#beshtalik

"Mutolaa" loyihasida mavjud bolalar uchun atalgan 5 ta sarguzasht asar:

1. "Shaytonvachchaning nayranglari" - Erkin Malik

Bu asar o'zbek adabiyotining mashhur mualliflaridan biri Erkin Malik qalamiga mansub. Asar bolalar va o‘smirlar hayotiga oid voqealarni aks ettiradi. Unda asosiy qahramonning turli xil shaytonvachchaning nayranglariga uchib qolishi va o‘zini bu vaziyatlardan qanday olib chiqish haqidagi hikoyalari keltirilgan. Asar qiziqarli voqealarga boy va o‘tkir satirik uslubda yozilgan.

1. "Tom Soyerning sarguzashtlari" - Mark Tven

"Tom Soyerning sarguzashtlari" amerikalik yozuvchi Mark Tven tomonidan 1876-yilda yozilgan. Asar Missisipi daryosi bo‘yida joylashgan kichik qishloqda yashovchi yosh bola Tom Soyerning hayoti va sarguzashtlarini hikoya qiladi. "Tom Soyerning sarguzashtlari" bolalar adabiyotining klassik asarlaridan biri hisoblanadi. Asar nafaqat bolalar uchun qiziqarli va hayajonli, balki kattalar uchun ham nostalgik va ma'nodor o'qishlidir. Mark Tvenning o‘ziga xos uslubi va qahramonlarning yorqin tasviri bu asarni adabiyot ixlosmandlari orasida sevimli kitobga aylantirgan.

1. "Gulliverning sayohatlari" - Jonatan Svift

"Gulliverning sayohatlari" ingliz yozuvchisi Jonatan Svift tomonidan 1726-yilda nashr etilgan satirik romandir. Asar to‘rt qismdan iborat bo‘lib, unda Lemuel Gulliverning turli ekzotik mamlakatlarga sayohatlari tasvirlangan. Asarda jamiyatning turli nuqsonlari o'ta tanqidiy ko'rinishda tasvirlangan. Asar, ayniqsa, o‘z davridagi siyosiy va ijtimoiy tuzumni tanqid qiluvchi satirik asar sifatida mashhur.

1. "O'n besh yoshli kapitan" - Jyul Vern

"O'n besh yoshli kapitan" fransuz yozuvchisi Jyul Vern tomonidan 1878-yilda yozilgan. Asar yosh qahramon Dik Send va uning ekipajining sarguzashtlarini tasvirlaydi. Asarda jasorat, mas'uliyat, do'stlik va insoniy qadr-qimmat kabi mavzular yoritiladi. Asar o‘quvchilarga qiyinchiliklarga qaramay, o‘z yo‘lida qat'iyat bilan harakat qilishni o‘rgatadi.

1. "Bilmasvoyning sarguzashtlari" - Nikolay Nosov
   Nikolay Nosovning "Bilmasvoyning sarguzashtlari" asari bolalar adabiyotining durdona asarlaridan biri hisoblanadi. Unda Bilmasvoy nomli qahramonning turli sarguzashtlari hikoya qilinadi. Asar bolalar uchun yozilgan bo‘lsa-da, unda kattalar uchun ham ibratli saboqlar mavjud. Bilmasvoy va uning do‘stlarining qiziqarli va o‘rgatuvchi hikoyalari bolalar qalbini zabt etadi.

mutolaablogs

Buxoro viloyati Olot tumanida xalq foydalanishi uchun kutubxona ochgan Shahnoza Navruzova haqida eshitganmisiz?

Shinam kutubxonasi bo’lishiga qaramay kutubxonachi qizimiz “Mutolaa” ilovasidan foydalanadi va barchaga tavsiya qiladi.

mutolaablogs

#taqriz

Hojiakbar Shayxov – “Olmos jilosi”
Agar yaxshiroq ahamiyat beradigan bo’lsak, ulkan xazinaga ega adabiyotimiz naqadar rang-barang ekanligini anglash qiyin emas. "Mutolaa" loyihasi ishga tushganidan so'ng, inson bunga yana bir bor amin bo'ladi.

Hozirgi kunda butun dunyoda yana ilmiy-fantastik yo'nalishdagi asarlarga qiziqish qaytadan oshib bormoqda. Shu o’rinda, boy o'zbek adabiyotida ham bu janrga taalluqli va allaqachon klassikaga aylanib ulgurgan kitoblar bisyorligini ta’kidlash lozim. Bugungi taqrizimiz ulardan biri – Hojiakbar Shayxovning “Olmos jilosi” turkum hikoyalari haqida.

"Olmos jilosi"ning o’ziga to'xtaladigan bo'lsak, u beshta bir-biridan mustaqil - "Alanga", "Rene jumbog'i", "Reya toshlari", "Qora tuynuk sari" va "Olmos jilosi" hikoyalarini o'z ichiga oladi. Ular bir-biridan mustaqil bo'lsa-da, barchasini yagona bosh qahramon, ya'ni Fazoviy Uchishlar akademiyasini yaqinda tamomlab, Kosmik Markazning Sotsial va Kriminal Tadqiqotlar institutiga ishga kelgan oliy darajali fazogir Olmos Azizov birlashtirib turadi. Olmos Azizov o’zida ideal fazogir, qat’iyatli-yu bilimli shaxs va samimiy insonni gavdalantiradi.

Anglagangizdek, ushbu qissadagi voqealar insoniyatning yorqin olis kelajagida bo'lib o'tadi, u davrga kelib, inson qadami ko'pgina olis sayyoralarga yetgan va texnologik taraqqiyotning tasavvurga sig'mas yuqori cho'qqilarini zabt etgan edi. Hikoyalar sodda til bilan aytganda, Olmos Azizovning kosmik iztoparlik faoliyati haqida so'zlab beradi. Shu sababdan, hikoyalarni ketma-ketlikda o'qishni maslahat beraman, bu orqali siz taniqli fazogirimizning sarguzashtlarini to'la-to'kis bilib borasiz.

Ilk hikoya "Alanga" hikoyasida biz Verga sayyorasi haqida, aniqrog’i u yerdagi yerliklar faoliyati haqida tanishamiz. Maxsus ekspeditsiya a’zolaridan ba’zilar noma’lum sabablarga ko’ra bangilik qila boshlashadi. Vergada o’simlik o’smasligini hisobga olsak, bu g’ayritabiiy “kasallik” Yerdagi asosiy tashkilotlarni xavotirga soladi. Olmos Azizovga ushbu dahshatli holatni o’rganish va holat sabablarini izlab topib, chora ko’rish topshiriladi. Undagi detektiv uslub va sodda til yosh kitobxonlar va o’smirlarni o’ziga qiziqtirishi aniq, zero muallif yangi sayyoralarni shunday ajoyib tasvirlaydiki, beixtiyor Olmos bilan birga sayr qilib yurgandek his qilasiz o’zingizni.

“Rene jumbog’i” shu nomdagi aql bovar qilmaydigan darajadagi g’alati sayyoradagi voqealardan hikoya qiladi. Unga ko’ra, Buyuk Britaniyaning atoqli astronavti Bill Rene ikki sherigi – yosh fazogirlar Uolles va Vilson bilan birgalikda “Foton” yulduzkezar kemasida sayyoraning atmosferasiga kirishga muvaffaq bo‘ldi. Ekipaj qimmatli ilmiy ma’lumotlar to‘playotgani haqida nuqtaviy vakuum aloqa kanali orqali Yerga bir necha fursat xabar berib, keyin kutilmaganda aloqa uziladi va ekipaj izsiz g'oyib bo'ladi. Bu payt sovet fazogiri, Sovet Ittifoqi Qahramoni Azizov rahbarligidagi “Olmos” yulduzkezar kema ekipaji Serera sayyorasi tomon uchib borayotib SOS xabarini eshitib yordam oshiqishadi. Kutilmagan syujet burilishlari va ajoyib detektiv – bularni barchasini ushbu hikoya o’zida mujassam etgan.

Turkumning so’nggi hikoyasi o’z nomi bilan “Olmos jilosi” deb nomlanadi. Tan olishim lozimki, turkumda menga eng ko’p yoqqan hikoya ham aynan shu bo’ldi. Unda Olmos Azizov Qora tuynukka qilgan safaridan keying voqealar haqida hikoya qilinadi. Vaqt uzra uzoq sayr qilgan fazogirimiz endi oxirgi missiyasini bajarishi kerak edi.

Oʻzbek ilmiy-badiiy fantastikasining otalaridan biri hisoblanmish Hojiakbar Shayxovning "Olmos jilosi" hikoyalar turkumi 1983–yilda yozilgan. U hozirda yosh kitobxonlar orasida ommalasha boshlagan kosmik sarguzashtlar ruhida yozilgan asardir. Undagi voqealar ayniqsa, bolalarga tushunarli tilda yozilgani mutolaani yanada ravon va oson qiladi.

Bilasiz, koinot va kosmik sarguzashtlar ‐ bu ilmiy-fantastikaning eng muhim qatlamlaridan biri hisoblanadi. "Olmos jilosi" esa aynan o'zbek-sovet adabiyotida yozilgan ajoyib asarligi esa uning qiymatini yanada oshiradi.

Jasurbek Bozorboyev “Mutolaa” loyihasi uchunmutolaablogs

Xo’sh, mutolaani boshladikmi?