واتارێوی تایبەتە سەرو (شەبەک) او لاو موسڵی، کە ساڵەو 2017 نویستیٛنەم، زوانو شەبەکی، نیشتگاو شەبەکی، ئاینو شەبەکی، بڕێو چیٛویٛ تەریٛچ، بفەرماودیٛ بواندیٛشەوە

لەقیٛو زوانئەشناسای Branches of linguistics شوٙنیەرە Macro-linguistics گرنگی مەڎوٙ بە بەشە زلەکا زوانی، کە فراوانتەر باسو چەنیەتی شوٙنەماو زوانی مەکەروٙ سەرو فیسپەگایوە، کوٙمەڵیوە، چەپەوانەیچ چەنی کوٙمەڵ-مەردم شوٙنەما منیوٙ ملو زوانیرە، کە ئی پەلا مەگیٛروٙنە ویٛ:
یوە: زوانئەشناسای کوٙمەڵایەتی Sociolinguistics جوٙیای سەرو حەنڎو زوانی و خەلکی-فیسپەی مەکەروٙ و چەنی کار ئەو یوی مەکەرانیٛ.
دویٛ: زوانئەشناسای دەرونی Psycholinguistics جویای سەرو حەنڎو زوانی و دەرونی مەکەروٙن.
یەریٛ: زوانئەشنسای تاریخی Historical linguistics جوٙیای سەرو حەنڎو فاڕو جمەکا زوانی مەکەروٙ جە دریٛژایی تاریخینە و جە ئیسەنە، دایکرۆنیک و سایکرۆنیک.
چوار: زوانئەشناسای کارەپەنەکەردەی Applied linguistics جوٙیای سەرو حەنڎو وانەواتەیەو زوانی مەکەروٙ، چەنی هەرمانە بەزوانی مەکەری؟
پەنج: زوانئەشناسای بەراورد Comparative linguistics جوٙیای سەرو حەنڎو بەراوردکاری سیستەمو زوانەجیاوازەکا، هەرپاسە سیستەمو هەریوٙیشان.
شش: زوانئەشناسای کامپیوتریComputational linguistics هامشیٛوەکەردەی زوانی جە ڕاو بەکارئاوردەی کامپیوتریوە.
حەوت: ئسلوبئەشناسای Stylistics زانشتێن جوٙیای مەکەروٙ سەرو حەنڎو شیٛوەو زوانی یام ئەدەبی. چەنیەتی شیٛوازو قسیٛکەردەی، چەنی جە یوٙترینیشا جیا مەکەریوە. هەرپاسە چندە جوٙرێتەریٛ هەنیٛ وەلێم ئەوەجەنمەکروٙ کە گردی بواچمیٛ، خوڎا یارما بوٙ یاگیٛ ویٛشەنە بەجیا و بە پانوپوٙڕی باسشا مەکەرمیٛ.
ناجح گوڵپی 20/10/2024 t.me/Drnajihgulpy

هورگێڵنایۋه به‌گرڎی و هورگێڵنایۋه به زۋانوو گۆرانی به‌تایبه‌ت

به‌رنامه‌و "وه‌ره‌شیڵه"ی

د. مه‌هدی سه‌جادی
https://t.me/goranology

باسو (موتیڤو) پایزی دلیٛو شعرەکاو بیٛسارانینە.

دمای حمد و شُکر ذات بی زَوال
حَی دادگر آگا جه گرد حال

به دل مَپرسو جه یاران احوال
اول جه جمشید وینهٔ پور زال

دوَم جه فراق شوخ پَر کمال
ثالث جوانمیر چون طیر تیژ  بال

هم دوست شریف زادهٔ بیساران
ژیار و گُلپی و ماباقی  یاران

خامه تان شیرین شیرهٔ دارانَن
عطرو انگبین تُحفهٔ شارانَن

پَی آداب بَرز گوران وَ جوشَن
چون میرزا و‌ معدوم هَر نه خروشَن

دایم نه هوای  آهوی ایلاخَن
چَمنداز صحن پَی سَیر باخَن

گاه چون علامه ملای رواری
یا سَی عبدالله  پیر بلبری

مُتشرع بین دور جه قهر و کین
احکامات شرع پَی دین مُبین

یاچون  الماس خان، خان کنوله
دل مَدا حماس مَوست نه جوله

مَریزو گه‌وهر جه کلامتان
تا گوران منَدَن  بَرزَن نامتان

شمال وَ طاقت سارا به سارا
ماورو  صد فَرد وَ بی مُدارا

منیچ  وَ تاسهٔ هام فردانه‌وه
وناشی باشی وَی چند فرده‌وه

دستم بَرد پَی تیخ مَودای قلم ساو
تیژ کَرون خامهٔ پیله دَم و آو

بواچون نظمهٔ کوتا وَ مضمون
مُطوَل نَبو وَ بی چند و چون

دوستان آزیزان های وفا داران
با نبین خزان وَلگ پای داران

چون مست بادهٔ بیشهٔ مدهوشان
خفتهٔ پای مزار سرای خاموشان

به اندیش  نگای دنیاو دوران کَین
افلاطون آسا  فکر گوران کَین

هر کَس خَم قوم  ویش نَوو نه دل
خاصترن زوتر بریزو نه گِل

با ایمه نه رای سر برزی گوران
پَی حفظ زوان فرهنگ  دوران

پاوه  پالنگان تخت و ژاورو
شاهو و شامیان لهون گاورو

بسازین سرود  سَربَرزی به تین
پَری احیای قوم گشت گوران زمین

بواچم نظمی اعلای دوران بو
کلام آبدار لفظ گوران بو

بمانو جای دَس  هم گفتارمان
پندار نیک و هم کردارمان

گوران اصل نام  ریشهٔ ایرانَن
وَبی  ریشهٔ ویش نامش ویرانَن

نامت جه تاریخ پر رمز و رازن
نغمه‌ن سرودن سوزن آوازن

سَرتَر جه ماد و پارس و پهلوین
میراث دار نظم بیت فَهلَوین