Eng buyuk rahmat nima?
Alloh Taolo “Fussilat” surasining 2-oyatida shunday deydi:

تَنْزِيْلٌ مِّنَ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيْمِ

“(Ushbu Qur’on) mehribon va rahmli (Alloh) tomonidan nozil qilingandir.“

“Ar-Rohman” surasining ilk ikki oyatida esa bunday:

اَلرَّحْمٰنُۙ
عَلَّمَ الْقُرْاٰنَۗ

“Mehribon (Alloh Muhammad payg’ambar va uning ummatlariga), Qur’onni ta’lim berdi”.

Savol: Nega Qur’onni mufassal tarzda bayon etib nozil qilgan va uni bandalariga ta’lim bergan Zotning zikri aynan “Rohman” ismi orqali ketyapti?

Nima uchun, aytaylik “Azizul Hakiym yoki Latiyfun Xobiyr emas?

Javob: Alloh Taoloning odamzotga ko’rsatgan eng buyuk rahmati: Qur’onni nozil qilgani va uni ta’lim bergani!

Dunyodagi hech bir in’om, na yashash ne’mati va na nimalardandir lazzatlana olish Rohmanning odam bolasiga rahm qilib Qur’onni eng to’g’ri yo’l ko’rsatuvchi o’laroq nozil qilganiga, uni yodlashga/tushunishga/amal qilishga oson qilib qo’yganiga teng kelolmaydi.

Odatda, insonlar “Menga rahm qiling” degan jumlani o’ta qaltis vaziyatlarda ishlatishadi: jon talvasasida, xonavayron bo’lish ehtimoli ortganda, hor bo’lishga bir bahya qolganda va hkz.

Alloh Taolo biz bandalariga rahm qildiki, ikki dunyoda ham hor bo’lishlariga yo’l qo’ymaydigan, ham bu dunyoda azizlik bilan, ham oxiratda jahannamdan qutqarilish bilan jonimizni omon saqlaydigan, amal qilsak aslo xonavayron qilmaydigan Qur’onni ta’lim berdi.

Turli xil bahonalar bilan o’zimizga qilingan eng katta rahmatdan yuz o’girishimizni, Qur’onni na tilovat qilishimiz va na tafsirini ochib o’qimasligimizni qanday oqlasa bo’ladi?!..

@fathiyyanabijon

#daydi_fikrlar

Biz o’z nafsi xotirjamligi uchun emas, kelajak avlod farovonligi uchun yashaydigan ummatmiz.

• Sahobalar harom munosabatga kirishish tugul, nikohdan oldingi uchrashuvlardan ham chetda bo’lishgan. Yillab-oylab gaplashib yurishmagan, hatto zaksdan o’tishmagan. Vaholanki ularda ham nafs bor edi, ularning ham ayollarini ko’ngli nozik edi. Lekin aynan haromga kirmaganlari sabab ularning zurriyodlaridan Allohning qilichlari, din keyingi avlodga yetib borishi uchun jonini-yu molini fido qilgan o’g’lonlar, mahramlari uchun shahidlik maqomidan boshqasiga rozi bo’lmaydigan himmatli ayollar chiqdi va islom ular vositasida dunyoga yoyildi.

• Tobe’inlar, salafi-solihlar nikohdan oldin ko’rishishmagan, to’ygacha har kecha chatlashishmagan. Ehtimol shu sabab Alloh ularning naslidan Ummaviylar, Abbosiylar, Usmoniylar kabi asrlar mobaynida dunyoga hukmronlik qilgan hukumatlar va ularning asoschilari yetishib chiqdi. O’sha vaqtlar oralig’ida islom ular bilan aziz bo’ldi.

• Bizning davrlarga kelib ikki nomahramning nikohdan oldin uchrashib/gaplashib yurishi norma, hatto urf bo’lib ketti. Haromdan uzoq turadiganlar kulgiga qoladigan bo’ldi. Qizlardan hayo ko’tarilib, istalganicha uchrashuvlarga chiqaveradigan bo’lishdi.

Keyin nima bo’ldi?

Ularning naslidan yolg’on bilan rasvo molini yaxshi deb sotadigan kazzoblar, hukumatga “paxta”qo’yadigan maddohlar, dunyo uchun dinini sotadigan munofiq imomlar, buzuqlikning har qanday turiga rozi bo’ladigan liberallar chiqdi va chiqishda davom etyapti. G’azoda iymoniy birodari jon talvasasida azoblanib yotgan, ochlikdan o’lar holatga kelganini ko’rib tursa ham, bo’kib-bo’kib pepsi ichadigan, chanel sepadigan fosiqlar tug’ildi va tug’ilishda davom etyapti.

Islom - iffat va hayosini o’tkinchi orzu havaslaridan ustun qo’yadigan muslimalar va nafsi amridan ko’ra Robbisining amrini afzal ko’radigan o’g’lonlar zurriyodlari bilan yana oldingi azizligiga qaytadi. Shunday kishilar va ularning farzandlaridan iborat avlodlar orqali jamiyatlar isloh, yer yuzi esa obod bo’ladi. Taraqqiyotning boshqacha formulasi yo’q!

@fathiyyanabijon

Ommaviy hayosizlik Mavzuga qo’l urishdan oldin sarlavhani bunday qo’yish fikri yo’q edi, chunki bu illat asosan Toshkentlik ayol-qizlar orasida tarqalgan degan fikrda yurar edim. Biroq chuqurroq tahlil qilib ko’rib, muammo ancha kengroq tus olganini angladim.…

Avlaviyat: solih amalmi yoki gunohdan tiyilish 2

Alloh rizosiga intiladigan inson - U Zotni o’z payg’ambarlarini qanday sifatlar bilan maqtaganiga ko’proq nazar solishi va uni o’zida shakllantirishga haris bo’lishi lozim.

Qur’onda, Alloh Taolo Yusuf alayhissalomni maqtab: “اِنَّهٗ مِنْ عِبَادِنَا الْمُخْلَصِيْنَ” - “Albatta u bizning muxlis (ixlosli) bandalarimizdan” deydi {12:24}. Ayrim tarjimalarda “الْمُخْلَصِيْنَ” so’zi “pokiza”, “osiylik gunohidan poklangan/saqlangan” deb ham keladi.

Oyat tafsirida Saadi rahimahulloh shunday deydilar: «Bu galdagi sinov uchun beriladigan ajr, Yusuf akalari tomonidan haydalganda olgan ajridan ko’ra buyukroq. Sababi bu safar juda ko’p narsa uning o’ziga bog’liq bo’lib, gunohga yetaklaydigan ancha-muncha omillar bor edi, biroq uning Allohga bo’lgan muhabbati barcha narsadan ustun chiqdi.

Akalari bilan sinalgan vaqtida uning sabri ilojsizlikdan bo’lgan. Xuddi bandalar tasarrufida bo’lmagan kasallik, illat va boshqa ko’ngilsiz voqealar yuz berishi kabi. Bunday vaziyatlarda kishini xohlaydimi u, yo’qmi, sabr qilishdan boshqa chorasi qolmaydi…»

Yusuf alayhissalomda gunohni oqlash uchun bir talay sabablar bor edi: yosh, ko’rkam buni ustiga bo’ydoq bo’lganlar. Begona yurtdaliklari hisobiga qilmishlari ovoza qilinib sharmanda bo’lishlari u qadar jiddiy xavf emasdi, qul o’laroq ho’jayinlariga “itoat”ni ro’kach qilishlari ham mumkin edi. Barcha zamonlardagi klassik uslublar: “Keyin tavba qilib olaman, Alloh Rohiym zot, kechirib yuboradi” yoki “Atiga bir marta bo’lsa hech nima qilmaydi, boshqa qaytmayman”, “Kafforotiga sadaqa qilib yuboraman, unut bo’lib ketadi” ham desalar ham bo’lardi.

Biroq ular: “Bu jirkanch ishdan meni asra Allohim! Shubhasiz bu ma’siyat Allohning g’azabini keltiradi, kishini Robbisidan uzoqlashtiradi va menga boshpana berib barcha ehtiyojlarimni ta’minlab qo’ygan xo’jayinimga hiyonat hisoblanadi. Meni unga nisbatan bunday vaxshiyona nonko’rlik bilan javob qaytarishim katta nohaqlik bo’ladi, nohaq insonlar esa hech qachon yaxshilikka erishmaydilar” deb aytdilar.

Bu payg’ambarni “ixlosli, pokiza banda” maqomiga ko’targan narsa majburlik yoki nazorat ostidaligi bahonasida emas, hamma sharoit muhayyo bo’lib turgan qulay paytda gunohdan tiyilishi.

Yuqorida yozilganlardan umumiy xulosa bir narsaga borib taqaladi: “Kishini Robbisi nazdidagi qiymatini kengchilik vaqtida qilgan solih amallarining adadidan ko’ra, qiyinchilik payti tiyila olgan gunohlari ko’proq yuksaltiradi. Boshqa chorasi qolmagani tufayli sabr qilgan emas, sabr qilmaslikka ming xil “uzr”lari bor paytda sabrli bo’lgan ajrga haqli.”

@fathiyyanabijon
#fathiyyasthoughts

Avlaviyat: solih amalmi yoki gunohdan tiyilish Ilm talabi yo’liga chiqqan borki, hozir butun fikr-u hayoli tezroq imtihonlarni topshirib olishda. Imtihonlar oldin ham bo’lgan, hozir ham bor va bundan keyin ham bo’laveradi. Asosiysi ulardan oldingi va keyingi…

Avlaviyat: solih amalmi yoki gunohdan tiyilish

Ilm talabi yo’liga chiqqan borki, hozir butun fikr-u hayoli tezroq imtihonlarni topshirib olishda. Imtihonlar oldin ham bo’lgan, hozir ham bor va bundan keyin ham bo’laveradi. Asosiysi ulardan oldingi va keyingi holatimiz.

Shunday talabalarni bilaman, ustozlari/tengdoshlari nazdidagi misqollab yiqqan obro’sini bir martalik “hordiq” bilan puchga chiqaradi. Oylar davomida qiynalib o’qigan/yodlaganlarini bir martalik bazm sabab unutib yuboradi.

Gap ayni kunlarda dolzarb, o’quvchilar nishonlashga shay turgan “Bitiruv oqshomlari” haqida ketyapti. Qanchadan-qancha o’zini musulmon hisoblaydiganlar bor: “To’rt yil qiynalib o’qib nihoyat diplomli bo’ldim, bir marta nishonlasam nima qilibti”, “Maktabni bitirib katta hayotga qadam qo’ydim endi, buni nishonlash kerak” deb buzuqlikning har qanday turiga rozi bo’lishadi.

Vaholanki faxsh va fasod aynan shunaqangi - “bir marta”lardan boshlanadi. Musulmon kishi zakiy bo’lishi, avlaviyatni yaxshi bilishi zarur. Bunday vaziyatlarda ming turli yaxshilik qilgandan, bir marta xolis Robbisi roziligi uchun ma’siyatdan tiyilish afzal bo’lib qoladi. Mavzuni dugonam bilan muhokama qilgandik, xulosa har kimning o’ziga havola:

“Umr davomida bir martadan millionlab gunohlar qilsa bo’ladi, shu bir martadan boshlanadi o’zi hammasi. Borib keladida, ana hech nima bo’lmadiku deydi. Yigitlarga aralashmadimku yoki qizlarga aralashmadimku deydi. Keyin kursdoshlar yig’ilishadi, yana shu ahvol. Juda achinib qarayman bunday odamlarga. Ming savob ishdan ko’ra bir gunohdan kechgan afzalroq”.

@fathiyyanabijon

#eslatma

Masalan, bizga oyatda keltirilgan eslatma-vahiy, ya’ni Qur’on orqali musiqa qaytarilgan narsa ekani, ayrim mazhablarga ko’ra hatto qat’iy haromligi bildirildi {31:6}.

Endi shu ilm bilan hayotimiz davomida muhaqqaq sinalamiz: To’y-xashamga taklif qilinganda, taksi/jamoat transportlarida ketayotganda, orqa foniga albatta musiqa qo’yiladigan reels/shorts ko’rayotganda va hkz.

Shayton bazm bo’lishi aniqligini bila turib boramizmi/yo’qmi? Haydovchidan musiqani o’chirishini so’raymizmi/indamay ketaveramizmi? Videoni ovozini o’chirib qo’yamizmi/eshitaveramizmi? Tanlovimiz biz uchun yo عُذْرًا bo’ladi, yo نُذْرًا!

• Ayol kishi ehtiyojsiz uydan chiqmasligi kerakligi to’g’risida bildik {33:33}, endi bu ilm bilan har gal zarur bo’lmasa ham bozorga, yig’inlarga, uchrashuvlarga “diydor” bahonasida chiqqanda sinalamiz. Bosgan har qadamimiz yo عُذْرًا bo’ladi yo نُذْرًا!

• Nomahramlarga qaramaslik haqida bildik {24:30}, yonimizdan begona ayol o’tgan har onda imtihon qilinamiz. Qarash/tiyilish orasidagi tanlovimiz yo عُذْرًا bo’ladi yo نُذْرًا!

• Kelib chiqishi otashparastlar urfiga, g’ayridinlar odatiga, kofir qavmlar an’anasiga borib taqaladigan har qanday tantanalarni nishonlashdan qaytarilganimizni bilgach {25:72}, albatta bayram oldi iymonimiz bilan sinalamiz. “Niyatni to’g’rilab” nishonlaydigan kunlarimiz yo عُذْرًا bo’ladi yo نُذْرًا!

Bunday misollarni juda ko’p keltirish mumkin, xolis mo’minlarga xulosa va amal uchun shuni o’zi ham kifoya qiladi.

@fathiyyanabijon

#virtual_suhbat

Ruhiy, aqliy va jismoniy holatni to’g’ri tahlil qilib, muammoni ildizi qaysi biriga borib taqalishini aniqlash lozim.

Ibodatga, solih amallarga erinchoqlik bilib/bilmay sodir etib qo’yilgan biror gunoh sababidan bo’lishi mumkin, boya bir maqolada o’qigandim: “Gunoh uchun beriladigan jazolarning eng qo’rqinchlisi - yashirin jazodir. Masalan namozdagi hushu’ning yo’qolishi, vaqtni to’g’ri taqsimlay olmaslik, Qur’on ustidan tafakkur qilolmaslik, hattoki tungi namozlarda ham Alloh bilan o’rtada to’siq bo’lishi…”

Undan tashqari ustozlarimiz “Har qanday musiybat, muammo, siqilish - yo shukr qilinmagan ne’matdan, yo sodir etib qo’yilgan gunohdan bo’ladi. Kishi ortiga bir nazar tashlasin” deyishadi. Biz ayollarda noshukrlik yaxshigina kuchli ekanini hisobga olsak, qaysidir ne’matga nisbatan bilmay isyon qilib qo’yganingiz sababli ham shu holatga tushgan bo’lishingiz mumkin.

Bular ruhiyat bilan bog’liq sabablar edi, ba’zida hatto iymonda orqaga ketish ham jasadga kerakli narsani bermagandan bo’ladi. Bahridili ochilib ibodatga kirishishi uchun organizmiga ba’zi vitamin va minerallar yetishmaydi. Suvda eriydigan (водорастворимые) vitaminlar, masalan B guruh, C vitaminlari yoki Yod, Magniy, Temir yetishmasa ham insonda surunkali charchoq, uyquchilik, dangasalik kuzatiladi.

Xolis tavsiyam: explore yourself)

@fathiyyanabijon

Telegram

Fathiyya Nabijon

Hey human, explore yourself! Har bir savol egasi mandan boshqalarnikidan farqli, bir deganda samara beradigan sehrli tabletka kutgani yoki uzun bir shijoatlantiruvchi post yozib ta’siri anchagacha davom etadigan kuchliroq dofamin dozasi berishimni istashganiga…

O’ylab ko’rsak, deyarli har qanday azob turi, xoh bu dunyodagi bo’lsin, xoh oxiratdagi - bandaga aynan noshukrligi sabab yetishini anglaymiz.

Alloh bizga zulm qilmaydi, biz o’zimizga-o’zimiz zulm qilamiz. U Zot bizni zoye qilmaydi, biz kalta o’ylab o’zimizni zoye qilib qo’yamiz.Nega? Noshukrligimizdan! Hayotimizdagi qaysidir jihat bizni qoniqtirmaydi, noqis aqlimiz bilan shuni o’zgartirishni/to’g’rilashni/yaxshilashni xohlab qolamiz va Allohning benuqson yaratganini buzamiz. Keyin siqilib, jonimiz og’rib, azoblanib o’tiramiz.

Eriga noshukrligi sabab ajrashib ketayotgan ayollar, ota-onasiga noshukrligi sabab yomon yo’lga kirib ketayotgan farzandlar, yashash tarzidan nolib musofir yurtda hor bo’lib ishlab yurgan “bechora”lar, husniga rozi bo’lmay katta pulga piling/botex/laminatsiya va yana nimadirlar qildirib, kamiga og’riqlariga ham chidaydiganlar va hkz.

Turmush/mablag’/husn/zurriyod/faoliyat/salohiyat kabilarda bizga taqsimlangan rizqqa rozi bo’lib, shukr qilib yashaganimizda, yo’q joydan shuncha azob kelarmidi?!

@fathiyyanabijon