Баринов И.И. Albaruthenia incognita: Неизвестные страницы германо-белорусских отношений. 1914–1944. М.; СПб., 2024. — 232 с.

Настоящая работа посвящена изучению восприятия белорусских земель в Германии между 1914 и 1944 гг., а также германо-белорусским контактам в указанный период. Немецкая интеллектуальная мысль того времени отличалась достаточно сложной динамикой изучения белорусской территории и ее населения, которые ранее были практически неизвестны немцам. Расширение немецкого пространственного мышления дальше на Восток от привычных польских реалий способствовало появлению Белоруссии и белорусов на немецкой ментальной карте. Непосредственное знакомство с Белоруссией оставило у немцев довольно противоречивые впечатления, а отношение к белорусам колебалось от нейтрально-доброжелательного до негативно-инструментального. Дальнейшее «узнавание» Белоруссии способствовало возникновению таких феноменов, как течение белорусофилов в среде немецких публичных интеллектуалов.

Чытаю артыкул мастацтвазнаўца Тамары Габрусь "Пад рушчыцаўскімі аблокамі" ў часопісе "Беларусь" (№ 1, 1995 г., с. 22; чарговае паступленне ў Беларускі архіў-музей у Варшаве "Беларушчына"). Аўтар называе Рушчыца вялікім беларускім мастаком. Габрусь -- вялікі беларускі мастацтвазнавец. Аднак яна не ў курсе, што Рушчыц лічыў сябе палякам, а Вільню хацеў бачыць сталіцай Польшчы. Яму было чужое ўсё этнічнае, нацыянальнае як беларускае і літоўскае. Такія ж погляды меў і фатограф Ян Булгак, Рушчыцаў сябар, якога ўпамінае Габрусь. Рушчыц абураўся тым, што ў 1920-х гг. у менскім музеі экспанаваліся яго карціны як беларускага мастака... Такія факты. А тое, што прачыталі 7500 асоб, якія атрымалі тыраж гэтага нумара часопіса "Беларусь", самападман Габрусь, як мінімум. А па вялікім рахунку, хлусня. Але дзеля чаго і на карысць чаго, каго? А між тым, Рушчыц -- адзін з маіх любімых мастакоў. Мастак звязаны і з Мінскам і з Вільняй, і з Варшавай, і нават з Санкт-Пецярбургам...

Русский мир атаясамліваецца з Расіяй (хаця мы ведаем, што гэта і ~~Беларусь~~ Русь со знаком качества). Таму русский мир гэта ідэалогія не толькі знешняй агрэсіі Расіі, але і ўнутранай: у адносінах да ўсіх, хто трапіў у арбіту маскоўскага і прамаскоўскіх рэжымаў. Пра механізм унутранай агрэсіі русского мира ў адносінах да карэнных народаў РФ я пагутарыў з Сырэсем Баляенем (Аляксандрам Болькіным), інязорам (галоўным старэйшынай) эрзянскага народа (Мардовія).