ЗВАЖÁЦЬ (zvažać)
(дзеяслоў, незакончанае трываньне)

Зьвяртаць увагу на каго-, што-н., надаваць значэньне каму-, чаму-н.

🔸️Даходзілі да Кастуся чуткі пра тое, што вучыцца там [у сэмінарыі] нялёгка, выкладчыкі муштруюць вучняў, але ён на гэта зважаў мала. (С. Александровіч)
#словы_З

Паляваньне вякоў

“У час цяжкі, у момант паваротны
Свайго жыцьця, згубіўшы верны шлях,
Я трапіў нечакана ў лес дрымотны.”
Дантэ Аліг’еры, “Боска Камэдыя”, пераклад У. Скарынкіна.

`Сьцежкі ву́сьціш, цемры погляд,
Во́рах чыйсьці навакол.
Зрок смугою, ці́шы ско́гат,
Мо́рак песьціць гурбаў дол.

Ценяў рып, сьвядомасьць ў страху:
«Зо́рыць штосьці на мяне..»
Пушчы выгляд — войска жаху,
По́зірк дзікі на сьпіне.

Грукат усюдны, рухаў шолах,
Шлях зьнікае ў імгле́.
Ногі храснуць, духу сполах:
«Цьмы пагляд ляжыць на мне…!»

Гул узьняўся, буры скрыгат,
Рве шалёны ветравей!
Ночы ростань, сэрца скі́гат,
Сьмерць пяе за лес гучней!

За́ціш раптам, по́дых цьвету —
«Што зіхці́ць у чэрні злой?»
Промень чысты, ласка сьвету!
«Рады сьлед перада мной?»

Кро́заў мур, імглы дарога,
Беласьць туліць мой пагляд.
Ззаду жах ? Сьвятло навокал,
Па́рась крые далягляд.

«Дзе жыцьцё? Ці ў той старонцы?!»—
Рось ахутвае спакой.
Зноў блукаць? «Вястуне сонцу,
Я сьпяшаю за табой!»

По́шуг тут жа, сьвет наўкола,
Зе́ркі плюшчу пад валво́й.
«Цуд жывы!», зара́нак по́лаг,
Мараў танец прад душой!

Ці́шы даль, кароны ў сьнезе,
Лёд пад сьледам зіхаці́ць.
Сумець-люба, сьпевы недзе,
У сэрцы полымя віры́ць.

Сінь густая, квет пазему,
«Ву́сьціш зноў перада мной..?»
Колер стану, сьвежасьць тлену,
«Страх даруе супакой».

Тарас Ташкевіч,
01-03 2024, на ўспаміны пра возера Нарач`Слоўнік— https://telegra.ph/Belaruska-rasejskі-sloўnіk-da-vershu-Palyavanne-Vyakoў-03-15

@kiera_dy_hardz

ПÉШЧАНЫ (pieščany)
(прыметнік/дзеепрыметнік, мужчынскі род)

1. Дзеепрыметнік, залежны стан, прошлы час, ад 'песьціць' (любоўна даглядаць, гадаваць кагосьці; праяўляць ласку, лашчыць, галубіць кагосьці).

2. Прыметнік: капрызны, расьпешчаны.

🔸️Пешчанае дзіця.
#словы_П

Гэтае слова прыйшло да нас з французскае мовы ("percale"). Ці ведалі вы яго? ☺️

ПАРКÁЛЬ (percale)
(назоўнік, мужчынскі род)

Лёгкая баваўняная аднаколерная або з набіўным малюнкам тканіна.

🔸️У скрутку быў паркаль — мэтраў з чатыры — у чорную крапінку. (Лупсякоў)
#словы_П

МЯСЬЦÍЦЦА (miaścicca)
(дзеяслоў, незакончанае трываньне)

1. Зьмяшчацца, знаходзіцца, разтмяшчацца.

🔸️Там жа, дзе пачынаўся за вясковымі платамі выган, мясьціўся і будынак школы. (Галавач)

2. Займаць зручнае месца; уладкоўвацца.

🔸️Хутка сястра пайшла, а хворы, крэкчучы і стогнучы, пачаў мясьціцца пад коўдраю. (Быкаў)

3. Умяшчацца, зьмяшчацца.

🔸️У галаве ня месьціцца, як гэта можна пайсьці супраць начальства? (Колас)
#словы_М

Ці ведалі вы, што ў арэгана, ці па-расейску "душицы", ёсьць нашая беларуская назва? 💚

"Мацярдушка" — безумоўна наш сёлетні фаварыт 😅

МАЦЯРДУШКА (maciarduška)
(назоўнік, жаночы род)

Травяністая лугавая расьліна сямейства губакветных зь вельмі дробнымі пахучымі лілова-ружовымі кветкамі, сабранымі ў суквецьце.
#словы_М

Прыгожае, праўда? 😍

ЛЮСТРАВÁЦЬ (lustravać)
(дзеяслоў, незакончанае трываньне)

1. Блішчаць, адсьвечваць, як люстра.

🔸️Люструе гладзь возера.

1. Адлюстроўваць.

🔸️Страха ўжо даўнавата пасьпела замшэць і грузна апускалася над вокнамі, якія люстравалі ў сабе тыя медныя блікі, што доўгаю палосаю застылі далёка над цёмнымі палямі. (Пестрак)
#словы_Л

ПÍЛЬНЫ (pilny)
(прыметнік, мужчынскі род)

1. Які патрабуе неадкладнага выкананьня, неабходны, тэрміновы.

🔸️Толькі сыдзе сьнег — і да позьняе восені не было часу займацца падрыхтоўкаю: хапала іншае, больш пільнае работы! (С. Александровіч)
🔸️Радыё — бясспрэчна, цудоўная рэч, але ж які неасьцярожны гэты Віцька Радзюк, калі карыстаецца ім бязь пільнае патрэбы — няхай чуе ўвесь сьвет. (Хадкевіч)

2. Старанны, руплівы, дбайны.

🔸️— Але ж вы кажаце, што ён паслухмяны. А калі чалавек паслухмяны, то і пільны. (Пальчэўскі)

3. Уважлівы, неаслабны.

🔸️Жыцьцё і творчасьць народнага паэта Беларусі Янкі Купалы прыцягваюць пільную ўвагу дасьледчыкаў яшчэ з тых часоў, калі выйшла ў сьвет першая яго кніжка. (Навуменка)

1. Зоркі, чуйны, праніклівы.

🔸️Анісім спалохаўся пільнага Алімпінага позірку. (Сабаленка)
#словы_П

ВІХУРА (vichura)
(назоўнік, жаночы род)

1. Размоўнае слова: бура, завея, завіруха.

🔸️Ня ціхне бура, стогне лес...
На ўсе лады віхура сьвішча!.. (Чарот)
🔸️Дарожкі і сьцежкі занесла віхура,
Ня знаць, дзе балота, дзе лог, дзе папар. (Купала)

2. Паэтычнае слова: імклівы віхравы рух. 

🔸️Скрыпач закончыў «Крыжачка».
І ў лягерным прылеску
Шуміць віхура гапака,
Гучыць «Малдаванэску». (Калачынскі)
#словы_В