Бугун кэшбекчиларни оши бор дейишяпти )))

Кундалик ҳаётимизда ишлатаётган айрим “янги сўзлар”.Уларни кўп бора ишлатамиз-у, айримларимиз қандай ёзилади, маъноси нималигини билмаймиз ҳам. Эсимизга келганларидан айримларини мисол келтирамиз.
PR (ўқилиши — пиар) — инглизча "public relations“, яъни жамоатчилик билан алоқалар маъносини англатади.

HR (ўқилиши — эйчар) — инглизча «Human Resources», яъни “инсон ресурслари" деб таржима қилинади. HR мутахассиси - бу компанияда инсон ресурсларини бошқарадиган ходим.

Fake (ўқилиши — фейк) — инглизчадан сохта, қалбаки деган маъноларни англатади. Ҳақиқатга жуда ўхшаб кетадиган ёлғон хабарлар.

ChatGPT — инглизча “Generative Pre-trained Transformer”, яъни OpenAI томонидан ишлаб чиқилган ва мулоқот тилидаги сўровларни қўллаб-қувватловчи суҳбат режимида ишлашга қодир бўлган генератив сунъий интеллектга эга чатбот.

IT (ўқилиши — айти) — инглизча, "Information Technology", бу соҳа маълумотларни қайта ишлаш, узатиш, таҳлил қилиш ва сақлаш учун компютер ҳисоблаш ва қурилмалардан фойдаланишни ўз ичига олади.

@avantaj_buxgalteriya

Асосий воситаларга амортизация ҳисоблаш усуллари.

Амортизация қуйидаги усулларни қўллаш йўли билан ҳисобланади:

а) амортизацияни бир маромли (тўғри чизиқли) ҳисоблаш.

б) амортизацияни бажарилган ишлар ҳажмига мутаносиб равишда ҳисоблаш (ишлаб чиқариш усули).

Асосий воситалардан интенсив фойдаланилганда, шунингдек илмий-техникавий жараённинг катта таъсирида асосий воситалар амортизацияси қуйидаги усулларда ҳисобланадиган жадаллаштирилган амортизация йўли билан ифодаланади:

а) икки баравар амортизация меъёри билан қолдиқни камайтириш усули;

б) йиллар йиғиндиси усули (кумулятив усул).

@avantaj_buxgalteriya

Товарлар импортида товарга мулк ҳуқуқи қачон ўтади?

Аксарият ҳолларда, товарлар импортида қачонки ИМ40 режимига ўтказилгандан кейин товарга мулк ҳуқуқи пайдо бўлади деб ўйлашингиз мумкин. Лекин товарлар импорт қилинаётганда товарга мулк ҳуқуқи инкотермс шартларига боғлиқ. Масалан, FCA Инкотермс–2010 бўлса, товар ташувчи томонидан қабул қилиб олинган пайтдан бошлаб сотувчининг товарни етказиб бериш бўйича мажбуриятлари бажарилган деб ҳисобланади.

@avantaj_buxgalteriya

Чиқиндилар ҳисоби.

Чиқиндилар асосан ишлаб чиқариш жараёнида пайдо бўлади. Чиқиндилар қайтариладиган ва қайтарилмайдиган чиқиндиларга бўлиниши мумкин. Қайтарилмайдиган чиқиндилар тўлалигича тайёр маҳсулот таннархига киритилади.

Қайтариладиган чиқинди кирим қилинганда Дт 1090 Кт 2010 бухгалтерия проводкаси берилади ва тахминий сотиш нархида (бозорни ўрганиш керак) балансга кирим қилинади.

@avantaj_buxgalteriya

Хусусий секторда ишловчи аёлларга давлат томонидан тўланадиган “декрет пули”.

2022 йил 1 сентябрдан бошлаб барча юридик шахсларда (бюджет ташкилотларидан ташқари) охирги 6 ой давомида узлуксиз иш стажига эга бўлган аёлларга нафақа тайинлаш санасида белгиланган минимал истеъмол харажатлари миқдоридан келиб чиққан ҳолда Молия вазирлиги ҳузуридаги Ижтимоий суғурта жамғармаси маблағлари ҳисобидан ҳомиладорлик ва туғиш нафақаси тўланади;
юридик шахсларнинг ушбу ходималар олдидаги мажбуриятлари Жамғарма маблағлари ҳисобидан тўланган ҳомиладорлик ва туғиш нафақаси ҳажмида камайтирилади. (07.03.2022 й. ПФ-87-сон, 2-б.)

2024 йил 1 майдан бошлаб минимал истеъмол харажатлари 648 минг сўм этиб белгиланган.

20.09.2022 йилдаги 515-сон ВМҚга асосан ҳомиладорлик ва туғиш нафақаси минимал истеъмол харажатларининг (МИХ) 4 баравари миқдорида Ижтимоий суғурта жамғармаси маблағлари ҳисобидан тўланади. МИХнинг 4 баравари – 2 592 000 сўм;

Корхона "декрет"га чиқаётган ходимасига ҳомиладорлик ва туғиш нафақасини ҳисоблаб чиқаради. Агар унинг суммаси:

МИХнинг 4 бараваридан ортиқ бўлса – корхона ходимага фарқни ўз ҳисобидан тўлайди;
МИХнинг 4 бараварига тенг ёки ундан кам бўлса – корхона нафақа тўламайди.

@avantaj_buxgalteriya

Ягона иштирокчиси ногиронлиги бўлган шахсларнинг жамоат бирлашмалари ҳисобланган юридик шахсларга зўр солиқ имтиёзлари мавжуд.

Соддароқ айтганда корхонанинг ягона таъсисчиси “ногиронлик жамияти” бўлса, корхона қуйидаги солиқ имтиёзларига эга бўлади:

Қўшилган қиймат солиғи. Солиқ кодекси 243-моддасида бундай корхоналарнинг айланмаси ҚҚСдан озод қилинади дейилган.

Фойда солиғи. Солиқ кодексининг 337-моддасига асосан фойда солиғини ноль ставкада тўлайди.

Мол-мулк солиғи. Бундай корхоналар мол-мулк солиғидан ҳам тўлиқ озод қилинган. СК, 414-модда.

Ер солиғи. Солиқ кодексининг 429-моддасига асосан ушбу корхоналар томонидан эгалланган ер участкаларига нисбатан солиқ ставкаларига **0,25 коэффициент қўлланилади.

Айланмадан олинадиган солиқ**. Солиқ кодексининг 467-моддасига асосан айланмадан олинадиган солиқ ставкаси ҳам ноль фоиз қилиб белгиланган.

Юқоридаги имтиёзлардан фойдаланиш учун корхона ходимлари умумий сонининг камида 50 фоизи ногиронлиги бўлган шахслардан иборат бўлиши ҳамда ногиронлиги бўлган шахслар меҳнатига ҳақ тўлаш фонди умумий меҳнатга ҳақ тўлаш фондининг камида 50 фоизини ташкил этиши керак.

@avantaj_buxgalteriya

#савол
Фирма очганимда устав фондини ёғоч-тахта маҳсулоти билан шакллантирганман. Бироз муддат ўтгач, ёғочлар сотилмади ва мен фирмани ёпишга қарор қилдим. Солиқчилар шу товарларга ҚҚС чиқади дейишди. Шу тўғрими?

Солиқ кодексининг 239-моддасида, юридик шахс тугатилганда, акциядорга ёки иштирокчига товарларни бериш, реализация қилиш бўйича айланма ҳисобланади ва ҚҚС ҳисобланади.

@avantaj_buxgalteriya

Сайёр солиқ текширувида билишингиз керак бўлган мухим жихатлар.

Сайёр солиқ текшируви 10 кундан кўп бўлмаган муддатда ўтказилади.

Сайёр солиқ текшируви солиқ органи раҳбарининг (ўринбосарининг) буйруғи асосида ўтказилади.

Сайёр солиқ текширувини ўтказиш тўғрисидаги буйруқда солиқ тўловчининг номи, текширувчи шахсларнинг фамилияси, исми, отасининг исми ҳамда лавозими, текширувларни ўтказиш муддати ва мақсадлари, Текширувларни электрон рўйхатга олиш ягона тизимидаги рўйхатга олиш рақами кўрсатилади.

Назорат харидини солиқчиларни ўзи ўтказиши ҳам мумкин. Бунда видеотасвирга олиш мосламаларидан фойдаланиш мажбурий бўлади. Видеотасвир материалларининг кўчирма нусхаси солиқ тўловчига ёки унинг вакилига солиқ назоратига оид тадбир тугагач тақдим этилиши керак.

Текширувини ўтказувчи солиқчи назорат харидини ўтказиш учун нақд пул маблағларини солиқ органи кассасидан олиши ва бу пулларни беришда уларнинг қиймати, банкнота серияси ва рақамлари алоҳида варақда қайд этилиб, чиқим касса ордерига илова қилиниши керак. Харид чоғида айнан шу пуллардан фойдаланилиши керак.

Назорат хариди натижаси бўйича баённома расмийлаштирилиши ва унинг бир нусхаси тадбиркорга берилиши керак. (кўп ҳолларда берилмайди)

Сайёр солиқ текшируви натижалари бўйича сайёр солиқ текширувини ўтказувчи солиқчи томонидан сайёр солиқ текшируви далолатномаси тузилади.

Сайёр солиқ текшируви далолатномаси 2 нусхада тузилади ва солиқ органи мансабдор шахслари ҳамда солиқ тўловчи томонидан имзоланади.

Солиқ органи текширув материаллари кўриб чиқиладиган сана, вақт ва жой тўғрисида солиқ тўловчини кўриб чиқиш бошлангунига қадар камида 2 иш куни олдин хабардор қилиши керак. (солиқ органи доим хам ушбу талабга риоя қилмайди)

Яна кўплаб талаблар мавжуд бўлиб, мухимроқларини келтириб ўтишга харакат қилдик. Солиқ органи юқоридаги текшириш талаблардан қайсидир бирига амал қилмаган тақдирда, юқори турувчи органга ёки судга мурожаат қилинг.
@avantaj_buxgalteriya