*❇️Talmeh❇️
Talmeh (ar. chaqmoq chaqishi, nazar tashlash) - she’rda tarixiy voqea, shaxslar, adabiy qahramon, joylarga ishora qilish san’ati.• Ayub – paygambarlardan biri. Sabr timsoli. Badanini yara bosib, qurtlab ketsa ham chidagan. Xudoning inoyati bilan tuzalgan. • Iso – jon ato etuvchi, tiriltiruvchi, ogir bemorlarni davolay oluvchi xususiyatga ega bolgan paygambardir. Iso sozi orniga Masih yoki Ruhulloh nomlari ishlatilishi mumkin.
• Luqmon – mohir tabib, hakim, donishmand.
• Muso – paygambar, xudo bilan sozlashgani uchun Kalimulloh unvonini olgan. Adaboyitda shubon (chopon) ekani va shu choponning tayogi yodga olinadi. • Nuh – ming yildan ziyod umr korgan paygambar. • Sulaymon – paygambar. Dovud alayhissalomning 12ta farzandidan kenjasi, valiahdi. Kuchli saltanatga ega ekanligi, shamolning, davrning va jinlarning unga boysundirib berilganligi, uchar taxtga ega ekani bilan qollanadi. Sulaymon nomi bilan Hudhud, Chumoli, Bilqis,Osaf nomlari tilga olinadi.
• Xizr – abadiy tiriklik timsoli bolgan paygambar. Obi hayvon, obiyat, ziloli Xizr, chashmayi Xizr nomlari bilan yititiladi.
• Ya’qub – gam va ayriliq timsoli bolgan paygambar. Sevikli ogli Yusufning hajrida gam chekib kozlari kor bolib qoladi. Adabiyotda Bayt ul\-hazan (gam uyi)
• Yusuf – paygambar. She’riyatda Zulayho va Ya’qub nomlari bilan qollanadi. Kan’onda tugilgan. Misr hukmdori bolgani uchun uni Yusufi Kan’on, Yusufi Miriy nomlari bilan aytiladi.
• Zikriyo* – (Zakariyo). Kofirlar zulmidan qochib daraxt ichiga yashiringan va kofirlar uni daraxt bilan arralaganda ham xudoning nomini tildan qo`ymagan.

#қитъа

«G‘aroyibu-s-sig‘ar»dagi 25-qit’a:
Laimg‘a ta’zim o‘z-o‘ziga ranji azimdur, balki azobi alim
Laim farqig‘a iqbol tojini qo‘ymoq
Yaqinki, bo‘lg‘usidur mujibi azobi aning.
Nutuqchi boshig‘a shunqor tumog‘asi tong emas,
Ki bo‘lg‘usi sababi ranju iztirobi aning.

Lug‘at:
Laim – past, xasis, nokas,
Azobi alim – alamli azob, qattiq azob,
Azim – ulug‘, katta, buyuk, zo‘r,
Ranj – mashaqqat, og‘riq,
Farq – bosh,
Iqbol – davlat, baxt,
Mujib – sabab, bois, tufayl,
Nutuqchi – kichkina bir qush,
Shunqor – qush nomi,
Tumog‘a – yangi ushlangan qushni qo‘lga o‘rgatgunga qadar boshiga kiydirib qo‘yiladigan charm tumoq (qalpoq),
Tong – bog‘lamoq.

Nasriy bayon:
Nokas, past kishiga ta’zim qilmoq o‘z-o‘ziga ulkan og‘riq, ranj, balki alamli azob yetkazmoqdir
Nokasning boshiga davlat tojini qo‘ymoq kishining o‘z azobiga sabab bo‘lmog‘i shubhasiz.
Mitti nutuqchining boshiga ulkan shunqorning qalpog‘ini bog‘lamoq mumkin emas, chunki bu ish uning ranj-u iztirobiga sabab bo‘ladi!

Badiiy san’atlar:
Baroati istehlol – sarlavhada mazmunga ishora,
Kalomi jome’ – nasihat,
Tamsil – 2-bayt,
Tashbeh – 1-bayt 2-baytga,
Tanosib – nutuqchi, shunqor,
Takrir – aning.

Harakat nomimi yoki nisbat❓

✅Bizga maʼlumki, harakat nomida ham birgalik nisbatda ham -sh, -ish qoʻshimchalari mavjud. Ushbu qoʻshimchalarni farqlashda turli qiyinchiliklarga duch kelish tabiiy. Farqlash esa, aslida, oddiy...

💡Ikki turda keladigan -sh, -ish qoʻshimchalarining birlashtiruvchi belgisi har ikki turda ham ular fe'l asosiga qoʻshilib kelishidir.

🟣 FARQLASH🟣

1⃣-USUL (ma'noviy farqlash)

Har ikkisi ham fe'l asosida kelishi bilan bir qatorda harakat nomi "nima qilish?" soʻrogʻi bilan bir qatorda otga xos boʻlgan "nima?" soʻrogʻini ham qabul qiladi. Birgalik nisbatda esa, asosan ish-harakat birdan ortiq kishi tomonidan amalga oshirilgan boʻladi.

Harakat nomi:
⏺oʻqish manfaat keltiradi.
⏺yugurish juda ham foydali.

Birgalik nisbat:
⏺bolalar chizish(di)
⏺qizlar yigʻlash(di)

2⃣-USUL (morfemik farqlash)

Har ikkisi ham fe'l asosida kelishi bilan bir qatorda -sh,-ish harakat nomi qoʻshimchasi boʻlib kelganida ushbu qoʻshimchalardan soʻng egalik, kelishik, bogʻlama hamda koʻplik qoʻshimchalari qoʻllanadi.
Birgalik nisbat shakli vazifasida kelganida esa, asosan, zamon, shaxs-son va mayl qoʻshimchalari qoʻllanadi.

Harakat nomi:
⏺oʻqish(ga)
⏺yugurish(lar)

Birgalik nisbat:
⏺chizish(di)
⏺yigʻlash(moqda)

Keyingi yarim yillikda imtihon faqat 1 marta bo’lar ekan!

Demak, hamma shuni hisobga olib harakat qiling!

Abituriyentlar uchun oxirgi imkon!

**Milliy sertifikat

Ilmiy matn

Na’munaviy savollar**@Uztilim

- - - - - - - - - - - Tire - - - - - - - - - -
? Dialoglardagi har bir gapning boshida.
— Amaki, o‘ylab gapiryapsizmi? Qancha yo‘l yurib kelganimizni bilasizmi?
— Bilmayman. Qayerdan kelganingizning menga farqi yo‘q.

? Bog‘lamasiz qo‘llangan ot kesim bilan ega orasida:
Til — millatning qalbi.

? Uyushiq bo‘laklardan keyin kelgan umumlashtiruvchi so‘zdan oldin:
O‘zbek, qirg‘iz, qozoq, turkman, tojik — barchamiz bitta yurtning farzandlarimiz.

? Muallif gapi bilan ko‘chirma gap orasida:
«Oddiylik axloqiy barkamollikning bosh shartidir», — deb yozgan edi L.N. Tolstoy.
- - -

*❇️ OT KESIM VA EGA ORASIDA TIRENING ISHLATILISHI❇️
?*Ot kesim kesimlik qo'shimchalarisiz yoki bog'lamasiz qo'llanganida:
• Tinchlik - farovon hayot manbai.
• Uch karra uch - to'qqiz.
• Ukam - o'quvchi.

? Gapning egasi yoki kesimi harakat nomi bilan ifodalanib , kesim tarkibida bog'lama yoki kesimlik qo'shimchasi bo'lmaganida:
• O'qish ulĝayish.
• Har narsaga qiziqish - biz uchun eski odat.
• Maqsadim - o'qimoq.
*? Ega ko'rsatish olmoshi bilan ifodalansa:
• Bu - siz uchun katta sinovdir.
• Yaxshi niyatli kishilarning ahdi - shu
• Taniganim - shular.
*? Eganing ma'nosini ta'kidlab ko'rsatilganida
• Men - mana shu minglarning biriman.
• Urush - quyon ovi emas.
• Sen - bizni ozod etuvchisan.

*? Ega bilan kesim bu, u, mana bu so'zlari bilan ajratilganida:
• Men tug'ilgan o'lka - u muqaddas.
• Qozoĝiston - bu oltin, kumush.
• Vatan - u mening jon-u tanim, sajdagohimdir.*

Газалнинг мазмуни

1. Ёридан айрилган кунгил худди султонидан ажралган мамлакатга ухшайди, султони — бошлиги йук мамлакат эса жонсиз жисм кабидир.

2. Эй мусулмонлар жони йук жисм (бадан)дан нима
   фойда, ахир жонсиз жисм гулу райхони — хаёт йук кора тупрокдай гап.

3. Гулу райхони йук кора тупрок эса бамисоли порлок тулин ойи булмаган коронги тун кабидир

4. Тулин ой порлаб турмаган коронги кеча оби хайвон — тириклик суви йук зулматди.

5. Хаёт чашмаси булмаган зулмат ёнида жаннат булмаган дузахдекдир.

6. Жаннат богидан умидсиз дузах ишк бодасидан
   туймаган, моддий оламнинг ранг-баранг жилоларидан
   узилмаган, касрат пардаларини батамом ёриб чикмаган кунгил кабидир.

7. Эй Навоий, Ёр хажридан дарди бор, аммо васл
   умидидан давоси йук одамнинг азобу укубатлари шунака булади.

Газал

1. Йордин айру кунгул мулкедурур султони йук,
   Мулкким султони йук жисмедурурким жони йук

2.Жисмдин жонсиз не хосил, эй мусулмонларким, ул
Бир каро туфрокдекдурким, гулу райхони йук..

3.Бир каро туфрокким, йук тур гулу райхон анго,
Ул каронгу кечадекдурким, махи тобони йук.

4.Ул каронгу кечаким йуктур махи тобон анго,
Зулматедурким, анинг сарчашмайи хайвони йук.

5.Зулматеким, чашмайи хайвони онинг булмагой,
Дузахедурким, ёнида равзайи ризвони йук.

6.Дузахеким, равзайи ризвондин улгой ноумид.
Бир хуморедурким, анда мастлик имкони йук.

7.Эй Навоий, бор анга мундо укубатларки,бор
Хажрдин дарди, ва лекин васлдин дармони йук.

Yaqinlaringizni xursand qilish uchun ???