ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
د اسلامي دين ښیګري او فايدي

د اسلامي شريعت بله ګټه او لوړ اخلاق دا دي چې مسلمان باید د خپل مسلمان ورور عزت او ابرو نفس او مال د توان په اندازه خوندي وساتي، تیری او ظلم تري دفع كړي، د خپل استطاعت په مقدار باید ورڅخه دفاع وکړي،

له ابودرداء رضي الله عنه نه روايت دى چې د رسول الله صلى الله عليه وسلم په مجلس کې يو چا د چا بد وويل، بل سړی يې د بدو ځواب وکړ نو نبي صلى الله عليه وسلم وفرمايل:

مَنْ رَدَّ عَنْ عِرْضِ أَخِيهِ رَدَّ اللهُ عَنْ وَجْهِهِ النَّارَ يَوْمَ القِيَامَةِ». [جامع الترمذي: ١٩٣١]

ژباړه: څوک چې د خپل ورور له عزت او ابرو څخه دفاع وکړي نو د قيامت په
ورځ به يي الله له مخ څخه اور واړوي.
ـــــــــــــــــــــ
(۴)برخه

هیر شوی سنت

كوژدن والا ته دعا

بَارَكَ اللَّهُ لَكَ وَبَارَكَ عَلَيْكَ وَجَمَعَ بَيْنَكُمَا فِي خَيْرٍ .ابو داود رقم ۲۱۳۰ - ترمذی ۱۰۹۱ - ابن ماجه ١٩٠٥ - والحديث صحيح]

ترجمه : برکت دواچوی الله په تا کښی او برکت دواچوی په تاسو کښی او جمع والے دراولی ستاسو په مینځ کښی په خیر سره.

فائده : چابه چه کویژده وکړه نو رسول الله الله به ورته دغه دعا كوله .

مسنون مستند ذکړونه او دعاګانی

امام ابن قیم رحمه الله وایي:(د دعا کیلی په پیغمبر صلی الله علیه وسلم درود ویل دي،لکه اودس چی د لمانځه کیلی ده.جلاء الأفهام (ص: ۲۶۲-۲۶۰).

عون المنان ، في تفسير القرآن

:اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَعَلَى آلِ مُحَمَّدٍ كَمَا صَلَّیْتَ عَلَى إِبْرَاهِیمَ وَعَلَى آلِ إِبْرَاهِیمَ إِنَّكَ حَمِیدٌ مَجِیدٌ.

اللَّهُمَّ بَارِكْ عَلَى مُحَمَّدٍ وَعَلَى آلِ مُحَمَّدٍ كَمَا بَارَكْتَ عَلَى إِبْرَاهِیمَ وَعَلَى آلِ إِبْرَاهِیمَ إِنَّكَ حَمِیدٌ مَجِیدٌ.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
دبل په نسب کی طعن بیانول
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
د بل په نسب کی طعن بيانول یوه کبیره ګناه ده او لوی جرم دی، بلکه اکثر په بهتان باندی مشتمل وی، او د الله په وړاندی دا بد ترین جرم دی.

الله جل جلاله فرمایی :( وَالَّذِينَ يُؤْذُوْنَ الْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَتِ بِغَيْرِ مَا اكْتَسَبُوا فَقَدِ احْتَمَلُوا بُهْتَانًا وَإِثْمًا مُّبِينًا)(الاحزاب: (٥٨).

او کوم خلک چه مومنانو سړو او مومنانو ښځو ته په غير د څه قصور نه ضرر رسوی، دوی بهتان تړی او دَ ښکاره ګناه بوج اوچتوی.

(۱)-په نسب کښي طعن بيانول د جاهليت د کارونو نه دی:

د ابو مالک الاشعرى رضى الله عنه نه روایت دی هغه فرمایی : رسول الله ﷺ به فرمایل : څلور کارونه زما په امت کی د جاهلیت د کارونو نه دی هغی لره نه پریدی، د خپل پلار په کارنامو فخر کول د بل په نسب کی طعن او عیب بیانول، په ستورو باندی د باران طلب کول او په مرے باندی ویر کونکی.
(اخرج مسلم،وابن ماجة:).

(۲)-د بل په نسب کښے طعن بيانول كفر دی:

د بل په نسب کی طعن بیانول دومره لویه ګناه ده چه ديته كفر ويل شوی دی او شریعت کی کله ډیری لوی ګناه ته هم کفر ویل کیږی.

د ابو هريرة رضى الله عنه نه روايت دى هغه فرمائی : رسول الله ﷺ فرمایلی دی : دوه کارونه زما په امت کی دی هغه کفر دی، یو د چا په نسب کی طعن بيانول او بل په مړی باندی ویر کول.
(رواه مسلم (۶۷)
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
دژیے عبادتونه او گناهونه

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
دقضائی حاجت سنت (۳)آخره برخه
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
(۱۷)-په غسل خانه يا حمام کې دبولو څخه ځان ساتل:

د عبد الله بن مغفل رضى الله عنه څخه روایت دی چې نبی صلى الله عليه واله وسلم ددي څخه منع کړی ده چې يو
سړی دی په حمام کي بول وکړي،[اخرجه الترمذي وصححه الالباني في صحيح الجامع رقم / ٦٨١٥/]

نبي صلى الله عليه واله وسلم منع فرمایلی ده ددي نه چې يو سړي دی په غسل خانه کی بول وکړي[ابوداود /۲۸/ وصححه الالباني في صحيح ابي داود/٢٢/]

(۱۸)-په ولاړو اوبو کې متيازي نه کول:

د جابر رضی الله عنه نه روایت دی چې نبی صلى الله عليه واله وسلم منع فرمایلی ده ددی څخه چې یو سړی دی په ولاړو اوبو کې بول وکړي .[مسلم /۲۸۷/]

(۱۹)-) په ګودر کې دقضائی، حاجت څخه ځان ساتل:

دمعاذ رضی الله عنه څخه روایت دی چې رسول الله صلى الله عليه واله وسلم فرمايلي دي ددريو اسبابو دلعنت څخه ځان وساتئ په ګودر کی قضاء حاجت کول په عامه لاره او په سیوري کې[رواه ابوداود وابن ماجة حسنه الالباني]

(۲۰)-) داستنجا نه روسته لاس نه دبدبوی ختمولو لپاره لاس په ځمکه مږل:

ابوهريرة رضى الله عنه فرمائی: چې نبی علیه السلام چې کله به قضاء حاجت ته تلله ما به ورته په مشکیزه کی او به راوړی هغه به استنجاء اوکړه او بیا به یی لاس په ځمکه مسحه کړو،[النسائي]

(۲۱)-داستنجا نه روسته خپل لنگ پرتوګ ته پوګنه اوبه ورشیندل کول:

ابن عباس رضى الله عنهما فرمائی : چې رسول الله صلى الله عليه واله وسلم يو ځل اودس وکړو نو خپل پرتوګ ته یی پوګنه وکړه[اخرجه الداري /۷۱۱]

(۲۲)-دخپلو بولو څخه ځان ساتل:

نبی علیه السلام دوه کسان دقبر په عذاب لیدلی وو نو ویی فرمائل دی یو کس دخپلو بولو نه ځان نه ساتلو[البخاری]

(۲۳)-د بیت الخلا ، نه د راوتلو په وخت کې ((غُفْرَانَكَ)) ويل :یعنی یا الله دتانه مغفرت طلب کوو.

احمد ابوداود وصححه الحاكم وابن خزيمة والألباني في صحيح الجامع

(۲۴)-او دادعاء ویل

الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي أَذْهَبَ عَنِّي الْأَذَى وَعَافَانِي

ابن ماجة وصححه وكاني في السيل الجرار
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
رَبَّنَا تَقَبَّلْ مِنَّا إِنَّكَ أَنْتَ السَّمِيعُ الْعَلِيم
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
په روز مره زندګی کی۲۰۰۰سنت عملی کړه
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
(۲۳)=درس نور بیا اِنْ شَاءَاللّٰهُ

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
په خپل نسب فخر كول
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
شریعت ددی بدترین عمل نه منع فرمایلی ده او ددی وجه داده چه دا عمل د انسان نه د تواضع بهترین صفت ختموی په انسان کی د تکبر صفت را ولی او ددی په وجه باندی بیا بنده د الله بندګان سپک ګنی او نسبی تفاوت ته د توجه ورکولو په وجه باندی دتقوی او د مینی نه انسان غافل کیږی.

(۱)-قرآن كريم او نسبونو ترمینځ تفاوت:

قرآن کریم مونږه ته په خپلو تعلیماتو کی داخبره رازده کوی چه د نسبونو ترمینځ تفاوت ته توجه مه ورکوی بلکه تفاوت او فرق او بهتری د تقوی به بنیاد باندی ده.ټول مسلمانان ورونه دی د ټولو مسلمانانو اصل يو آدم عليه السلام دی او هغه د خاوری نه پیدا دی نسبونه او قبیلی صرف د تعارف لپاره دی.

{يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْنَاكُمْ مِنْ ذَكَرٍ وَأُنْثَى وَجَعَلْنَاكُمْ شُعُوبًا وَقَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللهِ أَتْقَاكُمْ إِنَّ اللهَ عَلِيمٌ خَبِيرٌ}[سورة الحجرات- آية (13)]

ای خلکو! مونږ تاسو د سړی او ښځی د ملاویدو نه پیدا کړی یی، او مونږ تاسو په قومونو او قبیلو کی ځکه ویشلی یی دی دپاره چه یو بل وپیژنی، بیشکه د الله په نیز په تاسو کی د ټولو نه زيات معزز هغه دی کوم چه د ټولو نه زيات پرهیزګار وی، بیشکه الله ډیر زیات پوهه د هر یو شئی خبر لرونکی دی.

(۲)-نبوي احاديث او د نسبونو ترمینځ تفاوت:

دغه شان احادیث د نبی ﷺ هم د نسب د تفاوت نه مونږه منع کوی او زمونږه توجه بنیادی مقصد ته راوړی چه هغه تقوی ده.

د ابو هريرة رضى الله عنه نه روایت دی هغه فرمائی : د رسول الله ﷺ نه پوښتنه وشوه چه په ټولو انسانانو کی عزتمند څوک دی ؟ هغه وفرمايل:د الله په وړاندی عزتمند هغه انسان دی چه هغه پدی خلکو کی ډیر تقوی دار دی.[(اخرجه البخاري: ٣٣٥٣).]

د ابو ذر رضی الله عنه نه روایت دی هغه فرمائی : نبی ﷺ هغه ته فرمایلی دی : خبر شه بیشکه ته د هیڅ سور او تور نه غوره نه یی مګر که ته د هغه نه په تقوی سره بهتر شی).[(اخرجه احمد: ٥، ١٥٨،]
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
د ژبی عبادتونه او ګناهونه

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
سر ويښتانو ځنې برخې اوږده پریښودل او ځنې خریل يا كمول حرام دی

ځکه چې ددې څخه منع شوي ده « انْ ابْنِ عُمَرَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ « نَهَى عَنْ الْقَزَعِ» "

ابن عمر روايت كوي چي رسول الله صلى الله عليه وسلم له قزع څخه منع کړې قزح داسې چې د سر يوه برخه وخريلي او بله پريږدي نو داسې كول مكروه د سنتو خلاف دي مګر که د کافرانو او فاسقانو سره د تشبهه په نيت وي حرام دي.

قال الشيخ ابن عثيمين رحمه الله : " والقزع مكروه : لأن النبي صلى الله عليه وسلم رأى غلاماً حلق بعض شعره وترك بعضه ، فنهاهم عن ذلك .
وقال : (احلقوا كله أو اتركه كله إلا إذا كان فيه تشبه بالكفار فهو محرم
، لأن التشبه بالكفار محرم ؛ قال النبي ﷺ : ( من تشبه بقوم فهو منهم )
" انتهى .

ابن عثيمين رحمه الله وايي : قزح مكروه دى ځكه نبي صلى الله عليه وسلم يو ماشوم وليد چې ځني ويښتان يي خريلي او ځنې پريښي وو نو د هغه څخه منع کړ او ویې فرمايل : يا ټول وخريه او یا ټول پریږده . مگر که په دې د کفارو سره تشبه او مشابهت وي حرام دی ځکه د کفارو سره مشابهت حرام دی ، نبی صلى الله عليه وسلم فرمايلي : څوک چې کوم قوم سره مشابهت کوي نو هغه د هغوی څخه دی.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
بدعات خرافات ناوړه دودونه

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
پیغور ورکول
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
پیغور ورکول کله د نسب د کمزوری په وجه وی کله د مال او دولت د کمزوری په وجه وی، او کله د یوی ګناه په وجه باندی وی چه هغه تری توبه ويستلی وی، اوکله د پلار نیکه د يو نقصان او کله د يو بد صفت په وجه باندی وی.

پیغور ورکول یو نقصائی صفت دی چه قرآن او سنت کی د هغی نه منع شوی ده، او دایی د جاهلانو فاسقانو کافرانو صفت بللی دی.

ځکه شریعت اسلامی په نصیحت خیر خواهی او پرده اچولو باندی حکم کړی دی، او شریعت د پیغور او د چا په نقصان باندی د خوشحالیدو نه منع فرمایلی ده.

د عبد الله بن عمر رضى الله عنه نه روایت دی هغه فرمائی : رسول الله ﷺ فرمایلی دی :ای د هغه چا ټولګیه چه هغوی په ژبه ایمان راوړی دی او ایمان یی لا زړه ته نه دی داخل شوی تاسو مسلمانانو ته اذیت مه ورسوئ او هغوی ته پیغور مه ورکوئ، او د هغوی په پټو عیبونو پسی مه کیږی ځکه څوک چه د مسلمان په عيبونو پسی شو الله به دده په عیبونو پسی شی، او د چا د عیبونو پسی چه الله شی نو هغه به د خپل کور په مینځ کی وشرموی.ترمذی

د پیغور ګناه د پیغور کونکی لپاره ده.

که یو سری چاته پیغور ورکړی نو د پیغور ګناه په دغه انسان باندی بارده.

دجابر بن سلیم نه روایت دی هغه فرمائی:نبی ﷺ په خپل نصیحت کی وفرمایل که یو کس تاته کنځل وکړی او تاته په هغه ګناه پیغور درکړی چه هغه ته معلومه وی ستا په باره کی، نو ته ورته په هغه ګناه پیغور مه ورکوه چه ته ئی په هغه کی پیژنی ځکه دا کار به ستا لپاره اجر او په هغه ګناه وی.
اخرجه احمد: ۶۳/۵، أورده الالباني في الصحيحة : ٧٧٠، وصححه في صحيح الجامع الصغير: (۹۸)
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
دژبی عبادتونه او گناهونه

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
دقضائی حاجت سنت (۲)برخه
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
(۹)-داری کاڼو څخه په کمو باندی استنجاء نه کول:
(۱۰)-په خوشائی استنجاء نه کول :
(۱۱)-په هدو کی استنجاء نه کول:
(۱۲)-په سکورباندی استنجاء نه کول:

د سلمان رضی الله عنه څخه روایت دی هغه فرمایی چې مونږه نبی صلى الله عليه واله وسلم ددی څخه منع کړی یو چی ددریو کاڼو څخه دی په کمو باندی استنجاء وکړو او یا په خوشانی او هډوکی باندی استنجاء وکړو[اخرجه مسلم(٢٦٢)]

عبد الله بن مسعود رضى الله عنه فرمایی:چي رسول الله صلى الله عليه واله وسلم منع کړی ده ددینه چې استنجاء وکړی شي په خوشایی یا سکور[ابوداود وصححه في صحيح الجامع /٦٨٢٦)]

(۱۳)-که د دریو کانو نه زیات ته ضرورت پیښ شی نو طاق عدد کانی استعمالول:

دابو هريرة رضى الله عنه څخه روايت دی هغه فرمایی چی رسول الله صلى الله عليه واله وسلم فرمایلی دی : څوک چې اودس كوي خپله پوزه دسون کړی او څوك چې په کاڼو استنجاء كوي نو طاق عدد دى استعمال کړي.[البخاري (٢٢) بحواله شاملة]

(۱۴)یا په اوبو استنجاء کول:

دانس رضی الله عنه څخه روایت دی هغه فرمایی : چې نبی صلی الله علیه واله وسلم چی به کله بیت الخلاء ته داخلیدو نوما او زما په شان یو بل غلام به ورسره داوبو مشکیزه او امسا وړله نو په اوبو به ئی استنجاء کوله[البخاري (١٥١) ومسلم /٢٧٠)]

(۱۵)دخبرو څخه ځان ساتل اگر چی که دسلام جواب هم وی:

د ابن عمر رضى الله عنهما څخه روایت دی هغه فرمایی : چې یو سړی دنبی صلى الله عليه واله وسلم په خوا تیریدلو او هغه بول کول نو هغه پری سلام واچولو نبی علیه السلام ورته د سلام جواب ورنه کړو.[اخرجه مسلم (۳۷۰)]

(۱۶)په لاره او دخلکو په سوری کې دقضاء حاجت نه ځان ساتل:

دابو هريرة رضى الله عنه څخه روایت دی هغه فرمایی تا سود دوه اسبابو دلعنت څخه ځان وساتئ صحابه کرامو عرض وکړو څه شی دی ؟ هغه وفرمايل: يو هغه کس دی چې دخلکو په لاره کې قضاء حاجت کوي او بل هغه كس دی چې دخلکو په سوری کی قضاء حاجت کوي ،

نوت:مطلب دسوری څخه مطلب سایه ده
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
رَبَّنَا تَقَبَّلْ مِنَّا إِنَّكَ أَنْتَ السَّمِيعُ الْعَلِيم
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
په روز مره زندګی کی۲۰۰۰سنت عملی کړه
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
(۲۲)=درس نور بیا اِنْ شَاءَاللّٰهُ