Bugun men hech narsaga e’tibor bermay, yolg‘iz yashashdan ortiq shon-sharafni bilmayman..

@kamyudan_qaydlar

Insonlar bilan hech qanday aloqam bo‘lmasligi uchun borimni bergan bo‘lardim, deya vaqti vaqti bilan o‘ylanib qolaman..

ҳар қандай ақли расо инсон ҳам бир кун келиб ўзи севган инсонга ўлим тилаб қолиши мумкин

Odam ba'zan o‘zini bir narsada juda haqman, deb o‘ylaydi,lekin aslida boshqacha bo‘lib chiqadi.

— Alber Kamyu (Begona) asaridan

Men nohaq ekanimni juda yaxshi bilaman; jumla jahon bilan uyğunlikning ham chek-chegarasi bólishi kerak. Zotan, faqat shunday antiqa holatda inson nimadir yarata oladi. Biroq muhabbat haqiqatdan ham chegara nima ekanini bilmaydi, mayli noshud bôlsam bõla qolay-gap bunda emas,-muhimi barchani,butun olamni bağrimga jo qila olaman.

— Alber Kamyu (Hayotga muhabbat)

Alber Kamyu nazdida, ma’nisiz olamda tug’ilgan insonning birdan-bir burchi — yashash va hayot mazmunini anglab yetish, isyon hamda erkinlikdan iboratdir. Arosatda qolgan insonning o’limdan najot izlashi bu noto’g’ri yo’lni tanlash deganidir. Eng to’g’ri yo’l esa insonni hayotga, quyoshga yetaklaydigan yo’ldir. Bir umr zulumot iskanjasida yashab bo’lmaydi.

Shunda Kamyu isyon etdi. U mangu qahratonda iztirob chekib yashashni istamadi. U insonni o’limga olib boradigan yo’ldan bosh tortdi. U tanlagan birdan bir yo’l insonni o’lim iskanjasi sari yetaklamasdi. Kamyu yurgan yo’l quyoshga olib borardi, zotan aynan shu yo’ldan yuribgina ojiz qurbimiz va ma’nisizdek ko’ringan tasavvurimiz orqali shu paytgacha bo’lmagan, yangi bir olamni yaratishimiz mumkin bo’ladi.

Kamyu aytdiki: «O’lim o’zga hayotga olib o’tadigan eshikdir, degan fikrni men qat’iy inkor etaman. Mening nazarimda, u qaytib hech qachon ochilmaydigan eshikdir». Ya’ni u bu so’zlarga bizni ishontirishga harakat qildi. Biroq aksi bo’lib chiqdi. Har qanday san’atkor kabi Kamyu ham o’zi bilmagan holda o’zini-o’zi tadqiq etib va faqat Yaratgangina javob berishga qodir bo’lgan savollarga javobni o’zidan izladi. U Nobel` mukofotiga sazovor bo’lganida men unga shunday maktub jo’natdim: «Salut I’ame qui constamment se cherche et se demande. Biroq Kamyu Yaratganga ishonishni istamagan ekan, nega u javobsiz savollarga javob izladi?

Ehtimol, mashinasi daraxtga borib urilgan daqiqalarda ham u o’zini taftish qilishda davom etgan va savollarga javob izlagandir? O’sha oniy lahzada savollariga javob topgan, deb o’ylamayman. Bu savollarning javobi bor ham, deb o’ylamayman. Bu savollar ma’nisiz olamning bir bo’lagi bo’lgan ayrim insonlar uchun to’xtovsiz izlanishga imkon beruvchi omildir. Unday odamlar ko’p emas, ammo jilla qursa, bitta bo’lsa ham topiladi. Shuning o’zi ham yetarlidir.

Kamyu hali juda yosh edi, zimmasidagi vazifani amalga oshirishga ulgurmadi, deya menga e’tiroz bildirishlari mumkin. Biroq insonning qancha va uzoq yashagani emas, bil’aks, Nima qoldirgani muhimroqdir. Uning hayot eshigi yopilganda, Kamyu butun umri mobaynida «Men bu yerda bo’lganman!» degandek, o’limdan hayiqmay, undan nafratlanib yashagan, har qanday ijodkor orzu qilishi mumkin bo’lgan buyuk merosni qoldirishga ulgurgandi. U bir umr shunga intilib yashadi, ehtimolki, Kamyu o’lim bilan yuzma-yuz bo’lgan o’sha oniy lahzalarda savollariga javob topgan, murodiga yetganiga ishonch hosil qilgandir?!

Chinakam yozuvchi uchun bundan ortiq yana qanday baxtni orzu qilish mumkin?

Uilyam Folkner
Ingliz tilidan Qandilat Yusupova tarjimasi

@kamyudan_qaydlar

#bilasizmi?

Albert Kamyu „insonni gʻoyadan ustun qoʻyganligi hamda adabiyotga qo'shgan ulkan hissasi“ uchun 1957-yilda Nobel mukofotiga sazovor boʻlgan.