💖፪ኛ ዜና መዋዕል ክፍል 4💖

💖ምዕራፍ 16፡-
ይሁዳና ሰማርያ ጦርነት እንደገጠሙ

💖ምዕራፍ 17፡-
ኢዮሳፍጥ አካሄዱን ከእግዚአብሔር ጋር እንዳደረገ

💖ምዕራፍ 18፡-
ነቢዩ ሚክያስ በአክዓብ ላይ ትንቢት እንደተናገረ

💖ምዕራፍ 19፡-
ነቢዩ ኢዩ የይሁዳን ንጉሥ ኢዮሳፍጥን እንደገሠፀው

💖ምዕራፍ 20፡- ኢዮሳፍጥ እንደጸለየ

✝️የዕለቱ ጥያቄዎች✝️
፩. የይሁዳ ንጉሥ አሳን “በሶርያ ንጉሥ (በወልደ አዴር) ታምነሀልና…ስለዚህ ከዛሬ ጀምሮ ጦርነት ይሆንብሀል” ያለው ነቢይ ማን ነው?
ሀ. ነቢዩ ሰማያ
ለ. ነቢዩ አዳድ
ሐ. ነቢዩ ኢዩ
መ. ነቢዩ አናኒ
፪. ሐሰተኛ ነቢያት የሚባሉት እነማን ናቸው?
ሀ. የራሳቸውን መሰለኝ ትንቢት ነው የሚሉ
ለ. ከእግዚአብሔር ሳይሰሙ እግዚአብሔ አለ የሚሉ
ሐ. ሀ እና ለ
መ. መልስ የለም
፫. የሞዓብና የአሞን ልጆች ከእነርሱም ጋር ምዑናውያን ኢዮሣፍጥን ሊወጉ በመጡ ጊዜ “ሰልፉ የእግዚአብሔር ነውና አትፍሩ” ብሎ ኢዮሣፍጥንና የይሁዳን ሰዎች ያበረታታቸው ነቢይ ማን ነው?
ሀ. ምታንያስ
ለ. ኢያሔል
ሐ. ኡዝሔል
መ. ብልአንያ

https://youtu.be/ly4Ajd-p5kY?si=6S7R3OKQkfa0tMaV

✔️መልስ፦ ብዙ ሚስት ማግባትን ብሉይ ኪዳን አይከለክልም ነበረ። በሐዲስ ኪዳን ግን አንድ ወንድ በአንዲት ሴት ተወስኖ መኖር ይገባዋል። ያን ጊዜ ለምን እንዳልተከለከለ ምክንያቱን አላገኘሁትም። ብዙ ተባዙ ብሏቸው ስለነበረ መብዛታቸውን ይሻ ስለነበረ ነው የሚሉ አሉ። አታመንዝር የሚለው ቃል ሚስትህ ካልሆነች ሴት አትድረስ ተብሎ ይተረጎማል። አንድ ወንድ ብዙ ሴቶችን ሲያገባ አንዲት ሴት ግን ብዙ ወንድን አታገባም ነበረ። ባል ሚስቱ ካልሆነች ሴት፣ ሚስትም ባሏ ካልሆነ ወንድ ግንኙነት አለማድረግ ነው አለማመንዘር ማለት።

▶️፲፫. "ኢትዮጵያዊውም ዝሪ አንድ ሚሊዮን ሰዎችና ሦስት መቶ ሠረገሎች ይዞ ወጣባቸው፤ ወደ መሪሳም መጣ" ይላል (2ኛ ዜና መዋ.14፥9)። ከዚህ የተጠቀሰችው ኢትዮጵያ አሁን የምንኖርባት ኢትዮጵያ ናት? ግዛቷስ በወቅቱ እዚያ ይደርስ ነበር ማለት ነው?

✔️መልስ፦ ያን ጊዜ የተጠቀሰችው ኢትዮጵያ ወሰኗ ከየት እስከ የት እንደነበረ መጽሐፍ ቅዱስ አይገልጽም።

▶️፲፬. "ንጉሡም አሣ እናቱን መዓካን በማምለኪያ ዐጸድ ጣዖት ስላደረገች ከእቴጌነቷ አዋረዳት። አሣም ምስሏን ቈርጦ ቀጠቀጠው በቄድሮንም ወንዝ አጠገብ አቃጠለው" ይላል (2ኛ ዜና መዋ.15፥16)። ምስሏን ያለው ሥዕል ነው ወይስ ጣዖቱን ማለቱ ነው?

✔️መልስ፦ ምስል የሚለው ቅርጹን ነው። መዓካ ታመልከው የነበረውን ጣዖት ልጇ አሣ ቀጥቅጦ እንዳጠፋው ይገልጽልናል። ሥዕል ግን የማይዳሰስ ነገር ነው። ከዚህ ግን አሣ ቆርጦ ቀጠቀጠው ስለተባለ ቅርጽ መሆኑን ያሳውቀናል።

▶️፲፭. በ2ኛ ዜና መዋ.15፥12 መሠረት ሰውን በፍጹም ነፍስ በፍጹም ልብ መውደድ ይቻላል ወይ? origen of Alexandria አይቻልም የሚል ጽፎ አነበብሁ።

✔️መልስ፦ መጽሐፍ ቅዱስ ማድረግ የማንችለውን ነገር አያዝዘንም። ስለዚህ ምናልባት Origen of Alexandria ከምን አንጻር እንደተናገረ ባላውቅም መጽሐፍ ቅዱስ ግን በፍጹም ልባችሁ በፍጹም ነፍሳችሁ እግዚአብሔርን ውደዱ እያለ ነግሮናል። የነገረን ደግሞ መደረግ ስለሚችል ነው። በአንድ ጊዜ መደረግ ባይችል እንኳ ቀስ በቀስ እስከ አሥረኛ የቅድስና ደረጃ ደርሰን ማድረግ እንችላለንና።

▶️፲፮. ፪ኛ ዜና መዋ.፲፬ ÷፲፪ "እግዚአብሔርም በአሣና በይሁዳ ፊት ኢትዮጵያውያንን መታ ኢትዮጵያውያንም ሸሹ። አሣም ከእርሱም ጋራ ያለው ሕዝብ እስከ ጌራራ ድረስ አሳደዷቸው ኢትዮጵያውያንም ፈጽመው እስኪጠፉ ድረስ ወደቁ በእግዚአብሔርና በሠራዊቱ ፊት ተሰባብረዋልና እጅግም ብዙ ምርኮ ወሰዱ" ይላል። ኢትዮጵያውያን በሕገ ልቡና በሕገ ኦሪት ይመሩ የነበሩ ሕዝቦች እንደሆኑ እግዚአብሔርን እንደሚያውቁ ትውፊት ይነግረናል። እና ታዲያ እግዚአብሔር ለእስራኤላውያን አሳልፎ የሰጣቸው ለምን ይሆን? አሞ.፱ ÷፯ ላይም ኢትዮጵያውያንን ከእስራኤላውያን አብልጦ እንደሚወዳቸው ይናገራልልና።

✔️መልስ፦ ኢትዮጵያውያን በሕገ ልቡና በሕገ ኦሪት ጸንተው የሚኖሩ ሕዝቦች እንደነበሩ ተገልጿል። ነገር ግን በአምልኮ ቢኖሩም ሁሉም ቅዱሳን ነበሩ ማለት አይቻልም። እስራኤላውያን እንኳ እግዚአብሔርን በማምለክ የኖሩ ቢሆኑም አንዳንድ ጊዜ ኃጢአትን እየሠሩ በተለያዩ መከራዎች እንደተቀጡ ይታወቃል። ስለዚህ ምንም እንኳ ከዚህ ያን ጊዜ የኢትዮጵያውያን በደል ምን እንደነበረ ባይገለጽም ነገር ግን በእስራኤላውያን እጅ አሳልፎ እንደሰጣቸው ተገልጿል።

© በትረ ማርያም አበባው

🌹የዩቲዩብ ቻናሌ:- ንሕነ ዘክርስቶስ https://youtube.com/@edenawizechristos?si=6V4y-73OM3LTzhAf ነው።

🌻የፌስቡክ ገጼ Betremariam Abebaw https://www.facebook.com/profile.php?id=100075547015721 ነው።

💙 የጥያቄዎች መልስ ክፍል 75 💙

▶️፩. 2ኛ ዜና መዋ.9፥8 "በአምላክህ በእግዚአብሔር ፊት" ይላል። ንግሥቲቱ ለምን በአምላካችን አላለችም? የሳባ ሀገር ሰዎች (ኢትዮጵያውያን) በምን ነበር የሚያምኑት?

✔️መልስ፦ የኢትዮጵያ ሕዝብ በሕገ ልቡና እግዚአብሔርን ሲያመልክ የኖረ ሕዝብ ነው። ንግሥተ ሳባም እግዚአብሔርን ታመልክ የነበረች ሴት ናት። አምላክህ ማለቷ እየተናገረች ያለችው ስለእርሱ ስለሆነ አቅርባ ለመናገር ነው። እግዚአብሔር እንኳ ሕዝቤ ይላቸው የነበሩ እስራኤላውያንን ለሙሴ ሕዝቦችህ ማለቱ ለሙሴ አቅርቦ ለመናገር ነበር። ስለዚህ ንግሥተ ሳባም ሰሎሞንን አምላክህ ማለቷ እርሷ ሌላ አምላክ ያላት ሆና አይደለም። ለሰሎሞን አቅርባ ለመናገር ነው እንጂ።

▶️፪. "እግዚአብሔር በጨለማ ውስጥ እኖራለሁ ብሏል። እኔም ለዘላለም የምኖርበትን ዝግጁና ቅዱስ ቤት ለስሙ ሠራሁ" ይላል (2ኛ ዜና መዋ.6፥1)። የዚህ ንባብ ትርጓሜ አልገባኝም። በጨለማ የሚኖር ነው ብሎ ለምን ማደሪያ ሠራሁ አለ?

✔️መልስ፦ እግዚአብሔር በሁሉ ቦታ የሚኖር ስለሆነ በተለየ ማደሪያ የሚወሰን አይደለም። ማደሪያ ተሠራለት መባሉም ከሌላው ቦታ በተለየ ጸጋን ለሰው የሚያድልበት ቤት ተሠራ ማለቱ ነው።

▶️፫. "ሰሎሞን በመንግሥቱ ከእስራኤል ልጆች ማንንም አገልጋይ አላደረገም" ይላል (2ኛ ዜና መዋ.8፥9)። አገልጋዮች ለምን አላደረገም አያምናቸውም ነበርን?

✔️መልስ፦ ማንንም አገልጋይ አላደረገም ማለት ሁሉም ነጻ ሕዝቦች ሆነው በኃላፊነት ሀገራቸውን ያስተዳድሩ ነበር ማለት ነው። ይህም ማለት በሰሎሞን ዘመን አንዱ ሰው ለአንዱ ሰው አገልጋይ ሆኖ ሳይሆን ሁሉም በባለቤትነት ስሜት ሆነው ይኖሩ ነበር ማለት ነው። እንጂ አያምናቸውም ነበር ለማለት የመጣ ሐሳብ አይደለም።

▶️፬. "የእግዚአብሔር ታቦት የገባችበት ስፍራ ቅዱስ ነውና ሚስቴ በእስራኤል ንጉሥ በዳዊት ቤት አትቀመጥ" ይላል (2ኛ ዜና መዋ.8፥11)። ሰሎሞን አሕዛብ እደሆነች እያወቀ ለምን አገባ? በቤቱስ መኖሯ ቤቱን ታረክሳለችን?

✔️መልስ፦ ሰሎሞን ከአሕዛብ ወገን ማግባቱ ሕግ አፍራሽ ያሰኘዋል እንጂ አያስመሰግነውም። ስለዚህ ኢይባዕ ሞዓባዊ ወአሞናዊ እስከ ሣልስ ወራብዕ ትውልድ ስለሚል በሕጉ መሠረት እንዳትገባ አድርጓታል። የእግዚአብሔር ታቦት የነበረችበት ቅዱስ ቦታ ስለነበረ ከዚያ ተከልክላለች።

▶️፭. "አባትህ ቀንበር አክብዶብን ነበር። አንተም ጽኑውን የአባትህን አገዛዝ ቀንበር አቅልልን እኛም እንገዛልሃለን" ይላል (2ኛ ዜና መዋ.10፥3)። እና ንጉሥ ሰሎሞን የጫነባቸው ቀንበር ምን ነበር? በእስራኤል ላይ ሁሉ መልካም ፍርድ አልነበረውምን?

✔️መልስ፦ አገዛዙን ማጽናቱን ለመግለጽ ቀንበር ጫነብን አሉ እንጂ በሬዎች በሚጠመዱበት ቀንበር ጠመደን ማለቱ አይደለም። ሰሎሞን መልካም ፍርድን ቢፈርድም በሕዝቡ ዘንድ ግን እንዳከበደባቸው ተሰምቷቸዋል። ስለዚህ ያ በሮብዓም እንዲቀልላቸው ጠይቀዋል።

▶️፮. 2ኛ ዜና መዋ.7፥2 ላይ የእግዚአብሔር ክብር ቤቱን ሞልቶት ስለነበር ካህናት መግባት እንዳልቻሉ ይነግረናል። ታዲያ ክብሩ ይህን ያህል ለመግባት እንኳን የሚከለክል ከሆነ አሁን ባለችው ቤተ መቅደስስ ይህ ነገር እንዴት አልሆነም?

✔️መልስ፦ ያ የእግዚአብሔር ክብር የተባለው ለጥቂት ጊዜ እግዚአብሔር በቤተ መቅደስ አድሮ ረድኤቱን እንደሚሰጥ እንዲረዱና በደል ከበደሉ ግን እንደሚያጠፋቸው እንዲያውቁ የተደረገ ነው። እንጂ እስከመጨረሻው እንደዚያ አልሆነም። አሁን ላይ ለምን አይደረግም የሚለው ግን ከዓላማው አንጻር ነው። ያን ጊዜ እስራኤላውያን አንዳንዴ ጣዖት እያመለኩ ያሳዝኑት ነበረ። ስለዚህ ጣዖት ማምለክ እንደማይገባና እርሱን ብቻ እንዲያመልኩ ማስረጃ ነው። አሁን ግን ክርስትና በዓለም ተሰብኳል። ክርስቶስ በአደባባይ ተሰቅሎ ምሕረትን ሰጥቶናል። ያንን አስበን ጽድቅ እየሠራን መኖር እንጂ አዲስ ተአምር ፈላጊ መሆን አይገባንም።

▶️፯. 2ኛ ዜና መዋ.7፥5 ላይ "ቅዳሴ" ሲል ያኔም ቅዳሴ ነበር ማለት ነው?

✔️መልስ፦ ቅዳሴ ማለት በመሠረቱ ምስጋና ማለት ነው። ስለዚህ ምስጋና ያን ጊዜም ነበረ። ቅዳሴ ቤት የሚለው ግን የምረቃውን ሥነ ሥርዓት ነው። አንድ የእግዚአብሔር ቤት ተሠርቶ ሲመረቅ ቅዳሴ ቤቱ ሆነ ተደረገ ይባላል።

▶️፰. 2ኛ ዜና መዋ.10፥15 "ለውጡ ከእግዚአብሔር ዘንድ ነበርና" ሲል እግዚአብሔር ግድ ብሎት ነው ማለት ነው?

✔️መልስ፦ እግዚአብሔር የሰዎችን ነጻነት አይጋፋም። ነገር ግን በበደላቸው ምክንያት እስራኤላውያን እንደሚከፋፈሉ ያውቅ ስለነበረ ማወቁን ለመግለጽ ለውጡ ከእግዚአብሔር ዘንድ ነበር ተብሏል።

▶️፱. ዐሥሩን ነገደ እስራኤል ብቻ ነጥሎ "እስራኤል" በሚለው ስም መጥራት ያስፈለገበት ምክንያት ምንድን ነው?

✔️መልስ፦ ምክንያቱ ሁለቱ ነገድ ከተማ ለይተው ከተማቸውን ኢየሩሳሌም ሀገራቸውን ይሁዳ ብለው በመለየታቸው ቀሪዎቹ የቀድሞውን ስም ይዘው ከተማቸውን ሰማርያ ብለው ቀጥለዋል።

▶️፲. ፪ኛ ዜና መዋ ፮፥፩ ሰሎሞንም እግዚአብሔር በጨለማ ውስጥ እኖራለኹ ብሏል። እኔ ግን ለዘለዓለም ትኖርበት ዘንድ ማደሪያ ቤትን ሠራኹልኽ አለ። በውኑ እግዚአብሔር በጨለማ ነው የሚኖረው ማለት እንችላለን?

✔️መልስ፦ እግዚአብሔር አለመመርመሩን ለመግለጽ በጨለማ ይኖራል ተብሎ ይገለጻል። በጨለማ ያለን ነገር አጥርተን እንደማናውቀውና እንደማናየው ሁሉ እግዚአብሔርንም በባሕርይው ማየት አንችልምና በጨለማ ይኖራል ይባላል። እኔ የዓለም ብርሃን ነኝ ማለቱ በብርሃን ሁሉን ማየት እንደሚቻል በእግዚአብሔር ቸርነትም ሁሉን ማየት እንችላለንና ነው። አንድም በባሕርይው ብርሃን ነው ማለት ነው።

▶️፲፩. ፪ኛ ዜና መዋ.፯÷፫ የእስራኤልም ልጆች ሁሉ እሳቱ ሲወርድ "የእግዚአብሔርም ክብር በቤቱ ላይ ሲሆን ያዩ ነበር" ሲል የእግዚአብሔር ክብር በሰው ዐይን ይታይ ነበር?

✔️መልስ፦ የእግዚአብሔር ባሕርያዊ ክብር አይታይም። እግዚአብሔር ከመታየት በላይ ነውና። ነገር ግን መኖሩን በብዙ መንገድ ለሰው ልጆች ይገልጻል። ስለዚህ በወቅቱ ለሕዝቡ የታየ ነገር ነበረ። ያም የእግዚአብሔር ክብር መገለጫ ስለሆነ የእግዚአብሔር ክብር ብለውታል።

▶️፲፪. ኢትዮጵያዊቷ ንግሥት ሳባ ወደ ንጉሥ ሰሎሞን መሄዷን አይተናል። የእሷ ስሟ ሳባ? ማክዳ? አዜብ? አዜብ የሚለው በአዜብ አቅጣጫ ስለመጣች ነው እንጂ ስሟ አይደለም ሲሉ ስለሰማሁ ነው። ሳባ የሚለውም ንግሥተ ሳባ እንደ ማለት ነው የሚል ያየሁ ይመስለኛል። ከእግሯ እንደ አህያ ሸኮና ያለ ነገር ነበራት ይባላል እውነት ነውን? በምን ምክንያት ይዟት ነው ስትወለድ ነውን ወይስ በሆነ ምክንያት ነው ሸኮና የወጣባት? ከንግሥት ሳባ በፊት ኢትዮጵያ ሥርዓተ ኦሪት ትፈጽም ነበርን? ከነበረች በማን ምክንያት ወደ ኢትዮጵያ መጥቶ?

✔️መልስ፦ ሳባ የሀገሩ ስም ነው። ንግሥተ ሳባ ማለት የሳባ ንግሥት ማለት ነው። ንግሥተ አዜብ መባሏም ሀገሯ ሳባ ከእስራኤል በአዜብ አቅጣጫ ስለነበረ ነው። ስለዚህ ሳባ የሀገር ስም፣ አዜብ የአቅጣጫ ስም መሆኑን ልብ ያድርጉ። የእርሷ ስሟ ማክዳ ይባል እንደነበረ በትውፊት ይነገራል። ከእግሯ እንደ አህያ ሸኮና ነበረባት የሚባለው እውነት ነው። እንደዚያ የሆነችው በኢትዮጵያ ዘንዶ ይገዛ ስለነበረ አባቷ ያንን ሲገድለው ደሙ ተፈንጥቆባት ነው እየተባለ ይነገራል። ያ ሸኮና ወደሰሎሞን ስትሄድ ገባሬ ተአምር እንጨት ነበረ እርሱን ስትሻገር ሸኮናው ወድቆላት ድናለች። በዚያ እንጨት አንድ ብር እርሷ ሰሎሞን አንድ ብር