Tərcümə OXUYARKEN DIQQET EDIN ÇALŞIN Ərəbcəsinə və Təfsirə BAXIN OZUNUZ DE BILMEDEN KUFRE GIRERSIZ !

وَذَا النُّونِ إِذ ذَّهَبَ مُغَاضِبًا فَظَنَّ أَن لَّن نَّقْدِرَ عَلَيْهِ فَنَادَىٰ فِي الظُّلُمَاتِ أَن لَّا إِلَـٰهَ
إِلَّا أَنتَ سُبْحَانَكَ إِنِّي كُنتُ مِنَ الظَّالِمِينَ
Al-Anbiyaa: 87

Zün-Nunu da yada sal! Bir zaman o qəzəbli qövmündən ayrılıb getmiş və ona gücümüz çatmayacağını güman etmişdi. Sonra da zülmətlər içində yalvarıb demişdi: “Səndən başqa ibadətə layiq olan heç bir məbud yoxdur! Sən paksan, müqəddəssən! Mən isə, həqiqətən, zalımlardan olmuşam!”

Bir Peygember ALLAH'A şirk qoşarmi?ONUN GUC ve QÜDRET SAHÍBÍ olduguna şubhe edermi?

87

Ve balık sahibini de (an). Hani gazaplanarak gitmiş ve Bizim kendisini asla sıkıştırmayacağımızı sanmıştı. O bakımdan karanlıklar içinde: "Senden başka ilâh yoktur. Seni tenzih ederim. Gerçekten ben zulmedenlerden oldum" diye seslenmişti.

es-Sa'lebî'nin zikrettiğine göre: Atâ, Saîd b. Cübeyr ve pek çok İlim adamının dediklerine göre anlamı şudur: O bizim kendisini sıkıştırmayacağımızı zannetmişti. 

el-Hasen dedi ki:

Bu da yüce Allah'ın:

"Allah rızkı dilediğine genişletir ve kısar" (er-Ra'd, 13/26) yani daraltır, âyeti ile;

"Rızkı kendisine daraltılan kimse de" (et Talâk, 65/7) buyrukları kabilindendir. Bununla işaret edilen âyetlerdeki fiilin aynı kökten olup, "sıkıştırmak, daraltmak, kısmak" anlamlarında da kullanıldığına ibaret edilmektedir.

Derim ki: Said ve el-Hasen'in görüşünün bu olma ihtimali daha yüksektir.

(.......) hep aynı manada olup daraltılmak, sıkıştırılmak demek olur, el-Maverdî ve el-Mehdevî'nin naklettiklerine göre İbn Abbâsın görüşü de budur.

Bir diğer açıklamaya göre; bu kaza ve hüküm anlamındaki "kader"den gelmektedir, Yani, onun hakkında kendisini cezalandırmayı takdir etmeyeceğimizi, hükme bağlamayacağımızı zannetti. Bu açıklamayı da Katade, Mücahid ve el-Ferrâ' yapmıştır. Bu ise kudret ve istitâat(güç yetirebilmek)'in dışındakİ hüküm demek olan "kader"den alınmıştır.

Ebû'l-Abbas Ahmed b. Yahya Sa'leb'den rivâyet edildiğine göre yüce Allah'ın:

"Bizim kendisini asla sıkıştırmayacağımızı sanmıştı" âyeti hakkında şöyle demiştir: Bu âyetteki muktedirlik, "takdir"den gelmektedir, "kudret'ten değil. O bakımdan; ifadesi, Allah senin için hayır takdir etsin, anlamındadır.

İlim adamları bu iki açıklamayı kabul etmişlerdir.

Ömer b. Abdu’l-Aziz ve ez-Zührî:

"Bizim kendisini asla sıkıştırmayacağımızı sanmıştı" âyetindeki; ifadesini "nûn" harfini ötreli, "dal" harfini şeddeli olarak; "takdir"den gelen bir fiil şeklinde "hakkında takdir etmeyeceğimizi..." anlamında okumuşlardır.

Bu kıraati el-Maverdî, İbn Abbâs'tan da nakletmektedir.

Ubeyd b. Umeyr, Katade ve el-A'rec ise; şeklinde "ya" harfi ötreli ve şeddeli olarak, meçhul bir fiil şeklinde okumuşlardır. ("Hakkında asla tadir edilmeyeceğini sanmıştı, demek olur).

Derim ki: İlim adamları hiçbir hayır İşlememiş adamın ölmesi halinde kendisini yakmalarını emretmiş olduğu akrabalarına söylediği; "Allah'a yemin ederim ki eğer Allah beni sıkıştıracak olursa..." hadisini yorumlarken de bu iki şekilde açıklamışlardır. 

Buhârî, Enbiyâ 54, Rikaak 25, Tevhîd 35; Müslim, Tevhe 25, 27; Nesâî, Cenâîz 117; İbn Mâce, Zühd 30; Muvatta’, Cenâiz 51; Müsned, II, 269, III, 13, 17, 77.

Birinci açıklama şekline göre bu hadis: Allah'a yemin ederim şayet Allah beni sıkıştıracak, beni hesaba çekmekte, günahlarımdan dolayı beni cezalandırmakta işi sıkı tutacak otursa elbette böyle olur (yani beni hiç kimseye etmediği şekilde azaplandırır) demek olur.

İkinci açıklama şekline göre şu demek olur: Eğer yüce Allah'ın kader ve kazası gereği her günah işleyenin günahı dolayısıyla azaplandırılması hükme bağlanmış ise; hiç şüphesiz yüce Allah suçlarım ve günahlarım sebebiyle beni âlemlerden başka hiçbir kimseyi azaplandırmayacağı bir şekilde azaplandıracaktır.

Tevhid İnancının Yumuşatılmasına Dair Talepler

“Neredeyse sana vahyettiğimizden başkasını, bize karşı uydurasın diye seni fitneye düşüreceklerdi. (İstediklerini verdiğin takdirde) o zaman seni dost edinirlerdi. Şayet (ayağını) sabit kılmasaydık, neredeyse onlara az bir şey meyledecektin. O zaman biz sana, hayatın da ölümün de katmerli azabını tattırırdık. Sonra bize karşı kendine bir yardımcı da bulamazdın.

17/İsrâ, 73-75.

Abdullah ibni Abbâs’tan (ra) şöyle rivayet edilmiştir:

“Sakîf heyeti Nebi’ye (sallallahu aleyhi ve sellem) geldi ve ‘Üç hususta bize itaat etmen karşılığında sana itaat ederiz.’ dediler.

Nebi (sav), ‘Nedir onlar?’ diye sorunca, ‘(Namazda) eğilmememiz, putlarımızı kendi ellerimizle kırmamamız ve ibadet etmeksizin Lât hakkında bize bir sene mühlet tanıman.’ şeklinde cevap verdiler.

Bunun üzerine Nebi (sav) şöyle buyurdu: ‘İçinde rükû ve secde olmayan bir dinde hayır yoktur.

Putlarınızı kendi ellerinizle kırmanıza gelince bu sizin işinizdir. Lât ve Uzzâ tağutlarına gelince ben onlar için size mühlet verecek değilim.’

Bunun üzerine dediler ki:

‘Ey Allahın Resûlü! Arapların ‘başkasına vermediğin bir şeyi bize verdiğini’ duymaları hoşumuza gider. Eğer Arapların, ‘Bize vermediğini onlara verdin!’ demesinden korktuysan da dersin ki: ‘Bunu bana Allah emretti.’

Allah Resûlü (sav) bir müddet sustu. Gelen kavim de onun susmasından dolayı istediklerini onlara vereceğini ümit ettiler.
Allah (cc) bu ayeti indirdi.”

Mevsûatu’t Tefsîri’l Me’sûr, 13/269-270, 43639 no.lu rivayet

Abdullah ibni Abbâs’tan (ra) -İkrime yoluyla- şöyle rivayet edilmiştir:

“Kureyş Kabilesi Allah Resûlü’nü (sallallau aleyhi ve sellem) şunlara davet etti:

‘Ona mal verip Mekke’nin en zengin kişisi yapmak ve kadınlardan istediğiyle evlendirmek.

Akabinde, ‘Bunlar senin için, ey Muhammed! Sen de ilahlarımıza sövmeyi bırak, onlara kötü sözler söyleme. Yok eğer bunları yapmayacaksan sana tek bir seçenek sunacağız.’ dediler.

Nebi (sav), ‘Nedir o?’ diye sorunca şöyle cevap verdiler: ‘Bir yıl sen bizim ilahlarımıza ibadet edersin, bir yıl da biz senin ilahına ibadet ederiz.’

Bunun üzerine Nebi (sav), ‘Rabbimden ne geleceğini bekleyeceğim.’ dedi.

Sonra Allah (cc) Kâfirûn Suresi’ni ve Zumer Suresi’nden şu ayetleri indirdi:

De ki: ‘Ey cahiller! Bana, Allah’tan başkasına ibadet etmemi mi emrediyorsunuz?’

Andolsun ki sana ve senden önceki (resûllere):

‘Şayet şirk koşarsan bütün amellerin boşa gider ve mutlaka hüsrana uğrayanlardan olursun.’ diye vahyedildi.

Bilakis, yalnızca Allah’a ibadet et ve şükredenlerden ol.

39/Zumer, 64-66

Mevsûatu’t Tefsîri’l Me’sûr, 23/640, 85343, no.lu rivayet.

Saîd ibni Mînâ’dan (rh) şöyle rivayet edilmiştir:

“Velîd ibni Muğîre, Âs ibni Vâil, Esved ibni Abdulmuttalib ve Umeyye ibni Halef Allah Resûlü (sav) ile karşılaştılar ve şöyle dediler:

‘Ey Muhammed! Haydi gel sen bizim ibadet ettiklerimize ibadet et, biz de senin ibadet ettiğine ibadet edelim. Sen ve biz tüm bu işlerimizde ortaklaşalım. Bizim üzerinde olduğumuz şey senin üzerinde olduğundan daha hayırlıysa sen ondan fayda elde etmiş olursun, senin üzerinde bulunduğun şey bizim üzerimizde bulunduğumuz şeyden daha hayırlıysa biz de ondan fayda elde etmiş oluruz.’

Bunun üzerine Allah (cc) Kâfirûn Suresi’ni başından sonuna kadar indirdi.”

age. 23/641, 85346 no.lu rivayet

“De ki: ‘Ey Kâfirler! Ben, sizin ibadet ettiklerinize ibadet etmem. Siz de benim ibadet ettiğime ibadet edecek değilsiniz. Ben de sizin ibadet ettiklerinize ibadet edecek değilim. Siz de benim ibadet ettiğime ibadet edecek değilsiniz. Sizin dininiz size, benim dinim bana.’ ”

109/Kâfirûn, 1-6.

“Gerçek şu ki; onlar babalarını sapıklar olarak buldular. Kendileri de, onların izleri peşinde koşuşturmaktalardır. Andolsun ki onlardan önce, evvelkilerin çoğu da sapmıştı.”

(37/Saffât, 69-71)

Allah Resûlü atalarının sapkın olduğuna hükmetmiştir. Allah (cc) Müslim ile kâfiri ayırdığı için

“İman edip salih amel işleyenleri, yeryüzünde bozgunculuk yapanlarla bir tutar mıyız hiç? Ya da muttakileri facirlerle bir tutar mıyız?”

(38/Sâd, 28)

ve hak ile batılın düşmanlığını ilan ettiği için

“Andolsun ki biz: ‘Allah’a ibadet edin.’ diye (davet etmesi için) Semud’a kardeşleri Salih’i yolladık. (Davet başladığı anda) birbirlerine hasım olan iki grup oluverdiler.”

(27/Neml, 45)

Allah Resûlü (sav) batıla karşı eleştirel bir dil kullanmış, hak ile batılın arasını ayırmıştır. Özetle davetin dilini belirleyen davetin içeriği, yani vahiydir.