*🔲 بیرکاری بە کوردی.
ــــــــــــــــــــــــــــــــ
🔘* بازنە = دایرە

🔘 سێگۆشە = مثلث

🔘 چوارگۆشە = مربع

🔘 لاکێشە = مستطیل

🔘 لەبزینە، مەعین = لوزی

🔘 لایەکسان = متساوی الاضلاع

🔘 دوولایەکسان = متساوی الساقین

🔘 قەبارە = حجم

🔘 تیرە = قطر

🔘 بنکە = قاعدە

🔘 چێوە = محیط

🔘 ڕووبەر = مساحت

🔘 بەرزی = ارتفاع

🔘 درێژی = طول

🔘 پانی = عرض

🔘 قووڵی = عمق

🔘 نیوەتیرە = شعاع

🔘 ڕەهەند = بُعد

🔘 گۆشە = زاویه

🔘 لا = ضلع

🔘 نیچمەلاتەریب = ذوزنقه

🔘 ئاوێزە = منشور

🔘 شەشپاڵوو = مکعب

🔘 لاتەریب = متوازی الاضلاع

🔘 گۆ = کره

🔘 ڕووکێشەلاتەریب = مکعب‌ مستطیل

🔘 هەرەم = هرم

🔘 لوولەک = استوانه

🔘 قووچەک = مخروط

🔘 سەر = راس

🔘 تەریب، هاوبەر = موازی

🔘 چەندلا، فرەلا = چند ضلعی

🔘 چەندڕوو، فرەڕوو = چند وجهی

🔘 هاوڕێژەیی = تناسب

🔘 چوارگۆشە = چهار ضلعی

🔘 گۆشەوەستاو = قائم الزاویه

🔘 لێژی = شیب

🔘 ئەستوونی = عمودی

🔘 ئاسۆیی = افقی

🔘 هێلکەیی = بیضی

🔘 لێوار = لبه

🔘 ڕوو = وجه

🔘 کەوانە = قوس

🔘 ژێ = وتر

🔘 پلە = درجه

🔘 چێوەگۆشە = زاویە محاطی

🔘 ناوەڕاستە = میانه

🔘 هاوتایی = تقارن

🔘 قۆقز = محدب

🔘 ڕووچاڵ = معقر

🔘 مەتری دووجا = متر مربع

🔘 مەتری سێجا: متر مکعب

🔘 کۆکردنەوە = جمع
شەش کۆ سێ یەکسانە بە نۆ. ٩ = ٣ + ٦

🔘 لێدەرکردن = تفریق
شەش کەم سێ یەکسانە بە سێ. ٣ = ٣ - ٦

🔘 لێکدان = ضرب
شەش جاران سێ یەکسانە بە هەژدە. ١٨ = ٣ × ٦

🔘 دابەشکردن = تقسیم
شەش دابەش سێ یەکسانە بە دوو. ٢ = ٣ ÷ ٦

🔘 هێز = توان
شەش بە هێزی سێ یەکسانە بە دوو سەد و شازدە. ٢١٦ = ٦³

🔘 یەکسان = مساوی
@fergeyhema

#کەناڵی_وشەی_کوردی

⚜ قیتایی، قیتی، زەقی، دەرپەڕیوی، دەرتۆقیوی، هەڵتۆقاوی، دەرپۆقیوی، قەڵپە، ڕەپی، زۆپی، قوتی، زۆپایی = برآمدگی(برجستگی)

⚜ زەق، قیت، قوت، دەرپەڕیو، دەرتۆقیو، هەڵتۆقیو، زۆپ، قۆقز، ڕەپ = برآمدە

⚜ بەدیهاتن، جێبەجێبوون، بەجێگەیاندن، بەجێهێنان = برآوردە شدن

⚜ لەبەر، لەبەردەم، کەوتنەبەر، ڕووبەڕووی = در معرض

⚜ پیشاندان، خستنەڕوو، ئاشکراکردن، نواندن، ڕانان = در معرض قرار دادن(گذاشتن)

⚜ پاشان، دواتر، پاشتر،  دوای ئەوە، ئەوسا = سپس

⚜ قازانجبەر، سوودبەر، بەهرەبەر، کەڵکوەرگر = ذینفع

⚜ هەندێک جار، جاروبار، جاربەجار، جارجارە، جاربەجارێ = هرازگاهی

⚜ بەم شێوەیە، بەم جۆرە، ئاوا، بەم چەشنە = بدین ترتیب

⚜ جیاواز، جیا، دیار، هەڵاوردە(هەڵاوێردە)، لێک‌نەچوو = متمایز

⚜ جیاواز، جیا، دیار، هەڵاوردە(هەڵاوێردە)، لێک‌نەچوو = متمایز

⚜ جیاوازی، جیایی، لێکنەچوویی = تمایز

⚜ خاڵی جیاوازی(لێکنەچوویی)، باری جیاوازی، ڕووی جیاوازی = وجه تمایز

⚜ جیاکەرەوە، دیاریکەر، لێککەرەوە = متمایزکنندە

🕊 بە کوردی بدوێین
🕊 بە کوردی بخوێنینەوە
🕊 بە کوردی بنووسین
🕊@KurdiSoraniWord

#کەناڵی_وشەی_کوردی

⚜ بەندکراو، گیراو، زیندانی، بەندی، دەستبەسەرکراو = محبوس

⚜ گرتووخانە، بەندیخانە، گرتنگە، زیندان، بەند، گرتیگەهـ = محبس

⚜ تەنگانە، گیروگرفت، گێچەڵ، گێرەوکێشە، گرفتاری، دەردیسەری، تەنگوچەڵەمە، سەرئێشە = مخمصە

⚜ ڕوودان، پێشهاتن، قەومان، وەدیهاتن =
حادث شدن

⚜ دوژمنی، دژایەتی، دوژمنایەتی = عداوت

⚜ دوژمن، دژ، نەیار، گاڤبەر، ناحەز، دژمن = عدو

⚜  توندی، تیژی، تین = حدت

⚜ زیرەکی، هۆشیاری، بەهۆشی، زووتێگەیشتوویی، زرینگی، وشیاری، وریایی = ذکاوت

⚜ پاک، بێگەرد، خاوێن، بێخەوش = منزه

⚜ گۆشەگیر، دوورەپەرێز، گۆشەنشین، تەریک، کەنارنشین، تەنیاکەوتوو = منزوی

⚜ گۆشەگیری، گۆشەگری، دوورەپەرێزی، دوورگری، کەنارنشینی، لاتەریکی = انزوا

⚜ کۆکردنەوە، بەستنەوە، سەریەکخستن، سواریەککردن، پێکەوەنان، پێکەوەبەستن = مونتاژ

⚜ وەرگرتنی زانیاری، زانیاریخوازی، هەواڵوەرگرتن، زانیاریوەرگرتن، پرسین، هەواڵگرتن = استعلام

? بە کوردی بدوێین
? بە کوردی بخوێنینەوە
? بە کوردی بنووسین
?@KurdiSoraniWord

#کەناڵی_وشەی_کوردی

⚜ ئازادیی مەرجدار/بەمەرج = آزادی مشروط

⚜ دەستدرێژی، پەلامار = تجاوز

⚜ دەستدرێژیکەر، پەلاماردەر، دەستدرێژکەر، داگیرکەر، زێدەگاڤ = متجاوز

⚜ دەستدرێژیی بەزۆر/زۆرەملی = تجاوز بە عنف

⚜ توندترین(قورسترین) سزا = اشد مجازات

⚜ سزای هەڵپەسێردراو/وەدواخراو/ڕاگیراو = مجازات تعلیقی

⚜ هێڵاننامە/ڕێداننامە/مۆڵەتنامەی فەرمی = مجوز رسمی

⚜ هێڵان، هێشتن، مۆڵەت، ڕێدان، ڕێگەدان، ڕێپێدان = اجازە

⚜ ڕێدراو، ڕێگەپێدراو، مۆڵەتدراو، ڕێپێدراو = مجاز

⚜ شێوە، شێواز، ڕەوت = رویه

⚜ بەکارهێنانی لەڕادەبەدەر/بێسەروبەرە/زیاد لە پێویست = مصرف بی رویە

⚜ بێجگە/جگە/بەدەر لە = بجز(بغیر) از

⚜ دەرنەچوو، ڕەتەوەکراو، ڕەدبۆوە، وەرنەگیراو، کەوتوو(مردودشدە)، قەبووڵنەکراو = مردود

? بە کوردی بدوێین
? بە کوردی بخوێنینەوە
? بە کوردی بنووسین
?@KurdiSoraniWord

⬜️ واتای ٥٠ وشە بە کوردی. [بەشی سێ]

◽️ بەڕێوەبەر = مدیر
◽️ یاریدەدەر = دستیار
◽️ جێگر = جانشین
◽️ سەرۆک = رئیس
◽️ سەرۆککۆمار = رئیس جمهور
◽️ سەرۆکوەزیران = نخست وزیر
◽️ وەزارەتی ناوخۆ = وزرات کشور
◽️ وەزارەتی دەرەوە = وزرات خارجە
◽️ وەزارەتی پەروردە = وزرات آموزش و پرورش
◽️ وەزارەتی ڕۆشنبیری = وزارت فرهنگ و ارشاد
◽️ وەزارەتی تەندروستی = وزرات بهداشت
◽️ وەزارەتی داد = وزرات دادگستری
◽️ وەزارەتی دارایی و ئابووری = وزرات اقتصاد و امور دارایی
◽️ وەزارەتی کشتوکاڵ = وزرات کشاورزی
◽️ وەزارەتی وزە = وزرات نیرو
◽️ وەزارەتی ڕێگاوبان و گواستنەوە = وزرات راه و ترابری
◽️ فەرمانگە = اداره
◽️ ئاو و ئاوەڕۆ = آب و فاضلاب
◽️ کەسیەتی و ناسنامە = ثبت و احوال
◽️ ڕێکخراو = سازمان
◽️ بەنداو = سد
◽️ مسۆگەری کۆمەڵایەتی = تامین اجتماعی
◽️ هۆڵی ڕۆشنبیری = فرهنگسرا
◽️ پەڕتووکخانە = کتابخانه
◽️ هێزی بەڕێوەبەر = قوه مجریه
◽️ هێزی دادوەری = قوه قضائیه
◽️ هێزی یاسادانان = قوه مقننە
◽️ ڕێکخراوی نەتەوە یەکگرتووەکان = سازمان ملل متحد
◽️ یاساکانی هاتوچۆ = قوانین راهنمایی و رانندگی
◽️ دانیشتن = جلسه
◽️ بەڵگە = سند
◽️ دادپەروەری = عدالت
◽️ دادپەروەر = عادل
◽️ دادوەر = قاضی
◽️ نەخۆشخانە = بیمارستان
◽️ بنکەی تەندورستی = درمانگاه
◽️ شەقام = خیابان
◽️ ڕێگا = جاده
◽️ نهوم = طبقه
◽️ پیشەسازی = صنعت
◽️ شەریکە، کۆمپانیا = شرکت
◽️ بەرهەمهێنان = تولیدکردن
◽️ هەناردە = صادرات
◽️ هاوردە = واردات
◽️ نم، شێ = رطوبت
◽️ وەرز = فصل
◽️ بارین = بارش
◽️ کەشناسی = هواشناسی
◽️ تەپوتۆز = گردوغبار
◽️ جەمسەر = قطب

✍️نووسین و کۆکردنەوەی: سینا ڕەحیمپوور
@fergeyhema

#کەناڵی_وشەی_کوردی

⚜ گەرمە، جەنگە، وەرز = موسم

⚜ هاوتا، یەکسان، هەمبەر، بەرانبەر = معادل

⚜ هاوکێشەی پلەدوو(دووجایی) = معادلە درجە دوم

⚜ دەستکەوت، داهات = عایدی

⚜ بەئانقەست، بەقەستی، زانستە، بەدانستە = تعمدا

⚜ لێپرسین، دڵنەواییکردن، بەسەرکردنەوە، سەرلێدان، بەزەیی‌پیاهاتن = تفقد

⚜ نەهێشتن، ڕێگرتن، نەهێڵان، پێشگرتن = بازداشتن

⚜ بەجێماوە، پاشماوە، میراتگر = بازماندە

⚜ گێڕانەوە، وتنەوە، دووپاتەکردنەوە = بازگویی

⚜ زەرەرمەند، زیان‌لێکەوتوو، زەرەرکردوو، زیاندیتوو، زیانپێگەیشتوو = متضرر

⚜ بێشەرم، ڕوودار، ڕووهەڵماڵراو، بێچاوەڕوو، بێحەیا، ناحەز، ناشیرین، دزێ = وقیح

⚜ بێشەرمی، بێچاوەڕوویی، ڕووداری، ڕووهەڵماڵراوی، بێحەیایی = وقاحت

? بە کوردی بدوێین
? بە کوردی بخوێنینەوە
? بە کوردی بنووسین
?@KurdiSoraniWord

#کەناڵی_وشەی_کوردی

⚜ نووسین = کتابت

⚜ بەردەنووس، بەردنووس = کتیبە

⚜ نووسراوە، نڤیسکی، نامە = مکتوب

⚜ نامەنووسی، نامەگۆڕینەوە = مکاتبە

⚜ ڕاستکردنەوە، دروستکردنەوە، هەڵەچنی، هەڵەگری = تصحیح

⚜ هەڵەگر، هەڵەچن، هەڵەبڕ، ڕاستکەرەوە = مصحح (تصحیح کنندە)

⚜ پاک، بێتاوان، بێگوناهـ = مبرا

⚜ گیرۆدەبوون، تووشبوون، ئەنجامدان = مرتکب شدن

⚜ یاساکانی هاتوچۆ = قوانین تردد

⚜ چارەسەر، چارە، دەرمان = مداوا

⚜ بانگهێشتکراوان، بانگکراوان، داوەتکراوان، میوانان = مدعوین

⚜ ڕەخنەهەڵگر = انتقادپذیر

⚜ ئاکام، دەستکەوت، داهات، بەرهەم = ماحصل

⚜ بێتاوانکردن، بەریکردن، پاکانە(بۆ)کردن، پاکناسین = مبرا کردن

? بە کوردی بدوێین
? بە کوردی بخوێنینەوە
? بە کوردی بنووسین
?@KurdiSoraniWord

لە چ کاتێکدا دەبێت زاراوەی جیهانی وەک خۆی وەربگرین؟

بەکارهێنانی وشە یان زاراوەی جیهانی (گشتگیر، نێونەتەوەیی) لە زمانەکەماندا، بەندە بە چەند هۆکارێکەوە، لەوانە پێویستیی پێوەندیکردن لەگەڵ گرووپەزمانییەکانی تر یان بوارەزانستییەکانی دیکەی زمانی کە لەوێدا، پێشتر ئەم زاراوانە جێگیر کرابن. بۆ نموونە:
:
١. پێوەندیی جیهانی:
کاتێک زمانەکەمان بۆ پێوەندیی جیهانی بەکار دەهێنرێت، بۆ نموونە لە زانست، تەکنەلۆژیا، پزیشکی یان بازرگانیدا، بۆ دڵنیابوون لە ڕوونی و یەکپارچەیی لە سنوورەکاندا، بەکارهێنانی زاراوەی جیهانیی جێگیرکراو، دەتوانێت گونجاو بێت. بۆ نموونە:
دیمۆکراسی، دیمۆکرات، لیبرال، کۆمۆنیست.
...
٢. ستانداردە پیشەسازییەکان:
لە هەندێک پیشەسازیدا زاراوە یان کورتکراوەی تایبەت لە ئاستی جیهانیدا بەکار دەهێنرێت. بەکارهێنانی ئەم چەمک یان کورتکراوە نێونەتەوەیییانە دەتوانێت پێوەندی و لێکتێگەیشتنێکی کاریگەر لەناو پیشەسازیدا ئاسان بکات. بۆ وێنە لە لقی ئایتیدا، کورتکراوەی وەک:
"CPU" (central processing unit)
١. "سی‌پی‌یوو"‌ ( یه‌كه‌ی ڕێکخه‌ری ناوه‌ندی)
"RAM" (random-access memory)
٢. "ڕام" (بیرگەی دەستپێگەیشتنی بەهەڵکەوت).
٣. ڕادار (radio detection and ranging).
لە ئاستی جیهانیدا بەکار دەهێنرێن. بەکارهێنانی ئەو سەروشانە (ئاکرۆنیمانە) پێوەندیی کاریگەر لەنێوان تەکنیککاران و ئەندازیاران بەبێ گوێدانە زمان ئاسان دەکات.
لێرە مەبەست ئەوەیە کە باشترە هەم "ڕام" و هەم "سی پی یوو" و هەمیش "ڕادار" وەک خۆیان بەکار بهێنرێن، بەڵام پێویستە واتاکانیان کە لەناو کەوانەکاندا نووسراون بکرێنە کوردی تا خەڵک بزانن واتای چی دەدەن.
٣. نەبوونی هیچ هاوتایەکی کتومت:
هەندێک جار هیچ وشەیەکی هاوتای سادە، بۆ چەمکێک کە لە ئاستی نێونەتەوەییدا باو بێت، لە زمانەکەماندا نییە. بۆیە ڕەنگە بەکارهێنانی وشەی جیهانی شێوەیەکی گونجاو بێت بۆ ئەوەی لە سەرلێشێواوی یان لێکدانەوەی هەڵە پێشگیری بکرێت. بۆ وێنە:
ئینتەرنێت، مۆبایل، تەلەڤزیۆن، پینگ پۆنگ و هتد.
٤. کاریگەریی کولتووری:
جیهانگیری بووەتە هۆی زیادبوونی زاراوە و دەربڕینە جیهانی و نێونەتەوەیییەکان کە بەردەوام تێکەڵ بە زمان و کولتوورە جیاوازەکان دەبن. بەکارهێنانی ئەم جۆرە وشە جیهانییانە دەتوانێت بۆ ئاڵوگۆڕ و گونجانی کولتووری لەبار بێت. بۆ نموونە:
ئیمۆجی، پیتزا، کارۆکێ و هتد.
بەڵام گرنگە هاوسەنگی لەنێوان بەکارهێنانی زاراوە جیهانییەکان لەگەڵ پاراستنی کێیەتیی ناوازە و دەربڕینە دەوڵەمەندەکانی زمانەکەماندا هەبێت. لە هەندێک دۆخدا ڕەنگە تەوزیم یان پێویست بێت کە ئێمە زاراوەی نوێ بەسەر زمانی خۆماندا بگونجێنین بۆ ئەوەی لەگەڵ پێداویستییە کوردییەکاندا بگونجێت و فرەچەشنی و دەوڵەمەندیی زمانەوانیی کوردی بپارێزین. بۆ نموونە ئێمە توانیومانە کۆمەڵێک زاراوەی جۆربەجۆر لەسەر بنەمای زمانەکەمان ڕۆ بنێین وەک:
وشکاوەکی، گڕکان، میزەڕۆ، شوێنەوارناس، گرانەتا (تیفوئید)، پاڵاوتگە، خولگە.

بە هەموو ئەوانەشەوە ئەو بابەتە لە زمانەوە بۆ زمان دەتوانێت بگۆڕدرێت، هەر زمانێک توانیی خۆی شتی هەبێت و وشەکە بۆی قورس نەبوو و خەڵکەکەش پەسەندی بکەن، ئەوە ئەو وشەیە جێگیر دەبێت.
بۆ نموونە لە سوید بە کۆمپیوتەر ناڵێن "کۆمپیوتەر" بەڵکوو دەڵێن: "داتور dator". هیچ کێشەشیان نییە کە زاراوە جیهانییەکە، واتە کۆمپیوتەر بەکار ناهێنن.
یان وشەی (ئۆتۆمۆبیل)یان لەت کردووە بەس پێی دەڵێن (بیل bil).
هەر بۆیە لەم بوارانەدا هیچ شتێک یەکدەست نییە. هەر زمانێک خۆی بڕیار دەدات چی بۆی باشە.
لە فارسیدا بە "کەشتیوان" دەڵێن: ناخدا. هەموومان دەزانین کە وشەی "خودا" واتە پەروەردگار، کەچی پێی دەڵێن: "ناخدا".
وا بزانم ئەگەر ئەمڕۆ ئەو وشەیە لەلایەن کەسێکەوە پێشکەش بکرایە، دەستبەجێ ڕەد دەکرایەوە.
خۆی لەڕاستیدا وشەکە بەم جۆرە دروست بووە:
ناو (کەشتی) لە (navy)ی ئینلگیزی وەرگیراوە + "خدا"، واتە خاوەن، خودێ، ساحێب. واتە خاوەنی کەشتی. ناوخدا، بەڵام بەپێی کات پیتی "و" قرتێنراوە و بووە بە "ناخدا". بەڵام هیچ کەس بیر لە شێوەکەی ناکات و ململانێی لەگەڵدا ناکات.

**سڵاو و ڕێز کوردستانیانی ئازیز و بەڕێز!

تکایە بۆ پشتیوانی لە ئیدریس هاشمی و نەرگس هاشمی دوو هاونیشتمانیی ڕۆژهەڵاتی کوردستان کە بۆ مانەوەیان لە سوید پێویستیان بە پشتیوانیی هەمووانە، لە ڕێگەی ئەم بەستەر(لینک)ـەی خوارەوە، داواکارییەکە واژۆ بکەن.

? بەستەری ماڵپەڕی واژۆکردن:
? https://chng.it/dzGVVyfvsz بەداخەوە ئەم دوو نەتەوەخوازە کوردە، بە بڕیاری نادادپەروەرانەی دادگای کۆچی سوید، ئەگەری هەیە بە ڕۆژهەڵاتی کوردستان (ئێران) دیپۆڕت بکرێنەوە و ژیانیان بکەوێتە مەترسی.

ئێمە لێرەوە داواکارین کە ئەم داواکارییە واژۆ بکەن هەتا ئەم دوو هاونیشتمانییە تێکۆشەرە لەم قۆناغە ئەستەمەی ژیانیان تێ پەڕن و هەروەها دواکارییەکەی دیکە کە هەیە، بەستەری ئەم ماڵپەڕە لە هەرچی شوێنە بڵاوی بکەنەوە کە هەتا چەند ڕۆژی داهاتوو، پێویستە چەند هەزار واژۆ کۆ بکرێتەوە.

? بەستەری ماڵپەڕی واژۆکردن:
?** https://chng.it/dzGVVyfvsz

[ئەو هاوڕێیانەی کە کاناڵ یان پێگەیەکیان هەیە کە بینەری زۆری هەیە، ئەم ڕاگەیاندراوە بڵاو بکەنەوە.]

@wiseykurdi1