Ардақты Пайғамбарымыз صلى الله عليه وسلم:

“Ләззаттарды (түрлі жанға жағатын рақаттарды) жоюшы өлімді көп еске алыңдар”.

Колонияға айналып, елдіктен айырылуға шақ тұр ма қазақ, не боп барады өзі? Қазақстанның тарихын оқытатын мектептің оқулығын ресейлік ғалымдармен бірлесіп жазғалы жатыр екен. Осыған жол беріп отырған – министрдің өзі. Системаның заказы ма екен бұл әлде?! Павлодарда тілінен жеріген қазақ қатындары қазақ мектебін аралас мектеп қылып ашпақ болып ол жанталасып жатыр. Журналистердің айтуынша, артында облыс әкімінің өзі тұр дейді айдап салып оларды. Идеология, ұлттық мүдде қайда қалды сонда?

Қарилық өз алдына ғылым емес! Көп қарилар тек Құранды жаттайды, алайда оның ілімдерін тереңдетіп оқымайды. Шын мәнінде, егер қари қырағат ілімін де меңгерсе, мұндай адамды нағыз білімді, ғалым деп атауға болады. Бірақ халық арасында тек Құран жаттаған адамды ғалым деп түсіну қате. Кейбір бауырлар Құран жаттаумен шектеліп, өздерін ғалым санап алған. Олардың арасында шариғат туралы ешқорықпай сөз қозғайтындарын да көрдік. Сондықтан, қари мен ғалымды ажыратыңыздар, әрқайсысына лайықты дәреже беріңіздер. Қари бөлек, ғалым бөлек, уағызшы мүлдем бөлек. Сөз саптауға икемі бардың бәрі уағызшы бүгінде; әр адамның деңгейіне сай құрмет көрсету керек.

Ибн Ата’илла әл-Искендери (1259–1310) Ислам дінінің танымал ғұламаларының бірі және сопылық ілімнің көрнекті өкілдерінің қатарында. Оның «Хикам» (толық атауы: «Китаб әл-Хикам» немесе «Хикам әл-Атаийя») еңбегі — сопылық әдебиеттің алтын қазынасына енген классикалық шығарма. Бұл кітап ислам руханиятына терең бойлаған адамдарға арналған нақыл сөздер мен даналық ойларды қамтиды.

Кітаптың ерекшеліктері:

1. Сопылық руханияттың негізі:
   Хикам Исламның ішкі әлемін (руханият) түсіндіріп, адамның Алламен қарым-қатынасын тереңдетуге бағытталған. Ибн Ата’илла өз сөздері арқылы адамның жүрегіне әсер етіп, Алланың махаббатына, құлшылыққа және тәуекелге назар аудартады.

2. Қысқалық пен тереңдік:
   Кітаптағы нақыл сөздер қысқа әрі нұсқа болып келеді, бірақ олардың мағынасы өте терең. Әр хикам адамның рухани өсуіне бағыт-бағдар береді.

3. Тақырыптық мазмұн:

Тәуекел (Аллаға толық сенім арту)

Риядан аулақ болу (шын ықыласпен құлшылық ету)

Нәпсімен күресу

Сабыр мен шүкір

Алланың тағдырына разы болу

1. Сопылық ілімнің негізін түсіндіру:
   Ибн Ата’илла өзінің хикамдары арқылы адамның Аллаға жақындауы үшін іштей тазалыққа, шын ықыласқа және сабырлыққа шақырады. Ол адамның өзіне сену емес, Аллаға сенудің маңызды екенін ерекше атап өтеді.

Танымал хикамдарынан мысалдар:

1. «Алла Тағала саған ізгі амалдарды істеуге рұқсат берсе, бұл — сенің ісіңнің қабыл болуына дәлел.»

2. «Сен үшін кешіктірілген нәрсе, әрдайым жоғалған нәрсе емес. Кейде кешіктіруде үлкен даналық жатыр.»

3. «Кім Алланы еске алудан алыстаса, сол жүрек үшін дүние оның зынданына айналады.»

Әсері:

Ибн Ата’илланың бұл еңбегі көптеген ислам ғұламалары мен рухани ізденушілерге үлкен ықпал еткен. Хикам тек қана сопылыққа қызығушылық танытқандарға емес, жалпы мұсылман қауымына арнап жазылған. Оның даналығы уақыт өте келе өзінің өзектілігін жоғалтпай, түрлі тілдерге аударылып келеді.

Егер сіз бұл кітапты оқуды жоспарласаңыз, оны терең түсіну үшін қосымша түсіндірмелермен (шархтармен) оқуды ұсынамын.

Өзіңді, атақ қуған нәпсіңді жерге көм (атақ құмар болма), жерге көмілмеген нәрсе жеміс бермейді ....

Он бірінші хикмет
Уәли Ғалым ибн Ато'илла Алла Тағала разы болсын

Тауфиқ деген өте қадірлі болғандықтан Құран Кәрімде бір рет қана зікір етілген ...

Үмітіңді үзбе! Қашанғы тәубе етемін - деп айтпа!

Кеудесінен жаны шықпағанша ауру тіршіліктен үмітін үзбейді емес пе?!

Уәли Ғалым ибн Ато'илла Алла Тағала разы болсын.

«Кешкі отбойдан кейін офицерлер казармаға қонбай, үйіне кетіп қалады. Содан әлгі дедсымақтар жас солдаттарға таң атқанша білгендерін істеп, ұрып-соғып, намысына тиіп, ұйқы бермейді оларға. Таңертеңгісін түнімен таяқ жеп, ұйқысы қанбаған солдат бір емес, бірнеше күн солай болған соң өзіне қол жұмсайды еріксіз. Осыны доғарсыншы. Сол кезде суицид те тоқтайды. Офицер таң атқанша әскермен бірге болуы керек. Сонда біздің әскер көңілді, ұйқысы қанық, тамағы тоқ болады. Көктен түскендей сау ете түсіп түнделетіп барып тексеріп көріңіздерші өздеріңіз. Әскер бөліміне ескертпей барсын. Сол кезде көздері жетеді. Мен өзім армияда болып, дәл осындай жағдайлармен күрескенмін. Ротада старшина болғанымда, бір солдат текке таяқ жеген жоқ» деп жазыпты ақтөбелік бір жігіт жекеме. Әскерде тәртіп орнатып, Сәвет кезінен қалған жаман әдет – осы әлімжеттікті тоқтатуымыз керек тез. Камера қойыңдар айнала, әлімжеттік жасағандарды аямаңдар. Өздерің ұрып-соғып, аямай тепкілеп, тұқыртып тастасаңдар, ондай солдат отанын қалай, қайтіп қорғамақ ертең?!

Көшірілген

Амалдар (жансыз) сұлба іспетті.
Ал оның рухы (жаны) ықыластың болуы.

Оныншы хикмет.
Уәли Ғалым ибн Ато'илла Алла Тағала разы болсын.

Астанаға қараймын да, бізде болашақ жоқ-ау осы деген ой келеді. Қазақтың ендігі мәңгүрттенуі астанадан басталады, қара да тұр! Мәңгүрттенуге мықты стимул беретін қала бұл қазір. Дамымасақ та, өз-өзімізді мәңгүрттеуден алға шығамыз әлі. Кірген-шыққан жердің бәрінде бір-біріне «Здрастье!» деп отырған намыссыз қазақ қайда қарасаң да. Орысшалаған да, баласын орыс мектебіне апарып беріп жатқан да, үйдің чатында өз тілі жоқтай орысша сөйлесіп отырған да – қазақ сол. Соған намыстанбайтын, мәңгүрттенуге өз еркімен келіскен көнбіс тобыр сияқты сырттай қарасаң. Бір-бірімен тілін бұрап орысша сөйлесіп тұрған екі қазақ сонысына қорланбайтын, соны үйреншікті нәрсе көріп, іш-бауыры езілмейтін, бір жері бүлк етпейтін бұратанаға айналып барады. Кезінде Алматыда бір-ақ қазақ мектебі болды, заман басқа болды, содан тілден қалдық деп ақталдық қой. Астанаға не жетпейді енді?