башланган җыен атналары июль уннарына кадәр дәвам итә. Шул ике ай мөддәт эчендә һәрбер авыл араларында кызыл тышлы ястыгын кабартып салган, ирле-хатынлы бик эре генә утырып баручы агай-энеләрне бик күп очратырга мөмкин.
Алар ат башларына ап-ак эшләпәле, кызыллар, яшелләр илә чигеп эшләнгән чем ак алъяпкычлы кып-кызып күлмәкле малайларын да утырткан булалар. Бу ап-ак эшләпәләр шул җыен өчен генә эшләнеп, теге кызыл-яшел чигүле алъяпкычлар да билгеле шул җыен өчен тегелгән булалар.
Җыен – мөселман агай-энеләрнең бик яратып каршы алган бәйрәмнәре. Алар аны үләргә җиткән ачлык елларда да калдырмыйлар. Җыеннан бер атна элек кием-салым, йорт-җирләрен бик диккать белән чистарталар. Өй эчләрен кыра-кыра юалар. Хәтта өй эчендә кулланыла торган табак-савыт, кашык, аяк, күәс, чиләк, пумала, табагачларга кадәр су буена алып төшеп кыра-кыра юалар. Морҗаларын сылап агарталар. Морҗасын агартмаганны “кара сана, морҗасын да агартмаган бит” дип гаеплиләр. Кыскасы, җыен хөрмәтенә чисталыкны мөмкин кадәр җиренә җиткерәләр.
Җыен көннәрендә авыл эчендәге манзаралар зур бәйрәм барлыгын аңлаталар. Авыл эченә җыеннан бер дә хәбәре булмаган бер кеше килеп керсә дә, бер зур бәйрәм барлыгын бик тиз сизәрлек була. Урамда бар яхшы киемнәрен кигән балалар һәм зурларның бер эшсез әрле-бирле чуалулары, хәзрәтләрнең бер өйдән аштан чыгып, өелеп икенче өйгә кереп барулары, әллә кай төшләрдә бәйрәмчә көлүләр, бәйрәмчә сөйләшүләр ихтиярсыз күзгә чалыналар, колакка керәләр. Бу көндә ярлысы, бае – барсы шат, барсы да кәефле, барсы да бәйрәм итә, якын кардәш-ырулары илә күрешә, аларны кунак итә.
Бу кадәресендә гаепләрлек урын юк. Бу гадәт миллине дәвам иттерергә, әлбәттә, тиеш. Моны бетерү мөнәсип түгел һәм бетәчәк тә түгел. Ләкин шушындый милли булган бәйрәмебезнең ямен җибәрә торган исерткеч куллануы әлбәттә үкенерлек. Шул исерткеч аркасында күп җирләрдә фаҗигалы вакыйгаларның булуы үкенечне бигрәк тә арттыра.

Чалмалы, 27 май.

"Кояш газеты", 3 июнь, 1913 ел. №137

Петербург мулласы Мөхәммәтзариф Юнысов никахы 1884 елда. Симбирск.

Җир астындагы юллар. Татар ханнары вакытында Казан шәһәре астында берничә яшерен юллар булган. Шулардан хәзергә кадәр өчесе сакланган...

Йолдыз 1909 №420

"Мәгълүмат" журналы Россия мөселманнары яшәешен яктырткан, имамнар мәкаләләрен бастырган. Рәсми бүлектән исә, билгеләнгән, вафат булган, эшеннән киткән руханилар, ачылган мәхәлләләр, төзелгән мәчетләр турында белеп була.

Кардәшебез Искәндәр вафат булган икән. Иннә лилләһи вә иннә иләйһи раҗигун! "У брата Искандера остались жена и трое детей. Желающие могут помочь им. Открыт сбор средств на помощь для них. Сбор осуществляется на карту сестры жены Искандера.

4276 6200 4644 9736
Шакирова Регина Рафаилевна" https://t.me/tatardnaproject/464

Telegram

Tatar DNA

Всем ас саламу алейкум. Должен сообщить вам печальную новость, что вчера, 9 апреля, умер от болезни наш дорогой брат, админ этого канала Искандер Насыров. Он был очень хорошим, добрым, умным, воспитанным мусульманином. Наш брат очень любил свою семью и друзей…