Акчасы жок адам кедей эмес,
Максаты жок адам кедей.

— Сократ

Жашооңузга жакшылык алып келе турган 15 эреже.Жашоо эрежелери:
Адамзаттын, коомдун, жамааттын эч жерде жазылбаган мыйзам-ченемдери бар. Эгер сиз аларды сактап жүрсөңүз турмушта азыраак өкүнүп, көбүрөөк утушка ээ болуп, жашооңузду жакшыртат экенсиз. Анда эмесе аларды карап көрүңүз!
1.Биринчи кезекте эч качан, эч ким сизге милдеттүү эмес экенин эске тутуңуз. Мамлекет дагы, ата-энеңиз, дагы коом дагы. Иштебесеңиз тиштебейсиз.
2.Абдан эле оор болуп калган учурдан тышкары кезде карыз албаңыз! Карыз адамдын күнүмдүк энергиясын билинбеген менен алсыратат.
3. Өзүңүзгө чектөө койгонду тактап айтканда напсини тыя билгенди дагы үйрөнүңүз. “Өмүргө бир ирет жаралабыз, гүүлдөп-дуулдап алалы!”, “Алың келсе алып, колуңдан келсе жулуп кал!” деген сыяктуу турмуштук туура эмес сөздөрдүн соңу уят болуу менен оор кесепеттерге алып келерин унутпаңыз.  
5. Өзүңүздү урматтаңыз. Понт кармап мактанып же эл көрсүн деп жасаган иш эч качан өзүн сыйлоого жатпайт. Өзүн урматтаган адам баалуу кийим-кечеси, унаасы, жаңы телефону менен көрүнүп, мактанбайт. Турмушта элдер “Кийимиңизге карап тосуп алып, акылыңызга карап узатарын” дагы эске ала жүрүңүз. Баалуу кийиниңиз, бирок акылыңыз андан дагы баалуу болсун.
6.  Абийир менен адепти кандай шартта да болбосун сактаганга аракет кылыңыз.
7. Адамдарды сыйлаңыз. Ал тургай сыйлоого татыктуу эмес деп эсептеп жаткан адамды дагы болсо. Сыйлоого татыктуу эмес деп анын үстүнөн өкүм чыгаргандын өзү сиздин текебердигиңиз көрсөтүп турат. Албетте текебердиктин аягы өкүнүч менен  бүтөрү белгилүү. 
8. Эч качан, эч бир шартта ачууга алдырбаганга аракет кылыңыз. Сылык-сыпаалык, токтоолук жана ачуусу келген кезде өзүн тыя билүү чыны менен улуу адамдардын, аристократ адамдардын өзгөчөлүгү. Ишкерликте бул албетте эки эсе жардам берет.
9. Сарамжалдуулукка үйрөнүңүз.
10. Жоопкерчиликтүү болуңуз. Ар бир ишке жоопкерчиликтүү болуңуз, ар дайым карьералык тепкичте жогорулайсыз.
11. Акча топтогонду үйрөңүз. Азбы-көппү акча топтогонду үйрөнгөн адам өзүн тарбиялаган адам.Жеңил акча табам деп жеңил ойго жетеленүү-же жакырчылык же темир тордун артына алып келет.
12. Окуңуз. Ар бир ишти үйрөнүүгө болот. Азыр интернеттен кайсы жумуштун кандай процесстери болоруна чейин тапсаңыз болот. Билим сиздин мүмкүнчүлүктөрүңүздү кеңейтет.
13. Жалкоо болбоңуз. Ар дайым аракетте болуңуз. “Эр эмгегин жер жебейт”, кылган ар бир ишиңиздин аздыр-көптүр майнабы сөзсүз болот. Такыр эле эч нерсе таппадым десеңиз баалуу тажрыйбага ээ болосуз.
14. Убакыт чыны менен-алтын. Жашоодогу материалдык баалуулуктар, унаа, квартира, банктагы эсебиңиз бир күндөрү анчалык кызыксыз болуп калган куракка келесиз.Убакытты өткөрбөй көзү тирүү кезинде ата-энеңиздин акыбалын сурап, жакындарыңызга жакшы мамиле кылып, мээрим бере жүрүңүз.
15. Эч качан идеалдуу, оңтойлуу учурдун келишин күтүп бир ишти баштабай жүрө бербеңиз. Бир нерсени билип алыңыз, жашоодо баары шайма-шай болгон идеалдуу учур эч качан келбейт! “Хандын дагы сарайында бир татым тузу кемиптир” деген кеп бар. Андыктан “офис алсам иш баштайт элем, үйдү бүтүрүп алсак саякатка чыгат элем, ушул жаман адамдан кутулсам жашоом гүлдөп кетет эле, балам чоңоюп алса анан жасанат элем” дебеңиз. Көңүлүңүз келген ишти аздан болсо да азыр баштап жасай бериңиз. Бир күнү финалга кантип жеткениңизди өзүңүз билбей каласыз.
Эмесе жашоодо эч качан өкүнбөгөндөй жашашыңызга тилектешпиз!  
Автор: Гүлнур Жумалиева

ПАДЫШАНЫН УУЛУНА БЕРГЕН НАСААТЫ

Байлыктын эң жакшысы бул - акылмандык, жокчулуктун эң жаманы бул - акмактык. Коркунучтун эң коркунучтуусу бул - текеберлик, тектүүлүктүн эң урматтуусу бул - жакшы кулк-мүнөз.

Акмак менен дос болуудан кач, себеби сага жардам берем деп жатып зыян берип коёт. Ач көз менен дос болуудан кач, себеби сага жардам керек болуп жатканда таппай каласың. Жаман адам менен дос болуудан кач, себеби убагы келип сени бир тыйынга сатып жиберет. Жалганчы менен дос болуудан сактан, себеби ал мираж сыяктуу алыстагыны жакын, жакындагыны алыс кылат.

ЭРКЕМ.
Өткөндө кырктын кырынан ашып.
Өзүңө кылды кудайым ашык.
Кыйноого салып, азапты берген.
Кылганмын кандай, эмнеден жазык.
Атыңды атап эрке деп бүгүн.
Ашыктык ырын турамын жазып.

Бурала бассаң, кыялап эркем.
Көркүңдөн гүлдөр уялат эркем.
Күлгөнүң күндөй жаркыган кезде.
Күн дагы батат уялап эркем.
Артыңдан калбай арбалып жүрөм.
Көлөкөң сыңар кубалап эркем.

Ойлосом оюм, ой кырды ашат.
Оң жолду пенде, солду да басат.
Бирөөгө бакыт күттүрбөй келсе,
Биринен кетип, жеткирбей качат.
Бирикпес бирок, сүйүүлөр таза.
Жүрөктөн чыккан ырларда жашайт.

Ар күнү чалып абалың сурап.
Акылым менен адебим турат.
Алсамбы десем жарыңдан тартып,
Абириң ойлоп, ыйманым турат.
Өнөрдүн жолу тосулбайт экен.
Өзүңө жүрөк ыр арнап сунат.

Жаралган пенде, бир дүйнө кем дейт.
Жараткан теңир бардыгын теңдейт.
Сагынган кезде санаага батып.
Сен жазган ырлар жаратым эмдейт.
Жашынып барып жолугуп качып.
Сүйүүмдү таза булгагым келбейт.

Кыялым менен тоо куштай эчен.
Сен менен бирге тоого учам эркем.
Бакыттай мага сезилип жатат.
Сени деп жүрөк ооруткан эркем.
Жалгандан өтсөк көп жылдан кийин.
Үр кызы болуп жолуксаң экен.

Арзыган жанга ак сүйүү берсин.
Бергенде ал да кечикпей келсин.
А биздин сүйүү таптаза бойдон.
Сабалап учуп тарыхты кезсин.
Сүйүүнү таза сактаптыр ах- деп.
Агасы менен эркеси дешсин.
✒️✒️ Абдырасулов.С✒️✒️

Аралаба топ кыздарды,
кыздын баркы кетпейби.
Арасынан бирди сүйсөң,
ошол эле жетпейби.

Аралаба топ гүлдөрдү,
Гүлдүн баркы кетпейби.
Арасынан бирди үзсөң,
Ошол эле жетпейби.

Мааниси терең ыр ?

Бугун дагы мен бир тарбия алдым.. Адамдар бул бирибизге тарбия экенбиз ??? жумуштан чыгып бир фрукты саткан дуконго кирдим.. сонун бир жашы ортолоп калган жигит соода кылып жатыптыр.., намаз окуйт экен. Фрукты алып таразага коюп бериниз десем.., келиниз таразаны басып озунуз тартып алыныз дейт.., очки тагынып алыптыр. Токтоп, тиктеп калдым.., корсо эки козу корбойт, сокур экен.. соода кылат экен. ??? акчаны кантип тааныйсыз десем.., размеринен билем дейт.. кантип иштейсиз анан десем, ушинтип аракет жасап бала чакамды багамын деди ??? тууганын деле бир жардам берет, эки жардам берет анан милдет кылат дейт. Канчалаган дени карды соо адамдар, бироодон умут кылып, байлар бербейт, саран деп догурунуп жашайт.. озу болсо огуздой. А сокур адам Аллахтан умут кылып, аракет жасап бала чакасын багып жатат. Ушунчалык ошол кишиге ыраазы болуп кайттым ???эми дайыма сизден соода кылып турам дедим. Адамдар сизди алдап кетсе эмне болот десем? Мага сизге окшогон журогундо ыйманы бар адамдар кооп келип турат дейт. Алдаса озуно кыйын деп ???мени менен коштошту!

Бай жашоого болот,
Бирок өрнөктүү жашоо кыйын.

——— Исхак Раззаков.

Биз билбейбиз,өмүр качан аяктайт,
Балким эртең күндөгүдөй таң атпайт.
Бул жашоонун убактылуу экенин,
Ичтен сезип,тообо кылган адашпайт.

**МАРКУМДАР УНУ.

Короздор биринин артынан бири жарыша кыйкырып, чыгыш тараптан таң кылайып атып келаткан экен. Тирүүлүккө моокуму канбай, көктү мостоё тиктеп, балбылдап күйүп турган бу жылдыз кезекти эми Касымга ыйгарып "Бу түбү тешик, тар дүйнөдөн армандуу кетип аткан биринчиси, же эң акыркысы эмессиң сен. Кантели, жолуң ошол, бара гой..." дегендей муздак жымыңдады. Касым кудайга ишенчү. "Э, кудай, алдыңда акмын,- деди ичинен, - бу жалганда эч кимге жалган айтып, жамандык кылбадым. Карызым да, аласам да жок..."
- Кана, анда даярсыңбы?
Бул үн Касымдын оюн бузду. Бери бурулду. Күнүнө эртели кеч тамактанган жаман үстөлүнүн үстүндө закүскөсү менен бир стакан арак турганын көрдү. Өлүмгө аттанар алдында оозанчу бул ырыскыны түрмө кызматкери азыр эле коюп кеткен болучу. "Кана анда, буга караңыз" дегендей полковник Касымды карап, үстөл үстүнө кол жаңсады. Касым үстөлгө көңүл кош тиктеди.
- Ыракмат... Андан көрө мага бир чыны суу бергилечи...
Касым бир чыны сууну кош колдоп кармап турду. "Акыркы ичээр суум ээ! Акыркы ичээр суум башка жерде эмес, ушу түрмөдө буюрган экен ээ!" сууну шашылбай жутуп, анан полковниктин алдына түштү. "Бисимилла. Баштагы бир өлүмдү татыктуу тос. Дабдырап калба, э, кудай, аягына чейин мага күч бер!"
Колидорго чыкты. Абдыкадыр Орозбековду замбилге салып көтөрүп баратышыптыр. Тергөө учурунда катуу тепки жеген Орозбеков Касымдын дубалын тыкылдатып сүйлөшүүгө да алы келбей калган. Тигине, Жусуп Абдрахмановду да замбилге салып, камерасынан алып чыгышты. Аны кийинки күндөрү Касымды суракка алган камчысынан кан тамган дойур тергеп аткан. Айтууда, сурак учурунда Жусуп аны тамагынан алып, басып жыгылыптыр. Ушундан кийин ал да катуу тепкиленген, буту-колу сынган. Кууш колидордон түрмөнүн короосуна чыкчу эшиктин жанында турган мылтыкчан желдеттин жанына келгенде Касымды токтотуп, колдорун артына бурап байлашты. Айрыкча колун артына байланганда жүрөгүнүн кайсы бир талуу жери тыз дей түшкөнсүп, ичинен Касым оор муңканып алды. Өлүмдөн ким коркпойт? Тирүү пенде бүт эле коркот, бирок бу коркунучту Касым акылы менен жеңип турду. "Баштагы бир өлүмдү татыктуу тос. Дабдырап калба. Э, кудай, аягына чейин мага күч бер!"
Касымдын солк этпеген жүзүнөн баятан бери көзүн албаган желдет аны ушунчалык урматтаган үн менен асте шыбырап:
- Жүрүңүз, - деди.
Касым сыртка чыкты. Өлүм жакындаган сайын өмүрдүн ушунчалык кымбат экенин ашкере сезе баштады. Өтүп аткан ар бир мүнөтү, ар бир жылга татып аткансыды. Эгер тагдыр жазып-тайып ага дагы бир күн өмүр буюрса, кудай ага жүз жыл өмүр ыйгаргандай эле ыраазы болор эле.
Касым сыртка чыкты. Түрмөнүн туюк дубалында жети-сегиз киши катар тизилип, алардын катарындагы Абдыкадыр менен Жусуп буту менен турууга аракеттенип, бирок тура албай атыптыр. Касым алардын жанына барып турду. Бир четтен баарын көздөрүн ак мата менен таңа баштады.
- Эй, эки буттуу айбан! - деди Жусуп, Касымды коштоп келген желдетке. - Бизди тургузуп Касымга жөлөп кой, өлүмдү жатып тоспой, туруп тосолу!
Желдет алардын көздөрүн таңып, экөөнү Касымдын эки тарабына эптеп жөлөп коюшту.
Түрмөнүн ичинен он чакты мынтыкчан чыкты. Короодо турган төрт мотоцикл бир учурда татырата от алдырып (мылтыктын үнү угулбас үчүн атайын ушинтишчү), мынтыктар кезелди. Жусуп түзөлө берип, кекене кыйкырды:
- Эй, кулдун тукумдары! Элдин мыкты уулдарын минтип кур жалаа менен кырып отурсаңар, социализмди бүт дүйнөдө эмес, бир өлкөдө да кура албайсыңар. Эгерде...
Мынтыктар удаа атылды. Касым маңдайынын ысый түшкөнүн гана сезбесе, башка эч нерсе сезбеди. Эки кашынын ортосуна тийген октун ойоктой орду саамга кубара түшүп, анан шүүшүндөгөн кан чыга келди...

Көчкөн Сактанов (Маркумдар үнү китебинен)**

Алаксытып оюмду арбадың го Дана кыз,
Алыстатып боюңду кармадың го Дана кыз.
Ичим жанып турганын сезбедиң го Дана кыз,
Имерилип жаныма келбедиң го Дана кыз.
Алоолонтуп жанымды ойнодуң го Дана кыз,
Ак жүзүңдөн сүйгүзүп койбодуң го Дана кыз
Сага жакын бара албай ыза болдум Дана кыз,
Сагынычым таралбай куса болдум Дана кыз.
Ой Дана кыз, Дана кыз
Эй Дана кыз, Дана кыз.
Улуу тоодо таңшыган улар болдуң Дана кыз,
Угуп үнүң жете албай кумар болдум Дана кыз.
Кол жетпеген мен үчүн дабаң болдуң Дана кыз,
Козгоп жүрөк сырларын аваң болдуң Дана кыз.