Ассалому алайкум.
Бу ерга жуда кам ёзсамда, бардош билан мен билан қолганларга ҳам;
Янги келганларга ҳам:
Хуш келибсиз!

Кечаги сайрдан лавҳалар…

​​ТАЖРИБА

Германияга келганимга 4 йил бўлган бўлсада, ҳали таниш ёки дўст орттира олмадим. Чунки немислар бу борада жуда муҳофазакор миллат экан. Мен эса тил ўрганишим керак ахир, дея театр ва кинотеатрларга бора бошладим. Аммо у ерда ҳам мувафаққият қозонмадим.

Сўнгра замонавий услубга ўтдим. Uzum, Tinder, Tandem ва турли турли апплар кўпайган бу замонда, кўзим meet5 аппига тушди. Дўстлик, қизиқиш ёки хоббидошлар, бирга мароқли завқ ўтказишни ваъда бериб турарди бу апп. Яшаб турган шаҳарчам атрофида истиқомат қилувчилар маълум кунга турли учрашувлар ташкил қилишар ва бу приложения орқали таклиф қилишаркан. Учрашувга келишни истаганларнинг сони ва кимлигини ҳам кўриш мумкин. Бегона, танимаган одамларим бўлганидан: қурқув ва хавотир сабабли 1 ойча бу учрашувларга қатнашмадим ва фақат кузатдим.

Рақс кечаси, караоке кечаси, биргаликда тушлик қилиш, тоғ адирларга юриш учун чиқиш, 90 йиллар мусиқа кечаси, тарихий обидаларни кезиш – турли туман учрашувлар.

Ўтган ҳафта юрак ютиб бир учрашувга боришга қарор қилдим. Қўшни қишлоқдаги тепаликка чиқиш – хайкинг эди. Учрашувга мендан бошқа яна 6 киши қатнашишини билдирган. Хавотир билан учрашувга бордим. Мени бу тадбир ташкилотчиси кутиб олди. Кўп ўтмай қолганлар ҳам келишди. 7 киши кўриб турганингиз тоғ ва адирларни кездик. Мендан бошқа барчаси немис миллатига мансуб бўлган бу танишларим ҳаво яхши бўлганда кўп мана шундай сайрларга чиқиб туришар экан. Телефонларсиз, гавжумликдан чарчаган, ҳар кунги хархашадан дам олиб, табиатдан баҳра олиб бир бири билан суҳбат қуриш, янги одамлар билан танишамиз, дейишди.

Юқори чўққида жойлашган кичик бир қаҳвахонада атрофни томоша қилиб бир финжон қаҳва ичдик. Рюкзакларимизга солиб олган бир нарсалар билан қорин туйдирган бўлдик. Ва жуда кўп гаплашдик. Онлайн ҳаётсиз, атрофдаги гўзалликдан баҳра олиб, дардларимизни ҳар қадам билан ортда қолдира қолдира юрдик, кездик. Умримда илк бор кўриб турган ва унинг устига немисчам яхши бўлмаган ҳолда улар билан 7 соат бирга вақт ўтказибман. 15 км дан узоқ йўл босдик, 300 метр тепаликка чиқдик. Ҳаёт фалсафаси билан бўлишдик, бошқаси яқинини яқинда йўқотганини билдирди, унга ҳамдардлик билдирдик. Хуллас, бу тажрибам жуда ҳам ижобий ва мароқли хотираларга тўла бўлди. Германиянинг табиати эса... таърифсиз...

Германия кичик кўчалари ва уларнинг гўзаллиги

​​Германия автобани
Ҳайдовчилик гувоҳномаси олганимга бир неча ой бўлди. Локин ҳали Германиянинг бутун дунёга таниқли бўлган автобанларига ҳали бирор марта чиқмагандим. Кеча Heidelberg шаҳрида дўстларимиз билан учрашиш учун илк бор автобанга чиқдим.
Якшанба бўлгани сабабли автомобиллар сони кам, йўллар эса теееп-текис. Қўрққанга қўш кўринар деганларидек, сафаримиз хавотиримдан кўра анча яхши ўтди. 120 тезликдан сўнгра тезликни одам ҳис қилмас экан ва бир неча маротаба то 140 тезликка чиққанимни ҳам сезмай қолдим. Шу сабабли сурункали тезлик кўрсатгичини назорат қилиб туриш шарт.

Орқадан бир неча маротаба жуда яқин келган автомобиллар ичимда паника туғдирди. Бу ҳолатдан чиқарган дарсим: Диққат эътиборингни орқага эмас, борадиган манзилинг, олдинга қарат.
Яна бир хавфли нуқталардан бири: бир текисда кетаётган йўл, ҳар қанча тезликда бўлмасин одамни уйқусини келтираркан. Ухлаганим йўқ албатта, аммо бу борада ҳам диққатли бўлиш даркорлигини тушундим.

Қайтишда жасоратимга яна жасорат қўшилиб, ёмғирли ҳавода ҳам 120 босиб келавердим. Аммо бугун бўйним ва қўлларим шунақа қақшаяптики, кечаги бутун қўрқувимни рульни қаттиқ ушлашга ва бўйнимни қисиб олишга сарфлаганман чоғи.

Хуллас, Германия автобанлари дунёга танилганича бор экан. Қўлай ва тез. Минус томонидан бири эса: Германия табиати гўзал! Кичик айланма йўллар манзилга узоқ олиб борсада, одамни кўзи қувнаб, дили яйраб, табиатига қойил қолиб: Яшшавор Нортой!, дея йўл босади. Автобанда эса бу манзара кам.
Хуллас, Германияда бўлсангиз, албатта автобандан сафар қилиб кўринг.
Жонажон юртимиз йўлларига ҳам Германия йўлларидек текис ва қўлай бўлишини тилаб қоламиз.

​​Madame Claude
- Қайси мамлакатдан келгансан?
- Ўзбекистон.
Қаршимдаги аёл турли мамлакатлар харита китобини олиб чиқди.
- Кўрсат, қаерда жойлашган сенинг Ватанинг.
Сўнгра мен кўрсатган нуқтага узоқ узоқ тикилиб қушни мамлакатлар ҳақида ҳам бироз сўради.
- Мен 85 йилларда Россия – Москвага боргандим, қайтаётганимда поезддагиларни видеокамерага олганим сабабли полицияга ҳам тушгандим, ўша пайт ҳамма тасмаларни олиб қўйишганди.
Суҳбатимиз унинг Америка саёҳатига уланади.
- Ўқигани, тил ўргангани боргандим...
У бу саёҳати ҳақида нималардир ҳақида айтиб бериб бошлаганда, менинг ҳаёлларим аллақачон бошқа жойларга кетиб бўлганди.
- Шунча ўқиган, шунча тил ўрганган, аммо нимага йиллар давомида оддий дазмол қилувчи бўлиб ишлаган? – деган савол ақлимдан кетмасди. Ахир бой бўлиш, яхши жойда ишлаш, катта ойлик олиш учун ўқилмасмиди?..

Унинг исми Claude, у француз. Илк бора уйига келганимда уйдаги китоблар сонини кўриб ҳайратлангандим. 2 хона ўртасида юриш учун кичик йўлка қолдирилган ва қолган барчаси китоблар, тарихий расмлар ва яна алламбалолар билан тўла.
- Бу ердаги китобларни барчасини ўқиганмисиз?
- Деярли барчасини ўқиганман. Ўқишни жуда ҳам яхши кўраман.
Ётоғи ёнида ҳам токча ҳам тўла китоб.
- Зерикмайсизми ёлғиз? Телевизорингиз ҳам йўқ.
- Ҳозир ҳаммаси бошқача, телевизор кўришни истамайман. Китобларим бор, баъзан француз радиоларини эшитаман. Ҳаётдан хабардор бўлиш учун газета ўқийман. Шу менга етарли.

- 19 январда докторга боришингиз керак. Эслатиб қўяйми? – дейман кетар чоғим.
- Адашяпсан, 29 январда бор шифокор билан учрашувимиз, - дейди у тоза немисча аммо французча акцент билан.
Ўта назокатли, ўтириши, туриши, гапиришига диққат этиши сабабли мен уни Madame Claude дейман.
У 85 ёшда, озғин танаси баъзан туришга ҳам мажолсиз бўлсада, аммо хотираси ва тиниқ фикрлари билан мени ҳар сафар кўрганимда ҳайратга солади. Ўтган гал хайрлашиб кетар чоғимда:
- Эркин ҳаётингдан завқ ол, - дея кузатди. Мен қариб кетяпман, дея ўз ўлғайишимни қабул қила олмаётган бир пайтда Madame Claude гаплари малҳам каби келади. Билмадим мен унга қай даражада дармон бўла олаяпман, аммо у менга жуда кўп кўп нарсаларни ўргатмоқда.
Китоб ўқишни канда қилма, Мадина!

​​Бу аёл Дилек Гурсой (Dilek Gürsoy) – германиялик, миллати эса турк. У илк бор Европада сунъий юрак амалиётини амалга оширган аёл жарроҳ ҳисобланади.

Бугун унинг иштирокида подкаст эшитдим. Ва бу аёлнинг ҳикояси мени руҳлантирди. Аслида мен унинг ҳикоясини тинглар эканман, мен учун бу ҳикоянинг бош қаҳрамони - Дилекнинг онаси бўлди.

Унинг ота онаси кўпгина турк оилалари каби Германияга гастарбайтер бўлиб келади. Фақат онаси кўпгина турк оилаларда бўлгани каби мактабга юборилмаган ва ўқиш ёзишни мустақил ўзи ўрганган. Илк туғилган фарзандларининг ўлими, кўп ўтмай турмуш ўртоғининг вафот этиши ҳам – аёл дард алам ичида ёнса ҳам ҳаётини давом этишга ўзида куч топа олган.

Тил билмаслигига қарамай у Германияда иш топиб ишга киради ва 3 фарзандини катта қилади.
- Аслида онам бир фабрикада оддий ишчи. Шунча қийинчиликни бошидан кечирганига қарамай ҳаётдан завқланиб яшайди, - дейди Дилек. – Бугунги мувафаққиятим учун онамга қарздорман. Чунки у отамдан сўнгра турмушга чиқмади ва бутун ҳаётини бизга бағишлади. Ўша пайт бунинг қийматини била олмаган бўлсамда, ўлғайганимдан сўнгра бунинг қай даражада фидокорлик эканини англадим.

Дилекни тинглар эканман, Германиядек мамлакатда бўлсада ҳеч бир мақсадга осон эришиб бўлмаслигини ва доим кишидан максимал ирода, меҳнаткашлик талаб қилишига яна бир бор амин бўлдим.

Шу билан бирга бу аёлга ҳавас қилдим. Меҳнати, ҳаракати, фикрлари ва ҳаётга қарашлари билан кўнглимда илиқлик ўйғотди.
- Илк қилинган сунъий юраклар ҳам эркаклар тарафидан эркаклар учун яратилган, дейди Дилек. – Чунки юрак қон томир касалликлари асосан эркаклар оғрийдиган касаллик деб қараларди. Ва бу касаллик билан оғриган аёллар учун қийинчилик туғдиради, чунки аёлларнинг кўкрак қафаси эркакларники каби кенг ва катта эмас ва бу асбоблар аёллар танасига катталик қилади. Ва бу муаммо. Ва суньий юрак бу фақатгина шифокорларнинг иши эмас, бу сунъий органлар технологлар билан биргаликда ишлаб чиқарилади.

"Бунга фақат бу касалликнинг эркакларга хослиги эмас, балки бу соҳаларда аёл мутахассисларнинг камлиги ҳам бўлса керак", - деган фикр кечди ҳаёлимдан.

Хуллас, Дилекнинг суҳбатини эшитиб: Бир аёл, бир она агар ўзи мактаб кўрмаган бўлсада, катта лавозим ёки касбларда ишламасада: катта ишлар қила олувчи авлод етиштириши мумкин, дедим. Фақат у илмга, фанга, ҳаётга ошиқ бўлсин. Бу борада Дилек Гурсойни ҳам, унинг Онасини ҳам тақдир этдим.

Шифокор мутахассис қизларимиз кўпайиши тилаги билан Madina Zarif.

P.S/ Расмда Dilek Gulsoy, онаси билан. Расм Дилек хонимнинг инстаграм саҳифасидан олинди.

​​СОВҒАМ
Узоқ йиллик уринишлардан сўнг ваниҳоят Германияда ўз ҳайдовчилик гувоҳномамни олдим.
Фақат олдингда ўқитувчи билан ҳайдаш бошқа, ўзинг ёлғиз қолиб ҳайдаш умуман бошқа нарса эканини илк бор машинамга ўтириб билдим.

Орқадан келаётган машиналар, ёнингдан зувиллаб ўтаётган велосипедистлар, шошилмай ўз йўлидан ўтишга одатланган яёвлар.
Ва ҳали автоулови билан "тил" топишмаган ва уни светофорга келганда "ўчириб"қўяверадиган қўрқоқ, хавотирга тўла мен.

Бу хавотирларимни кўрган ҳамкасбим: ёнингда ўтираман, ҳайдайсан секин аста. Ҳаммада бўлади бунақа қўрқув, деганча бир неча кун "тажриба қуёни" бўлиб берди.

Охир оқибат тонг саҳарида туриб машинамга ўтирдим. Кунлардан якшанба бўлгани боис кўча ҳам бўм-бўш. Ухлаётганларга ҳалал бермай, деб мозорликнинг парковкасига йўл олдим. Мозорда ётганлардан ҳам минг узр сўраганча бироз машқ қилдим.

"Дебрияждан бироз оёқ кўтарамиз, газни бироз кўпроқ босамиз, юра бошлагач дебрияжни тинч қўямиз". Билмадим бу сўзларни неча бор ўзимга такрорладим. Иккала оёғим бири кўтарилиб, бири босилиб ишлашга, мушакларим хотирасига бироз ёзилгандек бўлди. Кечга эса бутун жасоратимни йиғиб болаларни машинага ўтирғиздиму... бир қишлоқчамизни айлантириб "катайся" қилиб келдик.

Бугун ўғлим қизариб терлаган куйи қўлида музқаймоқ билан уйга келди.
- Сенга олдим, мама буни! Сен яхши кўрган музқаймоқдан олдим.
- Нега? Ўзинг синфдошларинг билан музқаймоқхўрлик қил, деб бергандимку?!
- Мен эса сени хурсанд қилгим келди, чунки сен кеча машинани жуда яхши ҳайдадинг! Мен сен билан фахрланаман.

Болашим, мен ҳам бугун ўзимга сенинг кўзларинг билан боқдим ва Сенинг Онанг билан фахрландим. ❤️

​​Илк севгимдек хотирлайман сени. Дўстликмиди ёки... билмадим.
Айни ёшда эдик балки сен билан, балки сен бироз каттароқдирсан... Ўша уйга илк келганимда ҳали кичик навниҳолдинг, аммо бўйинг меникидан узунроқ эди. Билмадим нега, ўша ҳовлида энг кўп сени эслайман.

Қора болалик кунларимни ёритган, уларга бир навза ранг берганинг учундир балки.

Илк мевангни тотган ҳам мен бўлгандирман.
Баҳор келганда қайта қайта сенга тикилардим. Гулларингни санашга ошиқардим. Бевафо шамоллардан ҳар бир чечагингни асрагим келарди.

Бир йили 15 дона мева туккандинг. Балки сендирсан иродамни тарбиялаган. Ўзимни зўрға тутардим меваларингни эрта узишдан.

Ўсмирлардек бесўнақай, узун, аммо нимжон эдинг аввалига. Кейин йўғонлашдинг, кучга кирдинг.

Бемалол тирманиб энг тепада мен учун сақлаган меваларингга узанардим.

Ҳар куни ўзимга 3 дона мевангдан олиб ейишга рухсат берардим. Айри бир ҳаяжон билан кутардим бу вақтни. Аввал қай бирини олсам дея чамалардим. Яшил, аммо оз-моз сарғайганлари эди энг маззалиси.

Аммо шошмасдим уларни егани, аввал қўлимда айлантирар, тикилиб томоша қилардим. Сип силлиқ, азза-базза жигарранг нуқтали, баъзан думчали... Сўнгра... китобимни олардим тиззаларимга, тўхтаган саҳифамни очгач, саҳифалардаги матн хаёлимда жонлангачгина тишлардим.

Онлик, аммо ҳаяжони узун бўлган бахтим.
Тишларим орасидан сизиб чиққан шўртак, бироз ширали, довчаликдан ўтгану, ҳали ҳануз пишиб етилмаган худди мендек ўсмир залдори.

Пишгунинггачан ҳеч кутмаганман... ҳеч ким мен каби баҳра олмагандир сенинг меваларингдан, сенинг ўша ҳовлида борлигингдан...
Билмадим ҳозир ҳам ўша ердамисан ёки йўқ...
Мен сени жуда кўп соғинаман, эски қадрдонимдек.

Германиядаги дарахтларни ҳам кесишмоқчи…