کۆفی یان قاوە (Coffea) لە لە جیهاندا شه‌ست جۆر داری کۆفی يان قاوە هەیە.

زیاتر بە مەداگەسکار(Madagaskar) ناسراوە، شوێنى جوگرافيايى ئه‌م دارانه‌، له‌ چوار لە دورگەکانی زەریای هندی و ٤٧ جۆری لە ئەفه‌ريقا به‌تايبه‌تى لە وڵاتی ئەسيوپيا و ١٣ جۆریشی لە باشووری ڕۆژئاوای ئاسیا‌بەگشتی، بەپێی شوێنى ئه‌م دارانه‌ جۆر و فۆرم و تامیشیان دەگۆڕێت.

بە لق و پۆپی داری کۆفیيەوە، ٢ گوڵ تا ٢٠ گوڵ پێکەوە چەکەرە دەکەن و خۆیان لە شێوەی هێلکەشیتانۆکەدا دەگۆڕن. دەرەوەى ده‌نكه‌ كۆفييه‌كه‌ بە توێژاڵێک دەوره‌دراوه‌ و ناوەوەشى کەمێک لیقن و لینجە،

لەپاش گەرمکردن و سووتاندن بۆ خواردنه‌وه‌ ئامادە دەکرێت.

لە سەدەی يازده‌دا یەکەمجار کۆفی لە ئەسيوپیا دۆزرایەوە و هەر لەوێشەوە مرۆڤ فێری کۆفی خواردنەوە بوو. ئەم زێرە ڕەشە لە سەده‌ی پازده‌دا گه‌يشتە یەمەن و لەوێشه‌وه‌ كەوتنە چاندنی و نزیکە سەدەیەک دواتر گەیشته‌ وڵاتانی پێرسیا و مۆزۆپۆتامیا و لەدوایی داگیرکارێکانی ئیمپراتۆری عوسمانی لە ڕێگەی ئۆزدەمیر پاشاوە قاوە بە تورکیا گەیشت.

لەسەدەی حه‌ڤده‌دا ئەوروپا کەوتە هاوردەکردنی قاوە کە بە mocca ناویان دەبرد. لە ساڵی ١٦١٥دا یەکەم قاوەخانە لە شاری Venice لە وڵاتی ئیتالیا کراوەتەوە، پاشان شارە گەورەکانی وڵاتانی:

بەریتانیا و فەرەنسا و ئەڵمانیا و هۆڵندا و سویسرا گه‌يشت. لە ساڵی ١٦٦٣ یەکەم قاوەخانە لە ئەمستردام کراوەتەوە.

لە وڵاتی هۆڵندا ساڵانە ٦.٥ ملیۆن لیتر قاوە دەخۆنەوە، هەر تاکێکی هۆڵندی لە ساڵێکدا نزیکە ١٥٠ لیتر قاوە دەخواتەوە! لە سەدەی حه‌ڤده‌دا لە له‌ندەن ٣٠٠ قاوەخانە هەبووە و قاوەیان پێشکەشی گەشتیار و هاوشارێکانی خۆیان کردووە

بەڕاستی رقم لە کەسانی دوو ڕووە سەختە بریار بەم یەکەمجار شەق لە کام رووخسار بدەم بەڵام ئەگەر نەیزانم شەق لە کامیان بدەم باشترین رێگام ئەوەیە لە هەردووکی بەیت حەزم کرد بەم شێوازە دەست بکەم بە نوسینەکانم

با لە هەناسەیەکی ساردەوە دەست پێ بکەین بۆ ئەو یادگاریانەی بە شەوێک چەنەها ساڵی لە تەمەنمان برد تەسەورم وایە ئەگەر ئینسان عاشقی یەکێک بێت نەک خۆی ئەدۆزێتەوە بەڵکو دونیاش کەشف ئەکات وە دەبێتە مرۆڤێکی هیچ لە بەرامبەری ٫٫٫ کەس تەسەوری ئەو شتە ناکات مرۆڤ یەک دوو جار بە تامەزرۆییەوە شتێکی ئەوێت دوای ئەوە تەنها بە بێدەنگی لێ ئەڕوانێت ئەگەر هەر بە دەستێ نەهێنا بیری زۆر ئەکەیت نازانیت چی بکەیت نامەیەکی درێژی بۆ بنووسە بەڵام بۆی مەنێرە برۆ بنوو کە بەیانی لە خەو هەڵدەستی دیسان بیخوێنەرەوە بۆت دەر دەکەوێت نامەو بۆ هیچێک نووسیەوە ...
#QAWA