﴿أَمْ حَسِبَ الَّذِينَ اجْتَرَحُوا السَّيِّئَاتِ أَن نَّجْعَلَهُمْ كَالَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ سَوَاءً مَّحْيَاهُمْ وَمَمَاتُهُمْ ۚ سَاءَ مَا يَحْكُمُونَ﴾الجاثية 21

እነዛ ወንጀል ሰሪዎችና በወንጀላቸው ዘውታሪዎች፣ የ ፈጣሪያቸውን ትእዛዝ አጉዳዮች ልክ እንደነዛ መልካም ሰሪዎች፣ ፈጣሪያቸውን ለማስደሰት ከሚለፉት ጋር ህይወታቸው እኩል ነው ብለው ያስባሉ?! ምነኛ የከፋ አስተሳሰብ ነው! ይህ ፍትሃዊነት የጎደለው፣ ከ ነብያዊ አስተምህሮትም የወጣ እይታ ነው።

መልካም ሰሪዎች በዱንያም ሆነ በ አኼራ ደስተኛ ህይወት፣ ታላቅ ምንዳ እና የ ስኬት ባለቤቶች ሲሆኑ፤
ወንጀል ሰሪዎች በተቃራኒው የ አሏህ ቁጣ፣ ውርደት፣ ብርቱ ቅጣት፣ በ ዱንያም ሆነ በ አኼራ ብርቱ ቅጣት የሚጠብቃቸው ናቸው።

تفسير السعدي

አሏህ ሆይ ታረቀን!

ትናንት አንተ ማለት…! ሚሉ ሁላ ዛሬ ላይ የልባቸውን ያወሩብሃል። ንግግርህ፣ ሃሳብህ ሁለመናህ ይዘገንናቸዋል። በቃ ይቺ ነች ዱንያ፣ ደህና ወዳጅነት ጀመርኩ ስትል ረጅም የምሬት ጊዜ ታወርስሃለች።ሲጀምርስ ለሷ የተባለ ነገር መች ያምርና!

ከሰው ጋር የሚኖረን ወዳጅነት መሰረቱ ለ አሏህ እስካልሆነ ድረስ መጨረሻው አያምርም። ተጀምሮ የሚቆም ወዳጅነት ከጅምሩም ስሜትን፣ ጥቅምን መሰረት ያደረገ እንጂ ለ አሏህ የተባለ አልነበረም። ለ አሏህ በነበረማ ባልቆመ ነበር።

ደስ የሚለው ነገር ያ የተቋረጠው ወዳጅነት የቆመው የ አሏህን ትእዛዝ ከማስከበር ጋር ተያይዞ ከሆነ፤ ብቻ ወደሱ ትእዛዝ እንመለስ እንጂ ያ የቀድሞ ፍቅራችንን እንደሚመልስልን ይህን በማድረግ ላይ ደግሞ ቻይ እንደሆነ በግልፅ ነገሮናል።

﴿عَسَى اللَّهُ أَن يَجْعَلَ بَيْنَكُمْ وَبَيْنَ الَّذِينَ عَادَيْتُم مِّنْهُم مَّوَدَّةً ۚ وَاللَّهُ قَدِيرٌ﴾ الممتحنة 7

ባይሆን ስላለፈው ማሰቡን ትተን ለሱ ብለን ያጣነውን ነገር እስኪመልስልን በጉጉት መጠበቅ ነው ያለብን!

ኢማሙ ሹዓቢይ رحمه الله በጣም አጭር እና ቀጫጫ ነበሩ። "ለምንድነው እንዲህ አጭር የሆናችሁት?" ብለው ጠየቋቸው። በ እናታችን ማህጸን ውስጥ መንታ ነበርን፣ እና ትግል ነበር ያ ህይወት።ከሰው ጋር ፉክክር ውስጥ ስትገባ የሆነ የምታጣው ነገር ይኖራል ለዛ ነው አሉ።

የፉክክር ሚስጥር ትናንት ከነበርክበት ዛሬን የተሻለ ማድረግ እንጂ ከሌሎች የተለየ ለመምሰል አይደለም። መንገዱ ምንም ይሁን ምን ከትናንቱ ዛሬ የተሻልክ ከሆንክ ተሳክቶልሃል።

ደግሞም ሰዎች ሁሉ ትናንት ባየሃቸው ሁኔታ ላይ ናቸው፣ አልተለወጡም ብለህ አታስብ። ያኔም ቢሆን ካንተ ደብቀው እንጂ የተሻሉ ሆነውም ሊሆን ይችላል። ዛሬ ደግሞ አንተ ማትድርስበት ላይም ሆነው ሊሆን ይችላል። ባይሆን ያልተለወጥከው አንተ ነህ፣ ዛሬም ቢሆን እነሱ የት ደረሱ እያልክ እያሰብክ የምትኖረው!

وَلَا تُطِعْ كُلَّ حَلَّافٍ مَّهِينٍ
هَمَّازٍ مَّشَّاءٍ بِنَمِيمٍ

ነገርን በሰዎች መሃል የሚያመላልስን ሰው አትታዘዝ።ጀምዓን በታኝ፣ጓደኝነትን አውዳሚ ነው። በዚህ ምክንያት ስንት ጓደኝነት ጠፋ።አንድ ሰው መልካምን ቢሰራ፣ ቢናገር ይህን የሚያስተላልፍ ሰው ያን ያህል ነው። መጥፎን ከተናገረ ግን ይህን የሚያስተላልፉ ሰዎች ቁጥራቸው ቀላል አይደለም።

ቀደምት ደጋጎች ከ ነገር አመላላሽ የሚመጣን ነገር በር በመዝጋት ይታወቃሉ። አንድ ጊዜ ወህብ ቢን ሙነበህ رحمه الله ዘንድ አንድ ሰው ሲተላለፍ "የሆነ ሰው ሲሰድቦት አይቻለሁ" ይላቸዋል። ወህብም " እንደው ሸይጣን ካንተ ውጪ የሚልከውን ሰው አጣ?! ለ ሸይጣን መልእክተኛ አትሁኑ።" ብለው መለሱለት።

رسائل من القرآن

ያለፈው ወንጀልህ ይቅር እንዲባልልህ በቀሪ እድሜህ ራስህን አስተካክል።

ኢብን ከሲር رحمه الله

ሃላል የሆነ ስራን ፈልጎ ከቤቱ የሚወጣ ከሰዎች ፈተና መግጠሙ የማይቀር ነው።

ህይወትን እንዴት መግፋት እንዳለብህ ማሰብህ በራሱ ምንዳ አለው። ወንጀልህን ያስምራልና አታስብ።

"እንዴት መኖር እንዳለብህ ከማሰብ፣ ከመጨነቅ ውጪ የማይማር ወንጀል አለ።" ብሏል አንዱ ሰለፍ

ሃላል የሆነ ከስብን መፈለግ፣ ያንንም ለቤተሰብ ማበርከት ሚስተካከለው የሌለው ታላቅ የመልካም ስራ በር ነው ብሏል ኢብኑ ተይሚያህ رحمه الله

ሰዎች ስላንተ የሚሉት ብዙም አያሳዝንህ። የተናገሩት ውሸት ከሆነ፤ ሳትሰራው የሚመዘገብልህ መልካም ስራ ይሆንልሃል። እውነት ከሆነ ደግሞ ቅጣቱ የፈጠነብህ ወንጀልህ ነውና ተቀበለው።

ኢብን ሙፍሊህ አል ሀንበሊይ رحمه الله

الآداب الشرعية

እውቀትን ፈለግኩኝ፣ የተወሰነ ያክል አገኘሁ።
አዳብን ፈለግኩ፣ ነገር ግን ባለቤቶቹ ሞተው አገኘኋቸው።

አብደላህ ኢብን ሙባረክ رحمه الله

إِنْ أَجْرِيَ إِلَّا عَلَى اللَّهِ

ምንዳህ በአሏህ እንጂ ሌላ በማንም አይደለም።

ከጠቢባን አንዱ ከስስታምነት የባሰ መጥፎ ነገር አለ ወይ? ተብሎ ተጠይቋል። "አው፤ የዋለውን መልካም ውለታ የሚናገር ሰው ነው" ሲል መልሷል።

በምትሰራው መልካም ስራ ፊት ሁሉ አሏህን አድርግ።ከማንም ምንዳን አትጠብቅ።የሰዎች ጭብጨባን፣ ተከታይ ማብዛትን አትፈልግ።

ሰዎችን የፈለግክበት ስራ ሁሉ ለሰው ነው። አሏህን የፈልግክበት ስራም ለ አሏህ ነው።የ ኢብኑል ቀይ-ዩም ንግግር ትንሽ ያስፈራል "ስራህ ኢኽላስ ከሌለው አትድከም።"

إذا لم تخلص، فلا تتعب!

ለ አሏህ ባለህ ፍራቻ ልክ ፍጡራን ያከብሩሃል።ለ አሏህ ባለህ ውዴታ ልክ ፍጡራን ይወዱኃል። ለ አሏህ በተጠመድከው ልክ ፍጡራን ባንተ ጉዳይ ይጠመዳሉ።

ያህያ ቢን ሙዓዝ رحمه الله