پێش دروستبوونی دەوڵەتی فەڕەنسا بە 900 ساڵ !!
لە سەردەمی دەوڵەتی عەباسی دا ئامێرێک بۆ جیاکردنەوەی ئاوی ساد و گەرم.
لە داهێنانی زانایان (أحمد ومحمد وحەسەن کوڕەکانی موسای کوڕی شاکر) لە سەدەی نۆیەم زاینی

ئەو پێشکەوتنەی ئێستایان هەمووی بەرهەمی زانایانی موسولمانە ئێمەش بێ ئاگا لێی.

بیرهێنانەوەیەک
لە سونەتەکانی ڕۆژی جمعە (هەینی)

١-خۆشۆردن
٢-پاکی
٣-سیواک
٤-لەبەر کردنی جلی جوان
٥-خوێندەوەی سوڕەتی کەهف
٦-زوو ڕۆیشتن بۆ نوێژی جمعە
٧-زۆر سەڵاوات دان لەسەر ️پێغەمبەر ﷴ ﷺ

لە سەردەمێک دا گەورەترین کتێبخانە و مەکتبە لە ئەورووپا ئەم کتێبخانەیە (مکتبة القدیس غالن) لە سویسرا کە تێیدا 600 کتێب هەبووە زیاتر نا.... هەر لەو سەردەمەش دا لە کتێبخانەی قرطبة 40 هەزار کتێب هەبوو.

لە خزمەت فەرموودەکانی خۆشەویست ﷺ

عن أبي موسى الأشعري (رضي الله عنه) عن النبي ﷺ: «تعاهدوا هَذَا القُرْآنَ، فَوَالَّذِي نَفْسُ مُحَمَّدٍ بِيَدِهِ لَهُوَ أشَدُّ تَفَلُّتاً مِنَ الإبلِ فِي عُقُلِهَا»

لە ئەبو موسای ئەشعەرییەوە -ڕەزای خوای لێبێت- پێغەمبەری خوا(ﷺ) فەرموویەتی: بەردەوام بن لە خوێندنی قورئان، سوێند بە ئەو زاتەی کە نەفسی محمدی ﷺ بە دەستە خێرایی لە بیرچوونی قورئان زیاترە لە خێرایی خۆ دەربازکردنی وشتر لەو پەتەى پێوەى بەستراوە.

? | مُتَّفَقٌ عَلَيهِ

#زنجیرەی_فەرموودەکان

ئیمامی عومەر چی وت دەربارەی دەریا ؟

معاویەی کوڕی ابو سوفیان ڕەزای اللە تعالی لەسەر خۆی باوکی بێت زۆر داوای لە ئیمامی عومەر دەکرد بۆ ئەوەی ڕێگای پێبدا بۆ چونە نێو دەریا، ئیمامی عومەریش ڕەزای اللە تعالی لەسەر بێت نامەی بۆ عەمری کوڕی عاص نارد ڕەزای اللە تعالی لەسەر بێت کە وەسفی دەریا و ئەوانەی دەچنە نێوی بۆ بکات، عەمر بۆی نوسیەوە :(من بینیم دروستکراوێکی گەورە دەچوونە نێویەوە و بەسەریدا دەڕۆیشتن دروستکراوی بچوک، هیچی لێ دیار نییە تەنیا ئاسمان و ئاو نەبێت، ئەگەر بوەستێ دڵەکان جیاواز دەبن، ئەگەر بجوڵێت مێشکەکان شۆک دەبن، یەقین و دڵنیایی تێدا کەمە، گومانی تێدا زۆرە، خەڵک تێیدا وەک کرمە لەسەر دار، ئەگەر بچێتە ناوی تێیدا غەرقی دەبێت، وە ئەگەر دەرچوو ڕزگار دەبێ،

کاتێک ئیمامی عومەر نامەکەی خوێندەوە بۆ معاویەی نوسی: وللەی ناهێڵم یەک موسولمان بچێتە نێوی، ابن جریری طبری دەفەرموێت: معاویە غەزای قوبرصی کرد لە ڕۆژانی خەلافەتی ئیمامی عوسمان دووای وەفاتی ئیمامی عومەر خەڵکەکە ڕازیبوون بە جزیە دان.

سەرچاوە
تاريخ الطبري - ج ٣ - الصفحة ٣١٦

جیهادی واجب و مەولودی بیدعە !

باسی واجبێکی شەرعی ناکرێت کە گرنگترین واجبە بەڵام لەسەر بیدعەیەکێک دونیا خراپ دەکرێت !

سەرتا ئەو وتەیەی فضیل کوڕی عیاض بەبیرخۆمان دێنینەوە کە فەرمووی حالت چۆن دەبێت گەیشتیت بەسەردەمێک جاوازی نەدەکرا لەنێوان حەق و بەتاڵ، ئیماندار و کافر، ئەمین و خائین، زانا و نەزان، فەرمان کردن بەچاکە و ڕێگری لە خراپە،

بەڵێ ئەم سەردەمەش وایە بە زیاتریش جا ئەگەر مەولود خێری تێدابوایە ئەوا رسول اللّٰه ﷺ بۆچی نەیدەکرد ئایە نەیزانی ؟

شەیتان باشی فێلی لێکردوون ،

من پرسیار لە مەولودچیەکان دەکەم دەلێم مادام ئەوەندە رسول اللّٰه ﷺ خۆش دەوێت بۆچی شوێنی ناکەون ئایە ڕۆژێک لەژیانی بێ جیهاد بەڕێکرد ؟ ڕۆژێک بە ئیسرەحەت دانیشت ؟ نەخێر بەڵکو تا مابوو شمشێری بەدەستەوە بوو شەڕی کافرانی دەکر هاوەڵانیش ڕەزای اللە تعالی یان لەسەربێت وەک ئەوبوون بەڵام ئێوە چیتان بۆ ئەم دینە کردووە جگە لە بیدعە و خورافیات حەق وەک ڕۆژی ڕوناک دیارە بۆ کەسێک بیەوێت لە کۆتای دەلێم یا اللە هیدایتمان بدەیت بە بەهەشتی خۆت شادمان بکەیت آمین.

ئـــەو ئافـــرەتەى
ڪە هەمـــوو قســـەیەڪی بە قورئان بـــوو !!!

(إبن مبارك) دەگێڕێتەوە....
ساڵیکیان چووم بۆ حەج، لە ڕێگادا تارماییەکم بەرچاو کەوت کە نزیك بوومەوە سەیرم کرد، ئافرەتێکی بەتەمەنە و کراسێکی خورى لەبەردایە، سەرپۆشێکی خوریشی بەسەرەوەیە، منیش سەلامم لێکرد و وتم: سەلامی خوات لەسەر بێت دایە گییان.
ئەویش لەوەڵامدا وتی ﴿ سَلامٌ قَوْلا مِنْ رَبٍّ رَحِيمٍ ﴾.
ووتم: چی دەکەیت بەتەنها لەم شوێنەدا؟
ووتى: ﴿ مَنْ يُضْلِلِ اللَّهُ فَلا هَادِيَ لَهُ ﴾.
واتە: ❞کەسێك خواى گەورە ڕێگەى لێ وون بکات، کەس ناتوانێت شارەزای بکات.❝
(إبن مبارك) دەڵێت: منیش بە وەڵامدانەوەکەیدا تێگەشتم کە ونبووە، بۆیە پێم وت: لەکوێ بوویت و بۆ کوێ دەچیت؟
ئەویش وتى: ﴿ سُبْحَانَ الَّذِي أَسْرَىٰ بِعَبْدِهِ لَيْلًا مِّنَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ إِلَى الْمَسْجِدِ الْأَقْصَى ﴾ .
واتە: ❞پاکوبێگەردی بۆ ئەو خودایەى شەو ڕەویکرد بە بەندەى خۆی، لە مزگەوتى "حەرام"ەوە بۆ مزگەوتى "ئەقسا" ❝.
منیش بەمە زانیم حەجی کردووە و دەچێت بۆ زیارەتى مزگەوتى "ئەقسا" پاشان پێم وت: لەکەیەوە لێرەیت؟
ووتى: ﴿ ثَلاثَ لَيَالٍ سَوِيًّاَ ﴾.
واتە ❞سێ شەوی تەواوە❝.
ووتم: دەبینم هیچ خواردن و خواردنەوەیەکت پێ نییە!
ووتى: ﴿ هو يُطْعِمُنِي ويَسْقِين ﴾
واتە ❞خودا خواردن و خواردنەوەم دەداتێ❝.
ووتم: بە چی دەستنوێژ دەگریت؟
ووتى:﴿ فَلَمْ تَجِدُوا مَاءً فَتَيَمَّمُوا صَعِيدًا طَيِّبًا ﴾ .
واتە ❞ ئەگەر ئاوتان دەست نەکەوت تەیەموم بکەن بە گڵێکی پاك ❝.
ووتم: خواردنم پێیە، بەشت بدەم؟
ووتى:﴿ ثُمَّ أَتِمُّوا الصِّيَامَ إِلَى اللَّيْلِ ﴾.
واتە ❞ پاشان رۆژووەکانتان تەواو بکەن، تاوەکو شەو دادێت ❝.
ووتم: بەڵام بەڕۆژوونەبوونمان بۆ حەڵاڵە کاتێك لەسەفەردا بین!
ووتى: ﴿ وَأَن تَصُومُوا خَيْرٌ لَّكُمْ ﴾ .
واتە ❞ ئەگەر بە ڕۆژووبن باشترە بۆتان❝.
ووتم: حەز دەکەیت سوارى ئەو وڵاخەت بکەم تاوەکو دەگەیتەوە بە کاروانەکەى خۆت؟
ووتى: ﴿ وَمَا تَفْعَلُوا مِنْ خَيْرٍ يَعْلَمْهُ اللَّهُ ﴾
واتە ❞ هەرچی ئەنجام بدەیت لە چاکە، خواى گەورە پێى دەزانێت ❝.
ووتم: فەرموو سواربە.
ووتى: ﴿ قُل لِّلْمُؤْمِنِينَ يَغُضُّوا مِنْ أَبْصَارِهِمْ ﴾.
واتە ❞ بڵێ بە باوەڕدارەکان چاوی خۆیان بگرن و داخەن ❝.
بۆیە پشتم تێکرد تاوەکو سوار بوو.
ووتى: ﴿ سُبْحَانَ الَّذِي سَخَّرَ لَنَا هَذَا وَمَا كُنَّا لَهُ مُقْرِنِينَ ﴾.
واتە ❞ پاکو بێگەردی بۆ ئەو خودایەى ئەم وڵاخەى بۆ دابینکردووین، ئەگەر ئەو نەبوایە ئێمە نەمان دەتوانى بکەین ❝.
دواتر بەڕێکەوتین، کەمێك خێرا دەرۆیشتین و دەنگم بەرز بوو.
ووتى: ﴿ وَٱقْصِدْ فِى مَشْيِكَ وَٱغْضُضْ مِن صَوْتِكَ ﴾.
واتە ❞ڕۆیشتنەکەت هێواش بکەرەوە و دەنگیشت نزم بکەرەوە ❝.
منیش دەنگم نزم کردەوە و لەبەر خۆمەوە شیعرم دەوت.
ووتى: ﴿ فَاقْرَءُوا مَا تَيَسَّرَ مِنَ الْقُرْآنِ ﴾.
واتە ❞قورئان بخوێنە ئەوەندەى کە لێی دەزانیت ❝. پاشان نزیك بووینەوە لە کاروانەکەیان.
ووتم: کێت هەیە لەم کاروانەدا؟
ووتى: ﴿ الْمَالُ وَالْبَنُونَ زِينَةُ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا ﴾.
واتە ❞ ماڵ و منداڵ، جوانى و ڕازاوەیی ژیانی دونیان ❝.
منیش بەمە زانیم کە ماڵ و منداڵیشی هەیە لە کاروانەکەدا.
ووتم: منداڵەکانت چی دەکەن لەم کاروانەدا؟
ووتى: ﴿ وَعَلامَاتٍ وَبِالنَّجْمِ هُمْ يَهْتَدُونَ }.
واتە ❞ بە نیشانە و ئەستێرەکان ڕێگە دەردەکەن. ❝ منیش تێگەیشتم کە منداڵەکانى ڕێنیشاندەری حاجیانن.
ووتم: منداڵەکانت ناویان چییە؟
ووتى: ﴿ وَاتَّخَذَ اللَّهُ إِبْرَاهِيمَ خَلِيلًا ﴾.
واتە ❞ خواى گەورە (ئیبراهیم)ی کردووە بە خۆشەویست و دۆستى خۆی.❝
پاشان وتی: ﴿ وَكَلَّمَ اللَّهُ مُوسَى تَكْلِيمًا ﴾.
واتە ❞ خواى گەورە گفتوگۆی لەگەڵ (موسا)دا کردووە. ❝
هەروەها وتی: ﴿ يَا يَحْيَىٰ خُذِ الْكِتَابَ ﴾.
واتە ❞ئەى (یەحیا) کتێبەکە وەربگرە❝
(إبن مبارك) دەڵێت: زانیم، منداڵەکانى ناویان (إبراهیم) و (موسى) و (یحیى)ە. بانگم کردن. کاتێکم زانى کۆمەڵێك گەنج هاتن.
وتم: ئەوە دایکتانە هێناومەتەوە، بەڵام چیرۆکی ئەم ژنە چییە؟
ئەوانیش وتیان: ئەمە دایکمانە، چەندین ساڵە قسە ناکات بە قورئان نەبێت. لە ترسی ئەوەى نەوەك زوبانی تەتەڵە بکات لە قسەى دونیادا شتێك بڵێت کە خوداى گەورە پێى ناخۆش بێت.

سەرچاوە:
- المستطرف فی کل فن مستظرف_ 1/234