🇮🇷کرمانج خراسان👇
📡 کانال
#لغت_نامە
#سیاه_چادر :
هنر و سبک زندگی کوردی

کلمات اختصاصی کرمانجی مرتبط با #چادر و #چادرنشینی

مانند تزیینات , ستون , اجزای چادر واطراف سیاه چادر ...
تهیه شده در گروه های تلگرامی #قلعه_بیگ و #کوردێن_کورمانج

بینە / bîne : مجموعە چادر ها
بینەداران/ bîne daran : چادر نشینان
وار , وارگە/war, warge : مکان چادرها
ئارگە / arge : از ریشه ئار به معنی آتش جایی که آتش برای پخت و پز درست می کردند و اثر این آتش هم باقی می ماند و می گویند ئارگە
کوین / kuîn : چادر
کوینا رەش / kuîn reş : سیاه چادر
سێنگ / sêng : میخ های چوبی چادر
وەگرتێن / wegirtên : گستراندن چادر
بەنارکرێن/benar kirên : برپا کردن چادر
ئوستوون/ustûn : چوب و عمودی که زیر چادر قرار دهند
سه ر ئوستوون : Serustûn
وصله اي از جنس پارچه يا لاستيك در انتها يا سر ئوستوون ميگذارند تا از پاره شدن و يا شكافتن سياه چادر و يا چادر برزنتي جلوگيري كند
تەژ/ Tej: چادر سیاه که از موی بز بافند
هرچادر شامل حدودا ده تخته تەژ میباشد که عرض هر تەژ حدودا یک متراست مجموع انها را میگن چادر(البته اندازه حدسی میباشد که احتمالا کم یا زیاد میشود)
چاتمه / çatme : چادر کوچکی که در کنار چادر بزرگ می نهند
سێنگ / sêng : چوب هایی که بر زمین می کوبند و طناب چادر را به آن می بندند
وەرس / weris : طنابی که از روی چادر و اطراف آن عبور می کند تا چادر محکم شود.
قۆنتوز/خەمپور/qûntoz/xempor : منگوله نخی تزیینی.
ئلان /êlan : تیکه پارچه جدا برای در چادر.
چاتتۆ / کندر/ çattû/ kindr : طناب
هەشی كوين/ heşiya konê :
گوشه هاي سياه چادر را ئيش گويند كه آنها را براي تصفيه هوا بالا ميزنند تا هوا به راحتي جريان پيدا كند.
پيستک /pîstik & کولین / kolîn :
پوستي كه كره محلي داخل آن ميريزند و گودالي كه داخل سياه چادر به عمق تقريباً يك متر حفر ميشه و چندين #پيستك داخل آن قرار ميگيرد را #كولين مي گويند
پاشمال/Pàşmal : قسمت انتهایی چادر که مینداختن رو چادر تا تهویه انجام بشه
تەختە / texte : هر کدام از تکه های چادر که به موازات هم دوخته شدن
پیژ/شۆژن /pîj / şojin : سیخ های فلذی که فسمتهای مختلف چادر را به هم متصل میکنند
هەبند /hebind : تکه طنابهایی که چادر را به (سێنگ) ها میبندند.

این همه جزییات و کلمات کرمانجی فقط برای یک وسیله کورمانجی / مشتی نمونه خروار از هویت و قدمت و تاریخ و اصالت💝💝

🇮🇷کانال علی زینل
@Aliizeynal

شه‌وات

ده‌نگبژ ، علی کریمی🔥

✅کانال علی زینل
@Aliizeynal

🔹حکایت حماسی و غرورآفرین سردارملی کورمانج عوض خان جلالی❤️

🎤🎸 #علی_کریمی 🌟
💫کورمانجی💫

💠کانال علی زینل
@Aliizeynal

بەشین سا هەڤالان

رادیو دەنگی کوردی خراسان
خجاوی دائیکی کورمانج میترا محمدی

#هەربژی👍🌹

کورمانجه علی زینل
@Aliizeynal

💐🍃💐زیر خاکی ، قدیمی

دەنگبیژ ، هوسین ئەزیزی

هنرمند؛استاد حسین عزیزی درسالهای جوانی

کانال علی زینل
@Aliizeynal

من بارها گفته‌ام که فقط در شهرها، شاه هستم. ولی از هنگامی که فرمان حرکت سپاه را می‌دهم. دیگر همانند همه‌ی سربازان خواهم بود.
و کوچکترین برتری بر آن‌ها در برابر حوادث و در برابر تاختن دشمنان ندارم. بنابراین گریز من از سیل، در حالیکه گروهی از سربازانم را آب برده، شرم آور است. اگر تقدیر بر آن باشد که بدست دشمن یا بعلت سیل و باران از میان بروم، و به سرنوشت سربازان سیل برده دچار شوم، از آن گریزی نیست.
سرداران و پیرامونیان نادر، همانگونه که وی سخن می‌گفت، با هراس و دلهره نگران بالا آمدن آب، و رخنه ی آن بدرون چادر وی بودند. ولی نادر آرام و خونسرد در حالیکه کلاه و رختهایش خیس شده و آب از ريشش می‌چکید، در برابر چادر ایستاده به ریزش باران، و رودخانه‌ی سرکش می‌نگریست. گویی در مغز خود، نقشه‌ی جنگ با این پدیده‌ی نیرومند طبیعت را می‌کشید، تا او را نیز بگونه‌ای ادب کند.
شگفت آنکه، در کمتر از نیم ساعت، باران آرام آرام ایستاد، و پس از سه-چهار ساعت نیز آب گرگان رود پائین و پائین‌تر رفت. گویی رودخانه نیز از خشم نادر ترسیده بود.
بامداد روز بعد، نادر دستور داد سربازان و سواران و افراد زیر فرمانش، مدت یک‌هفته در همان محل استراحت کنند.
اتفاقأ از بامداد آنروز، آفتاب درخشان بهاری به دشت و کوهسار و رودخانه تابید. این آفتاب، در سراسر یک هفته‌ای که نیروهای نادر استراحت کرده و سرگرم خشک کردن رخت و چادر و ساز و برگ و ابزارهای جنگی خویش بودند ادامه داشت. بدانگونه که در پایان هفته همه چیز، حتا(حتی) دشت و بیابان، خشک، و آماده حرکت نیروهای نادر شدند.
درست زمانی که نادر میخواست فرمان حرکت سپاه به سوی داغستان را بدهد، پیکی از سوی عبدالغنی خان فرمانده اعزامی نزد وی آمد و گزارش جنگ با لزگیان را به وی داد.
عبدالغنی خان، در برنامه‌ی خود به نادر، پس از ذکر تعارف معمول، نوشته بود که:
در روز ١۵ ذیحجه سال ١١۵۴ هجری نیروهای حضرت ظل اللهی پس از بررسی‌های شایسته و آگاهی برای اینکه لزگی هادر منطقه جار و جاروخ در دامنه‌ی جنوبی کوه‌های مرکزی قفقاز سنگر گرفته‌اند، بر آن‌ها تاختند. و با وجود برتری لزگیان، ایشان نتوانستند در برابر نیروهای دولتی تاب بیاورند.
و پایداری کنند، و به دادن تلفات سنگین، ناگزیر به واپس نشينی شدند.
سربازان ایران، با شتاب سنگرهای لزگیها را اشغال کرده و برای اینکه فرصت آرایش جنگی دوباره به آنها ندهد، به سنگرها و خط دفاعی بعدی آن‌ها تاختند و  خوشبختانه با اقبال بلند شاهنشاه، توانستیم، خط دفاعی بعدی لزگیان را نیز در هم بشکنیم و پیشروی پیروزمندانه خود را دنبال، و گروهی فراوان از آن‌ها را دستگیر کنیم. با این‌همه شماری فراوان از لزگیان در بالای کوه سنگر گرفته بودند. و برای دسترسی به سنگرهای آنان، می‌باید از گذرگاه بسیار باریک بگذریم. و این کار برای یک سپاه عظیم با ساز و برگ های بزرگ و سنگین، غیر ممکن بود.
                    - - - - - - - - - - -
گزارش عبدالغنی خان چنین دنبال می‌شد :
                  - - - -- - - - - - - - - - - - -
لزگیان مطمئن بودند که نیروهای ما، قادر به گذشتن از این گذرگاه سخت کوهستانی نیستند. به ویژه آنکه راه مذکور را نیز بسته و در آن سنگر گرفته بودند . ولی گردان ابدالیان، داوطلب شدند که از سینه‌ی تند شیب کوه، بالا بروند. و کار را یکسره کنند، و با دلاوری شایسته این کار را کردند و از پشت سر به لزگیان تاختند و گذرگاه را باز کردند.
لزگیان با وجودی که عرصه را بر آن‌ها تنگ کرده بودیم، بسختی می‌جنگیدند و از بالای کوه، سنگهای بزرگی را بسوی نیروهای ما، فرو می‌ریختند. زیرا آنان می‌دانستند که با آنهمه نامردمی ها، که کرده‌اند، تسلیم شان بمعنای مرگشان است.
                     - - - - - - - - - -
گزارش سرانجام، بدانگونه پایان یافت :
چون هر لحظه حلقه‌ی محاصره ما، تنگ‌تر می‌شد. شماری از لزگیان. خود را از فراز کوه به پائین پرتاب کردند. شماری دیگر در جنگ های تن به تن کشته یا زخمی و یا گرفتار شدند.
و این جنگ دشوار، نزدیکی‌های نیم شب پانزدهم ذیحجه پایان یافت و بامداد روز ١۶ ذیحجه ١١۵۴ این گزارش برای قبله عالم نوشته شد.
جان نثار عبدالغنی.
-----------------------
نادر از گزارش سردار عبدالغنی بسیار خوشنود شد و چند سکه زرین و یک توپ پارچه زربفت به پیک داد و برای عبدالغنی خان و فتحعلی خان افشار و سربازان گردان ابدالی نیز ارمغانهایی را فرستاد.
مینورسکی می‌نویسد :نادر تا دویست هزار، روپیه به این سربازان دلاور، انعام داد. با اینکه این گزارش حکایت از قلع و قمع لزگیان می‌کرد، با اینهمه نادر فرمان حرکت بسوی قفقاز و داغستان را داد.

🌲 🌾🌴🌾کانال علی زینل
@Aliizeynal

‌‌📢 آغاز برداشت شیلان در آمَد ترکیه
🔹 شیلان ها در شهرستان پاسور (کلپ) در استان آمد (دیاربکر) به مرحله برداشت رسیدند. میوه شیلان که در زبان ترکی به آن قوش بورنو گفته می شود، در بهار شکوفه می دهد و در تابستان به رنگ زرد و در پاییز به رنگ قرمز درمی آید.
شهروندان در کردستان ترکیه، شیلان ها را پس از چیدن از میان خارها، خشک می کنند و سپس برای تهیه ی چای و مربا از آن ها بهره می برند. این میوه ارزشمند که سرشار از ویتامین های A، B و C است، در کردستان ترکیه به عنوان یک منبع طبیعی برای تقویت بدن در برابر سرماخوردگی و عفونت مورد توجه قرار می گیرد. این میوه سرخ رنگ کوچک پس از خشک شدن شبیه دانه های کشمش است و طعم شیرینی دارد.

🌲 🌾🌴🌾کانال علی زینل
@Aliizeynal

Zilan
#زیلان زیلان
زیلانا من
آخ زیله جان🥰

#زیلان 👈نام دختر کردی🌺

#زیل 👈گیاه و کنگر تازه رسته،جوانه

کانال علی زینل
@Aliizeynal

دوتار ، روانشاد حاج حسین یگانه
دەنگ ، زنده یاد ابوالفظل اوغازی

ابوالفضل اوغازی از بهترین «حقانەخوان ها» یا جعفرقلی خوان ها بودند. معراج بسیار قشنگی هم در آرشیو دارند،

✅کانال علی زینل
@Aliizeynal

دل‌ساف

دەنگ و دوتار:
#هەسەن_براتزادە

هەلبەست؛
#مهەمەد_هوسێن‌پوور

@kaniyadil

🌲 🌾🌴🌾کانال علی زینل
@Aliizeynal