​Ikkinchi smena

Gulnora ishini tugatib, uyiga shoshildi. Bolalari uni eshik oldida kutib olishdi: "Oyijon, kechki ovqatga nima yeymiz?" Eri Aziz esa divanda o‘tirib telefonini titkilardi.

Gulnora ovqat tayyorlayotganda u yangiliklarni tomosha qildi. Keyin ayol katta o‘g‘lining uy vazifalarini tekshirib, kir yuvishi va o‘yinchoqlarni yig‘ishtirib qo‘yishi kerak edi.

“Sen ham kuni bilan ishda bo‘lding-ku,” — dedi o‘ziga o‘zi Gulnora eriga qarab. Erkak esa uning yumushlarini sezmadi go‘yo.

U charchagan holda juda kech yotdi.

Ikkinchi smena - bu ayolning ishni uy vazifalari bilan birlashtirgan yuki, hatto er-xotin teng ishlayotgan bo‘lsa ham, ko‘pincha uning yelkasida qoladi.

Siz ham ikki smenada ishlaysizmi?
Minimizary

#SukutSaqlama #SeksizmEnsiklopediyasi

​Islom va subyektivlik. Hafize Sherenning “Ayol islomi” kitobidan

...al-Hilal faol ayollarini o‘rganishda men ularning “din” (yaʼni diniy eʼtiqod) va Islomni tasvirlashda ishlatgan tiliga aniq eʼtibor bilan yondashishim kerak edi. Ular uchun Islom va din bir butun edi va bu ikkalasini farqlashdagi qiyinchilik ularning diniy amaliyotini hayot tarzi sifatida qabul qilishlaridan kelib chiqardi. Ularning takror-takror aytishlaricha, Islom ular hayotining barcha jabhalariga singib ketgan. Shuning uchun, Islomni ilohiyot bilan ichki va shaxsiy munosabat sifatida bilsalar ham, dinni hayot yoʻlidan ajratish g‘oyasi ularga mantiqiy ko‘rinmasdi.

Ular Islomiy taʼlimotlarni hayotiy anʼana sifatida bajarish imkonini beruvchi bilimga ega bo‘lishiga qaramay, bu bilim din va siyosatni ajratishni talab qiluvchi modernizatsiya dasturlari bilan mos kelmasdi. Ammo ular uchun bu ikkalasi bir-biriga zid ham emas.

Al-Hilalda so‘nggi besh yil davomida faoliyat yuritgan Laylo bilan suhbatlarimda u dinni “bir turdagi fan” deb ta’riflagan edi. Aslida, u bir necha bor Islom uning hayotiga keltirgan ma’no va tartibni ta’kidlaydi. Layloning tushuntirishicha, “fan” singari, Islom ham insonga o‘zini, chegaralarini, his-tuyg‘ularini va istaklarini tushunish imkonini beruvchi asosdir. U “sodiq musulmon bo‘lish” jarayoni (bu doimo tugallanmagan va hech qachon tugamaydigan jarayon) davomida narsalarni anglash uchun diniy ta’limotlarga murojaat qilganini aytadi.

“Mening vazifam har doim Unga (Allohga) murojaat qilishdir. Lekin bu avtomatik ravishda sodir boʻlmaydi. Xafa boʻlganingizda yoki stressga uchraganingizda, tanangizdagi qon tomirlari torayadi va qondagi stress gormonlari darajasi koʻtariladi; bular xafalikning jismoniy reaksiyalaridir. Siz ularni qabul qilishni va yengishni oʻrganasiz. Islom menga buni amalga oshirishda yordam, narsalarni toʻgʻri baholashga imkon beradi. Allohga boʻlgan eʼtiqodingiz tufayli, yomon bir voqea yuz berganda ham sokin va xotirjam qolasiz. Men Islom har qanday davrga mos keladi, degan fikrga qatʼiy ishonaman. Uni bir turdagi fan deb hisoblash mumkin, chunki undan qancha koʻp kashf etsangiz, bu fan shunchalik rivojlanib boradi.”

Laylo buni to‘g‘ridan-to‘g‘ri aytmasa ham, u Islomni ilmiy bilimlarni rad etmaydigan yoki ularga qarshi chiqmaydigan ratsional asos sifatida ko‘rsatadi. Aslida, uning fikricha, Islom o‘ziga xos fandir. Uning alohida taʼkidlagan jihati shundaki, ikkalasi ham ratsional fanlardir va ikkalasi ham Layloning mavjudligini taʼminlaydi. Shu bilan birga, u hech qachon ilm-fan va Islomni qarama-qarshi yoki ajralgan deb hisoblamaydi. Eng muhimi, bu ikkalasi uning so‘zlarida birlashadi va ularga alohida yoki “qotib qolgan” mantiq yuklanmaydi. Diniy faollar sifatida al-Hilal ayollari murakkab mafkuralar va Islom taʼlimoti bilan kesishgan diskurslardan foydalangan holda munozaralarda qatnashdi.

Milliyatchi davlatlar tomonidan singdirilgan modernizatsiya qadriyatlari bilan boshlab, ildizlari Islom madaniyatida yotgan astronomiya yoki barqaror rivojlanish kabi ilmiy mavzulargacha boʻlgan muhokamalarda ular diskursiv anʼanalarning geterogen ligini oʻzlashtira oldi.

Al-Hilal faollari bilan bo‘lgan suhbatlarim va kuzatuvlarim natijasida to‘plagan ma’lumotlarim shuni ko‘rsatdiki, diniy istak va subyektivlikni tushunishni cheklamaydigan nazariy yondashuvga muhtojmiz. Bundan tashqari, geterogen, murakkab va yagona talqinlarni qiyinlashtiradigan xilma-xil istaklarni madaniy va vaqt jihatdan chegaralangan tahliliy toifalarga majburan solib bo‘lmasligimni angladim.

To‘liq matn saytimizda: https://nemolchi.uz/uz/islom-va-subyektivlik-hafize-sherenning-ayol-islomi-kitobidan/

#SukutSaqlama #AyollarKitobKlubi

Asakada 13 yoshli qizga shilqimlik qilgan er-xotin ishi OAV e’tiboriga tushgach prokuratura sud qarori qonuniyligini o‘rgandi va protest kiritdi. Ammo so‘nggi 3 oyda hududlarda voyaga yetmagan qizlarga shahvoniy shilqimlik qilish bilan bog‘liq o‘nga yaqin holat kuzatilgan. Ularning barchasida shilqim erkaklar ma’muriy jazo bilan qutulgan. Oliy sud plenumining tegishli qarorida esa 16 yoshga to‘lmagan shaxsga nisbatan sodir etilgan shahvoniy shilqimlik Jinoyat kodeksining 129-moddasi bilan kvalifikatsiya qilinishi belgilangan.

Asaka voqeasi ochib bergan tuynuk
Asaka tumanida 13 yoshli qo‘shni qizga pul evaziga jinsiy aloqada bo‘lish taklifini bergan er-xotin ishi sudda taftish tartibida qayta ko‘riladigan bo‘ldi. Holat OAV e’tiboriga tushganidan so‘ng Bosh prokuratura ma’muriy ish bo‘yicha chiqarilgan sud qarorlari qonuniyligini o‘rgandi.

O‘rganish natijasiga ko‘ra, Bosh prokuratura tomonidan Oliy sud jinoyat ishlari bo‘yicha sudlov hay’atiga jinoyat ishlari bo‘yicha Asaka tuman sudining 2024-yil 10-dekabrdagi hamda Andijon viloyat sudi apellyatsiya instansiyasining 2024-yil 23-dekabrdagi qarorlariga nisbatan taftish tartibida protest keltirilgan.

Ming afsuski, Asakadagi holat hozircha yagona emas. Jamoatchilik xabar topmagani ortidan sudda imi-jimida “ma’muriy” bo‘lib ketgan jinoyatlar talaygina. Birgina so‘nggi 3 oyda respublikaning turli hududlarida voyaga yetmaganlarga nisbatan shahvoniy shilqimlik qilish bilan bog‘liq o‘nga yaqin holat kuzatilgan. Kun.uz ularning ayrimlarini keltirib o‘tdi.

1-holat: Muzrabot tumani
Surxondaryo viloyatining Muzrabot tumani Dehqonobod mahallasida yashovchi 35 yoshli Z.E. voyaga yetmagan qo‘shni qizga shahvoniy shilqimlik qilgan. Holat 2025-yilning 31 yanvar kuni sodir bo‘lgan.

Sud qarorida keltirilishicha, Z.E. o‘sha kuni soat 12:00 larda voyaga yetmagan qo‘shni qizni uyiga chaqirib olgan hamda unga nisbatan shahvoniy shilqimlik qilgan. Sudda Z.E. aybiga iqrorlik bildirgan hamda o‘z yashash uyida voyaga yetmagan N.X.ning yuzidan o‘pganini, qilmishidan pushaymonligini aytgan.

Jabrlanuvchining qonuniy vakili sudda voyaga yetmagan qizini qo‘shnisi Z.E. yoniga chaqirib olib, uni quchoqlab o‘pganini hamda shahvoniy shilqimlik qilganini bildirgan. Shuningdek, Z.E.ga nisbatan qonun doirasida chora ko‘rishni so‘ragan. Sud qarorida voyaga yetmagan qizning yoshi ko‘rsatilmagan. Ammo...

Davomi saytda: https://kun.uz/kr/26686222

Muallif: Ruslan Saburov, kun.uz

#SukutSaqlama #bolalar #qonunlar #AdolatTalabQilamiz

​АҚШ "Хоразм иши" бўйича айбланганларга қарши санкциялар эълон қилди
АҚШ Молия вазирлиги Ўзбекистоннинг уч фуқаросига қарши санкциялар эълон қилди:

?1979 й.т. Худайберганова Юлдуз Бахтиёровна, Урганчдаги оилавий болалар уйи собиқ мудираси, тарбияланувчиларни амалдорлар билан жинсий алоқа қилишга мажбурлаган

? 1979 й.т. Машарипов Айбек Султанбаевич, Хоразм вилояти адлия бошқармаси собиқ бошлиғи, ўша болалар уйи тарбияланувчи қизлари билан жинсий алоқа қилган

? 1984 й.т. Курязов Анвар Копалбоевич, Янгиариқ тумани ФВБ собиқ бошлиғи, у ҳам болалар уйи тарбияланувчи қизлари билан жинсий алоқа қилган.

Эслатиб ўтамиз, оилавий болалар уйи раҳбари ўз қарамоғидаги 3 нафар қизни (Азиза, Раъно ва Диля – исм-шарифлар ўзгартирилган) танлаб олган ва 10 ой давомида (2021 йилнинг майидан 2022 йилнинг февралигача) турли эркаклар, жумладан, юқорида исмлари қайд этилганлар билан билан моддий манфаат эвазига жинсий алоқа қилишга мажбурлаб келган. 2022 йилнинг сентябрь ойида биринчи инстанция суди Худайбергенова Юлдузни ЎзР ЖК 135-м 3-қ "а" банди, 167-м 2-қ "г" банди ва 209-м 1-қисми билан айбдор деб топган ва унга 5,5 йил қамоқ жазоси тайинланган. Машарипов Айбек ва Курязов Анвар ЎзР ЖК 128-моддаси 1-қисми ва эски таҳрирдаги 128-1-моддасида назарда тутилган жиноятларни содир этганликда айбдор деб топилди. Ҳар бирига бир ярим йилга озодликни чеклаш жазоси тайинланди. Иш тафсилотларини шу ерда ўқишингиз мумкин.

Воқеа Nemolchi.uz лойиҳаси томонидан ёритилганидан сўнг Бош прокуратура суд қарорига протест киритди, иш қайта кўриш учун қайтарилди. Тошкент шаҳар суди жиноят ишлари бўйича апелляция инстанциясининг 2023 йил 3 ноябрдаги ҳукми билан жиноят ишлари бўйича Хива туман судининг 2022 йил 6 сентябрдаги ҳукмининг А. М. ва А. Қ. га оид қисми бекор қилиниб, судланувчилар А. М. ва А. Қ. Жиноят кодексининг олдинги таҳрирдаги 128-моддаси 1-қисми ва 128-1-моддасида назарда тутилган жиноятларни содир этганликда айбли деб топилди ва Жиноят кодексининг 59-моддаси (бир неча жиноят содир этганлик учун жазо тайинлаш) тартибида уларнинг ҳар бирига узил-кесил 3 йил муддатга озодликдан маҳрум қилиш жазоси тайинланди.

Халқаро Қулликка барҳам бериш куни муносабати билан АҚШ Молия вазирлигининг Хорижий активларни назорат қилиш бошқармаси (OFAC) Урганч шаҳридаги меҳрибонлик уйи тарбияланувчиларига нисбатан жисмоний ва гендер зўравонлик, жумладан, одам савдоси ва жинсий зўравонлик содир этган собиқ ўзбек амалдорларига қарши санкциялар жорий қилмоқда. Учала уч шахс 13818-сонли Президент фармони билан санкциялар рўйхатига киритилди.

Худайберганова, Курязов ва Машариповлар содир этган жиноятлари бўйича санкциялар рўйхатига киритилган. Уларнинг Қўшма Штатлардаги ёки АҚШ фуқароларининг эгалиги ёки назоратидаги барча мулки ва мулкий манфаатлари блокланди ва OFAC‘га хабар қилиниши керак. Бундан ташқари, уларга тегишли бўлган ҳар қандай ташкилотлар ҳам блокланади.

#СукутСақлама #ХоразмИши

​Сизни бугун #NeUyat24 фестивали доирасида “Феминизм ва ўзбек шеърияти" (Янги Ўзбекистон шеърияти мисолида) мавзусидаги маърузада кутамиз!

2016 йилдан кейинги шеъриятнинг қаҳрамонлари кимлар? Замонавий ўзбек шоирлари аудитория билан қандай туйғуларни бўлишадилар? Ҳозирги ўзбек шеърияти феминистикми? Ўзбек шеъриятининг глобал дунёдаги истиқболлари қандай?

Шу ва бошқа масалаларни ёш шоира, ёзувчи, филология фанлари бўйича номзод (Phd) Тилланисо Нурёғди (@TillanisoEN) билан таҳлил қиламиз.

Тилланисо 3 шеърий ва 2 насрий асар муаллифи. "Дилхат”, “Оловранг туғён”, “Қон” каби шеърий, “Сунбула” “Шакл” номли насрий асарлари чоп этилган.

2021 йилда “Таҳсин” ёшлар мукофоти билан тақдирланган.
59-Венеция Биенналесининг Ўзбекистон Миллий павильони очилиш маросимида шеърий чиқиш билан  ҳамда Германиянинг Кассел шаҳрида бўлган Documenta 15 кўргазмасида Ўрта Осиё аёл руҳиятининг турли томонлари ифода этилган шеърий перформанс, эссе ва Ўрта Осиё мифологияси ҳақидаги маърузаси билан қатнашган. 

Сана: 29 ноябрь
Вақти: 19:00

Манзил: 139 Documentary Center галереяси, Тарас Шевченко кўч., 8 (мўлжал: "Патрики" қаҳвахонаси)

Кириш бепулМаъруза ўзбек тилида бўлиб ўтади. Таржима кўзда тутилмаган.
18+

#NeUyat24 #СукутСақлама

​Олий суд матбуот котиби Азиз Абидовнинг маълум қилишича, жорий йилнинг 10 ойи давомида Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодекснинг 59-2-моддаси (оилавий (маиший) зўравонлик) билан 15 427 нафар шахс маъмурий жавобгарликка тортилиб, уларнинг 9 210 нафарига жарима жазоси, 6 217 нафарига эса маъмурий қамоқ жазоси қўлланилган.

Жиноят кодексининг 126-1-моддаси (оилавий (маиший) зўравонлик) билан 399 нафар шахс судланиб, уларнинг 126 нафарига озодликдан маҳрум қилиш жазоси, 255 нафарига эса озодликдан маҳрум қилиш билан боғлиқ бўлмаган жазолар тайинланган. 18 нафар шахс шартли ҳукм қилинган.

#СукутСақлама #Қонунлар #статистика

#АёлларСаломатлиги

Аёллар учун қандай контрацепция усуллари мавжуд? Уларни танлашда нималарга эътибор бериш керак? Улар нафақат исталмаган ҳомиладорликдан сақланиш имконини беради, балки жинсий йўл орқали юқадиган инфекциялар олдини олади ҳам.

*?Контрацепция усуллари*Бачадон ичи спирали
Ишончлилиги: 98–99%
Кичкинагина мис ёки кумуш мосламанинг таркибида гормон бўлиши мумкин. У бачадон бўшлиғига киритилади ва тухум ҳужайранинг имплантациясига тўсқинлик қилади.

➕Ижобий томонлари:
– доимий назоратнинг кераги йўқ;
– аёл хоҳишига қараб, исталган вақтда олиб ташлаш мумкин.

➖Салбий томонлари:
– ўрнатиш ва олиб ташлаш вақтида гинекологнинг иштироки шарт;
– юқумли касалликлардан ҳимояламайди;
– баъзида асоратлар ва ножўя таъсирлар учрайди.
Туғмаган аёлларга тавсия этилмайди!

?Гормонал контрацепция
Ишончлилиги: 99%
Комбинацияланган орал контрацептивлар (КОК) – таркибида эстроген ва прогестин гормонлари бор таблеткалар. Ҳар куни бир хил вақтда ичилади.
Мини-пили – прогестин гормонига эга таблеткалар. Ҳар куни ичилади. Эмизикли аёллар, шунингдек, КОК тақиқланган аёлларга тўғри келади.
Ҳомиладорликка қарши мушак ичи инъекцияси. Турига қараб, ҳар 2-3 ойда олинади.
Ижобий томонлари:
– юқори самарали ва хавфсиз;
– ҳайз вақтида оғриқ камаяди, циклни меъёрлаштиради;
– тери ҳолатини яхшилайди.
Салбий томонлари:
– юқумли касалликлардан ҳимояламайди;
– таблеткаларни ҳар куни қабул қилиш ҳушёрликни талаб қилади;
– шахсий қабул қила олмаслик хавфи бор.

?Жарроҳлик усули (стерилизация)
Ишончлилиги: 99%
Аёлларда бачадон найлари, эркакларда эса – уруғ чиқувчи йўллари боғланади. Тухум ҳужайралари ва сперматозоидлар ҳосил бўлишда давом этади, ҳайз цикли сақланади. Аммо ҳомиладорлик бўлмайди.
Ижобий томонлари:
–деярли 100% лик контрацептив таъсир;
– ножўя таъсирлари йўқ.
Салбий томонлари:
– орқага қайтмайдиган усул;
– юқумли касалликлардан ҳимояламайди.

❌Тўсувчи усуллар
Ишончлилиги: презервативлар – 85–99%; спермицидлар – 70–85%
Булар механик (қалпоқчалар, эркак ва аёллар презервативлари) ва кимёвий (спермицидлар) воситалардир. Сперматозоидларнинг бачадон бўшлиғига ўтишини тўхтатади ва чеклайди.
Ижобий томонлари:
– юқумли касалликлардан ҳимоя қилади;
– жиддий ножўя таъсирлари йўқ.
Салбий томонлари:
– фойдаланиш учун махсус кўникма талаб қилинади.

✅Биологик усуллар
Лактацион аменорея усули, тақвим усули, базал ҳароратни ўлчаш, узилган жинсий алоқа. Кўп ҳолатларда контрацепция воситалари каби самарали эмас, исталмаган ҳомиладорлик хавфи жуда юқори.
Деярли 85% аёллар исталмаган ҳомиладорликдан сақланиш учун контрацепциядан фойдаланади.

Нодира тайёрлади

#СукутСақлама #АёлларСаломатлиги