Больш чым словы пра Ісаакаўскі сабор кажуць фота. Настолькі пампезны сабор, што ўжо як 100 гадоў ён з'яўляецца музеем

Прымхі?

Нам уласцівы спробы даведвацца больш. Але, вядома, не пра ўсё мы даведваемся эмпірычна, а давяраемся людзям, якія нас вучаць, то-бок маюць больш ведаў. І ў гэты момант выходзяць на сцэну прымхі, цудоўныя дапаможнікі, якія разам з спрашчэннем сацыяльна цяжкіх канстытуцый блытаюць людзей у іх поглядах. Дык што гэта такое?

Прымхі — ўстойлівае меркаванне наконт кагосьці або чагосьці без дастатковых ведаў. Часта гэтыя меркаванні з'яўляецца негатыўнымі.

Як кажуць псіхолагі, яны з'яўляюцца вынікам катэгорызацыі — працэса, пры якім мы спрашчаем цяжкія спецыяльныя канструкцыі. Так мы больш гатовыя да ўсякага пры недастатковасці інфармацыі, што, вядома, чалавеку неабходна.

Вельмі цікава пра прымхі калісьці распісаў Фрэнсіс Бэкан, падзяліўшы іх на 4 ідалы: роду, пячоры, рынка і тэатра. Прымхі, трэба падкрэсліць, ён лічыў у большасці, менавіта памылкамі.

Ідал роду адказвае за прымхі якія тычацца ўсяго чалавецтва.
Ідал пячоры адказваў за памылкі асабістага мыслення.
Ідал рынка звязаны з мовай і зносінамі. Сюды ўключаюцца памылкі, якія тычацца няправільнага ужывання слоў і тэрмінаў, што вядзе да непраўдзівых вынікаў.
Ідал тэатра адказвае за філасофскія сістэмы, якія Бэкан лічыў занадта дагматычнымі.

Звернемся да класіка нямецкай філасофіі. Імануіл Кант таксама разважаў на гэтую тэму. Ён вызначаў, што прымхі перашкаджаюць чалавеку карыстацца сваім розумам, а таксама не адпавядалі яго катэгарыяльнаму імператаву (паступай толькі згодна з той максімай, якую ты можаш параіць як закон для ўсіх людзей). Бо проста мы не можам адносіцца, напрыклад, да іншых культур як да ніжэйшых, лічыць гэта нашай максімай і раіць, як закон такі быў для ўсіх людзей. Для яго прымхі былі таксама перашкодай у пазнанні свету. Таму і зараз усё ідуць спрэчкі наконт іх месца ў нашым жыцці.

На маю думку прымхі — неад'емная частка нашага жыцця, якая, вядома, мае як плюсы, так і мінусы. Але ў асноўным пра яе кажуць у негатыўнай форме, што відавочна. І ці павінен чалавек імкнуцца пазбавіцца ад іх? Вядома. Хаця яшчэ з дзяцінства яны з'яўляюцца дапаможнікамі ў пазнанні свету, аднак потым мы ўсё ж такі павінны пераадольваць іх, каб атрымліваць поўныя і больш аб'ектыўныя веды.

Плот ?

Плот мае клопат: пільнаваць забароненыя плады каб іх не ўгледзелі не тыя вочы і не аблатошылі не тыя рукі.

Плот дзеліць пляц, плато ці плантацыю на часткі: знадворную і ўнутраную, на сваю і чужую, — і з'яўляецца плоццю падзелу.

Калі плот цэлы ён аплот, калі ён дзіравіцца, яго латаюць, як палатно.

Плот складаецца з клічнікаў, але на плоце вісяць заўсёдныя «пытальнікі» гаршкі, гладышы, глякі, латушкі, а то і патэльні.

На плот, каб праспяваць сваё «кукарэку», лапочучы крыллем, узлётвае певень.

Пад плотам буяюць лопух, палын і трыпутнік.

Да плота прытульваецца лапата.

Ля плота блукаюць усялякія чуткі, у плот ублытваюцца ўсялякія плёткі накшталт гэтай, што Лот вунь уцёк, а Лотава жонка вунь сталася слупам, нібыта плот мае нейкае дачыненне да Лотавай жонкі і да яго самога.

Плот платанічны: да ўсіх ён ставіцца роўна, да ўсіх аднолькава, але ўспрымаецца ён палітычна: аднымі з патыліцы, другімі — з твару.

Плот тут, але і там, цяпер, але і потым, ён лётае, але не скранаецца з месца, ён уцякае дае лататы — і даганяе сябе самога дае пытлю, ён натоўп, але ў гэтым натоўпе няма больш нікога, апроч яго аднаго.

Алесь Разанаў. Малака жне гром малоціць.

Як ад цялеснага пакарання мы перайшлі да душэўнага?****
Стагоддзямі галоўным пакараннем людзей мінулага была цялесная кара. Аднак пазней, у ХІІІ-ХІХ ст. Пакаранні такога роду пачалі ісці на спад. Паўплываў ці на гэта гуманізм? З гэтай прычыны людзі сядзяць у турмах, бо ўлада стала больш "чалавечая"?
Як я ўжо казаў, цялесныя пакаранні былі вельмі папулярныя. Гаспадары стагоддзя так XVI любілі не толькі жорстка караць, але ж і паказваць гэта публіцы. Толькі ў канцы ХІІІ стагоддзя дзяржавы пачалі адмаўляцца ад пакаранняў такога роду.
Першай стала Францыя (1791 год), але ж варта падкрэсліць, што яшчэ на працягу стагоддзя кропкава дзейнічалі цялесныя пакаранні.

Вядома, у гэтым былі практычныя метады. Звычайным людзям трэба было паказваць: ад правасуддзя ніхто не пазбегне, і гэтае правасуддзе ёсць улада. Напрыклад, жорсткасць смяротнай кары апраўдвалася відовішчнасцю і тым, што гледачам яна запомніцца надоўга. "Правасуддзе праследуе цела за мяжой усякай магчымай пакуты". Так піша пра гэта Мішэль Фуко. Сэнс такіх жорсткіх пакаранняў былі ў першую чаргу ў сувязі злачынства з пакараннем. З прычыны жорсткасці ў людзей павінна стварацца асацыяцыя з пакараннем. Павінна стварацца думка пра асіметрыю гаспадара і падданых. Разуменне магутнасці правасуддзя ў ліку ўлады.
Але ж людзі перайшлі на іншы ўзровень пакарання. З прычыны гуманізма? Наўрад ці. Мэтай стала душа. Захоп не цялеснага, а душэўнага цікавіць уладу. Пакаранне сёння не хоча паказаць кроў на сцэне. Пакаранне сёння спрабуе зламаць цябе знутры. Яна хоча пранікнуць унутр чалавека і стварае для гэтага цэлы механізм — турму. Аднак варта падкрэсліць, што мяса, якое кідаюць людзям для прагляду "пакарання" нікуды не сышло. Народ стаў глядзець на гэта "больш гуманістычна", глядзіць на кару душэўную ўсё так жа з успамінам, што ад правасуддзя не збегчы.

Варта сказаць і пра фіктыўнасць гуманнасці. Сучасныя метады пакарання не сталі больш чалавечымі, толькі больш уладарнымі. Зараз злачынец тэарэтычна можа змяніцца і стаць на "шлях ісціны". Аднак зменіцца ён толькі ў той бок, у які яго запраграміруе ўлада. На злачынца ўплываюць псіхічна, жадаючы завалодаць не толькі яго целам (з дапамогі кратаў), але ж і душой. Падпарадкаванне злачынцаў — вось якую опцыю адкрывае новы метад пакарання.
Таксама варта падкрэсліць, што гуманізм толькі адзначыў пашырэнне ўлады над чалавекам. Раней смяротная кара была для народа, каб паказаць магчымасць закону манарха, але ж як толькі паказ скончваўся, людзі прыходзілі да хаты, дзе цар не меў аніякага кантролю. Аднак менавіта ў час гуманізму з'явіліся паліцыя, развіццё турм і ворганаў пакарання, якія дазваляюць сачыць за чалавекам па-за плошчай. Паказальная кара ўжо проста непатрэбна.

Той ланцуг, які кідае дзяржава на шыю душы, дае магчымасць перайсці на татальную ўладу над асобай. Гэтая новая стадыя эвалюцыі вялікага брата. Магчымасць канструяваць асобу ў тым накіраванні, які патрэбны уладзе. Дазваляе зрабіць грамадзянаў больш падатлівымі, а таксама захапіць свабоду таго, хто з шчаслівай усмешкай ідзе па горадзе з летуценнямі пра свабоду.

*Пост створаны на аснове думак з кнігі Фуко "Наглядаць і караць".

Таксама ён з'яўляецца перакладам майго паста з ранніх часоў гэтага канала.*

Касцёл зараз, як можна ўбачыць, знаходзіцца "у рэстаўрацыі". Але зразумела, што ён так і разваліцца, не дачакаўшыся сваёй рэканструкцыі. Спачатку гэты храм быў пабудаваны бернардынцамі як манастыр.
Да канца 18 стагоддзя ён такім і заставаўся да сярэдзіны 19 стагоддзя, пакуль з яго не зрабілі царкву. У 1919 ён зноў стаў каталіцкім храмам. А пасля яго закрылі.
Не працуе ён дзесьці гадоў 70 і так і стаіць сёння ў сярэдзіне вёсцы.

Калі я туды прыехаў, думаў зайсці праз галоўныя дзверы, бо думаў, што яны адчынены. Але... На што я спадзяваўся. Тым не менш быў яшчэ адзін праход праз склеп (або гэта быў проста падвал). Аднак туды насамрэч мне было жахліва лезьці. Не разумеў, куды я нават выйду праз яго. Таму я вырашыў пераўтварыцца ў кошку і пралезці праз краты, якія вы бачыце на 3 фота :)

Унутры было сапраўды цікава. Закінуты манастыр аддаваў чымсьці магічным. Сам касцёл па памерах вялікі, а калі стаіш пад купалам унутры, адчуваецца штосьці патаемнае. А магчыма я сам сабе гэта выдумаў з прычыны птушак, якія шмат мяне пужалі. Тым не менш. Я пайшоў амаль увесь храм і падняўся ў вежу. Было жахліва ісці па лесвіцы, якая здавалася, што зараз разваліцца. Эмоцый было шмат, ад жаху, да захаплення. Сапраўды магічнае месца закінутае чалавекам, але, магчыма, не Богам.