“Qəza ümrəsi”ndə, habelə Xeybərin fəthində döyüşçü kimi iştirak etmişdi.
Məkkənin fəthindən sonra Hüneyn müharibəsində döyüşçü kimi iştirak edən Ümmü Ümarə, müsəlmanlar qaçarkən o qaçmadı və yerdən ovucuna qum götürərək qaçan kişilərin üzünə çırpıb qışqırırdı:
- Allah və Onun rəsulundan hara qaçırsınız?

Bir dəfə də Mədinədə olarkən Hz.Peyğəmbərin yanına gələrək yarı zarafat, yarı gerçək etiraz etdi:
- Ey Allahın elçisi, bu nədir axı? Elə bütün ayələr kişilər haqqında nazil olur.

Bu etirazın qarşılığında Allah-təala Əhzab surəsinin 35-ci ayəsini nazil etmişdir. (Ayəni yazmıram. Quranı açıb özünüz oxuyarsız. Tənbəllik etməyin.)

Hz.Peyğəmbərdən sonra Yəmamə müharibəsində oğulları ilə birgə iştirak edən Ümmü Ümarə, bir qolunu itirir. Oğullarından Həbib isə həmin döyüşdə şəhid olur. Qayıdandan sonra isə Mədinədə Əbu Bəkr şəxsən onun evinə “yastığın yüngül olsun”a ziyarətə gedir.

Ümmü Ümarə hicri 14-cü / miladi 634-cü ildə ikinci xəlifənin dönəmində vəfat etmişdir.

Ailəsi barədə bunu deyə bilərik ki, o, iki dəfə ərdə olmuşdur. İlk yoldaşı Zeyd ibn Asim olmuş və ondan “Abdullah” və “Həbib” adlı oğulları dünyaya gəlmişdir. Zeyddən sonra isə Ğəziyyə ibn Əmru ilə ailə qurmuş və ondan da “Təmim” və “Xavlə” adlı övladları dünyaya gəlmişdir. Oğullarından birinin adı Həbib olduğu üçün ona “Ümmü Həbib” də deyiblər.
Bundan əlavə, Ümmü Ümarənin “Abdullah” və “Əbdürrəhman” adlı iki qardaşı da olmuşdur. Ümmü Ümarənin anası Rübab bint Abdullah da, atası Kəb ibn Əmru kimi “Mazin oğulları” əşirətindən idi.

Ümmü Ümarə, imanlı, namaz və oruc əhli olan qadın idi. Hz.Rəsulullahdan hədislər nəql etmiş və buna görə hədis ravisi kimi də tanınmışdır. Üstəlik, hədis elmində etimadlı şəxs sayılır. Bundan əlavə, doğru şəkildə yuxu yozma qabiliyyəti vardı.

Ümmü Ümarə ilə bağlı bunu da qeyd etmək yerinə düşər ki, onun adı Nəsibə bint Kəb idi. Lakin bəzi mənbələrdə onun adını “Nusəybə bint Kəb” kimi də verirlər. Həqiqətdə əsil adı Nəsibə deyil, Nusaybə də ola bilər. Amma məsələ burasındadır ki, “Nusəybə bint Kəb” adlı Hz.Peyğəmbərin başqa bir qadın səhabəsi də olub. Lakin o Nusəybənin kunyəsi “Ümmü Ətiyyə” idi. Buna görə bu səhabə xanımları adlarına görə səhv salmaq olmaz.

Hüseyn Fərhadov

Ümmü Ümarə

Mədinədən Ühüd çölünə tərəf yol alan qoşunun arxasında bir dəstə qadın gəlirdi. Bu dəstənin içində, Mədinənin Xəzrəc qəbiləsinə bağlı olan “Mazin oğulları” əşirətindən “Ümmü Ümarə” kunyəli bir qadın da vardı. Çiynindəki heybəsində döyüş vaxtı yaralılara məlhəm ola biləcək şeylər – tənzif, parça, su və s. belə şeylərlə irəliləyirdi. İki oğlu və əri isə qarşıda irəliləyən müsəlman ordusunda idilər.

O, “İkinci Əqəbə peymanı”nda Hz.Rəsulullaha beyət etmişdi. O peymanda 73 nəfər Mədinədən Məkkəyə gəlmiş və Hz.Peyğəmbərə beyət etmişdilər. Həmin 73 nəfərin cəmi iki nəfəri qadın idi ki, onlardan biri də Ümmü Ümarə olmuşdur. O dövrdə xanımlar kişilər kimi sosial həyat yaşamırdılar və bir xanımın cəmiyyətin ictimai-siyasi işlərinə münasibət bildirməsi, haradasa, qeyri-mümkün bir iş idi. Çünki bir xanımın bu işlərdə özünü təsdiq etməsi və kişilər tərəfindən də qəbul olunması lazım idi. Amma görünən budur ki, Ümmü Ümarə özünü təsdiqləmiş və şəhərin böyük kişiləri ilə birgə siyasi-ictimai prosseslərdə birbaşa iştirak edirdi...
İndi də həmin hadisədən bir neçə il keçib; Ümmü Ümarə, Ühüd çölünə sakit və asta-asta yeriyən qoşunda həkim, yaxud tibb bacısı kimi iştirak etməyə gedirdi...

Xülasə desək, döyüş başlayandan sonra müsəlmanların məğlub olduqları həmin savaşda əshabdan çoxu qaçmağa başladı. Meydanda demək olar tək qalan Hz.Rəsulullahı görən Ümmü Ümarə, yaralıları buraxıb irəliyə - Hz.Peyğəmbərə tərəf qaçmağa başladı. Qaça-qaça yerdə gözünə dəyən ölmüş birinin kaman və oxdanını götürdü və daha da sürətini artırdı. Hz.Rəsulullaha çatar-çatmaz bir atlının o həzrətə hücum etdiyini və çox yaxınlaşdığını gördükdə oxu kamana qoyub, həmin süvarini nişan alıb atdı. Süvarinin sinəsindən dəyən ox, onu atdan saldı. Hz.Peyğəmbər (s) çevrilib oxu kimin atdığına baxdıqda Ümmü Ümarəni gördü. Ümmü Ümarə oxları qurtarana qədər düşmənə ox yağdırdı. Bundan sonra isə kamanı əlindən atıb ətrafına baxdı və yerdəki qılınclardan birini götürdü...

Dəhşətli mənzərə idi. Buradan kiminsə sağ çıxacağı heç kəsin ağlına gəlməzdi. Düşmən qoşunu çox, Peyğəmbər (s) və ətrafındakılar isə 10-15 nəfər! Aləm bir-birinə dəymişdi. Ümmü Ümarə qarşısına çıxana qılınc zərbəsi endirirdi. Bədəninin on yerindən yara almasına baxmayaraq, hələ də döyüşürdü. Bu an, İbn Qəmyiə Leysi adlı bir süvari bağıraraq dedi: "Haradadır Muhəmməd? Göstərin onu mənə! Onun başını - əlində qılıncını silkələyərək davam etdi: - bax, bu qılıncımla kəsəcəyəm”.
Bu zaman Ümmü Ümarə ona hücum etdi və döyüşərək boynundan ağır bir yara alıb yerə yıxıldı. Müsəlmanlardan kimsə güclə onu o həngamənin ortasından yaralı halda çəkib çıxartdı. Oğullarından biri anasının başı üzərinə gəldikdə Ümmü Ümarə, “Məni burax, Peyğəmbəri qoruyun” - deyərək onu Hz.Rəsulullahı qorumağa göndərdi...

Müsəlmanlar çəkiləndən və döyüş qurtarandan sonra Hz.Peyğəmbər (s) Ümmü Ümarənin necə olması ilə şəxsən maraqlandı. Sağ olduğunu eşitdikdə sevindi və yanına gələrək dedi:
- Ey Ümmü Ümarə, döyüşdə hansı tərəfə çevrilsəm sənin düşmənə qılınc çaldığını görürdüm. Kim sənin kimi bacarıqlı ola bilər?

Hz.Rəsulullah (s) onun çox bacarıqlı, həmçinin ailəsinin də cəngavər olduğunu vurğulayandan sonra soruşdu:
- Məndən istədiyin bir şey varmı?

- Ey Allahın elçisi, mənim və ailəm üçün dua et ki, Allah-təala cənnətdə də bizi ailəlikcə sənə qonşu etsin. - deyərək Ümmü Ümarə cavab verdi.

Hz.Peyğəmbər (s) ona və ailəsinə o cür də dua etdi...

Ümmü Ümarə on iki yara almışdı və ən ağırı boynundan aldığı qılınc zərbəsi idi. Həmin yaranın sağalması üçün düz bir il müalicə aldı...

Lakin sonrakı döyüşlərdə də kişilər kimi silahlı şəkildə iştirak etmişdir. Məsələn, yəhudilərlə Bəni-Qureyzə qarşıdurmasında iştirak edərək kişilər kimi qənimətdən pay götürmüşdür.
Hüdeybiyyə macərasında dörd qadından biri olmuş və “Rizvan beyəti”ndə özündən başqa üç qadınla birgə qadın çadırında Hz.Peyğəmbərə beyət etmişdir.

Doğru cavab 656-661-dir.

622-633: Hz.Peyğəmbərin Mədinə dönəmidir.

633-634: Əbu Bəkrin xilafəti dövrüdür.

634-644: Ömər ibn Xəttabın xilafəti dövrüdür.

644-656: Osman ibn Əffanın xilafəti dövrüdür.

656-661: Hz.Əlinin xilafəti dövrüdür.

Bir də, mədəniyyətə uyğunlaşma məsələsi də var. Bizlərdə qərbdə çəkilmiş zombi-macəra filmlərini maraqla izləsələr də, amma hər kəs yaxşı bilir ki, zombi mövzusu qərb mədəniyyətinin məhsuludur və onun simvolikası, dəyərləri, qorxu elementləri o mədəniyyətin qavrayışına daha yaxındır. Bizim mədəniyyətimizdə isə qorxu və mistika daha çox cinlər və ruhlar kimi obrazlarla bağlıdır. Zombi və ya apokalipsis kimi mövzuların tamaşaçının zehni dünyasında inandırıcı olması daha çətindir.

Beləliklə, problem janrın keyfiyyətsiz olmasında deyil, onun qəbul edilmə biçimi ilə bağlıdır. Amma belə işlərə davam edilsə, zamanla cəmiyyətin yanaşması da dəyişə bilər. Məsələn, əvvəllər Azərbaycan oxucusuna və tamaşaçısına dedektiv janrı çox tanış deyildi. Amma indi bu janrda əsərlərə maraq artıb. Yaradıcı insanlar bu cür fərqli mövzulara cəsarətlə girişsə və keyfiyyətli iş ortaya qoysa, zamanla bu yanaşmanı dəyişdirmək mümkündür.

Əlbəttə, şəxsən mən özüm də bu cəmiyyətdə doğulub-böyüdüyüm üçün mən də fantastik janrları reallıqdan uzaq olduğu üçün sevmərəm və nə fantastik zombi-qorxu-macəra əsərləri oxuyaram, nə də filmlərinə baxaram. Amma qərbdə belə kitablar yazıb, filmlər çəkib, sonra da dünyaya satmaqla milyonlar qazanırlar; əsasən də Hollivudda kino sahəsində.
Odur ki, Azərbaycanın məşhur filmlərindən birində deyilən kimi – “Niyə o əjdahadan bizdə yoxdur?” Bundan sonra birdən kimsə bu mövzuda yazsa, yaxud film çəksə, başqa bir kinomuzda deyələn kimi – “Lağ eləmə bala, lağ eləmə, Allaha acıq gedər!”

Hüseyn Fərhadov